9 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2
A e Y me ŞA Te TT ST O AA S 7 ON ı SAYFA Z Hukuk köşesi: Matbuat serbestisi ve hududları ı a) Halkı umumi menfaat mevzuları Üzerinde objektif bir tarzda irşad et mek matbuat serbestisinin hikmet - ve ümulünü teşkil eder. Matbuatın vazi- feleri içerisinde ulusu günlük hâdiseler- den bitaraf bir surette haberdar etmek vecibesini de ciddiyetle telakki etmek Tâzımdır. Matbuatın, fakat en mühim ödevi efkârmmumiyeyi sevketmek ve efkârı umumiye mefhumunun teşekkü- Tüne âmil olmaktır. Bu son önemli bir lkünün tahakkukunu temin etmek için günün hâdiseleri ve umumi mahi- yetteki mevzuları bitaraf bir surette ve vicdani bir tarzda tetkik ve müna- kaşa ve icabında tenkid de etmek zamdır. Matbuat hürri Hişmez ve kati dej geniş ve bazen de pek dar olarak telak- ki edilmek icab eder. Ammı ekonomik mefhumlar ve bestçe mevzuubahs edilmeli ve fakat devletin ve şahısların kanunlarla teyid edilmiş yüksek ve sayın menfaatlerine dokunulürken çok hassas davranılmalı- dir, Aynt hassasiyet ferdin borçlar ka- 'nunumuzun 49 uncu maddesinde tedvin edilmiş bulunan hakları muvacehesinde de bilhassa gösterilmek gerektir. Bu vesile ile türk borçlar kanununun 49 - 'uncu maddesini aynen dercetmeği fay- dal bulmaktayız. “Şahst / menfaatleri - baleldar olan kimse hatâ vukuunda zarar ve ziyan ve hatinın husust ağırlığı icab ettiği sürette zararr manevi” namiyle nakdi bir meblağ itasını dava edebilir. Hâkim bu tazminatın itası yerine diğer bir tazmin sureti ikame yabut ilave ede- bilir*, b) Herbangi bir havadisi veren ve bir görüşü ortaya atan bir gazete için borçlar kanunumuzun bu. maddesini göz önünde tutmak zarurt bir hareket mebdei ve müntehasıdır. Bu - itibarla (1) Bu makale Journal des. Tri- bu naux'nun 1936 senesinde neşredilen 11 numaralı nüshasında yazılıdır. Ma- kale sahibi E. T. dir, Fakat ben aynen tercüme yerine cümleleri, daha iyi izah '#tmek gayesiyle, anlayışıma göre geniş- Teterek nakletmeği muvafık buldum. I gazeteci bir havadisi efkârı umumiye- ye bildirirken veya bir noktaf nazarı münakaşa sahasına koyarken bunların ferdin şahsi menfaatlerini haksız - ola- tak cerihadar etmemesine ve umumi menfaatleri de mutazarrır eylememesi- 'ne hassaten dikkat etmek mecburiye- tindedir. İsviçre yüksek temyiz heyeti “hafifmeşrebane yapılan hücum. Jarın, savrulan ithamların ve işaa edi- Ten telmihlerin bir gazetede tesbit ve neşredilemiyeceği lüzumunu” bir kara- riyle ilan etmiştir. Bu şekilde hareket edince mesuliyet mutlaktır. Gazeteci- nin bu mahiyetteki hücum, ilham ve telmihlerini tesbit ederken “acaba doğ- Tu mu”, “inanalım mı?” gibi istifham- darla ve kaydı ihtirazilerle ifade eyle- mesi dahi mesuliyetinin tahakkuk et- memesi veya hafiflemesi için bir sebeb teşkil etmez. Maggini ve Anastasi da- vası dolayısiyle sadır olan 20 eylâl 1923 tarihli karar da bu noktai nazarı teyid etmektedir. mahkemesi 11 €) Zikri geçen surette vaki bir neş- Fiyattan dolayı mutazarrır olan şahis, maddi zarara duçar olduğunu ispat e- demediği takdirde maddi zarar namiy- le bir tazminat alamaz. Manevi zarar namiyle bir tazminata hükmedilebilme- inse hatânın ağır mahiyeti olmalı- dir. İsviçre temyiz mahkemesinin 1922 se- nesinde vermiş olduğu bir karara göre borçlar kanu hiyetini tebarüz ettirir. Mesela bir ga zetenin bir şirket meclisi idare heyeti tarafından tanzim . edilen bilânçonun yanlış veya sahte esaslara istinad eyle- diğini, bissedarlara şirketin hakiki ziyeti hakkında kasden yanlış malü- at verildiğini ciddi bir. tetkika ve büsnüniyet kaidelerine aykırı olarak yazması mesuliyeti mucib addedilmiş ve gazete aleyhine karar verilmitşir. (Tournal des Tribunsux 1935. . 206) | Dr. Münib Hayri Ürgüblü (bitmedi) (2) Journal des Tribunaux 1922. S 285 İç Bakanımız geldi Parti İşlerini deruhte eden valileri- L yükll ö Gömak ve Hzür gelen direktifleri vermek üzere lamir, Tekya veliryaya Göre (i Dülene vmer B. Şkrü Kaya dün stbah ekmpres. he galitlala Gönetliş ve İsteyonda kan gömeiz. ğ Finans müsteşarı geliyor. Bir müddettenberi İstanbulda bulu- 'nan Finans Bakanlığı Müsteşart B. Fa- ik Baysal, cumartesi günü şehrimizde beklenmektedir. Aydın - Muğla yolunda bir otomobil kazası Muğla, 8 ÇA.A.) — Dün akşam Ay- Gından gelen posta” otomobili 66 - 67 inci kilometreler arasında yoldan çıkma- &ı yüzünden 35 metre derinliğindeki de- reye yuvarlanmış bir yolcu atlarken o- tomobil altında ezilerek ölmüştür. Di- ğer yolcular hafif yaralarla kurtulmuş. dardır. Kastamonu elınaları üzerinde tetkikler İnebolu, 8 (AA.) — İktisad ve aat vekâletleri mütehssıslarından bir heyet Gümüşaneden şehrimize geldiler. Elma istihsalâtının nesuretle yapılaca- ğt ve ambalâjının nasıl olacağı hakkın- da burada tetkikata, başlamışlardır. He- yet kastamonuya da gidecektir. Boluda yağmur Bolu, 8 (A.A.) — Havaların yağ- murlu gitmesi hasat işlerini geriye bı- rakmaktadır. Yer yer fazla yağmur yağ- maktadır. Vilâyetin Göynük - ilçesinin bazt köylerine dolu yağmış, gerek dolu- dan gerek fazla yağmurdan gelen seller Göynükte yedi köt Hiyü ve 25 baş bü- yük hayvan telef etmiş, bağ ve bahçelere zarar vermiştir. Dolu ve yağmurun yer ürünlerine yaptığı zarar yerinde gör Tüp tesbit edilmek üzere bugün vilâyet ziraat direktörü Göynüğe gitmiştir. Tarım Kredi (Başı 1. inci sayfada) kında rapor hazırlamak, bankadan kre- di temin etmek idare heyetinin vazife- İdare heyeti lüzum gördükçe - koo- peratif merkezinde ve en az ayda bir defa toplanacaktır. İdare heyeti huzur hakkı olarak Ziraat Bankasınca tesbit edilecek had dahilinde kalmak şartiy- le umum? heyete bir mikdar para vere. bilecektir. İdare heyeti azalarının ortak srt tiyle kooperatifle olacak işlerini, ya- pılmadan önce kontrolörlere imzalata- Tak tasdik etmeleri gerektir. Umumi heyet her seneki - normal toplantısında kendi adıma kooperatif iş- lerini ve idare heyeti kararlarını daimt #ürette kontrol etmek üzere ortaklar arasından veya ortaklar dışından en az ilk tahsil görmüş iki kontrolörden mü- tekkeb bir heyet seçecektir. Kontrolör- ler; yeniden seçilmek hakkr kalmak gartiyle her yıl değiştirilecektir. Kon- trolörler kooperatifin bütün işleriyle idaresini, defterlerini, kayıdlarır cudlarını tetkik edecekler, defter ve hesabları en az bir defa tasdik edecek- Terdir. Kontrolörler rastgeldikleri bir yolsuzluğu raporla Ziraat — Bankasma bildireceklerdir. Ortak - kontrolörlerin kooperatifle yapacakları her ödünç pa- Ta alma ve borç tecil işleri hakkında idare heyetince verilecek kararlar —Ankara Birasi Neşe ve Kooperatifleri 'Yaat Bankasınca tasdik edilmeden ye- rine getirilmiyecektir. Kooperatifin para ve malları, bilân- go, zabıt, rapor ve başka bütün evrak, defter ve belgeleri üzerinde suç işliyen idare ve kontrol heyetleri reis ve azala- riyle kooperâtifin direktörü ve memur- Jarr bu suçlardan dolayı devlet memur: Yarr gibi ceza göreceklerı 'Tarım Kredi Kooperatifi, Ekonomi bakanlığının göstereceği receği talimat içinde aynr ekonomik bölgede kurulmuş olan diğer tarım kre- di kooperatifleriyle birlikte bir “Ta- tım Kredi Kooperatifleri bölge birliği kurmağa ve evelce böyle bir birlik ku- kurulmuş ise buna girmeye mecbur tu- tulmaktadır. Kooperatif bundan sonra - Ziraat Bankasiyle olan işlerini birlik kanaliy- le görecektir. Ancak istihsalin düzeltilmesi, artı- rılması ve kaymetlendirilmesi - gayesi ile Tarım Kredi Kooperatiflerinin or- | taklarının yapacağı ödünç para verme işleri; ortaklık işçi akdi, tohumluk, fi- dan, fiğelik, gübre, ve ziraf malzeme Alet ve makina ve çift hayvanları satın ihsal masraflariyle zirat ihtiyaçlarını karşılamak için olacaktır. İdare heyeti bu borç paraların, an- Cak ortağın kendi vasıtalariyle başara- miyacağı hallerde istenilmiş olmasına ve hakikt bir ihtiyacr ” karşılamasına dikkat ve mutlaka - istihsal işlerinde kullanılmasını kontrol etmeğe; bunun gerekli gördüğü tedbirleri almaya mecbur tutulmaktadı Bölgede tarım satış kooperatifi var- Sa, tarım kredi kooperatifinin verece- ği paralar ilk önce satış kooperatifinin istihsal vazifelerine yarıyacak işler ve vasıtaların temininde kullanılmak 18 zımdır. İdare heyeti her yıl bütün ortakla- ın İstihsal ve ödeme kabiliyetlerine Köte kredi hadlerini tesbit edecektir. Kooperatifin ortaklarına vereceği ö dünç paraların vadesi, mahsullerin ye- tişme ve satış mevsimleri göz önünde tutularak ve varsa tarım satış koopera: tiflerinin, yoksa Ziraat Bankasının be- Jirteceği zamanlara gelmek ve bir yılr geçmemek üzere tesbit edilecektir. Ta- Tüm satış kooperatifleri olan yerlerde kredi kooperatiflerinin vazife ve gaye- leri içinde olmak üzere kredi koopera- tiflerinin ortaklarının yıllık - istihsal kredilerini karşılamak imkânını elde etmesinden sonra, en az iki sene ortak- Jık etmiş ve bu zamanda kooperatife karşı borç ve teahhüdlerini vaktinde şartiyle tarım satış kooperatifleri bi inin, istihsali verimlendirmek içi hazırlıyacağı programın icab ettirdiği iş ve vasıtalar için Ziraat Bankasının muvafakatiyle tayin edeceği şekilde üç 'yıl kadar vadeli krediler açabilecekti! Ortakların aldıkları borç paralara kooperatifçe hesablanacak - faiz haddi Ziraat Bankasınca tesbit edilecekti Ancak umumi heyet kooperatifin m: dürümünün müsaadesi nisbetinde 22 ar ihtimali olmamak- şartiyle Ziraat Çorum Halkevinde Çorum, 8 (A.A.) — Bugün parti baş- tında halkevinde bütün Çorum gençliği toplanarak reisin sosyal durum hakkın. daki musahabesinde bulunmuştur. Müzeve yayım şubeleri de kurula- Tak halkevi dokuz şubesyle - çalışmıya hiz vermetir. Safranbolunun şehir plânr Safranbolu, 8 ÇALA.) — Safranbo. Tu'nun nafta vekâletince tasdik edilen ha- ritaları üzerine mimar Burhan Arif ta- rafından müstekbel şehir plânı yapılmış ve plân belediye meclisi tarafından bu. gün kabul edilmiştir. Fon Der Porten gidiyor B. Ekonomi Bakanlığı Başmüşas Fon der Porten, tatil müddetini geçi mek ve istirahat etmek üzere, bugün Çekoslovakyaya hareket edecektir, Bahçeli evler kooperatifinde| Ankara, Bahçeli Evler Kooperatifi tarafından, Emlâk ve Eytam bankası vasıtasile, bu sene yaptırılacak olan 150 evlik mahallenin kurulacağr arsaların, Ankara ve civarı imar hududu içine dnması hakkında alâkalr makamın ha- aırladığı evrak, vekiller heyetinin ka- rarı alınmak üzere, Başbakanlığa sunul- muştur. TETUN Diğer taraftan, Idare - heyeti, evle- rin altr ay içinde teslimi şartı müteah- itlerce kabul edilmediğinden teslim müddetini bir seneye çıkaran yeni mü- nakasayı ilân etmek üzeredi Pazartesi günü toplanan fevkalâde umumi heyet içtimamda ,evlerin yüzde 9.5 faiz ve 12 sene vüde ile ödenmek su- retile Emlük ve Eytam bankasınca ya- pılacağı ortaklara haber verilmiş ve mu kavele akdi icih idare meclisinin esa- ami he sen haiz olduşu selâhiyet, yetçe de tekrar teyit edilmiştir. Ayrıca, açık bulunan / mürakibliğe, Ekonomi bakanlığı iç ticaret umum mü Gürlüğü müdür muavini B. Salâh Cuh- Tuk ittifakla seçilmiştir. H Temmuz KIZILAYA ÜYE YAZILMA HAFTASININ BAŞIDIR. Hayır müesseselerimizin en d ferlilerinden olam Kısılay, bu vi iye yazılma haftasını 11-19 tem- Mmuz olarak tesbit etmiştir. Yur. 'den heragün desin ölün - öğgüyet Beyannamesinde yurddaşlara haf- tayı şöyle sunmaktadır: Sayaı değer yardda; R Kızılay Cemiyetiş insanlık ve sefkat duygularından doğarak ül. kemizde bundan (59) yıl önce kur ulmuş bir hayır müesresesidir. ı Savaşta yaralı askerlerimizi yaralarını saran, barışta da yangın, su basması, yer sarsıntısı, kura felâketlerde yardıma koşan Kızıl- aydır. Yurddaşlarımızı ya uluslarının sevgi 30 nisan 1936 gününe- dek yukarda sayılı işler yolunda 3 milyon 851 bin 641 lira harca- mıştır. Bankasınca te indirebilecekti: Böylelikle kooperatifler köylünün içinde bulunduğu ekonomik - şartlara uygun tedbirler alarak faydalarını 2 tırmak ve daha çok verimli olmak im- kânlarına sahib olmaktadırlar. t edilecek faiz haddini Şam sergisine giden memurlar Şam sergisini tertib ve tanzim meğe gideceklerini haber verdiğimiz, Türkofis raportörlerinden ressam B. Hakkı Arman ve Yerli Mallar Pazarr Direktörü B. Ekrem Sınal, dün akşam Ankaradan 21 de kalkan, Toros ekspre- siyle Şama hareket etmişlerdir. Heyet, beraberlerinde altmış sandı. ğa yakın nümune ve iki/ film göt mektedir. Eşyalar arasında: Kızılay iş- demeleri, Gislaved lâstikleri, — seceade, halı, kilim, yapak ve tiftik, pamuk, hu bubat nümuneleri, şuruplar ve şekerle- meler, kuş tüyü, Ereğli kömürleri, e- maye nümüneleri, tebeşir, bisküvi, rtrir yat, malt bulâsası, sabun, kundura bo- yası, bakır, zimpara, mermer, krom ve daha başka madenler, ateş tuğ - Jaları, cam ve şişe mamulâtı, her nevi den kumaşlar, battaniyeler, alaca ve sa- ir bezler, mamul ve gayri mamul deri işleri, şeker nümuneleri, çini, alemin- yüm eşyası ,trikotaj, üzüm, yaprak tü- tün, sigara, kiremid, makarna, likörler, kendir mamulâtı ve daha bir çok şeyler vardır. Filmlerden birisi, Tasarruf ve İle tısad cemiyetinin hazırladığı et Tanın boşalttığı 250 metre murabbar sa- hasındaki paviyon yeniden tanzim olu- nacaktır. Ve evelce giden nümüneler de peyderpey yeni paviyona almacak- tu. Tertib edilen bir çok sergilerde mu« yaffakiyeti görülen B. Ekrem Sınal ve B. Hakkı Armanın sergideki türk pa- viyonunun muvaffakiyetini temin edee cekleri umulmaktadır. ( POLİSTE Keresta hursalare Akköprüde kereste tüccarr Yağet oğlu Mümtazın kereste mağazasma yük arabacılığı yapan Hüseyin oğlu İbras him ve kardeşi Mehmed ile Hüseyin, içeri girerek 130 lira kıymetinde keres- te çaldıkları ve Tabakhanede kömürcü Ömere sattıkları anlaşıldığından yaka. Janarak adliyeye verilmişlerdir. Bibliyografya: Ehdüstri “Sanayi, ve “Pen ve Sanat, adlariye Je 21 yıldanberi türk endüseri Kültürüne şalışan bu derginin haziran nüshasr çık- muştır. Fabrika işçisini, küçük sanayi erbabr ile bütün teknisyenleri ilgilendi- zen pratik ve faydalı yazıları vardır. ——— DİL KÖŞESİ Bir gazetenin “Vatandaş türkçe konuş!,, başlıklı fıkrasının ilk cüm lesini —hitab olan vatandaştan son. ra virgül konulmamış olduğuna işa: 'olan temaslarında daima orta, hattâ ilk tahsili resmi bitablar için mikyas tutmak halkım menfaati ve halkla te mas eden memurların da vazifeleri icabıdır., “Devlet ve resmi dairelerin,, den 'ne anlıyorsunuz? Belki de muharrir, “devletin ve resmi dairelerin,, ve ya- hud “devlet dairelerinin ve resmi da- lerin,, demek istemiştir. Fakat “devlet dairesi,nin bir iza- fet, “resmi daire,;nin ise bir sıfat ter- kibi olduğunu —unutmuş, ikisini bir çırpıda çıkarıvereyim, demiştir. Belki bu onca bir “tasarruf,, ted- hiridir, ama böyle bir tasarrufa, lisa- 'a tasarruf edenler müsaade ede- mezler. O halde; vatandaş, vatandaşları türkçe konuşmağa davet ederken türkçe yanlışı yapma! Sıhhat verir.
