8 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

1936 yılında bulgar edebiyatı Komşu Bulgaristanda, bizde pek az tanılan canlr bir edebi hayat - vardır. Bilhassa her türlü mistiklikten uzak koyu bir reslizmin, ve ateşli bir yurd. culuğun karakterize ettiği bu edebi sa- hada 1936 yılı nasıl geçmiştir. Bulgare, / gazetesinde, vt hakkında fransrzen bir Nikola Donçev'in bir yazısı, bizim bu meral zt tatmin ediyor. Bulgar edebiyatının 1936 faaliyeti- ni karakterize eden en mühim nokta manzum eserlerin azalmasına — mukabil hesir vadisindeki yazı'arın çoğalması dır. Şu halde Bulgaristanda türk ede- biyatındaki evolüsyonun tam zıddı bir inkişafa şahid oluyoruz demektir. Çün. kü hakikaten bizde 193€ yılında neşre dilmiş olan manzum edebi eserlerin sa- epiyce da' 1936 4a Bulgaristanın şiir mahsulü iki ince manzum kitaba inhisar et - Sın! buna karşılık bithassa hikâye ve Toman sehasında 1936 oldukça - canir Beçmiştir. Ancak gene 1936 nın umumt edebi mahsuller? daha önceki — yıllara iraz zayıf kalmıştır. 1936, aynı zamanda bulgar edebiyatı için bir matem yılr olmuştur. - Komşu memleketin maruf fikir ve edebiyat si malarından Georgov, Ziatarov, Krestni kov, Haciev, Civgov, Morfova, Tabako va, Kirilov, bu yıl içinde hayata göz- derini yummuşlardır. Bunlardan - bazı. Jarından boş kalan yerlerin uzun - za. man doldurulamıyacağı tahmin edil. mektedir. Gene bu yıl içinde en büyük bulgar dirik edibi Yavorov'un “külliyatı asar" 'nin basılması tamamlanmıştır. Büyük bir değeri olan bu sanatkâra aid bir tam edisyonun elde mevcud olması bulgar edebiyatr için bir kazanc telakki edil melidir. I Memleket haberleri | d /" Kütahya'da hayvancılık y ilerliyor Kütahya — Zi at müdürlüğü Kü- tüi imlakanaın geyv TatRLa : E E. ğ. Jartırmak ve mevcud meyva ağaçlarımı- 21 İslâh etmek için çalışmalara — başla» muştır. 100 dekar arazi üzerinde bir “terakkisi bakımından olduğu kadaz, bal- İkımızın bu kârli çalışma sahasına şevk ve alâkasını çekmek bakımından da e- Bemiyetlidir. LİNYİT Mİ? Adana — Karaisalı kazasının Kü- eli köyünün şarkındaki / Karakütük mevkilnde kuruduğu zaman mükemmel #ürette yanan bir toprak bulunmuştur. Bu topraktan nümüneler alınarak ikti. sad vekâletine gönderilecektir. ANKARA ÖĞLE NERİYATI: 12.30 - Plâk: Türk musikisi ve halk şar- kıları 12.50 Dahili ve harici haberler 13.00 - Muhtelif plâk neşriyatı AKŞAM NEŞRİYATI: 19.00. Türk musikisi ve halk şarkıları (Servet arkadaşları) Türk musikisi ve halk şarkıları (Ellkmet Rıza Sesgör arkadaşla- n) İngilizce dersi (Azime İpek) Plâk: Dans musikisi Ajans haberleri ve gazete hülâ- saları. Stüdyo salon orkcatrası 1- PUCCİNİ Optra La Fille du Far-West 2- P. TOSTİ Melodie ld€ale 3- L. DELİBES Valse Pas des Flcurs 4- BİZET Pantaisie Die Per- denfischer “Yarınki program ve İstiklâl mar- " İSTANBUL ÖĞLE NERİYATI: 12.30 - Plâkla türk musikisi, 12.50 Tlava: 1305 Plâkla hafif müzik. 1325 Muhtelif plâk neşriyatı. AKŞAM NEŞRİYATI İnkilâb dersleri; Üniversiteden naklen, Recep Peker tarafından. Plâkla dans musikisi, Spor müsahabeleri - Eşref Şefik tarafından. Vedia Rıza ve arkadaşları tara. fından türk musikisi ve halk şar- kıları, Cemal Kâmil ve arkadaşları tara- fından türk musikisi ve balk şar. kıları. Saat ayarı: Örkestraz Ajana ve borsa/ haberleri ve er- tesi günün programı, Plâkla sololar. SON. 19.30 20.00 20:20 2040 22.00 20430 21.00 22.00 22.30 23.00 AAPALAMLALAT AM Prof. K. KÖMÜRCİANIN Modern ve herkese elzem kitapları Kr. Amelt ve tatbikt kambiyo 35 Yeni muhasebe usülü 122,50 Ticart malümat ve bankacılık — 105 Tletısad ilmi 87,50 Thtisas muhasebeleri (Şirket, sanayi, ziraat, banka) 175 Ticari ve mali hesap 1. ci kısım — 70 Zihni hesap kaideleri 20 Logaritma cetvelieri (yeni rakam) 56 Yeni hesabı ticari (mufassal eser) 200 Mali cebir (istikraz ve sigorta hesapları) T cna eee Cul 8 SONKANUN 1937 İspanya sivil harbında Katalonyanın rolü Liverpul üniversitesinde ispanyol- ca müderris Allison Peerl “Sivil harb- da Katalonyanın mevkü,, başlığı altın- da Deyli Telegraf gazetesinde yazılığı ir makalede diyor ki: Katalonyanın, kendi istiklâli tanın. mak şartiyle ayrı bir sulh yapmak tek- lifinde bulunduğu hakkında bir şayia dolaşıyor ki pek manâlıdır. Bu.teklifin kabul edileceğine ve muvaffak olaca ğına ihtimal vermemekle beraber, bu meselede dikaktimizi en ziyade Bar. selona'ya çevirmek — Jâzımdır. Çünkü 'ya müzakere yolu ile, yahud da muha- rebe ederek ispanyol sivil harbı orada neticelenecektir. İspanyanın şimali şarkisinde bu- dunan Katalonya'ya İspanyanın “Ser. best hükümeti, denilebilir. Buradaki halk ispanyolca da konuşmaz. Bunla- rın dilleri, fransızcaya daha yakın o. dan Katalan dilidir. Siyasi bakımdan mada hiç bir ba- kımdan ispanyol olmayan bu halk, dört buçuk asırdanberi Birleşik İspanyanın sathi olarak - Bir kısmını — teşkil eden Basklar, İberyalılar, Galisyalılar, gibi ayrı bir soydan gelmektedirler. Daha evellere gidilecek olursa bu kuvvetin orta çağlarda parlak bir tarihleri oldu.. Bu görülür. Katalonyanın istiklâl —hareketi ve rönesansı bundan bir asır önce başla. mış ve © zamanki kırallık rejimi altın- da bulunan İspanyadan tektük muvaf- fakiyetli imtiyazlar kazanılmıştı. Pa. kat 1931-32 senesinde yapılan plebisit. de bütün rey sahibleri bir nevi idari muhtariyet demek olan Ayeye rey ver- mişlerdir. Bu hâdise ikinci cümhuri- yet zamanında vukua gelmiştir. Bundan önce Katalonya bir karga- şalık bölgesi olmuş, bunun — bütün te- cavlzleri Barselona'yı istihdaf etmek- te bulunmuştu. Bu muhtariyet — veril. dikten sonra ise mucize kabilinden her gey yatışmıştır. 1931 mayısında — İspanyada - ihtilâl çıktığı zaman — kiliseler, aristokratik müesseseler, muhafazakâr gazete ida. rehaneleri yakılmıştı. Fakat Katalon- yalılar böyle bir harekette bulunmadı- lar, Madrid'de, Sevilde, ve Ovledoda başgösteren asayiş meseleleri Katalon- yada başgöstermez. Katalonya — seçimlerinde — ekseriyet birer rakkas gibi bir o tarafa, bir bu ta. rafa hareket etmez. Gerek belediye, gerek bölge parla- mentosu için yapılan seçimlerde daima cumhuriyetçi sollar ekseriyeti muhafa- za etmişlerdir. Yalnız 1934 senesinde bir defa, İspanyada bütün muhtariyet istiyen muhitlerinde bir ülkü olan fe. deral rejim kurmak hususunda bir te. şebbüs yapılmıştır. Fakat bu teşebbüs muvaffak — olamadı ve katalonyalılar 1931 kanunu — esasisine bağlılıklarını gösterdiler. Bir çoklarının kanaatince eğer o teşebbüs muvaffak olsaydı, bu- günkü kan dökülmesinin önüne geçiler cekti. 1936 şubatından temmuzuna - kadar geçen isyan ve ihtilâl ayları içinde Ka- talonya İspanyanın öteki kısımların. dan daha sakin bir hayat sürmüştür. 1934 isyanının ele başılarından oe lan Mikel Badia' ile kardeşinin öldü- Tlilmesinden başka Barselonada Mad. ridde vukua gelen birçok siyasi cina, yetlere benzer hâdiseler ” olmamıştır. Barselona'da bir ordu vücuda getir - mek bahse mevzu olunca da cumhuri- davâsı, İspanyanın her yerin. ziyade “Katalonyada müzaharet görmüştür. Bunun sebebini de Kata. İonyanın kendisine verilen vaziyetten memnun olmasına yoranlar vardır. İs- panyanın - birçok yerlerinde terakki perverlerle Jiberaller âsilere — yarı etmişlerdir; fakat Katalonyada bu bö) le olmamıştır. - Barselona'da - bulunan bir dostum, bor — gönderdiği bir mek. tubda diyordu kı: “Bu âsiler, bizim bütün terakki ve inkişaflarımızı bir nesil hayatı müd- detince durdurdular.” Aldığım diğer haberlere de bakılrısa Katalonyada u- Mmumi hisler bu merkezdedir. Her ne kadar harb ancak bir gün sürmüşse de halk âsi askerlere — karşı olduğunu her vesile ile göstermiştir. Bu sırada ananeye, cakiliğe bağlı olan hiç bir şey ve hiç bir kimse umu. mun hücum ve öfkesinden kurtulma- mıştı. Bütün kiliseler ve buna benzer mücsseseler yakıldı. — Papaslar ve fa. şizm ile alâkalı görünen kimseler, can. larını kurtarmak için kaçmağa mecbur. oldular. Anarşistler büsbütün iktidarı ellerine geçirmiş bulundukları — için mahkemeler kuruldu ve dehşetli bir tas- fiye başgösterdi. Ondan sonra sükün ve asayiş iade di. Yeni Katalonya hükümeti, iş- e birliği ile elele vererek yeni ida- reyi kurmağa başladılar ki bu gayret, halâ, devam etmektedi Bu sırada / Katalonyanın — değerli gençleri kız ve erkek silâha sarılarak bir düşmanın peşine düşerek Aragon vadisinden harab edilmiş Siyotamoya doğru takib ve Hueskayı muhasara et- tiler. Bu sırada geride kalanlar da çar. pışmaktan geri durmayarak Katalon. yayı işçilerin yaşayabileceği ve kapita- listlerin içinde barmamıyacağı bir mem- leket haline getirdiler. Bu arada ihtiyati bir tedbir olmak üzere bütün kiliseler zaptedildi. Otel. ler, lokantalar ve eğlence yerleri harb servisine tahsis olundu. Mühimmat fabrikaları fazla mikdarda istihsale gi- rişti. Eylâl ayında B. Kompanis'in başkanlığı altında sosyalist, marksist sendikalistlerden mürekkeb yeni hükümet kuruldu. Bu hükümet, seferberlik hususun « da kati tedbirler alıp “halk mahkeme- deri, nin sayısını yediye Ççıkararak memleketin ekonomik kuruluşu - işine esazlı surette girişti. İlkteşrin ayının sonlarında Katalonyada mecburf bir kollektif çalışma esası dairesinde tica. ve endüstri plânları tamamiyle tat. edilmiş bulunuyordu. Bu süretle mal sahibleriyfe işçiler bir arada organize edilerek — çalıştırl. mağa başlanmıştı. İstiklâi istediği söylenen Katalon. yada vaziyet böylece hulâsa edilebilir. Katalonyada Sovyet Rusyaya kar- $t olan sempati hislerini gösteren iki hâdise olmuştur. Bunlardan birisi ikin- €i kânunun sekizinci günü bütün işçi- lerin hükümet reisinin önünden beş Saat süren geçidleri, birisi de rus ihti. lâlinin on dokuzuncu — yıldönümünde Sovyet konsolosuna şeref mevkii veril. mesidir. Bu harektler, Sovyet Rusyada oraya bolbo: gelmekte olan - yiyecek, silâh ve cephaneye karşı bir minnet gösterisi Şeklinde telâkki olunabilir. Eğer komünistlerle anarşo-sendi. kalistler arasında bir nizâ olacak olur- Sa, sonuncuların bu işte muvaffak ola- cağı tahmin edilebilir Şimdi bu vaziyette bulunan bir i- darenin münferid sulh teklifinde bu. Tunduğu şayiasr üzerinde şöyle düşü- nebiliriz: General Pranko, askerleri - 'nin maneviyatı yüksek olduğuna kani ve muzafferiyetten emindi iken böyle bir teklif, öi lütlelün 'neralin bunu kabul edeceğine pek hei timal verilemez. Bu ihtimali kabul de etsek Franko- nun an'aneye, — ruhban sınıfına, dine düşman kollektivist bir reğimin İspan- yanın bir kısmında devam edip gitme- sine müsaade göstermesine imkân tasav- vur edilemez. Nihayet, o, Katalonyaya daha zi- yade tadil edilmiş bir muhtariyet ver. meği düşünebilir. Bundan başka Bask. 'dar da bir muhtariyet istiyeceklerdir. Fakat Ceneral Franko'nun reis Kom- panis idaresi altında bulunan bir reji. me müsaade edeceği bahse mevzu de- Hildir. Bu sırada Katalonya, bir taraftan hararetli surette cephane yapmakta ol- duğu gibi Madride yardımcı milisler de göndermektedir. İlkkânunun yedinci günü neşredi. len bir emirname ile Katalonyada müs- takil bir ordu tesis edilmiştir. Eğer Franko - orduları “vaktinde Madridi zaptedip şarka doğru ilerler. Jerse, o zaman orada kendilerine karşı koyacak Katalonya nasyonalistlerini bu. kavemet ise İspanyanın başka tarafla- 'Tında gösterilmiş — mukavemetlerden gok daha şiddetli olacaktır. Tefrika. No. 120 BİLİNMİYEN İNSAN Yazan: Dr. ALEXİS CARREL Türkçeye çeviren: NASUHİ XI Sıhat Bildiğimiz gibi, den gelen sıhatı istiyoruz. -Tegaddi aşılara, seromlara, andokrın - müstahzarlarına, vitaminlere, muayyen zamanlarda yapılan tıb- bi muayenelere, hekimlerin, hastanelerin - ve — hasta bakıcıların pahalr himayesine Suni sıhatı istemiyoruz. İnsan o suretle inşa edilmeli ki bu gibi ihtimamlara muhtaç - olı sın, Hastalık, yorgunluk ve korkunun - bizim #eyler olmasına imkân verecek yolu keşfettiği zaman hekimlik en büyük zaferi kazanmış olacaktır. Üzvi ve zihni faaliyetlerin için bilinmi kemalinden gelen hürriyet ve şevki Kü iki çeşid sıhat vardır: tal sıhat, suni sıhat. Biz tabii sıhatı, nesiclerin in- tanlı ve tereddi ettirici hastalıklara karşı muka- vemetinden, asablar cümlesinin muvazenesin- Sıhatin bu telakkisi kuvvetli bir muhalefete lacaktır, zira bizim düşünme itiyadlı rımızı bozmaktadır. Modern tıib suni sıhat, maruz nevi güdümlü fiziyol BAYDAR etmek, maraz âmil ların vi ü dayanan len birçok haboratuvarların metl insanlara istihsale temayül et- mektedir. Onun ideali saf / şi yardımiyle nesiclerin ve uzuvların fonksiyonla- Tıma müdahale etmek, kifayetsiz - fonl tenbih ve yahut yerlerine -başkalarını olan unsurlara karşı uzüv- iç mayilerin reaksiyonunu tacil etmek- Biz, insan vücudunu, hâli ve parçaları durmaksızın takviye veya tamir edilmeğe muhtaç bir makine sayıyoru: Dale, geçenlerdeki bir nutkunda, son kırk sene , zarfında terapötiğin kazandığı muvaffakiyetle- tane karşı seromlarla aşıların, hormonların, , adrenalinin, tiroksinın ve sairenin, arseniğin uzvi mürekkebatmım, vitaminlerin, te nasül fonksiyonlarını tanzim eden maddelerin, ağrıyı hafifletmek veya noksan fonksiyonlarını etmek için terkib suretiyle istihsal ni maddelerin aynt zamanda, bu maddelerin imal edildikleri büyük — endüstr | bir tan uzaktır. ik maddelerin ekonomik nları ika ve , kötü kurulmu, verici ve eksei Henry la bir şeydir. edi- bir yola sevkettikleri muhakkaktır. Fakat bun- ları, sıhatin peşinde kazanılmış büyük bir zafer saymak lâzım mıdır? Bu da muhakkak olmak- yoloji politik ekonomi ile kıyas edilemez. Üzvi, halti ve zihni oluşlar sosyal ve lerden nihayetsiz derecede mü- rekkebtirler. Güdümlü ekonomınin — muvaffak olmuş olması muhtemeldir. Fakat - ziyolojinin muvaffak olması, her halde, tahak- kuk ettirilmez bir şey olmak gerekti Suni sıhat modern insana - yetmez. — Tıbbi muayene ve ihtimamlar rahatsız edici, zahmet y az tes ilâçlar pahalıdır. Tesi gibi görülen kadınlar ve erkekler hemen daima ufak tefek tamirlere muhtaç haldedirler insan rolünü mesud bir tarzda oynamak için 'ne kâfi derecede iyi ve ne de kâfi derecede kuv- vetlidirler. Sıhat, hastalıksız olmaktan daha faz- Halkır, hekimlik meslekine kraşı F'in geçtikçe azalması da, bir dereceye - kadan bu hissin ifadesidir. İnsana biz, Mizacmı göz önüne almadan, arzu ettii veremeyiz. Biliriz ki uzuvlar, x Hildür, irei istidadlarm, tekâmül şartlarının, muhite aid şimik, fizik ve fiziyolojik unsurların idümlü lara, pi irlidir. Hastaneler ve leri kifayetsizdir. Sıhatte Bi gayret etmeli rek şeker illetinin alâmetlerini ortadan kaldır « mak yetmez. Bu ilâç şeker illetine şifa yermez. Bu hastalık ancak sebeblerinin ve kifayetsiz pankreas höcrele bunların yer k rının keşfi sayesinde mağlüb edilerektir. imadının kendi hakiki şekli iç mayiler ve akıl muhassalasıdır. Sıhat, vücudun her bir kısmınızı ve küllün bazı hassalarınn şimik ve bünyevi teşekkülüne tâbidir. Her bir uzvun — işleyişine müdahale edecek yerde bu küllün tamamiyetini muhafaza etmesine yardımda bulunmalıyız. Tabit Bazı kimseler intanlara, tereddi ettirici hastalık« liğin bozup dağıtıcı tesirlerine mukaves met etmektedirler. Bu mukavemetin sırrını bule - mak gereki yetin saadetini iyice fazlalaştırabil İğiyenin intanlı hastalıklara ve bü lara karşı harikulâde muvaffakiyeti, biyolojik araştırmalara, dikkatinin bir kısmını virüslerden ve bakterilerden fiziyolojik ve zihni oluşlara çevirmesine imkân vermektedir. Tereddi ettiris ci hastalıkların uzvi âfetlerini gözden gizleyee ceğimize önlerine geçmeğe veya t müşahedesi kabil bir hâdisedir. Jabit ehate malik olmak beşeri, Meselâ, hastayı canlandırmak ve yahud ikame etmek yolla « & yeniler (Sonu var)