23 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

223 SÖNTESTİN 1026 PAZARTESİ Politika bahisleri: İSTİKLÂL VE CEHALET İnsanın hani şöyle diyeceği geliyor: — Eyet, istiklâl, dünyada her mille« tin tabif bir hakkıdtır. İnsanın çalışma- sı ve bu çalışmasından kendisinin fay « dalanması gibi.. Şu var ki dünyada, Ma- reşal olmak da, profesör olmak da, kah- raman olmak da her insanın hakkıdır. Hakkıdır ama, bu hakka her insanın eriştiğini kim görmüştür Bunlar, ferd- ler için “paye” cinsinden haklardır. Bunlar, nazari olarak vardır diye veril- mez, hizmet ve yararlık mukabilinde alınıyor. İstiklâl hakkı da milletler için tıpkı böyledir. * ** Hep hatırımızda olsa gerektir: gü- nün birinde Rif'de bir kanlı çarpışma başladı ve Abdülkerim adında birisi, Rif kabilelerinin başına geçerek ispan- yolları ve fransızları (o zaman iki av- rupalr millet daha doğrusu her iki em- peryalizm birleşmişlerdi) bir hayli uğ- raştırmıştı. Fakat sonunda mağlüb ola- rak teslim olmuştu. Bu münasebetle yazdığımız bir ya- zıda, Abdülkerim'in teslim olmasını doğru bulmamış ve “ölmesi daha doğru idi, çünkü milletinin bir ikinci istiklâl hamlesine şuur ve istikamet hazırlamış olurdu” demiştik. gene böyle, bu gaze- tenin bir sütununda.. Bugün şöyle bir telgraf haberi oku- yoruz: Paris, 19 (A.A.) — Havas Ajansının 'Tanca muhabirinden: İspanyol Fasın- daki âsilerin askert makamatı, İspanya- de ileride yapılacak askeri harekât için yerlilerden asker toplamaktadır. Gene- ral Franko'nun yakında İspanyaya on bin faslr asker gönderecek vaziyette olduğu söylenmektedir. Şimdiye kadar Cebelüttarık boğazından 25,000 faslı | asker geçmiş olup İspanya'da muhare- be etmektedirler. Yerliler, — General Franko'nun ispanyol Fasına muhtariyet vereceğine kani bulunmaktadırlar. Etyopyalılara karşı nasıl askeri'ler ön safa alındı ise, dikkat ediniz, 'Gene- ral Franko, hükümet kıtalarının hamle- lerini bir insan duvarına kırdırmakta- dır. Bu insan duvarı, Fas'dan getirilen müslüman kıtalarla “lögion &trangöre”e mensup ipten kazıktan kurtulmuş kim- selerden teşekkül etmektedir. Faslılar, bu suretle, kendileri otonomi umuyorlarmış... Eğer faslılar istiklâl'in ne olduğu- nu bilselerdi, ispanyol halkına ve bu için halkın haklarına karşı bile saygı besle- miyen bir zihniyetin tutup riflilerin haklarını tanıyamıyacağını daha ilk adımda tayin ederlerdi. Nitekim zaman ve hâdiseler, bunun böyle olduğunu is- bat edeceklerdir. Esasen Etyopya muharebelerindeki Askari'ler gibi İspanyada öne sürül- mekte olan ve ilk telefatı vermeğe me- mur edilen faslılar, o kadar çok kırıl - maktalar ve azalmaktalardır ki, âsi reaksyoner generaller, günün birinde, ve baştan başa harab ve dullardan ve öksüz- lerden ibaret İspanyanın üzerine zafer bayraklarını dikdiler mi, iki Pyrrhus zaferini birden kazanmış olacaklardır: Ortada, ne hakkı arayacak bir is- panyol halkı ne de bir Fas delikanlısı kalacaktır. Şimdi yazımızı, başladığımız - gibi bitirelim: — İstiklâl, milletler için bir “pa- ye” dir ve buna, ancak, lâyık olanlar nail olacaklardır. Hele cahiller, aslâ.. BURHAN BELGE ORTA AVRUPADA SİYASİ ZİYAFETLER Amiral Horti Romaya, Fon MVoyrat Viyanaya gidiyor (Başı 1 inci sayfada) Son ve önümüzdeki mülakatlar mü- nacebetile düşünülen bütün kombine- zonların aslı ve esast yoktur. Yalnız Şurası muhakkaktır ki, Macaristan, dış sıyasasının neticesi olan doğru yoldan hiç bir suretle şaşmıyacaktır. Bu sıyasa şu süretle hülâsa edile- bilir: Macaristan bir taraflı tahakküm te- Mayüllerinin tersine olarak, menfaatle- rin karşılıklı uzlaşması esasına daya- nan yapıcı bir barış arzu etmektedir. Birçok münakaşalarda mevzuubahis ol- müuş olan teslihat müsaviliği hukuki meselesine gelince, Viyana konferansı, İtalya ile Avusturyanın bu macar is- teklerine iştirak ettiklerini göstermiş- tir, Macaristanın haklarını ne zaman ve nasıl tatbik mevkiine koyacağı me- selesi ise tamamenm; kendisine aid bir İştir. Geçmişte de ihtiyatlı bir hattr ha- reket ittihaz etmiş olan Macaristanın herhangi bir sahada mevsimsiz bir de- marşda bulunacağından korkulmakta- dır. Fakat şu da muhakkaktır ki, Maca- ristan, kendi tabit haklarını kendiliğin- den tanrmayan hiç bir devletle konuş- malara girişmiyecektir. Müsavat, müs- takil bir devletin o kadar tabii hakkı- dır ki, bunun tanınması hiç bir karşı- lrğı istilzam etmediği halde bunun reddedilmesi, dostça olmıyan bir hare- - ket olarak tefsir edilmektedir. Roma ziyareti, Roma protokolları ile başlıyan ve Viyana konferansında derinleştirilmiş olan sıyasanın resmen teyidi ve tetvicidir. Bu ziyaret, protokola iştirak eden devletlerin barış dairesinde menfaatle- rinin birleştirilmesine — matuftur. Ve yalnız tecrübe edilmiş olan Macaristan dostluğunu temhirle kalmayıp Avrupa- da genel barışın kurulmasına da hizmet edecektir. Viyana, 22 (A. A.) — Gazetelerin haber verdiğine göre, alman dış işleri bakanı Baron Fon Noyrat, ikincikânun başlangıcında Viyanayı ziyaret ede- cektir. Bu haber, elverişli bir şekilde karşılanmıştır. Kısa dış haberler * Paris — Cibuti demiryolundaki fran. sız menfaatlerini korumakta olan fran- sız müfrezeleri fransız S lisine dön- fransız büyük elçisi B. Korben B. Del- bosla konuşarak, şimdiki milletlerarası leler hakkındaki ingiliz hattı hare. düğü, elçilikteki askerlerin de Cibutiye dönecekleri Adisababadan bildirilmekte- dir. * Moskova — Ayın yirmisinde tay. Yareci Minktiköf 4 motorlu bir nakliye tayyaresiyle ve 13 ton yükle 4535 met- reye çıkarak Yumaşef'in rekorunu kır- mıştır. * Tokyo — Osaruzave'deki su ben- dinin yıkılmasından sonra 1600 felâket- Zededen 935 i kurtarılabilmiştir. 279 ö- lü, 43 yaralı ve 453 kayıb vardır. * Bizert — Beş kişiyle beraber Bon'a gitmekte olan bir askeri deniz tayyaresi kaybolmuştur. * Paris — Hafta sonunu geçirmek Üzere Parise gelmiş olan Lonüradaki ketine dair topladığı haberleri kendisine bildirmiştir. * Londra — Kıral Edvardın, taç giy- me merasimi dolayısiyle 7 si işçi parti- sinden olmak üzere 25 kadar şahsiyete lordluk unvanı vereceği bildirilmekte- dir. * Lil — Cumartesi akşamı Lil mın. takası maden endüstrisi işçileri grev i- lân ederek fabrikaları işgalşetmişlerdir. * Atina — Kıral Konstantinle kırali- çe Olga ve Kıraliçe Sofinin cenaze me- rasimi dün yapılmıştır. * Pejping — Suymanda yapılmakta olan muharebelerin ilk serisi, çinli mü- dafilerin bir zaferi ile sona ermiştir. İRAN'DA: Dr. Şahtın görüşmeleri Tahran, 22 (A, A.) — Rayşbank direktörü B. Şaht dün İran milli bankası direktörü ile iki saatlik bir görüşme yapmış- tır. B. Şaht bun- dan sonra parla- mento başkanını ziyaret etmiştir. Dr. Şaht Dış işleri bakanı Rayşbank direk- törü şerefine bir akşam ziyafeti ver- miştir. ALMANYA'DA: Fransız - alman cemiyetinin bir kabul resmi Hamburg, 22 (A.A.) — Son defa kurulmuş olan fransız - alman cemiye- ti, muharibler birliği başkanı Anri Pişo şerefine bir kabul resmi tertib etmiştir. Pişo, Fransa ile Almanyanın birbiri- ni daha iyi tanımaya a]_ışma,larl için kar- şılikli tenezzüh seyahatleri tertib edil. mesini teklif eylemiştir. —— ÇİN'DE: Mogol kıtaları Suiyana girdiler Pekin, 22 (A.A.) — Royterden: Mo- gol kıtaları Sahar vilâyetindeki Suiyana girmişler ve vilâyet makamları ecnebile- rin derhal boşaltılmasını emretmişlerdir. Haber alındığına göre, mogollar, vi- lâyetin merkezi olan Kueihuanın zabtı i- çin umumi taarruza hazırlanmaktadır. lar. (Başı 1 inci sayfada) ri teslim olmağa mecbur etmişler, kaç- mamalarını temin için elbiselerini soy- muşlar ve ayak kaplarını çıkarttırmışlar. dır. Bununla beraber 20 . 21 sonteşrin gecesi çıkan yangından mütevellid kar- ğgaşalıktan bilistifade bu milisler kaçma- ğa muvaffak olmuşlardır. rın mağazaları yağma edildi Perpinyan, 22 (A.A.) — Barselon- dan alınan haberlere göre oradaki al- man ve italyan tacirlerinin dükkânları general Franko hükümetinin Almanya ve İtalya tarafından tanınmış olması se- bebiyle yağma edilmiştir. Valensiya, 22 (A.A.) — Hükümet bir beyanname neşrederek Burgos hü- kümetinin İtalya ve Almanya tarafından “tanınmasına mukabele etmiştir. Bu teb. liğde bu tanınmanın, bu iki memleket ta- rafından âsilere yapılmakta olan yardı. mı meydana çıkarmış olduğu beyan e- dilmektedir. Amerika hariciye nezaretinin, me- murlarına bir tamimi Vaşington, 22 (A.A.) — Hariciye nezareti, Madriddeki Amerika elçisinin ve Barselondaki amerikan konsolosuna bir telgraf çekerek faydalı gördükleri ânda memuriyetlerini bırakıp hareket e- debileceklerini bildirmiştir. SON DAKİKA: B. Salengronun cenaze alayı Lil, 22 (A.A.) — Dün akşam beledi- yede Salengronun tabutu önünden bin- lerce halk ve muhtelif heyetler geçmiş- tir. Bugün saat 14 de cenaze alayı yapıl- mış ve Leon Blum heyecan veren bir nutuk söylemiştir. Nutuk bütün şehir- de hoparlörle neşredilmiştir. B. Blum, Salengronun hayatını ve iç bakanlığında yeni nizamı kanuni ni- zamla telif vazifesindeki ağır yükünü kaydetmiş ve Salengronun gayretlerini bu vazifeyi ifaya hasretmiş olduğunu bildirmiştir. Başbakan Salengronun alçak bir if- tiraya kurban gittiğini kaydeylemiştir. Lil, 22 (A.A.) — Salangro'nun ce- naze alayı saat 14.40 da belediye daire- sinden hareket ederek çok kalabalık bir halk kütlesi ortasında şehri katet- miştir. Alay Rubeyi geçtikten sonra, daima büyük bir sükün içinde, mezar- lığa varmıştır. Mezarlığa geldiği za- man havaâ çoktan kararmış bulunuyor- du. B. Blum ve Bakanlar Parise döndüler Lil, 22 Ç(A.A.) — Salangro cenaze alayından sonra, B. Blum, bakanlar ve parlamento azası hükümete giderek bir müddet dinlendikten sonra Parise ha- reket etmişlerdir. Sağcılar aleyhinde nümayiş Lil, 22 (A.A.) — Saat 17.30 da elle- rinde kızıl bayraklar ve pankartlar bu- lunan tezahüratçılar gurupları alay ha- linde Lil'in büyük meydanına gelmiş- ler ve dağıtılmış olan bir müfrit sağ cenahı gurupunun binası önünde has- mane bağırmada bulunmuşlardır. Te- zahürcüler bundan sonra Gara gitmiş- lerdir, Ş Paristeki miting Paris, 22 (A.A.) — Salangro'nun Lil'de gömülmesi münasebetiyle, Pa- riste haik cephesi komitesi tarafından tertib edilen alay büyük bir intizam i- çinde şehri katetmişlerdir . dan mürekkeb bir gurup Çocuklar. “kahrolsun harb” nidalariyle Nasyon meydanından geçmiştir, / Çok kalabalık bir eski muharibler gurupu çok alkışlanmıştır. Maden a- melesi geçerken cumhuriyet ispanyası lehinde bağırışmalar bilhassa çoğalmış- tır. Bir ispanyol bayrağı alayın bütün güzergâhında çok alkışlanmıştır. Saat 18.45 de, geçit içlerinde birçok komünist bulunan Paris ve banliyö guruplarnın geçmesile nihayet bul tur. Ne güzergâhta ne de alay dağılır- ken hiç bir hâdise kaydedilmmeiştir. Batı Habeşistandaki harekât hızla . ilerl Roma, 22 (A.A.) — Batı Habeşis- tanda harekât yapan italyan kıtaları çabuk ilerlemektedir. Gazeteler hiç bir tarafta bu ilerle- melere ciddi bir mukavemet gösteril- mediğini ve bilhassa Gimma sultanlığı . . iyor halkının krıtaatı şevk ve heyecanla kar- şılamakta olduklarını bildiriyorlar, Yeni iki denizaltı gemisi Roma, 22 (A.A.) — 650 tonluk yeni Dessie ve Dagabur denizaltı gemileri bugün T! da denize indirilmişti ” Novosibirsk suçluları idama mahküm oldular Moskova, 22 (A.A.) — “Tas ajan- sından” Novosibirsk mahkemesinde suç- lu stoklin, gizli celsede söylemiş ol- duklarını mahkemede aleni olarak iti- raf etmiştir. Suçlu sentralnaga made- ninden kudakçılık etmiş ve bu hususta yabancı bir devlete mensub bir şahıstan talimat almış olduğunu — söylemiştir. Mahkeme bundan sonra beş suçluyu daha sorguya çekmiştir. Bunlar, kun- dakçılığın ve tahrikâtın mensub olduk- larr mukabil ihtilâl grupları terafın- dan tertib edilmiş olduğunu söylemek tedirler. Moskova, 22 (A.A.) — Novosibirsk davasında medhaldar dokuz suçlu, al- man mühendisi Stikling de dahil oldu- ğu halde, ölüm cezasına mahküm edi'- mişlerdir. Barselondaki alman ve italyanla- Valensiya hükümetinin bir tebliği Madridde hükümet kuvvetleri şiddetle mukavemete devam ediyorlar Bu münasebetle hariciye nazırı, şöye le demiştir: *“Bu hareketimizde hiç bir siyasi mü, lahazaya tebaiyet etmedik. Bir harb ge- misi Barselondaki konsolosun emrine ve: rilmiştir. Konsolos, gerek ları ve gerek Barselonda bulunan amerikalıları bu gemiye bindirebilecektir.,, Hükümetçilerin başka cepheler: deki harekâtı Barselon, 22 (A.A.) — Royter ajan- sının aldığı haberlere göre, şimdiye ka. dar Aragon şimal cephesindeki hükümet kıtalarının kumandanı olan albay Vilal- banın yerine kumandan Luengso Gomez Garçia tayin edilmiştir. Basrbasto'daki hükümet kıtaları ka- rargâhı tarafından neşredilen bir tebliğ- de, bu kıtaların Almudevar istikametin- de muzaffer bir surette ilerledikleri bil. dirilmektedir. Âsilerin muharebe ve mu- vasalaları kesilmiş ve düşman büyük zayiatla püskürtülmüştür. Şiddetli yağmurlar Aragon cephesi- nin öteki kısımlarındaki harekâta engel olmuştur. Ademi müdahale komitesi bugün toplanıyor Londra, 22 (A.A.) — İspanya ade- mi müdahale komitesinin tâli komisyo- nu, yarın öğleden sonra dıiş bakanlığın- da toplanacaktır. Yabancı zarhlıların harekâtı Londra, 22 (A.A.) — İngiliz kruva. zörü Arethuse dün gece Barselondan Majorkadaki Palmaya hareket etmiştir. Royter ajansı, bu yer değiştirmenin hususi bir ehemiyeti haiz olmadığını bil- diriyor. Paris, 22 (A.A;) — Amerikanın Ka- ne torpidosu Roşfordan ispanyol suları- na hareket etmiştir. Âsilerin diğ-ı cephelerdeki harekâtı Salamank, 22 (A.A.) — Resmi teb- liğde, şimal ordusu cephesinde on beşin. ci fırkanın hükümeçilerin birçok hücum- larını püskürttüğünü bunların 150 Skü verdikleri keza Villanuevada da hü tü- metçilerin defedildikleri bildiriliyor. Espinos de Los Monteros cephesinde âsilerin Vallego mevkii ile Villa Mâyor tepelerini işğal ettikleri bildirilmektedir. Yedinci fırka, Madride hükümetçile- rin birçok defalar Kastel de Monkloaya ve âsilerin Kasa ve Kampadaki mevzile- rine tanklarla hücum ettikleri ve fakat mühim zayiatla tardedildikleri bildirili. yor, Âsiler dört tank ele geçirmişlerdir. Fransız zırhlıları ispanyol sula- rından ayrılmadılar Paris, 22 (A.A.) — Bu sabah yabhan- cı memleketlerde çıkan bazı haberlerde Barselonda bulunmakta olan Fransız gemilerinin İspanyanın kara sularını terketmiş oldukları bildirilmiş olduğun dan resmi mahfiller, bu haberlerin yan- lış olduğunu beyan ve bu haberin dün sabah Barselonda bulunan Albatros muhribi yerine Valmi torpito muhribinin getirilmesinden ve Düpleks kruvazörü- nün Palma de Majorkaya gitmesinden galat olduğunu ilâve eylemektedir. Aynı mahfiller, Verdun torpito muh- ribnin halen Alıcanto da bulunduğunu ve yakında İspanyanın şark kıyılarını takib etmek üzere oradan ayrılacağını söylemektedir. İspanya sularındaki alman torpi- doları Brest'de Paris, 22 (A.A.) — Bahriye nezareti, tebliğ ediyor: Volf, İltis, Tiger ve Jaguar isminde- ki dört torpidodan mürekkep bir alman filosu, dün öğleden sora Brest limanına girmiştir. Volf torpidosu, Britanya kıyı. ları açıklarında hasara uğramış oldu- #-ından filonun iki gemisi tarafından çe- . kilmek suretiyle limana getirilmiştir. Alman elçisi, gemilerin tamiri ve mal- zeme alması için Brest limanına girme- leri müsaadesini istemis, nezaret bu mü saadeyi hemen vermiştir. ka A kls İ KT