24 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5384 ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 24 TEMMUZ 1936 CUMA) Son haberler üçüncü sayfamızdadır -HER YERDE 5 KURUŞ, BT Gündelik 2 LOZAN — MONTRÖ Lozan gününü, Montrö zaferi- - nin sıcak heyecanı içinde kütluyo- ruz. Memleket günlerdenberi ge- niş bir sevinç içinde, Şehir ve ka- -sabalardan gelen tezahür telgraf- larını sütunlarımız almıyor. .Montrö ve Lozan günlerinin bu kadar biribirine yakınlığı, te- sadüfün eseri de olsa, kiıymet ve kuvvetlerindeki beraberliğe ve bir- -liğe çok yakışan bir şeydir. Bu iki 'günü, esasen_bîrbirinden ayrı dü- “şünemezdik. Her yıl birinin taze keyecanı içinde diğerini kutlamak —da her nesil ayrı bir zevk duya- caktır. Osmanlı politikası; milletler- arasındaki ihtilafları asırlarca bo:- ğgazlarda düğümlemişti. Bunu Lo- zan; büyük harbın sıcak acısı yü- reklerde iken çözemezdi. Boğaz- lar mıntakasının emniyetini birkaç “yıl silâhın değil yalnız türk kahra- manlığının uyanıklığına bırakabi- lirdi, o kahramanlık ki yurdunu kurtararak Lozana gelmişti ve bu kurtarış tarihin müstesna bir hâdi- sesi sayılabilirdi. Memleketi istilâ eden “Düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili,, idi. “Cebir ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zabte- dilmiş, bütün tersanelerine - giril- miş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal,, edilmişti. “Bütün bu şartlardan da- ha elim ve vahim olarak, memle- ket dahilinde, iktidara sahib olan- lar gaflet, dalâlet ve hattâ hiyanet içinde,, idiler. “Hattâ bu iktidar sahibleri; şahsi — menfaatlerini, Müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhid,, etmiştiler. “Millet, fakrü zaruret içinde harab ve bitab düşmüş,, idi. Bu kadar hazin bir talie uğrayan türk, asil kanile A- tatürk'ün dehasında şahlandı, yur- dunu kurtardı. Montrö, türk kahramanlığının uyanıklığına bırakılan boğaz em- niyetini silâhlarla takviye ediyor. Yurdun geniş sevinci, bu hâdise sebebiyle, milletlerarasında Tür- kiyeye olduğu kadar dünya sulhu- na da hürmet gösterilmiş olmasin- dandır. Boğazlardan geçmek işin- de, medeni âlemin bir dostluk çev- resi yapması; onun içinde en lâyık yeri alan Türkiye için şüphesiz bahtiyarlıktır. Bütün bu sözlerle memleketteki büyük sevincin - se- beblerine kısaca işaret etmiş olu- yoruz. Yıllardanberi emniyet ve - hu- zur içinde memleketin refahına çalışan yurddaş; Anafartalardan Dumlupinara, Lozandan Montrö- ye kadar her şeyi kurtaranların yüce varlığına kendini çoktan bağlamıştır. Yüreklerde sarsılmaz bir emniyet yaratan daima en zin. de bir hüviyetle yaşayan bu bağ. Lılık; Lozan ve Montrö gibi günler de belki biraz daha geniş ifade e- dilmiş olur. Kemal ÜNAL LA Ve B. Çetinkaya Filyosta Çankırı, 23 (A.A.) — Nafıa vekili B. Ali Çetinkaya Fi!yos hattında ve Karabükte yapılaral. tabrikalar hakkın da tetkikatta bulunmak üzere buctin Çankırıya geldiler. Yarım saat kadar istasyonda kaldıktan sonra Filyosa doğ Başbakanımız, Kamutay Başkanı- mız ve ÂAdliye Baka- nımız döndüler Başbakan İsmet İnönü vekamutay baş- kanı B. Abdülhalik Renda beraberlerin- de adliye bakanı Şükrü Saracoğlu oldu- gu halde dün şehrimize dönmüşlerdir. Başbakanımızı, istasyonda bakahnlar; ba- kanlıklar ileri gelenleri ve kalabalık bir halk karşılamış ve Montrö zaferinin ne- şesi içinde bulunan halk başbakanımızı içten gelen sevinç içerisinde alkışlamış- tır. Başbakanımız doğru köşklerine git- mişler ve bir müddet istirahattan sonra hariciye köşkünde toplanan bakanlar kurluna reislik etmişlerdir. Başbakanımızın telgrafı Ankara valisi ve İlyönku- rul Başkanı Tandoğan; Büyük milli muzafferiyeti ben de size muhabbetle tebrik ederim, Başvekil İsmet İnönü Lokarno devletleri dün ilk toplantıyı yaptılar BB. Eden, Blum ve Van Zeeland Londra, 23 (A.A.) — Üçler konfe- ransında bulunmak üzere Brüksel'den hareket eden Belçika başbakanı B. Van Zeeland'la dış işler bakanı Spaak bura- ya gelmişlerdir. B. İvon Delbos dün akşam buraya gelmiştir. Lokarno devletlerinin ilk toplantısı bugün saat 10.30 da yapıla- caktır. B. Blum öğleyin gelecek ve an- cak öğleden sonraki toplantıya iştirak edebilecektir. Londra, 23 (A.A.) — Fransız baş- bakanı Blum tayyare ile buraya gelmiş- dt Londra, 23 (A.A.) — İn'p_ıliı » sız - Belçika delegasyonları saat 10.30 fran da Dovning - Sritde toplanmışlardır. Halkevinde Lozan Günü Büyük Lozan zaferinin yıldö- nümü münasebetile bugün saat 18 de Halkevimizde hazırlanmıştır, güzel bir tören Törenden sonra Lozan kahra- manı İsmet İnönünün, Parti tara- fından Halkevine armağan edilen büyük fotoğrafları yerine asılacak- tır. Törene bütün ankaralılar kart- sız davetlidirler. nümayişlerden do- Montrödeki delegelerimiz dönüyorlar Dış İşler Bakanım B. Tevtik Rüştütü Aras Belgrad ve Sofyadan geçerken mühim konuşmalarda bulundu Montrö konferansının muvaffakıyetli neticesi dolayısiyle Başbakanımızla B. Karahan arasında dostça telgraflar çekildi Z Tarihi bir vesika: Montrö konferansınıh umumi heyeti 18 temmuz tarihinde mukavele metnini kabul ettı'ktçn sonra Budapeşte, 23 (AsA.) — B. Tevfik Rüştü Aras “Nemzeti Ujsag'ın Mönttö muhabirine yaptığı beyanatta demiştir ki: “— İtalyanın Montrö anlaşmasına iltihakını temin etmeyi kendime birinci derecede bir vazife telakki ederim. Konferans esnasında Türkiyenin temennilerine karşı gösterilen anlayış- tan memnunum. Konferansın neticeleri tamamiyle di Ekselans İsrset İnönü, Montrö'de'imzalanan anlaşma münasebetile türk milletinin bugün sulh yolu ile elde ettiği büyük zaferden dolayı Ekse- Tansınızı ve türk hükümetini tebrik etmeme müsaade buyuru- nuz. Türkiyenin, topraklarının en hayati kısımlarına yenidet yeti mucibdir. Türkiye kendi topraklarından bir kısmı üzerin- de hareket serbestliğine sahip ya artık tah ül ede- mezdi. Bu hükümranlık hukukuna sahip her memleketin hak- kıdır.,, Dr. Aras Türkiye ile Macaristan münasebetleri hakkında da; bu münasebatın çok iyi olduğunu ve iki millet arasındaki dostluğun derin bulunduğunu söylemiştir. Türk - bulgar mü- nasebetlerine dair de Dr. Aras şöyle demiştir ; “— Türkiye Bulgaristanla pekâlâ teşrikl mesai edebilir. Türkiyenin dostluk zinciri Bulgaristanla zenginleşir ve Tür- kiye bulgar dostluğu yüzünden eski dostluklarından hiç birini feda etmek mecburiyetinde değildir. Bulgaristanın dostluğu Montrö konferansının kazançlarından biri olmuştur.,, (Sonu 3. üncü sayfada) yerleş i ve Boğazlar emniyetini muhayyel bir takım garan- tiler yerine, kendi vesaitile yeniden ele alması keyfiyeti, türk milli ekonomisinin kalkınması, milli müdafaa işinin inşası ve umumiyetle, yeni Türkiyenin kuvvetlerinin tarsini -için yapı« lan bütün bir çetin mücadele ve yılmaz çalışma devresinin nee ticeleridir. Montrö'de imzalanan vesika bu inkâr kabul etmez vakraların dünyaca da kabul ve teslim edildiğini tasdik et« mektedir.. Ekselansınızın da bildiği üzere, Moskova muahede- inin İ danberi Sovyetler Birliği, bugün herkesçe kabul edilen tezi müdafaa etmiş ve Türkiyenin, topraklarınin mutlak hâkimi olmak yolundaki meşru taleplerine kuvvetle ve daimi surette yardım etmiştir. Yeni boğazlar rejimi: Ave rupanın en ehemiyetli mıntakalarından birini sulha kavüştüre mak suretile yalnız Türkiye için değil, Karadenizde sahildat (Sonu 2. inci sayfada) DANZİG'DE VAZİYET: B. Lesterin senaya sorduğu sualler cevabsız kalıyor Danzig, 23 (A. Ü q&g' AAA A.) — Lehistan'- ın Danzig'deki yüksek komiseri B. Papee, dün ak- şâm B. Greiser i- le — görüşmüştür. Söylenildiğine gö- re B. Greiser, son zamanlarda Lehis- tan'da papılan ve Danzig aleyhine y çevrilmiş bulunan B. Greiser layı hayretini izhar etmiştir. Mumaileyh, serbest şehir hükümetinin asla Lehista- nın menfaatlerini çiğnemek hiyet ve ta- savvurunda olmadığını söylemiştir. Öte taraftan milletler cemiyeti yük- sek komiseri B. Lester son günlerde ve- rilen ve ana kanuna aykırı bulunan ka- rarlar hakkında Danzig senatosundan izahat istemiştir. B. Lester'in sormuş ol- duğu sualler gene cevabsız kalmıtşır. İspanya Gelen haberler birbirlerini tutmadığı i- çin hükümetin ve âsilerin vaziyeti hak- ihtilâli devam ediyor Hükümet ve âsiler, vaziyetleri hakkın- da birbirini tutm Yyan haberler veriyor Birkaç gün önce İspanyada patlak veren ihtilal halâ devam kında fikir edinmek güçtür. İhtilâlin, etmektedir. İspanyadaki yabancılara da zararr do- kunmaktadır. Madrid'de bir amerikalrı (Sonu 3. üncü sayfada)