25 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

— SAYFA2 e 25 TEMMUZ 1936 CUMARTESE — Yarı - Siyasal İspanya ateşler ve kanlar içinde.. İspanyada, kan gövdeyi götürü- yor. Şehirler alev içinde; vilâyetler birbirlerine karşı; kıtalar, donanma ve uçaklar, ispanyol - silâhlarmı is- panyol vatandaşlarına ve biribirleri- ne karşı kullanıyorlar. Bir habere göre hattâ, boğazlaşmanın aynı ma- halledeki evlere, aynı evde oturan “insanlara sirayet etmasinden korku- luyor. Bu kanlı manzara'nın rejisörle- ri kimlerdir? Belki bir gün bu da meydana çıkar. Bu günlük aktörle- rin ispanyol faşistleri olduğunu bili- yoruz. Avrupa postasını gözden geçirir- ken, şunu görüyoruz: Faşist devlet- ler ispanyol faşistleriyle, demokrat devletler ispanyol hükümetiyle be- raberdirler. Tabit, kullandıkları li- san bakımından. Bundan üç yıl önce, Viyana ve bütün Avusturyaca cereyan eden boğazlaşmalar henüz hatırdadır. Bu sefer aynı oyun, yalnız çok daha kanlı ve çok daha geniş bir ölçü ü- zerinden, İspanyada oynanıyor. Ve İspanyada da, kanlı süngülerin ar- kasında kara kaftanlı katolik papa- zını görüyoruz. İspanyada cumuriyet, serbest se- çim yolundan kuruldu. Reaksyon, yolunu buldu, iktidarı eline geçirdi. Kıralın avdet edeceği gibi sözler do- laştı. Fakat halkın cesareti bu teh- likeyi önledi ve ikinci bir serbest se- çim cumuriyetçileri, yenide.1 zafere iletti. Anlaşılıyor ki, Reaksyon, bu de- fasında da hareketsiz, plânsız ve ka- rarsız oturmamıştır. Ve işte, neler yapmağa muktedir. olduğunu gös- termiştir. Bütün memleketi bir kan ve ateş cehennemine çevirerek bin- lerce ve on binlerce insanm ölümü- ne sebeb olmak, memleketin parası- nı, cephanesini tüketmek, memleke- tin gemilerini ve silâhlarını tahrib etmek.. Bütün bunlar, ispanyol fa- şizminin marifetleridir. İspanyada, bu dava nasıl biter, bunu bilmiyoruz. Yalnız aynı şey- lerin Avrupanm bir çok taraflarında cereyan etmesi, o kadar ihtimalden uzak olmasa gerektir. Fransız faşistleri “1'heure H,,dan bahsetmekte devam ediyorlar. “S saati çalınca..” iktidarı ellerine ala- caklarından bahsediyorlar. Bu “S « saati ' nedir ve bu çalınca iktidar na- sıl ele geçirilir, bunu artık bu sefer- ki ispanya hâdiseleri kâfi mikdarda gösteriyor. Avrupa ve dünyanım süküneti, çalışmayı ve yurdlarını inşa etme- yi seven milletler için en büyük teh- like, faşist enternasyonalinin tees- süs &tmesi ve bütün Avrupa için bir “S saati” tesbit etmesidir. Böyle bir enternasyonal'in, mevcud olduğun- dan asla şüphe edilmemelidir ve ke- za gözden kaçırılmamalıdır ki, fa- şizm, kendi insanlarını, çok daha cerbezeli insanlar arasından tedarik etmektedir. Burhan BELGE Yugoslavya, İrak ve Afganistan başbakanları ve İsviçre elçisi başbakanımızı kutladılar (Başı I. inci sayfada) Başvekil General İsmet İnönü; Başta Celaletmeab Kıral Hazretleri olduğu halde boğazlar meselesini görü- şen Montrö konferansını büyük bir a- lâka ile takib etmekte ve sevindirici neticelerini beklemekte idik. Türk hâ- kimiyetini Boğazlar üzerinde yeniden ihya eden mukavelenamenin imza edil- diğini Ekselans Şükrü Saraçoğlu tel- |yazısında tebşir etmek lütfunda bulun- du. Türkiyenin kazandığı işbu hukukt ve siyasi parlak muvaffakiyet dolayı- sile kendim ve iş arkadaşlarım namla- rına en samimi tebriklerimizi arzeder- ken, gerek devlet reisimizin ve gerek milletimizin ve hükümetimizin öz kar- deş Türkiyenin tutacağı her yolda par- lak muvaffakiyetler kazanmasını can- dan dilemekte olduklarını beyan ve de- rin saygılarımı sunarım, Ş Yasın Elhaşımı Reisülvüzera Yasin Elhaşimi Haretleri, Reisülvüzera Boğazlar hakkında Montröde cere- yan eden ve ahiren hüsnü neticeye ik- - tiran eden müzakerattan dolayı başta Haşmetli Kıral Hazretleri olduğu hal- de dost ve komşu Irak hükümeti tara- fından gösterilen alâkaya son derece - Mütehassis olduk. Bu vesile ile gerek namı devletlerine ve gerek mesai arka- daşlarr namına vaki tebrikâta teşekkür- lerimi arz ve kardeş Irak hükümeti ve milletinin refah ve tealisi için en sami- mi dileklerimi derin saygılarımla tak- dim eylerim. İsmet İnönü Ekselans İsmet İnönü, Ankara Montrö konferansının nihai netice- sinden ziyadesiyle bahtiyar olarak kı- raliyet hükümetinin hararetli tebrikle- rini kabul buyurmanızı rica ederim. Stoyadinoviç, Başbakan Ekselans Stoyadinoviç, Başbakan Belgrad Ekselansınızın, Montrö konferansı- nın nihai neticesi münasebetiyle yolla- mış olduğu tebrik telgrafından ziyade- sile mütehassis olarak gerek cumuriyet hükümetinin, gerek şahsımın samimi teşekkürlerini kabul buyurmanızı rica ederim. İsmet İnönü Ekselans İsmet İnönü Ankara Boğazlar hakkında elde edilen eyi netice ve muvaffakiyetten dolayı gerek Efgan hükümeti adına, gerek kendi a- dıma en samimi tebriklerimi yollamak- la kesbi şeref eyler ve türk cumuriyeti- nin terakki ve refahır hakkındaki emel- lerinizin tahakkuku için temennilerimi bildiririm. Muhammed Haşim Efgan başvekili Ekselans Muhammed Haşim Han, Başvekil Kâbil Boğazlar hakkındaki müzakerelerin nihai neticesi münasebetile gerek ken- di namlarına, gerek Efgan hükümeti namına göndermiş oldukları nazik teb- rik telgraffarmdan dolayı gerek kendi adıma gerek cumuriyet hükümeti adına Ekselansınıza samimi surette teşekkür eder ve Afganistanın refahı hakkında- ki en hararetli temennilerimi bi!diri- rim. İsmet İnönü Başbakanımızla İsviçre elçisi arasında Ekselans General İsmet İnönü, İstanbul Ekselans Reisicumur — Atatürkün müteyakkiz önderliği altında cumur!- yet Türkiyesinin Montröde kazandığı muhteşem diplomatik muvaffakiyetteon dolayı derin tebriklerimi bildirir ve türk mileltinin sevincine samimiyetle iştirak ederim. İsviçre Elçisi Henri Martin Ekselans Henri Martin İsviçre elçisi İstanbul Ekselahsmızm, Montrö konferansı- nın iyi neticelenişi münasebetiyle gön- dermek lütfunda bulunduğu tebrik tel- grafı müfadından ziyadesile mütehas- sis olarak, en samimi teşekkürlerimin kabulünü rica ederim, İsmet İnönü B. Fethi Okyara gönderilen telgraf İstanbul, 24 (A.A.) — Esaslı müza- kerelere iştirak ettikten ve bunlar bit- tikten sonra sıhi lüzumdan dolayı imza celsesinden önce hareket etmiş O- lan murahhasımız Londra büyük elçi- si Fethi Okyar'a Aras ve arkadaşları tarafından aşağıdaki telgraf çekilmiş- tir: Fethi Okyar Londra Büyük Elçisi Kütahya ve Balyaya gidiyor Ekonomi bakanımız B. Celal Bayar madenler üzerinde tetkiklerde bulun- mak üzere bugün Kütahya ve Balyaya gidecektir. Bakan perşembe sabahı şeh- rimize dönecektir. B. Ali Rânâ Tarhan İzmirde İzmir, 24 (A.A.) — Şehrimizde bu- lunmakta olan gümrük ve tekitler ba- kanr B. Ali Rânâ bu sabah saat 9 da Çamaltı tuzlasına giderek yeni yapılan ince tuz fabrikasının ve bir çok müesse- selerin ve işçilerin yatıp kalkacakları binaların, mektebin ve hastanenin açıl- ma törenini yapmıştır. Çamaltı tuzlası direktörü mühendis S Ş takdirlerle karşılanmıştır. Fabrikada ba- kan şerefine bir öğle şöleni verilmiştir. Şölende İzmir ilbayı ve parti başkanı Fa- zıl Güleç, müstahkem mevki kumanda- nı general Bürhaneddin ile bakanın re- fakatinde İzmire gelen mütehassıslarla tekitler genel direktörü Mitat Yenel ve çal £ İzmir basın mümessilleri bulunmuştur. Şam fuvarında türk pavyonu Pavyonumuzun uyandırdığı takdir ve alâka çok büyüktür Ankara, 24 — Beynelmilel Şam fu- varındaki türk paviyonu hakkında ga- zetelerde yapılan neşriyat üzerine E- konomi bakanlığı tarafından gösterilen yakın alâka ve derhal alınan tedbirler- le kısa zamanda açılan yeni ve büyük paviyon hakkında Şamdan aldığımız malümatı bir kaç gün evel neşretmiş- tik. Bu defa Ekonomi bakanlığına ge- len malümata göre Türkiyenin fuvara geniş ölçüde ve muvaffakiyetli bir şe- kildeiştirak etmiş olması müsbet tesir- ler husule getirmiş, gerek memleketi- miz hakkında ve gerek türk mamulâtı ve mahsulleri etrafında takdirkâr bir alâka uyandırmıştır. Bu hususta bakanlığa şu telgraflar gelmiştir: Ekonomi bakanlığı, Ankara Paviyonumuz hükümet reis ve erkâ- nı ile konsoloslar, banka direktörleri ve tüccarlarla diğer bir çok davetliler hu- zurunda parlak törenle açıldı. Paviyo- nun güzelliği ,teşhir edilen eşyanın te- nevvüü ve nefaseti, dekorasyon tekni- ğinin mükemmeliyeti tam bir muvaffa« kiyet temin etmiştir. Binlerce ziyaret-' çinin tehacümü karşısında intizam an-« cak polisin müdahalesi ile temin edile- bilmektedir. Alınan neticenin ümidin çok fevkinde olduğunu arzederim. 4 Komiser Baha Ekonomi bakanlığı, Ankara Paviyonumuza gösterilen büyük a« lâka dolayısile fuvarın müddeti on beş gün daha uzatılmıştır. Ziyaretçi adedi emsalsiz dereceyi bulmuştur. Malları« mıza talepler çoktur. Tafsilat raporla arzedilmiştir. Komiser Baha Bay Celal Bayar, Ekonomi Bakanı Ankara Şam fuvarındaki türk paviyonunun açılması Türkiyenin endüstri alanında- ki ilerleyişinin en güzel bir nişanesi« dir. Samimi tebriklerimi ve Türkiyenin fuvara bu suretle iştirakinden dolayi teşekkürlerimi sunarım. Ş Beynelmilel şam fuvarı Genel Direktörü Aref -Münip Hayri bu konferansında Loza- Halk_evinde (Başı I. inci sayfada) cabında neler yapabileceğini yer yüzü artık çok iyi anlamıştır.. Yurddaşlarım, Sizin yüksek şahsınızda kahraman ve asil türk milletinin büyüklüğünü ve onun milli iradesi olan Ulu Şefimiz Atatürkü, türk ismetini ve çalışma gü- cünü temsil eden İnönünü saygı ile se- Jâmlıyoruz. u Lozan bayramımızın bize büyük oir zafer daha kazandıran yıldönümü kutlu olsun.,, Hıfzı Oğuz'un bu çok alkışlanan ve- ciz söylevinden sonra Sümer Bank hu- kuk müşaviri Dr. Münip Hayri Ürgüb- lü, Lozanın siyasi ve hukuki bakımlar- dan tahlili ve esaslır şekilde bir incele- me mahsulü olan konferansını verdi. na gitmeden önceki vaziyeti, Lozana ne gibi şartlar altında gidildiğini, Lo- zandaki büyük mücadeleyi ve bunun neticesinde kazanılan büyük zaferi gü- zel bir tarzda ortaya koydu ve çok al- kışlandı. Bundan sonra kahraman or- dumuzun manevrasına aid bir filim al- kışlarla seyredildi ve bütün halk, Hal- kevinin üst kat salonlarını geçti. Bura- Dün geceki son imza celsesinde he- Ankara Birası W yeti murahhasamızın teklifi Üüzerine konferansın Zatı devletlerine hürmet ve muhabbet hislerini iblağa karar ver- diğini saygılarımızla arzeder ve sami- mi tebriklerimizi sunarız. Aras Davas — Menemencioğlu General Gündüz —Sadık Donanmamız Çanakkaleden ayrıldı Çanakkale, 24 (A. A.) — Bugün sa- at 12 de limanımıza veda eden şanlı donanmamız umum subay ve erleri ge- milerin sancak ve iskele küpeştelerin- de dizilmiş ve sahilde kendilerini uğur- lamağa çıkan on binlerce halkın coşkun tezahüratiyle Mecidiye tabyası sırtla- rında mevki alan kara askerlerinin ve jandarma erlerinin selâm merasimine mukabelede bulunmuşlardır. Bu canlı ve heyecanlı ayrılışın filmi alınmıştır. İngiliz, fransız, alman ve türk mezarlarına çelenk konuldu İstanbul, 24 (A.A.) — Haber aldı- ğımıza göre Çanakkalede bulunan fırka kumandanı, Gelibolu yarrmadasındaki ingiliz, fransız, alman ve türk mezarla- rına birer çelenk koydurmuştur. Lozan Günü SIHHİ BİR İÇKİDİR. Orman Çiftliğinde B. Hıfzı Oğuz, söylevini verirken da, İsmet İnönünün Partimiz tarafın- dan Ankara halkevine armağan edilen fotoğrafları alkışlar arasında yerine asılırken Halkevi başkanı İçel saylavı Ferid Celal Güven içli bir heyecan ve vekarlı bir sesle şu güzel söylevini ver- di; Ferit Celâl Güven'in söylevi — Arkadaşlarım; Harb meydanlarında üzerine aldığı ağır vazifeleri büyük bir liyakat ve i- sabetle ve büyük şefin irade ve dileği- ne çok uygun bir şekilde yerine geti- ren, İsmet İnönü Lozan sulh masasına aynı büyük inan ve azimle gitmişti. A- Ateş hatlarında, kavğa meydanlarında kaybettiklerini, masa başında kazana- caklarını sanan, görgülü, diploması me- haretlerinde inanlı devlet adamları yan- lış bir hesabın aynını da masa başında yaptılar. B. Ferid Celâl Güven, Lozanda baş- bakanımızın, yaptığı büyük gayretler- le, sulhu temin ettikten sonra yurdun kalkınması uğrunda sarfettiği emekle- ri de canlı cümlelerle anlattı ve sözüne söyle devam etti. : Yurda büyük hayrı dokunan, yeni Türkiyenin her millete örnek teşkil e- decek kadar varlıklı, geniş, vatandaşın siyasi akidesine, mill? seciyesine her türlü manasile iktidar ve kıymet veren Partimizin, evimizin dıvarlarına asıl- mak üzere bize armağan ettiği bu bü- yük devlet adamının fotoğrafları böyle bir günde dıvarlarımıza asmak şerefine nail edişinin bahtiyarlığı çok büyük- tür. Ve ona hürmetimiz, sevgimiz, bağ- ha lılığımız bir noktadan, bir köşeden de- ğildir. Onu hem bu yurda yaptığı sayıs sız büyük hizmetlerinden, büyük mes ziyetlerinden, büyük vasıflarından doe layı hem de Büyük Şefin başardığı ğ emsalsiz işlerde büyük bir arkadaşı ol& duğu için severiz. ) Onun bu güzel fotoğrafları, Evimiş zin dıvarlarında, onun siyasi, içtima* ve her türlü yeni hayatımızda gösters diği varlıkların bir kitabı olarak bizgi yol gösterecektir. » ? nan bu söylevinden sonra halk, Atatürğ kün Halkevi salonlarındaki resim vâ büstünü de saygı ile ziyaret ettikterf sonra haklı coşkunluk tezahürlerile H31 kevinden ayrılmıştır. İstanbuldaki tören İstanbul, 24 (A.A.) — Kurtuluş sas vaşında türk kılıcının kazandığı hakkı; 13 sene önce bütün dünyaya kabul et« tiren Lozan andlaşmasının imzalanışıs nın yıldönümü, bugün parlak bir tös« renle kutlandı. Tören Üniversite konferans salonun« da yapıldı. Lozan gününü kendi baya ramları olarak kabul eden hukukçulary yüksek tahsil gençliğinin tamamen İi« cabet ettiği bir toplantı yapmışlardı, 'TTörene istiklâl marşile başlandı. İlK sözü üniversite rektörü B. Cemil Bilseİ aldr. Rektör,Lozanla Montrö arasında» ki farkı izahla başlıyan sözlerine Los zana takaddüm eden günlerin bir tarih« çesini yapmak ve Lozan görüşmelerinirj çetin safhalarını anlatmakla devam eta ti. Lozanın manâsını, o günlerin haleti ruhiyesine dönerek tahlil eden B. Ceş mil Bilsel, kurtuluş savaşının ruhuny teşkil eden “kayıdsız ve şartsız istiklâl, gayesinin bu hakkı tanımamakta ısrar eden bütün dünyaya kabul ettirilme« sindeki büyük ehemiyeti izah etti. 1 Profesör Etem Menemencinin, Lqıı zanın hukuk bakımından ehemiyetini İâ zah eden söylevi de alkışlar arasındâ bitti. Hukuk fakültesinden Hayrünnis sa ve Salih, münevver gençliğin bu yıl dönümündeki heyecanlı ihtisaslarını arii lattılar ve tören nihayetlendi. ) Salondan çıkan gençler, kâlabalık bir kütle halinde Taksime gittiler v$ Cumuriyet anıtına bir çelenk koydular; Gümüşhanede dolu yağdi Gmüşhane, 24 (A.A.) — Dün şid«' detli doluyu takib eden yağmurlardari seller gelmiştir. Sel bazı bahçeleri tahribi etmiştir. Eça y Ş KULARC Kutlu olsun arkadaşlar. ee Ferid Celal Güven aeT ——