29 Nisan 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YAL, NO 5298 LUS ADlMlZ ANDIMIZDIR 29 NİSAN 1936 ÇARŞAMBA | N Son haberler ücüncü sayfamızdadır aZ DERİ Heryerde 5 kuruş “Anakanuna göre on gün içinde top- “ larması gereken parl Mısır kıralı Fuad dün öldü -Ölen kıralın yeğeni prens Mehmet Ali naiplik meclisi reisi olacak A AM l ka kıralın ölümü beklenmiş olmasına rağmen, geceleyin dahi kıralın kuvveti sönmemiştir. Hasta ile sıkı temas ha - linde bulunan zatlar, kıralın korkunç hastalığa karşı mukavemetini gayri ta - bit denecek derecede görmektedir Kahire, 28 (A.A.) — Royterin bil. dirdiğine göre kıral Fuad'ın vefatı ha - linde kanunu esasi vaziyeti gayet karı - şık bir hal alacaktır. Zira 1923 ana ka - nununa göre, kıralın vetatı- takdirinde parlamentonun 10 gün içinde toplanma- sı gerekmektedir. Eğer parlamento da- ğıtılmış ise, yeni kurul azalarının seçil- mesine kadar gene eski kurul toplana - caktır: Halbuki yeni seçim 2- mayısta yapılacaktır. Bu vaziyette yen? kurulun 25 mayıstan önce toplanması da müm - kün değildir. Sanıldığına göre kıral Fuad 1922 de üç naib seçmiştir: Bu h taki vasiyet- (Sonu 3. üncü sayfada) 1924 de Kıral Fuad tarafından açılışı Kahire, 28 (A.A.) — Kıral - Fuad i dün ölümünün yaklaşmakta — olduğunu klarını y ça- hissettiği , gıriış, kendılerıyle vedalaşmış ve son- - ra kıraliçeyi öpmüştür. Dün bütün- gün Kahirede her daki- Gündelik PİRİNÇ KANUNU. —— Kemal ÜNAL İstihsal kaynaklarımızdan aza- maâ kıymet almak rejimin ana he- defidir. Biz inkılâbla birlikte, bu hedefe giden en kısa ve en doğ- ru yolu aramağa - koyulduk. On yıldan fazla süren emeklerimizin toplu ışığı altında, bu yola girmiş sayılırız. Hangi ürünlerin, hangi cins tohumlarla, iyi yetişeceğini mutehassıslarımız söylemiş bulunuyorlar, toprağın altında ve üstünde; gizli, açık, her değerin yerini, onlardan tamamiy- Je faydalanmanın sırrını öğren- miş bulunuyoruz. Yurd; tekniğin aydınlattığı bü- 'tün zenginliklerini, emeklerimize arzetmiştir. Artık Bu emekle kıy- met arasındaki ahengi kurmak savaşındayız. İyi ve bol pamuk yetiştirmek için yürddaşların ça- lışmaları, daha geçenlerde bir ka- *nunun çerçevesi içine alındı. Şim- di de pirinç ekimi için geniş kai- deler konulmaktadır. Meclis en- cümenleri bununla meşguldürler. Pirinç ekmek, bu memlekette u- zun yıllar, o civardakıi köy ve ka- sabalara kastetmek olmuştur. E- kim yerlerine yakın ocaklar sön- müş, kasabalar bir istilanın ha- rabisine uğramıştır. Anadolu'da yalnız duvarlarının ayakta durdu- ğu görülen, birçok 1ssız köy ve kasaba iskeletleri; pirinçten ge - len sıtmanın felaketini çekmişler- dir. Bu korkunç akıbetin perişanlı- gı içinde, yurdun güzel verim kud- reti bir tarafa bırakılarak, dışar- dan her yıl üç milyon liralık - pi- rinç alınmış ve belki bu, şerrin eh- veni görülmüştür. Rejim; bir yandan teknik araş- tırmalara girdiği gibi bir yandan da eski tarz pirinç istihsalinin mahzurlarını gidermeğe çalışmış- tır. 1935 yılında artık dısardan pirinç girmemiştir. Ancak bun- da gümrük tedbirinin büyük hissesi olduğunu hemen söyle- meliyiz. Holbuki her istihsal- şubesinde olduğu gibi — pirin- cin de iç pazar için, dışa göre (Soru 5. inci sayfada) iklimlerimizde * B Azana Cumur reisiisine. nam<et gösterilecek |. Cumur reisliğine namzed gösterilecek olan B. Azana Madrid, 28 (A. A.) — BDün ak- * şam başbakan B. Azana ile sal ce- nah cumuriyetçi partisine mensub bakanlar arasında ve bilâhara yine B. Azana ile sol cenah cumuriyetçi partisinin millt konseyi azaları ara- sında 10 mayıstaki seçime namzed gösterilmesi bahsi üzerinde konuş- malar cereyan etmiş ve prensip ba- kımından sol cenah cumuriyetçi par- ti adına başbakan B. Azananm cu- mur reisliğine namzed gösterilmesi kabul edilmiştir. FElen kabinesi ves . Güven reyi aldı Atina, 28 (A.A ) — Parlamentonun dünkü toplantısı sabaha kadar devam et- miştir. Papanastasyu, Rallis ve Milonas gruplariyle komünistler hükümet aley- hinde rey vermişlerdir. Bunların mec - mu rey: 16 dan ibarettir. Dört rkif vardır. tane de müste Atina, 28 (A.A.) — Gazeteler diyor- lar ki: nın dış politikasına bütün milletin yar- Bütün siyasi liderler Yunanista- dımı olduğunu Yunanistanın paktlar - dan doğan teahhüdlerine sadık bulun - duğunu ve Balkan paktının da esaslı bir sulh âmili olduğunu dün saylavlar kurulunda temin etmişlerdir. AAAARAAARANARARA rın müsbet mahiyetini, 3 — Düyunu Umumiye taksıllermın yarısının mal mesi esası'dahilinde Pariste cereyan etmekte olan müzakere- lerin son>safhasını, Partiye bildirmiş ve icabeden izahatı vermiştir. : ğ Pransız seçimi Hakkındakı resmi istatistik çıktı C HP, Kamutay grupunun dünkü top- lantısında Dr. Aras türlü mese- leler üzerinde izahat verdi C. H. Partisi Kamutay Grupu İdare Heyeti Başkanlığından: C. H. Partisi Kamutay Grupu bugün öğleden sonra Dr. Ce- mal Tuncanın Başkanlığında toplandı. Dış Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Aras: 1 — 4 Mayısta Belgratta toplanacak olan Balkan Konseyine iştirak için yarın hareket edeceğini, 2 —Boğazlar notasına devletlerin vermiş oldukları cevabla- NAAAAA/ ile öden- MAAAAAARAN Komunıstlerın. sosyahstlerle radıkal sosyalı'stler zararına olaral;, fazla - mebus çıkaracakları anl_aşı]ıyor « Paris, 28 (A. A .) — Seçimle- - rin dün saat 18 —- da neşredilen resmi istatisti - | : Gi6neticeel: * de - edilmiştir. - 183 İ(ışı kati — seçil - mişlerdir. 433 namzed tekrar - seçime girecek- | ; : TERERİ 7738 reyle başta gelen B. J. Kiyap surette Komünistler 6 mebus yerini muhafaza etmiş, 3 ki- şi yeniden intihab olunmuştur. Sosyalistler: 21 mebus yerini mu- hafaza etmiş; 2 namzed kazınımg, 6 mebus kaybetmiştir. Union sosyalist: 4 mebus yerııü_î ; Fıkra : Zafer atının arpası İtalya üzerinde zecri tedbirle- rin tesiri nedir? Bazı rivayetlere bakılırsa, hiçtir; bir takım - ista- tistikler gözden geçirilirse, büyük- tür. Fakat meseleyi ayırmak lâzım: Zecri tedbirlerin tesiri olup olma- mak bir, zecri tedbirlere mukave- met edip etmemek iki! İtalya'yı baştanbasa dolaşmız Tektük otomobil göreceksiniz. İhraçsızlıktan yerli eşya pek ucu- za — satılmaktadır. Brendizi' yç çıktığınız vakit, asfalt üstünden / nal sesleri geldiğini işiteceksiniz. Adriyatik'in karsı yakasındaki Arnavudluk sokakları gibi! zecri tedbirler, elbette, hayat mekaniz- ması modern ekonomi şartları üs- tüne dayanan memleketler üzerin- de yıpratıcı tesirler yapar. p Mukavemet meselesine gelınce bütün faşizm bunu italyan namus ve şerefinin bir davası haline köy muştur. Yalnız otomobilsiz değil, lâzımgelirse, büyük harb Alman- yası gibi, nelersiz - kalabilirsi- niz. Fakat mukavemetiniz muvaf- fak olüarsâa, bütün dünyaya karşı bir zafer elde etmiş olacaksinız. Edebiyat parolası budur. “Tİngilizler zecri tedbirlerin de- vamını istemekle hayale kapılmı- yorlar. Netekim fransızların - bü- yük bir kısmı zecri tedbirlerin kat- -dırılmasında ısrar etmekle, kuru “bir nezakette bulunmıyorlar. Za- (Yazısı 5. inci uyfı_mıgğl fer atları da arpa yerler - Fa - h'ı.' ü B. Menemencioğlu Moskovaya hareket etti Bükreş, 28 (A.A.) — Büyük elçi Nu- man Menemencioğlu bu sabah Varşova- tarikiyle Moskovaya hareket etmiştir. İstasyonda dış bakanlık — müsteşarı Savel, Romanyanın Ankara elcisi Filot. ti, orta elçi Raikoviçeanu, Titüleskontın delegesi, Türkiye işgüderi ve: elçilik memurları, Sovyet elçisi Astrovski ve dış bakanlk ileri gelenleri tarafından selâmlanmıstır. | 'VŞBıl /.îYazıları Gunes 2 DıI Teorısı bakımınddı . « dede » kelimesinin menşel Akrabalık ifade eden (ata, ana, ağa, baba, dayı, teyze, yeğen gibi) : kelimelerin Güneş - Dil teorisi ba- kımından tetkiki ve etimolojik a- nalizi yalnız dil bilgisi için değil, sos- yoloji için de çok enteresan yeni u- fuklar açacaktır. Biz bu makale- mizde bir tecrübe mevzuu olmak üzere, “dede” kelimesini alıyoruz. Dede kelimesi Mahmut Kâşga ri'ye göre Oğuz lehçesinde “baba” manasını ifade eder |1).'Bugün- kü Anadolu türkçesinde “büyük baba” manasına (21, çağatayca- da “dada” dayı, baba, amuca ma- nalarına gelir (3). Lij D:2. T., TİT, 166. İ2) Radlof lügati, HI 1641. BİZi KUK DRIĞAN Gürbüz Türk çocuğu Dün Çocuk esirgeme kurumu genel merkezinde seçildi Solda: “Gürbüz Türk Çocuğu” müsabakasından iki görünüş - Sagda Musaba- kada kazandıktan sonra hediyesini alan bir minimini (Yazısı 5. inci sayfada) Güneş - Dil teorisi bakrmından kelimenin etimolojik analizi şöyle olür: : )- (2)770) Dede: (eğ - ed--eğ ) (1) eğ: esas, asıl anlammma anâ köktür. (2) ed: ek olarak faaliyeti ıfı— de eder. (3) eğ: ana kök manasının bır şahısta tecellisinin ifadesidir. Yani esas ve asıl olmanın bir obje veya süje üzerinde vukuu de- mektir ki “baba, dede” de odur. Bu analiz ile elde ettiğimiz “kök” (eğ) ve diğer “unsur” (ed) bize gösteriyor ki “dede” kelime- si patriarkal devirden önceki mat- riyarkal ve hattâ totem devrinde “sahip, esas, asıl, kuvvet, kudret” manalarını ifade eden “eğ” ve “ed” köklerinin birleşmesinden hasıl olmuştur. “Ed” bu kelimeye girip kaynaştıktan sonra “kök” ol- duğu devirdeki rolünü kaybetmek- le bir ek halini almıştır. Biz bunu şimdi bu kelımede ancak muayyen bir rol oynıyan “unsur” — olarak görüyoruz. Fakat “eğ” kökünün doğurduğu birçok kelimeler bul- duğumuz gibi, bu “ed” in de kök olarak kullandığı devirlerde ya- rattığı kelimeleri buluyoruz. Bu- günkü türkçede kullanılan “ede” kelimesi de babaya delâlet etmek- le beraber baba makamında görü- len büyük kimselere verilen sıfat- tır. Allah manasına gelen “idi” de de aynı “unsur” un rolünü görü- yoruz: , (1) (2) * Ca idi : ( iğ 4 id 4 iğ ) dede: ( eğ 4- ed 4 eğ ) (Sonu 2. inci sayfada)