5 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

İSPANYANIN MÜRAKABESİ İspanyadaki askeri harekât son gün- ler içinde haylı tavsadı, Bu, kısmen ha- vaların bozuk olmasından, kısmen de Al- manyanın ve İtalyanın yardımiyle Fran- ko tarafından Madrid ve Malaga üzerine yapılan büyük taarruzun neticesiz kal- mnası üzerine hazırlanmak ihtiyacından ileri geliyor. Şu muhakkaktır ki eğer İtalyanın bilhassa Almanyanın mücesir yardımları olmasaydı, Franko çoktan tedib edilecek- ti. Franko, İspanya hükümetine karşı Fiştiği mücadelede kendisine yapılacak küçük bir yardım ile galebe çalacağına önce İtalyayı, sonra da Almanyayı ilkma etti. İtalya ve Almanya, Franko'ya iste diğinden fazla yardımda bulundular. Franko'nun muvaffakiyetsizliği Alman a ve İtalya için bir hayal sukutu olmuş tur. Diğer taraftan siyasi vaziyet değiş- miştir: İngiltere İtalya ile Centilmen i Aöfını imzaladı. Almanya da Fas'a diş ge- giremiyeceğini anladı. Hitler, otuz. sene evel ikinci Wil- helm gibi görmüştür ki Fas hakkında Almanyanın besliyeceği ümid, İngiltere ile Franta arasındaki tesanüdü arttırma. 'ya yardımdan başka bir netice vermez. Hu vaziyette İspanyaya gönüllü asker gön: lermemek ve İspanya sahillerini ve hudud- Jarımı murakabe etmek için İngiltere ta- rafından ileri sürülen teklifi Almanya da İtalya da kabul ettiler. Prensip itiba- riyle bütün devletlerin kabul ettikleri ingiliz teklifi şimdi - Londradaki karış- mazlık komisyonunun elindedir. Komis 'yon bugünlerde toplanıp İspanyaya gö- nüllü asker gönderilmesinin memnu ol- duğu tarihi tesbit edecek ve Tspanyanın murakabesi için de icab eden tedbirleri alacaktır. Şunu söyliyelim ki bu, tatbiki kolay bir iş olmyacaktır. Prensip itiba- riyle mürakabeye razı olmak başka, bu- nun tatbik tarzını kararlaştırmak başka- dır. İspanya karadan Fransann, Porte. küzin ve İngilterenin hudut komşusudur. Prentip itibariyle murakabeyi kabul e 'den Portekiz, İspanya ile müşterek hududunun murakabe edileceğin mince, bunu İâtife telâkki ettiğini bil ü Fakat eğer İngiltere, Fransa, Ttalya ve Almanya bu işe ciddi olarak sarılmış- Jarsa, Portekizi yola getirebilirler. Ve gelmezse, Portekiz sahillerini de mura- kabe edebilirler. Diğer. taraftan Madrid hükümeti de murakabeyi prensip itiba- riyle kabul etmekle beraber, bunun yal: 'nız Franko hükümetine münhasır kal- tiyor. Franko hükümeti de tabü Madrid hükümetine münhasır kal- nasını. istiyecek. — Denizden muraka benin de bir çok zorlukları olacağı aşi- kârdır. Maamafih eğer büyük devletler isterlerse, her şeye rağmen, İspanya mü- notasiyle, bu notaya verilen cevablardaki aru ve temenniler rin ne derece samimi olduğunu. bize Londradaki karışmazlık komisyonunun müzakereleri ve kararları gösterecek. A. $- ESMER AĞ eeei Amerikade grevcilerle konuşmalar devam ediyor Detroit, 4 (A.A.) — Endüstri teş - kilâtı şefi Levis ile General Motors ikinci başkanı konuşmalarda bulunarak anlaşmazlığın halli için baş vurulması Jâzım gelen tedbirleri araştırmışlar - dır. Mişigan umumi valisi bu konuşma- da hazır bulunmuştur. CENGEL KİTABI. RUDYA;;ZI:;;LING Türkçeye çeviren Nureddin Artam Her yaşta insanı alakalandıran bu güzel kitabı mutlâka okuyunuz NS HIAIBE LE»R%WMWZ Malaga ya karşı taarruz başladı Alman gemiler inin de âsi filoya refakat ettikleri bildiriliyor 4 (A.A.) — Âsilerin Cana- rias kruvazörü, dün Ceuta'ya hareket et- miştir. Buradaki diğer âsi gemiler de bu sabah Malagaya gitmişlerdir. Cebelüttarık, 4 (ALA.) — Royter a- jansr muhabirinden: Asilerin Malaga Üzerine yaptıkları #on taarruz bu sabah Marbella'dan baş- lamıştır. Cebelüttarik havalisinde bütün otobüsler, taksiler ve husust otomobiller, bütün âsi kuvvetlerin Malaga cephesine nakli için bu sabah erkenden müsadere edilmiştir. La Linca'da hiç bir doktor kalmamış 've oradaki 60 bin sivil nüfus arasında yüzlerce grip vakast kaydedilmiş olduğu söylenilmektedir. Menilla'dan Marbella'ya üç motörlü altı tayyare gitmiştir. Diğer üç bombar. dıman tayyaresi de cepheye gitmek üzek re Ceuta'dan uçmuştur. Alman gemileri âsilere yardım mı edecekler? Londra, 4 (A.A.) — Gazetelerin bir çoğu, italyanlarla almanların İspanyada- ki yeni faaliyetleri hakkında uzun uzadı- ya tafsilât vermektedirler. 'Taymis gazetesinin Cebelüttairk mu- habiri, şunları bildirmektedi: 'General Kuiepo dö Lano'nun Graf fon Spee adındaki alman kruvazöründe bulunmakta olduğunu bana söylediler. Cebelüttarik'ta bazr kimseler, Graf fon Spee ve Köln adndaki alman harb gemi- lerinin âsi filonun Malaga'ya karşı yaps miş olduğu taarruzda bu filoya refakat etmiş olduğunu beyan etmektedirler.” Diğer Cephelerde : Âsilere gör Salamanka, 4 (A.A.) — Umumi ka- rargâhın tebliğine göre, Şimal ordus bölgesinde hafif topçu ateşi faaliyeti, ce- 'nub ordusunda bazı mevzü çarpışmalar olmuştur. Tayyareler Madrid ve civa- rında hükümetçi kuvvetlerin toplanma- yerleri bombardıman büyük zararlar verilmiştir. edilerek bunlara Hueska civarındaki Puyakan ve Ka- silla'da dokuz bombardıman ve ü çavcr tayyaresi tarafından bombardıman edil- miştir. Çiklana bölgesinde yapılan ileri hare- kette mühim mikdarda malzeme elde o- Tunmuştur. General Franko harab olan Alkazar'ı tamir ettirmeğe karar verdiğinden, dün- den itibaren hükümetçi esirler binanın etrafındaki enkazı temizlemeğe başla- mışlardır. Hükümetçilere göre : Valensiya, 4 (A.A.) — Cumhuriyetçi tayyareler Kadiks yakınındaki Ferunde top fabrikasiyleGrenade, Boadilla tay- 'yare meydanlarını bombardıman etmi lerdir. Malaga cephesinde iki yare hükümetin iki avcu tayyaresi tara- fından düşürülmüştür. Fransız bankası gizli avans vermiyecek Hükümetin hazneye olan borcu 20,5 milyarı buldu Paris, 4 (A.A.) — Parlamento - fi- 'nans encümeninde beyanatta - bulunan B. Oriol, eski nazırlar zamanında Fran- #a bankasından hazineye yapılmakta o dan gizli avansları ilgketmiş olduğunu anlatmıştır. Şimdi, Bankanın avansları bilânço- da vazıhan görünmekte ve muayyen sı- nırlar tecavüz. olunmamaktadır. B. Oriol, bundan sonra - hazinenin 1937 senesine aid ihtiyaçlarından bahs- etmiştir. Hazinenin büdçe açığını ka - patmak için 4.660 milyona, teslihat ve muhtelif inşaat için 13.685 milyona, tee kaüid sandığına yatırılmak üzere 2.200 milyona ihtiyacr vardır. Şu hale göre devletin hazineye karşı olan borçları - 'nın yekünu 20485 milyonu bulmakta - dir. Bundan dolayı devlet, yirmi milyar lık bir İstikraz akdi mecburiyetinde - Millt Partilerin birleşmesine doğru Avila,4(A.A.) — Havas ajansı bildiriyor B. Oriol, son aylarda tasarruf san İspanyada muhtelif milli partilerin birleştirilmesi lehin- de bir hareket başlamıştır. Ge- dıklarına 263 milyon fazla para yatır. mak süretiyle itimadını izhar etmiş o - dan küçük tasarruf sahiblerine teşek » kür etmiştir. Bakan, demiştir ki: “— Fransa servetini ellerinde tu « tanların, Frankfurter Saytung'un gö termiş olduğu itimadın aynımı göster - memiş olması elimdir.” Bu gazete, Fransanın mali vaziyeti dehinde bir makale neşretmiş idi. neral Franko'nun Frankist is- mini taşıyacak olan bir part nin başına geçmesi beklenmek- tedir. Fakat general diktatör olmak istemediğinden - taraf- tarlarının müfrit arzularını ye- rine getirmemesi ihtimali var- dır. Bask bölgesinde, Eibarda kıtalarımız Asiler arasındaki bep giftliği almışlar mevzilere yaprlan âsi taarruzlarını pi kürtmüşlerdir. Elorio, Amurrio, Ordu- 'na bölgelerinde topçu ateşi tadil edil- miştir. Asilerin Marbella ve Teleoredeki giddetli taarruzları püskürtülmüştür. Tunusta büyük nümayişler oldu Tunus, 4 (AA.) — Tunusün — va » roşlarından Melassinde bir takım ar - bedeler olmuştur. Bazı göçebeler, nü - mayişler yaparak iş istemişler, şoför - deri döğmüşler, tramvayları taşa — tut - muşlardır. Bir kişi yaralanmıştır. Polis, asayişi süratle temin etmiş - tir. Fransa Maliye Bakanı B. Oriol SONDÜKIKA G ST Hükümetimizle İngiliz çelik firmeları arasında imzalanan — mukaveleler Londra, 4 (A.A.) — Royter ajansı bildiriyor: Türk bükümeti ile ingiliz çelik fir- maları arasında neticelenen konuşmalar sonunda sekiz firma için imzalanan takriben üç milyon ingiliz liralık mukaveleler, Türkiyenin ikinci beş yıllık plânına dahil bu- lunmaktadır. Eğer şimdi yapılmakta olan konuşmalar da neticelenirse, beş milyon ingiliz liralık yeni başka sipariş daha alınacaktır. Amiral Horti Budapeşte elçimize nişan verdi Budapeşte, 4 (A.A.) — Macar ajansı bildiriyor: Macaristan kıral naibi Ami- ral Horti, Türkiyenin Budapeşte Elçisi B. Behiç Erkine macar liyakat nişanının birinci rütbesini tevcih etmiş ve bu nişanı hususi bir kabul esnasında — bizzat elçinin göğsüne takmıştır. Bu yüksek tevcih, macar efkârı umumiye sinde büyük bir memnuniyetle karşılan. mıştır. B. Behiç Erkin bu yüksek tevcihten ziyadesiyle mütehassis olarak, bu nişanı çok büyük kıymette bir hatıra olarak saklıyacağını bildirmiştir. Medriddeki üniversite yahallesinde cumhuriyetçiler mevzilerini ilerlettiler Madrid, 4 (ALA.) — Üniversite maha!lesinde, cumhuriyetçi kıtaları mükemmel bir manevra ile Delamo vakfı pavyonu civarındaki siperleri zaptetmişlerdir. Düşma. 'nın mukabil hücumlarına rağmen, siperler cumhuriyetçilerin elinde kalmıştır. İ ZZ iemali HATAY'DA İKİNCİ DİL KURUN'da Asım Us, Hatayda resmi dil meselesini mevzuu bahsederek türk ceden sonra resmi dilin arabça olması takdirinde ermenice, kürdee ve anir dil. Terin de ayni mazhariyete erişmemesi içim 'sebeb olmadığını kaydederek en iyi hal geklinin yarı resmi dil olarak fransızça nın kabul edilmesi olacağını ileriye sü- rüyor. SOKAĞA ATILAN PARALAR CUMHURİYET'te Abidin Daver, daha çelenk göndermek Merkez Bankası Başı 1 inci sayfada görülmüş ve kabul edilmiştir. Nizamnamenin 19 ve 20 inci mad- delerinin yeni şekillerine göre: Her hisse senedi idare meclis reisi ile umum müdürün veya banka namına — imza atmağa salâhiyetli iki “memurun imzaları, sıra numarasını, hangi seri « den olduğuna dair işareti, itibari kıy - meti ve sair münasib kayıd ve şartları ve otuz kuponu muhtevi olacaktır. His. #edarlara asıl sened verilinciye - kadar edilmedikçe ferağ olunamıyacaktır. Ös dendikten sonra da ferağ muamelesi an- cak bankanın / müvafakatiyle olabiler cektir. Bundan başka senedi devir key- fiyetinin hissedarlara mahsus olan def- tere kayd ve tescil edilmesi de lâzımdır. Yukardaki iki maddenin tadili ka - bul edildikten sonra nizamnameye ye- niden konulması teklif edilen madde- derin müzakeresine geçilmiş ve bunlar. da ittifakla kabul cdftmiştir. Yeni hü- kümler şunlardır: Türkiye Cumhuriyet Merkez Ban- - kası, filen altına kabili tahvil ecnebt dövizleri alıp satmağa mezun - olduğu gibi beynelmilel tediye vasıtası olan başlıca paraların bu şeraiti yeniden ih raz edeceği tarihe kadar Merkez Ban - kast göreceği lürum üzerine bu şartları haiz olmıyan diğer ecnebi dövizleri de alıp satmağa ve bu dövizler mukabili emisyon yapmağa mezun addedilmiştir. Vadeleri 90 günü tecavüz etmiyecek olan bu ikinci nevi - dövizlerin —alım hadlerinin tesbiti ve bunlar - mukabill yapılacak emisyon mikdarının tayini için idare meclisinde en az beş azânın ittifakı şart sayılmıştır. Bu dövizlerin alım satımından do « Jayı hasıl olabilecek zararlar sene son- darmda hususi ihtiyat akçesi mevcudun dan mahsub edilecektir. Hususi il akçesinin teşkili şu süretle olacaktıı. Ecnebi dövizleri üzerine yaptığı muameleden mütevellid normal kârlar fevkinde hasıl ola bilecek fevkalâde kâre dar ile Merkez Bankası “hususi il akçesi” teşkil edecek ve bu hususi ev safı haiz devlet - tahvilâtı mübayaası süretiyle tenmiye edilebitecektir. Bu mikdar 6 milyona baliğ oluncaya kadar ana paraya ilâve olunacaktır. Bu mikda- a aştığı takdirde fazlası bankanın ih « tiyat akçesine ilâve edilecektir. Ve bu hükümler 1936 dan itibaren meri ola « caktır. Beynelmilel tediye vasıtası olan baş- hca paraların yeniden filen altına kae bili tahvil döviz vasfını iktisab ettiği tarihi takib eden ilk sene başından baren, bu hususi ihtiyat akçesi ile alıne mış tahvilât sermayeden tahsil edilme- miş 96 30 bakiyeye mahsuben ve borsa fiatı ile hissedarlara mal edilir. Bakiye kalacak 1,500,000 lira 2794 sayılı kanune Ja teşkil edilmiş olan amortisman san - dığına devredilir. Ancak sermaye ve ihtiyat akçesinin yüzde $0 sinden fazla bir meblağı tah- vilâta yatıramıyacak olan bankanın bu. münasebetle portföyünde bir tecavüz vukuu halinde vaziyet o sene ve müte- akib seneler temettü hissesi tevziatın. da A. B. C. serileri hissedarlarına te - mettü hisseleri nakid yerine borsa fiatr ile bu tahvilattan verilmek — suretiyle düzeltilir .