9 Temmuz 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 1

UK Yirmibeşinci yıl No. 6659 Perşembe 9 İommııı İW Montrö'de vaziyet birdenbire değişti. İngiliz projesi, Ankara- da iyi bir tesir uyandırmadı. Dün, epice münakaşalar oldu. Konferansın âtisi meşküktur. Baş- Hergün sabahları çıkar, siyasal gazeledir. ANADOLU bakanımız İstanbul'a geçip Atatürk'le konuştu.. Başbakanımız general İsmet İnönü MiT g e ee e e e ererAA AAA Habeşler 8 İtalyan za- biti öldürdüler. Aralarında İtalyan hava erkânıharbi var gömemmlan Paris 8 (Radyo) 26 hari- randa üç İtulyan tayyaresi, yüksek rürbeli 8 İtalyan zabiti Sudan hi- dudunda Lemenci'ye gitmişlerdi. Mahialli halk, İtalyan'ları — bü. yük bir. dostluk ile kabul etmiş- lerke de Nocaşi'ye sadık asker ve zabitler kendilerimi öldürmüşlerdir. Aralarında İtalyanı hava erkâmhar- bi da bardır. —Yülma bi kişi kur lulbuş ve hüdiseyi haber yermeğe muvaffak olmuştur. Bundan — soura iki bombardı- ao tayyaresi bu mühitte — canlı meblük bırakmamıştır. (Hususi — muhabir:- Montrö İstanbul, 8 | mizden) boğazlar konlie- di olan devletlere nin bopazlardı yeni kut' vkt barp o gen mürürü bakkıuda ir teklifte ve bulun- muştur. Bu yeni teklif, Karadeniz dev- lellerine ait hörp gemilerinin tonuj tahdidatı olmaksızın münforiden ve diğer devletlerin tâbi oldukları şart- olarak lara tâbi bağazlardan melöri esasını ihtiva etmektedir Montrö, 8 (Radyo ) — Sovyet murahbas beyeti, İngiliz murah- vaziyeti üzerine boğaz- Tar konferansını mişt baslarının terk emrini al. Halbuki bügün Livinol - arasında bir Stanley mü: Tâkat mukarrerdi. Montrö, 3 (ALA) Anadolu ajansı hususi muhabirin: den: Konlerans sa: sat 16 da yeniden top muş ve İngi- teke liz ptojesinin devletlerin boğaz. Tevfik Rüştü Aras, konferantan çıktık- Litvinof konferansı terk emri aldi. Dün koönferansa kat'i teklifimizi yaptık, Karadeniz devletle- rine de diğerlerine aid hakların verilmesini istedik. lardan ikinci mad. fansonra murahhas heyetile konüşuyor.. dede mezkür hadden ziyade tonaj- da gemiler geçirmesine — müstadeyi Türk “beyeti | are — e eej KA A AAA A A A1m1614) tarafından verilen tadil ' tekli ittila kesbotmiştir. Bu hususta ve- —Sonu 2 inci sayfada— Harp patlıyacak gorünüyor. Fakat bunu ağus- tostan sonra beklemek icap ettiği anlaşılıyor: Avrupa uçurum kenarında, Çekoslovakya da tehlikede.. Danzing mes'elesine —.. Lehistan göz yumacaktır. Almanya hu dudlarını değiştirecektir. Bu vaziyet Lehistan'ı da alâkadar eder. Paris, B (Radyo) — Bu bafta içinde İngiliz siyasi mehafili, V. Eden'in mezuniyetinin bitamından şonra Lokarno koaleransı - bazırlı- gına başlanacaktır. Alınan esaklı haberlere “göre, Almanya ağustos sonuna kadar şid- detli ve dni bir. harekette bulun- tmyacaktır. Ağustostan sonra - ise İngilterenin konferansın havasını değiştiren yeni projesi şudur! Moutrö BLA, A) — Türk mu- kavele — projesinin, müttehit krali- yet müralıbas heyeti — tarafından tevdi edilmiş yeni şekil şudur: Başlangıç: W Temmuz, 1923 tarihinde Lozan'da imza edilen sulh muahe- deşinin 23 cü maddesile tayin edil. inlş olan prensibi Tü: 'nin em- niyeti çerçevesi dahilinde mahfaz bulundürmuk — suretile boğazlar na- mi usrülİsİne “dabil — Çanakkale bağazında — Marmara denizinde ve Boğaziçinde seyriselaini tanzim ar- zUsü ile mütelinssis. olan devlet reisleri işbu mukaveleyi Lozanda imza edilmiş olan mükaveletin ye. Tine ikame etmeği kararlaştırmıp lat ve bu maksatla berbiri kendi salâhiyet sahibi murahhasları ola. Tak gelen zevat şu mevaddı tayin etmişlerdir. Madde 1 — Yüksek akit t raflar boğazlarda denizden transit prensibini lânır ve temin — eder- ler. Zikri geçen transit ve Beyrise- fain bundan böyle bu mukâvelenin ahkâmile tanzim edilecektir. ısim J — Ticaret gemileri Madde 2 — Ticaret gemisi ta: biri iştm mukavelenamenin kısım ikibi ile derpiş edilmemiş olan bü- tün gemilere' tatbik olunur. ücaret gemileri işbu mukavelena. menin $cü maddesi ahkâmı kaydı ihtirazisi alında —hiçbir merasime, muamcleye tabi olmaksızın sancağı ve yükü ne olursu olenn gece ve gündüz tam bir seyriseler serhesti- sinden istifade edeceklerdir. Bu — gemiler boğazlarda bir 'Türk limanımda durmaksızın geçe- cekleri zaman — işbu mükavelenin bir numaralı merbutu ile isti! sına müsuade edilenlerden maada hiçbir resim ve teklife tabi değildirler. Boğazlardan geçecek olan tica. rel genileri V numaralı merbut mucibince ahnöbilecek olan resim ve tekliflerin Çetifasanı kolaylaştır. mak maksadile Türkiye hükümeti tarafından gösterilen mevkilere isim- lerini, tabtiyetlerini ve tonajlariyle | hereden geldiklerini ve nereye gi- deceklerini bildireceklerdir. Madde 4 — İçinde veba, ko- lera, sari humma, lekeli bumma vak'aları veya - çiçek hastalığı xzu- hur eden veya en az yedi. günden beri bu hastalıklar mevcut bulu- nan gemiler ve kezalik beş defa 24 suattan az bir zamandanberi hastalık bulağmış — bir ' limanı ter. ketmiş olan gemiler Türk müka- mati tarafından tayin edilecek sih- hiye memuzlarımı gemiye almak Madde 35 Sulh » zamanıinda İ, «-Sonu 7 inct sayfada— GATERLÜEEEERA DUT KDN Danzig'den bir görünüş.. Avrupa'da ne gibi hidiseler çıka- cağını hiçbir kimse takdir ve tayin edemez. Fakat Danzig, Memel, Çe koslovakyâ'nın mukadderati mes'e> leleri muhakkak — sürette kurcalan- miş olacaktır. Zaten Danzig mex'e- lesi bütün vahametile patlak ver miştir. Çünkü Almanya'ınız emrile hareket ettiği tamamen itiraf edilmiştir. Lehistan'ın bu vaziyete göz yu- macağı — samılınamaktadır. — Çünkü, menaf iine tamamen mugayini lezya ve Danzig korideru eli çıkacak demektir: Almanya — Çeküslovakya'da Al- man unsur ve akalliyeti mes'elesi- ni küyvetle halletmek - istiyecektir. alâkadar Yalmız Avusturya'nın vaziy dilik sağlam gü taarruzundan — masuli tedir, Londra 8 (Radyo) — Uluslar sosyetesine — müzaharet birliği ko- mitesinin bir toplantısında Lord Robert Sesil, Danzig hâdiselerinin barp alâmeti olduğunu beyan et miştir. Mumaileyh, Eden'in tıkip ettiği siyaseti tenkit etmiş ve: Ben, Ayrupa'da çıkacak bir harptan uzak - kalabilecek bir ihti- mal meydut — olduğunu söyliyerek bir diplomata rast gelmedim. A!ınıınyu'ııııı hudutlarını de- doktor Greyzer'in n ler. Şak mekie ve Alman addedilmek- Bu da Lehistan'ı Danzing'te tevkifat var. » Berlin sefiri, tiştirmeğe — karar vermesi, böyük bir harbe sebebiyet ve- rervektir.. $ Demiştir. Varşova, 8 (Rad ye) Diğ işleri bakam M. Bök, Co- nevre'den Varşova- ya geliniştir, Varşova, 8 (Rad- yö)— Danzig ayan z reisi M Greyzer, Danzig'e vasıl olur olmaz senatoyu içlimaa t etmiş ve Cenevre'deki foaliyeti etrafında izahat vermiştir. Reis, ayni zamanda muhalefet partileri hakkmda ittihaz edeceği tedbirleri de izah etmiştir. Diğer taraf'tan — Dangig'ten — gelen:haber: lere göre, Danzig zabıtası muhale- fet ,*rbabından 150 kişiyi tevkif etmiş bulunmaktadır. Bugün de doktör Greyzeriğ bütün — partilerin lâğvi hakkımda €mir vereceği — söylenmektedir. Şe- birde mül tedbirler iştihaz edil- Miİş ve sosyalist gazetesi dün top- Tattırlmış ve katolik gözetesi de 3 hafta müddetle tatil edil iştir. Bu iki —gazetenin kabahati, Danzig'te yeniden intihabat istemeleridir. Deveran &den ve. tekzip edil- miyen bir habere göre de Danzig polisi ve hücum kıtaları Almanya: dan gelmiş yüzlerce kişi tarafından takviye edilmiştir. Uhuslar sösyetesi — Danzig âli komiseri M, — Lester de Cenevre- den Danrig'e vasıl olmuştur. Dan- Zig matbuatı, âli komiser aleyhi- ne şiddetli neşriyat yapmaktadır. Parik, 9 (Radyo) — Fransa'nın Von Nörat neszdine giderek Danzig ayan reisi M. Gray- zer'in Cenevre'deki nutkunü - pro- leslto etmiştir. —Sonu GBıncı sayfada— Amerika'da Mühtelif yerlerde sıcaklardan 50 kişi öldü.. Lokarnocular rapor hazırlıyorlar. İngiltere silâhlanmasını artırıyor. İtalya, Çanakkale ve ÂAkdeniz! Fransa, İngiltere ve Belçika'nın müştereken hareketi mevzuubahs. Londra 8 (Radyo) — Hariciye vekâleli — mütahasssları, Lukürne konleransından ae gibi şeyler bek- len ği hakkında bir rapor hazırlıyacaklardır. — Mütahasmslar, bu — raporu hariciye nazırı Eden'e verecekler iler ve rapor, <konferans | mütakeratima esak olacaktır. Londra 8 (Radyo) ma, faaliy Silâhlan- ine büyük Bir #hemebl> | yet, verileteğinden tahsisat kabul edilmiştir. Deniz teslitikti için ve rilen — tahsisat mikdarı — ilân edil memiştir. Brüksel 8 (Rady kan(erank 29 temmu milli bayramından — sonru yopla- nataktlır. Paris 7 (AA) €n gazetesi yazıyor: Zecri tedbirlerin hakkındaki karar şu mes'eleyi or- tava koymaktadır. Bu karar İtalya- mın eski zecri tedbircilerle teşriki kabul Pöti Parizi: — M. Leon Blum * edilmemiştir. kuldırılması Ve Cenevre'ye dön- mek için Cenevre'nin artık birşeye yaramamasını şart koyuyor. O hal: de vecri tedbirleri kaldırmak fay- dasız birşeydir. aks Eko Dö Pari ga« mesaiyi mi dir? Cenevre'deki İtalyan mehafil- etmesi için kâli leri Rama'nın Montrö'ye bir dele- ge beyeti göndermeyi İngiltere ta- gafındanı — Akdenizde — sahili — olan memleketlerle akdedilen karşılıklı | yardim anlaşmalarının iptaline bağlı bulunduracağını ihsas etmektedirler. Maten — güzetesi İtalyar hükü- metinin dala fazla tatımin edilmek arzu, ettiğini ve çünkü — eaçümle Hat? teşriki mesaisini Almanya ile olan teşriki mesaisine uydurmak irtediğini söylüyor. Madam Tabuis Övr gazetesi de zetesinde bu münasebetle M. Bald. vini itham etmektedir. ! Paris, 8 (Radyo) İtalya'nın boğazlar konferansına ademi — işti- saki, Lokarno konferansına da- iş tirak etmiyeceğini — göstermektedir. Fransa'da, İtalyan'ların Alman'larla teşriki mesaiye verdiği ka maati vardır. karar Fransa, Belçika, İngiltere müş- tereken hareket edeceklerdir. Müfrit ssg fırkalarma mensap mehafil, İtalya'nın Alı Taşınacının mes'ulü, addetmektedir. Deyli Telgrafa göre İtalya ve boğazlar mes'elesi... Londra 8 (Radyo) — Dey vâziye'inden bahsederek diyor k İtalya'nın dermeyan ettiği ihtirazi kayıtlarda hakkını kabul lâzımdır. Çünkü —Akdeniz mes'elesinde alâkudar bütün devletlerin reyi lâzundar. Akdöniz küçük devletlerinin emniyeti mes'elesinde cek görünmektedir. İngiltere hükümeti - şüphe yoktur ki Akdeniz mes'elelerinde İtalya ile uzlaşmaya taraltardır. İtalya hükümeti boğazların tahkimine taraltar acaktır, Ancak diğer mes'elelerin de müzakere ve halli peticesinde cağı muhakkaktır. n'larla uz- sabık kabine hülâ “tatmin İgraf'ın Montrö muhabiri, İtalya'nın İlalya teminat vere- Girid'li Türk'e söz söylenemez Dünkü Yeni Asır refikimizde, Musevilerin Türkçe konuşması mücadelemize yeni girmiş bir kalemin yazısı vardı. Bu arkadaş, mevzuu başka cihete sokarak Girid'li kardeşlerimize târiz ediyor. Kulakların Rumca ile dol- duğunu yazıyor. İtirâf edelim ki özbeöz, kanı, canı, mazisi, herşeyi Türk oğlu Türk olan Girid'lilerin, miliyet bahsinde Yahudi'lerle bir tutülmasına hayret ettik ve susamadık. Girid'li Türk'ün, vatan mes'elelerirde, mücadelelerde, kahramanlıklarda ne şerefli, ne parlak hatıratı oldu- unu herkes bilir. Girid'li, imanı bütün, vatanına dEü;kün bir çirl: Onun farkı, sadece Trabzon'lu, rzurum'lu, İzmir'li, Konya'lı gibi, Girid denilen e doğuşundan ileri gelir. .| y Eski - Girid'lilerden bir kısmı, mekteb teşkilâtı az olduğu için ve hep bir tarafa iskân edilmiş olduklarından hâlâ ve kısmen Rumcayı unuta- mamışlardır.. Fakat onların çocukları bugün kâmilen anadilleri olan Türkçeyi konuşuyorlar. Hem ne hacet, biz dil mes'elesini mevzuubahs ederken bunu milli bir fantazi, bir kulak ahengi davası olarak düşünmiyoruz. Bizce asıl dava, iç hüviyetin, asıl benliğin Türk olma- sıdır. Girid'linin içi, buym,(ı ile, imanı ile, duası ile sapa-sağlam Türk'tür. Halbuki Yahudi'nin içi ba mudur? Girid'li, yine kendi kitabını, gine kendi gazelesini, yâni Türk olan eseri okur. Halbuki bir Yahudi, İspan- yolca, Fransızca "aıele ve kitabı Tevrat gibi elinden düşürmez. Değil Türk dilini konuşmak, Türk neşriya- tını, Türk kitap ve gazetesini bile okumak istemez. Bu arkadaş, Türk Girid'li ile Türk'leşmekten bile çekinen Yahudi'yi 'nasıl bir tutuyor, anlıyamıyoruz. vaktile memlekette SAPAN