22 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

HĞT YA SO 22 TEMMUZ 1936 Ç/ "</ MBA Montroödeki muvaifakıyetimi- zin dışar da uyandırdığı akisler Montrö zaferi ve yugoslav gazeteleri Belgrad, 21 (A.A.) — Yugoslav ayan- sı bildiriyor: Bütün sabah gazeteleri Montrö an- laşması hakkında uzun uzadıya tafsilât vermekte ve bütün milletlerarası mah- fillerin gözü bu konferansın neticesiyle milletlerarası siyasada yeni bir devre a- çan Türkiyeye çevrilmiş olduğunu teba- rüz ettirmektedir. Şimdiki türk neslinin en büyük muvaffakiyeti Politika diyor ki: “Boğazlar meselesinin Türkiye, Ro- - manya, Sovyetler birliği ve İngiltere le- bine olduğu gibi Montrö mukave- lesini imzalayan — öteki devletlerin de lehte olarak boğazlar meselesinin tasfiye edilmiş olması Atatürk Türkiye- sinin harbdan sonra milletlerarası saha- daki gayretlerinin tetevvücünü teşkil e- ider. Türkiye yabancı kontrolündan ta- mamiyle kurtulmuş ve kendi evinde tam ve mutlak hâkim olmuştur. Bu, ilkönce memleketin istiklâlini harb meydanların- da müdafaa ettikten sonra şimdi de ya- bancı hüfuzunun son kırıntılarından a- navatanı kurtaran bugünkü türk nesli- nin hiç şüphesiz en büyük muvaffakıye- tidir.” Sulhçu sıyasamızın bir tezahürü Vreme gazetesi de gene aynı heye - canlı lisanla bu muvaffakiyeti kaydet- tikten sonra diyor ki: “ Türkiyenin milletlerarası meşru- iyet sıyasasının kazandığı bu zafer ay- nı zamanda Balkan antantı ve Küçük antant devletlerinin güddükleri sıya- sanın da bir zaferidir. Tadilciliğin ve emrivaki sıyasasının kökleşmek üzere bulunduğu bir anda Motnrö konferan - sı toprak bütünlüğü içinde milletlera- cası adaletin sulhçu sıyasasının bir t2- zahürüdür.” Dr. Aras'ın yugşoslav basınına beyanatı. Öte taraftan bütün gazeteler T-vfik Rüştü Aras'ın Montrö'de yugoslar ga: zetelerin, e yaptığı beyenatı da neşre - diyorlar. B. Aras demiştir ki: “— Bu konferansı bugün kapadıktan sonra diyebiliriz ki milletlerarası ça « lışmalar istikametinde bir hal tarzı bulduk. Herkesin yardımından istifade ettik ve hepimiz dünyaya isbat ettik* ki, en vahim meseleler bile uzlaşma ve umumi hüsnü niyet yoluyle halledile- bilir .Balkan antantı Montrö'de tam an- laşmanın parlak bir delilini göstermiş- tir. Yugoslavyanın hattr hareketi ken- disine çözülmez dostluk bağlariyle merbut bulunduğumuz bir müttefikten beklediğimiz hattr hareket olmuştur. Büyük dostumuz Yugoslavyayı idare edenlere kardeş selâmlarını gönderir ve yugoslav milletine bütün kalmible teşekkür ederim.” Yugoslav gazeteleri gayri askeri bölgenin ilgası dolayısiyle dün gece Ankara, İstanbul ve Türkiyenin öteki şehirlerinde yapılan vatanseverce te - zahürleri tebarüz ettiriyor ve asrı ha - zır tarihinin en güzel günlerinden bi - rini yaşayan türk milletinin sevincine yürekten iştirak ediyorlar . Boğazlar mukavelesinin arsıulusal ehemiyeti Montrö, 20 (A.A.) — Havas Ajan- sı bildiriyor: Sıyasal mahfillerde dün akşam imzalanan boğazlar mukavele- sinin ehemiyeti tebarüz ettirilmektedir. Filhakika bir sulh muahedesinin meş- ru usullerde tadili ilk defa olarak ger- -“çekleşmiş ve gene ilk defadır ki Japon- ya milletler cemiyetinden çekildikten sonra bir milletlerarası mukaveleyi imzalamıştır. N İtalya'nın da mukaveleye iştliraki bekleniyor Aynı mahfillerde ehemiyetle kay - dedildiğine göre İtalyanın Montrö konferansına iştirak etmemesine rağ - men andlaşmaya iltihak etmek üzere Türkiyeye yakınlık göstermesi ihti - — mali vardır. Haber alındığına göre Türkiye böy- “le bir italyan teşebbüsünü anbean bek- lemektedir . Bu mesele ile doğrudan doğruya en ZLK SAERR İ Siyram gakrenaaamümaşin ŞĞeüğürrE — eli mdaşimene — ziyade alâkalı olan iki devlet, Türkiye ve Sovyetler Birliği, mukaveleden hoş- nuddur. Yeni mukavele ve Sovyetier Birliği Boğazların tekrar askerileştirilmesi ve Türkiyenin bütün toprakları rinde tam hakimiyetini kurması dola - yısiyle Türkiyede heyecanlı tezahürler yapılmaktadır. Öte taraftan Sovyetler Birliği esaslr istifadeler tetnin etmiş - tir: Karadeniz kapalı bir deniz olmakta- dır. Sovyetler Birliği harb halinde Ka- radenizin kontrolünü elde etmektedir, Çünkü Sovyet filosu istediği gibi Ka- radenizden çıkar ve mezkür denize gi- rebilir .Hiç bir devletin hayati menfa- atleri yeni mukavele ile tehlikeye düş- memektedir. Bir nazik meselenin halledilmiş ol- masından dolayı konferansın muvaffa- kiyetinden bütün delegasyonlar bah tiyardır. üze - Yunan basını ve Montrö mukavelesi Atina, 21 (A.A.) — Atina ajçansı bildiriyor: Montrö mukavelesinin imzasından bahseden Elefteron Vima diyor ki: “Yunanlılar, müttefik cumuriyet i- çin mutlu bir hâdise olan bu işten do- layı duyulan sevince iştirak etmekte- dir. Zira Türkiyenin emniyeti, bizim kendi topraklarımızın emniyeti demek- tir. Memleketimizin vicdanında öyle derin ve değişmez bir surette yer et- miş olan bu iman sebebiyle yunan hü- kümeti ilk dakikadan itibaren türk te- zini tutmuştur. Son inkişaflardan sonra milletler cemiyetinin kendi arzularını yaptırmaktan âciz kaldığının sabit ol- masından sonra, Türkiye,evinin kapı- sı demek olan Çanakkaleyi kontrölü “altına almadan kendisini emniyette göremezdi.bu derecede makül sebeb karşısında hiç bir muhalefet yapılma- Fransız gazetelerinin fikirleri Paris, 21 (A.A.) — Havas ajansı bil- diriyor : Jurnal gazetesi boğazlar mukavele- namesi hakkında diyor ki : «“— Yeni mukavelenin esaslı mümey- yiz vasfır tarh hakimiyetini yeniden a- lan Türkiyenin bu kapıları ancak ken- disi ile yardım andlaşmaları ile bağlı bulunanlara açacağıdır. Bu kombine- zon, yalnız umumiyet itibariyle Cenev- re mekanizmasının kuvvetini teyid et- mekle kalmıyor, fakat ayni zamanda bi- zi doğrudan doğruya eski tedafüt itti- faklar sistemine götürmektedir. Bu kalkınmanın şerefinin büyük bir kısmı- nın fransız delegasyonuna düşmüş ol- masından dolayı gayri memnun değiliz.,, Er Nuvel diyor ki: “Yeni Mmukavelename, Türkiyeye hakimiyet hakkını yalnız milletler ce- miyeti paktı ile alâkalı teahhüdler sı- nırı için, vermektedir. Kollektif emni- yet teşkilâtının takviyesi karşısında bulunuyoruz vebu sebebten dolayı dost- larımızla beraber hoşnud oluyoruz.,, Delegasyonlar Montröden ayrıldılar Montrö, 21 (A.A.) — Montrö kon - feransı delegeleri, biribiri ardı sıra buradan ayrılmaktadırlar. B. Bonkur, B. Stanley ve B. Brus dün gece ve öte- kiler bu sabah hareket etmişlerdir . B. Titülesko, birkaç gün burada dinlenmek tasavvurundadır . Askeri kıtalar Çanakkalede Çanakkale, 21 (A.A.) — Bu sebah bir süel kıta Bozcaadaya geçmiştir. Hamidiye kruvazörü de saat onda İm- roza askeri bir kıta çıkarmıştır. Mem- leket çok coşkun ve sonsuz bir heye- can içinde çınlamaktadır . Çanakkale, 21 (A.A.) “saat 12.” — Şu ânda kahramanlar diyarı olan Ça- nakkale şanlı türk ordularının kara, deniz ve hava kıtalarını kucağında tut- makta ve coşkun bir heyecan ve sevinç içinde eşsiz tezahürat yapmaktadır. <izem a " Ka e , 1 e .. e ' İspanyada vaziyet hala düzelemedi .. .. . A . .. d .. .. p Hükümet kuvvetleri âsiler üzerine yürüyorlar —— İsyanın merkezi olan Sevil şehri hükümete teslim oldu.. ..Bununlaberaber âsiler Fasta ve fransız sınırı yakınında vaziyete hâkim - bulunuyorlar; her tarafta kanlı çarpışmalar devam etmektedir. j Madrid, 21 (A.A.) — Dün akşam sa- Dün bütün gün âsilerin haberlerini | cerda belediyesi komünistlerin eline at 21,50 de radyo ile neşredilmiş olan neşretmiş olan Sevil telsiz istasyonu, geçmiştir. Milletlerarası Burgmadami bir tebliğde hükümetin vaziyete tama- | saat 22 den itibaren hükümetin tebliğ- | köprüsü komünistlerin muhafazasa al « miyle hakim olduğu ve âsilerin büsbü- lerini vermeğe başlamıştır. tındadır. z ti.in bozguna uğramış oldukları bildi - Fransız şarki Prene valisi artık .rılı.'nektedır. Hükümet, bundan başka | Hükümet tekzib ediyor, fakat... | Barselon hükümeti ile muhabere ede-< intizam ve asayişin ordunun, sivil mu- » memektedir hafızların ve cumuriyetçiler cephesinin Paris, 21 (A. A.) — İyi haber. ak Halk ü kıral lan i işbirliği ile yeniden kurulmuş oldu- | "akta olan mahfiller Fastan gelen ispan- | , , — O5 îog-ud S r ei ğunu ilâve eylemektedir. yol lejyon etranjerinin İspanyada kara- mı me;ılı > bEzİn DD ” Bu tebliğ, bir çok lisanlarla neşre- | Ya sıkmış olduğunu bildirmektedir. Dün !ö' “l"d" akağieir dilmiş olup nihayetinde 'konilnidt “ve öğleden sonra âsiler, Sevil, Grenada, Ma- c bg e eın fscını'a Hendeye komiseri- sosyalist liderlerin intizamı korumak '“_8" Valladolid ve Burgos'da hâkim va- ]emı ııî e 10 m:ına 180"' FKD için bütün ispanyol işçilerini hükümetle | *” eî'e_'ı”l“""'yo"ı"d" k;]e S uwe;:;a;îı n'nş doîan d.(.ı İ SER işbirliğinde bulunmağa çağıran beya - .Hukıimet, Madrid ve Barselon'da va- ted;ı ;n $ Ye tı;nıî ogrvu.yun.u?ek_ natını ihtiva etmektedir. "YS“e gâî.im _îdi- ve lğava:’daasn îelmîktî?iz Jıaî:n:eîrl; ASA SAA a sdalEn l::ılt)ı'ıîıhv:l::s:e::ı:: i ı::::î müdafaa komitesi azası âsilere karşı KPURA L Ve ş) ğ larının seferberliğini iştir. ıjıukavemete artık .devam edemiyece a mngileridir ? Özrenildirie göğikmya bakl bE ğinden sınıra şelmış ve fransız ma « Madrid 21 (A.A.) — Yukardaki | polis kuvveti, hükümete sadık kalmış kamlarınantealimaolu at tebliğin neşrinden önce hükümet, bir | lardır. Ugl L nota neşrederek hükümetin bütün İs - Smırt geçmiş ve Fransaya sığınmış o- Hükümet kı âsiler panyada vaziyete hakim olduğunu bil- | lan halk cephesi mensuplarımdan kırk üzerine yürüyorlar dirmiştir. Ancak aşağıdaki şehirler, k_'î""n fransız memurları tarafından si- Madrid, 21 (A.A.) — Hükümet, mü: muııt.esna;lırîı eli l L lâhları alınmıştır. kemmel surette silâhlı beş kıta öt kuvvetler e;;i;er:r;ü:umuel::ee;:e;iarl Asiler S: Sebastien' i KeL GSN e a e » âs BCRNL C€ , r Ban Sebastien'de vaziyete | hücum etmek üzere Toledo, Vallodild 2 — Kadikşs, vali ile sivil muhafız - hâkim oldular. Sa hArEiĞk z ğ lar, âsilerin taarruzlarına mukavemet z : rag?“a v_e S ga eEMAKE HK Te Hendey, 21 (A.A.) — Öğrenildiğine | *i €mir verilmiştir. 3 — Valladok A GST ĞAY ÜNA kefür. göre, Sen Sebastien sivil valisi saat 17 Hend hususi komiserinin telefonla leri, şimdi tamamiyle âsilerin elinde de idareyi faşist duyguları ile tanın - | bildirdiğine göre Endülüs eyaletinde bülünmaBe mış olan askeri kumandana bırakmış - | halkın mukavemeti kırılmaktadır. Hükümet Fas'tan gelen kuvvetlerin tır. Saat 18.30 da Navar valisi sıyasal Saat 19 da fransız şarki Pirene va« Malaga'da karaya*gıkmış olduklarına mülteci sıfatıyle Fransaya geçmiştir. lisi Barselon’da bittiği sanrlan karışıke dair olan haberivâtekzib” etmektedir. | Gene öğrenildiğine göre Pâmpelün' --| irletmemeyonidenebaşladığıntnküğkketinmm Yalnız yerli Fas kuvvetleri, Alcesiras- da karaya çıkmışlar ise de püskürtül- müşlerdir. Hükümet, Sevil istasyonunun kaç- mak arzusunda bulunan âsiler reisi Franko için bir tayyare istemiş oldu - ğunu da bildirmektedir. Yüzlerce subay tevkif edilmiştir. Bunlar arasında general Fanjul da vardır. İsyan etmiş olan bir takım gar- nizonlar, hükümet kuvvetlerine teslim olmuşlardır. Donanma, hükümete sadıktır. İsyan etmiş olan deniz subayları, harb gemi- lerinde göz hapsine alınmışlardır. Sevil hükümet kuvvetlerinin eline geçti. Hendey, 21 (A.A.) — İsyanın mer- kezi ve kalesi olan Sevil, hükümet kuv- vetlerinin eline geçmiştir. den gelen âsiler dağlara doğru ilerle- mekte ve halk cephesine sadık bulunan 18 bin nüfuslu İrun kasabasını abloka ya gayret etmektedirler. Saat 19 da İrun halk cephesi dırektoru Fransaya sığınmıştır. Fasta da âsilerin vaziyeti kuvvetli Londra, 21 (A. A.) — Sıkı sansüre rağmen Röyter ajansına gelmiş olan telgraflar, ispanyol hükümetinin şimdi Madrid ve Sevil de dahil olmak üzere başlıca şehirlerde vaziyete hakim ol - duğunu bildirmektedir. Bununla bera- ber âsiler, Fasta kuvvetli surette yer- leşmiş bulunuyorlar . Fransız mahfillerine gelen haberler Paris, 21 (A.A.) — İspanyol sını- rından alınan havadislere göre, Puig- miştir. Halk cephesine mensup silâhlı unsurları havi kamyonlar şehirde dolaş« makta ve intizamı muhafaza etmektedir, Saat 19 da Serber komiserinin öğ- rendiğine göre, Kompanis hala Barse- lan'da hâkimdir. Barselon radyosu ise hükümetin müdafaası için halkı gönül- lü yazılmağa çağırmaktadır. Bu akşam Barselon'da örfi idare teeyyüd etmektedir.,, ilân olunacağı | Ceuta şehri bombardıman edildi Cebelüttarik, 21 (A.A.) — Sanşız Barkaiitatei torpido muhribi, dün ak- şamCenta şehrini bombardıman ediyordu. Dört ispanyol harb gemisi, dün öğle- den sonra Cebelüttarikta görülmüştür. Bu gemilerde Ceuta üzerine ateş açmış- lardır. Şehrin merkezine bile obüsler düşmüş olduğu görülmüştür. Londra k;)nferansı yarın toplanıyor Paris, 21 (A. A.) — Resmen bildiril- diğine göre, İngiltere, Fransa ve Bel- çika arasındaki konuşmalara bu ayın 23 de Londrada başlanılacaktır . Paris, 21 (A. A.) — Londra'da 23 temmuzda açılması ihtimali olan üç ta- raflı konferansta Fransayı BB. Blum ve Delbos temsil edeceklerdir. b Akdeniz anlaşması .. kd ve Türkiye Paris, 21 (A.A.) — İtalyan kaynak- larından bildirildiğine göre Türkiye 1935 ilkkânununda aktedilen Akdeniz anlaşmalarını feshetmiş ve bunu İtal - yanın Ankara elçisine bildirmiştir , Montrö, 21 (A.A.) — Türkiyenin 1935 ilkkânunu Akdeniz anlaşmaları « nı feshettiğine ve bu kararın İtalya - nın Ankaradaki büyük elçisine tebliğ edildiğine dair italyan kaynaklarından çıkan haberler resmi mahfillerde tek -« zib olunmaktadır. Anadolu Ajansının notu: Anadolu Atatürkle B. Löbrön arasında Fransız milli bayramı dolayısiyle, Türkiye Cumur başkanı ile Fransa cu- mur başkanı arasında aşağıdaki telgraf lar teati olunmuştur. Ekselans B. Albert Lebrun Fransa Cumur Başkanı Fransız milli bayramı samimi dolayısiyle tebriklerimle beraber gerek şahst saadetiniz gerek Fransanın refa- hı hakkındaki hararetli temennileri ka- bul buyurmanızı ekselansınızdan rica ederim. Ekselans Atatürk Türkiye Cumur Başkanı Tebriklerinden ve temennilerinden dolayı ekselansınıza hararetle teşekkür eder ve şahsi saadetleri ile Türkiye - nin refahı hakkındaki çok samimi te - mennilerimi bildiririm . Ajansının bildiğine göre 1935 kânunu- evvelinde verilmiş olan teminat Türki- ye tarafından İngiltereye karşı tek ta- raflı olarak devam etmektedir. Kısa Dış Haberler * Atina — Olimpiyad meşalesinin O- lempi şehrinden Atina stadına getiril- mesi dolayısiyle saat 19 da Atina sta- dında yapılan törenden sonra meşale Berline gitmek üzere yunan sınırına doğru yola çıkmıştır. * Moskova — Sovyet ağır endüstri komiserliği tarafından tertib edilip bir ANT 25 tayyaresi üzerinde iki uçmanla beraber duraksız olarak Moskovadan Nikolovski - Ruklovoçita'ya kadar ya- pılacak olan 10 - 11.000 kilometrelik u- çuş ayın 20 sinde başlamıştır. Gelen haberlere göre Fransuva Josef top- rakları üzerinden geçen tayyare Tiksi koyu üzerinde bulunmakta idi. * — Moskova — Merkez icra komi- tesi ve halk komiserleri meclisi, birleş« miş bir sovyetler birliği sağlık komiser« liği ile bir de ayni şekilde tüze komiser-« liği ihdasına karar vermişler, sağlık ko- miserliğine B. Kaminski, tüze komiser« liğine de B. Krilenko tayin olunmuştur. * Moskova — Mogolistan kurtuluşu- nun 15 inci yıldönümü dolayısiyle Ulan« bator'a giden sovyet heyetinin başkani B. Eliava oradaki bir toplantıda büyük bir tebrik nutku söylemiştir.