22 Şubat 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

22 ŞUBAT 1936 CUMARTESİ ULUS İnkilâb ve istillâl mevzuları dolayısiyle: il. çANKlRIDA İKİ GÜN BUGÜNKİ Çankırı elektrik ışıkları içinde i- di. Şimendifer ve elektrik.. Fakat, yaylılarla günlerce gidilip erişilen karanlık bir kasaba düşününüz; bu- rada, sonsuz iyi niyetler, güneş altın- da kavrulmuş geniş bir kumluğa dö- külen birkaç damla su halinde buğu- laşıp yok olmağa mahkümdur. Şi- mendiferin ve elektriğin girdiği yver- ler. için, hiç çekinmeden, bunun ter- sine hüküm verebilirsiniz: Tren dü- düğü geriliği ve geriyi ürkütüp ka- çıran en kuvvetli sestir. Ampul al- tında yarasa tünemez. Çankırı durağında, çok nazik bir tavırla kim olduğumu soran polis memuru beni otomobile ve oradan da Parti ilkuruluna kadar götürdü. Yepyeni, tertemiz, gerektiği gibi dö- şenmiş, parti, halkevi ve spor örgüt- lerini bir arada toplayacak kadar ge- niş bir kurağ.. Vali, belediye reisi, sağlık direktörü, birçok hekimler, partililer reis odasında toplanmışlar- dı. Ancak tanışmağa vakit vardı, saat yirmi bire gelmiş ve halkevi sa- lonu konferans dinleyicileriyle dol- muştu. Birkaç kadın ve yüzlerce genç ve ihtiyar erkek... Peçelerin daha birkaç zaman önce çıkarılmış olduğunu bil- meseydim sorardım: “Kadın neden bu kadar az?” Yılların zihinlerimiz- de biriktirdiğini, çabucak silip ata- mıyoruz. “Ne derler?” suali başları- mızın içinde durmaksızın bükülüp kıvranıyor. Göreneğin izlerini, sayısı az, fakat gene yıllar silecektir. Orta okulda, erkek arkadaşı ile bir sırada ders alan Çankırı kızı için, bugün, “ne derler?,, suali yoktur. O iyice öğrenmektedir ki büyük ninesini ka- fes arkasına hapsetmış olan gerilik ve erkek, sa- 1 hayat arkadaşıdır. Seead! sanında, öğretmeni dınıeyen erkck okullu gibi, kendisi de bir ü- retim unsuru, ailede ve yurdda ya- şama ve gelişme mesuliyeti olan bir ÇANKIRI vatandaştır; — çalışacak, didinecek, gittikçe güçleşen hayatta kazana- cak, evlenirse kocasının yardımcısı o- lacak, onsuz kaldığı zaman yaşama savaşında üstüne düşne vazifeye ge- ne devam edebilecektir. Kadına medeni haklarını veren cumuriyet, garp türklerinin sayısını bir hamlede on altı küsur milyona çıkarmıştır. Halkevi salonunda “inkılâb” ve “istiklâl konularını bütün dikaktleri- le dinliyenler bu düşüncelerin önün- de yürüyenlerdi ve bunlar göğüsleri- mizi gururla kabartacak kadar ka- labalıktı. Konferanstan sonra, yuakrı sa- londa, türlü memleket işleri hakkın- da konuştuk. Elektrik bu işlerin ba şında geliyordu. Kömür yolu üzerin de mazutla aydınlanmağa kimsenin gönlü razı değildi. Bir gazojen ge- tirtmeği düşünenler, umumi elek- trifikasyonu beklemenin doğru ola- cağını ileri sürenler vardı. Yalnız herkesin, üzerinde birleştiği nokta, bir işleyip bir duran eski mazut mo- törlerine artık güvenilemiyeceği idi. En sonunda, işi ihtısasa bırakmanın en doğru hareket olacağı kararlaştı. İhtisas, yirminci asrın büyük kuvvetlerinden biridir. Ansiklopedik bilgi bu zamanda insanı yanlış yola gitmekten alıkoyabilir. Bunu çok iyi anlamış olan Çan- kırı, şehrin gelecekte alacağı şekli gösteren bir de harita yaptırmıştır. Bu haritayı gözden geçirirken dar sokakları ve sık evlerile eski şehrin kapladığı yerler olduğu anlaşılan kı- sım karşısında cedvelle çizilmişçesi- ne düz ve geniş caddeler görerek: “Şehir, bundan sonra bu tarafta mi genişliyecek?,, dedim. “Bu parçada- ki yeni evleri yarın görürsünüz.,, cevabını verdiler Yeni Çankırıyı görmek için erte si günü iple çektim. Nasuhi BAYDAR İTALYA - HABEŞ HARBI Ras Mulugetta Enderta vilâyetine çekildi İtalyanlar 20 kilometre daha ilerlediler. (Başı İ. inci sayfada) Tarına mensub üç fırka bugün Buika ovasında Amba Alagi dağ zincirinin 20 kil! tre kad yaklaş- mıştır. İtalyan kuvvetleri Afgol ve Buika ovalarını içine alan geniş yer- leri işgal etmiş bulunmaktadır. Am- ba Aradam muharebesindenberi ital- yanların işgal ettiği yerlerin mesahai sathiyesi 2000 kilometre murabbaı- dır. Ve çok mühim mevziler ve stra- tejik noktaları ele geçirmişlerdir. İtalyan sağ cenahının bugünkü va- ziyeti bir müselles şeklindedir. Bu mü- sellesin bir zaviyesiBuia ovasının cenu- bunda ve dılrlardan biri Amba Alaga'ye Müteveccihtir, diğeri yani şimali garbi dılı Heva nehrini Abbi Addi'nin cenu- bundan geçmekte ve şark dılr da Dana- kil çölü boyunca uzanmaktadır. İleri yürüyüş hiç bir mukavemete uğramamış ve habeş dümdarları ancak uzaktan görülmüştür. yak Yağmurlar başladı Harrar, 21 (A.A.) — Harrar ve Oga- den mıntakalarında bol ve sürekli yağ. murlar yağmaktadır. İngiltere Habeşistana yardım edebilecekmiş Londra, 21 (A.A.) — Havas Ajansı muhabirinin, güvenilir bir kaynaktan haber aldığına göre, dış işleri bakanlığı eksperleri, Ha- beşistan'ın, mutaarrız devlete kar- ı şı yaptığı mücadelede muhtaç ol- duğu silâh ve cephaneyi vermek suretıyle kendisine yardım edil- Mesi için alınması uygun olan ted- birleri gözden geçirmişlerdir. Bundan başka, bu eksperler, şu anda bir ekonomik yardım plâ- nını tetkiki ile uğraşmaktadırlar. Londra, 21 (A.A.) — Royter Ajansı harb muhabirinden : Şimal cephesinde ağır vefakat sistemli ileri hareketlerine devam eden italyanlar, bundan sonraki hedefleri olan Ambaalagi'ye 25 kilometre uzakta bulunmaktadır- lar. Ras Mulugetta ordusunun mu- harip grupları italyanlarla tema- sı muhafaza etmekte iselerde pek az karşılaşmaktadırlar. Ordusunu tekrar topliyarak kuvvetli bir mu- hasara unsuru haline koymanın Ras Mulugetta için zor bir iş ola- cağı kestirilmektedir. İtalyan ile- ri hareketi, Ras Seyyum ile Ras Kassayı zor bir duruma koymuş- tur. Ve bunların uzun müddet lüzumu gibi iaşe edilmeden Tem- bien'de nasıl barınabilecekleri me- rak edilmektedir. Sanıldığına göre, Ras Seyyum ve Ras Kassa, italyanları hırpala- mak için Tembien'de başı bozuk çeteler bırakarak Kuvayı külliye- leriyle daha cenuba çekilecekler- dir ki, orada Ambaalagi ile Des- sie arasındaki yolu italyanlara kapamak imkânı daha çok vardır. İtalyan işçi kolları, zaptedilen topraklara yol ve top mevzileri ha- zırlamakla meşguldür. Habeşler geceleri çatışıyorlar. Royter Ajansının Adisababa- daki muhabiri bildiriyor: Tembien'de yapıldığı bildiri- len muharebeler umumi olarak ge- celeri cereyan etmektedir. Gün- düz mağaralarda ve başka tabii sı- gınaklarda gizlenen habeşler ka- ranlıkta dışarı çıkarak italyan hat- larına kaymakta ve kılıç ve süngü ile italyanlara daima ehemiyetli kayıplar verdirmektedirler. Habeş hükümeti, son kânunda DİIŞ HABERLER NAZİ KURUMLARI. Almanya İsviçreyi . protesto etti Berlin, 21 (A.A.) — Bern alman elçisi İsviçredeki nasyonal - sosyalist şubelerinin varlıklarına nihayet ver- mek h daki federal lis ka: rarını şiddetle protesto etmiştir. Resmi bir tebliğe göre, nota, İs- viçre hükümeti tarafından verilen bu kararın teşkil ettiği gösteriyi protesto etmektedir. Almanyanın, bu kararın geri alı- nacağı umudunda olduğu söylenmek- tedir. Federal konseyin toplantısı Bern, 21 (A.A.) — Federal kon- sey, bugün her zamanki cuma top- lantısını yapmış ve bu toplantıda bil- hassa alman hükümetinin protesto notası üzerinde konuşulmuştur. Bu konuşmaların neticesi daha belli ol- mamıştır, GİZLİ RAPORUN NESŞREDİLMESİ ÜZERİNE İngiliz mahfillerinde münakaşa başladı ;,İ ' B. Eden pazartesiye izahat verecek Geçen ilkbaharda İngilterenin Ha- beşistandaki menfaatlerine dair sö- mürgeler bakanlığı müsteşarı B. Maf- fey tarafından yazılıp evelki gün Ci ornale d'İtalia gazetesi tarafından neşrolunan rapor ingiliz resmi mah- fillerinde ciddi münakaşalara yol aç- mış ve gazeteleri işgal etmekte bu- lunmuştur. İngiliz resmi mahfilleri raporun neşri hakkında hiç bir karar vermiş değillerdir. Londra, 21 (A.A.) — Sömürgeler bakanlığı daimi Sir Con Maffey'in, İngiltere'nin Habeşistan- daki mnefaatlerine dair yazdığı ra- porun Ciornale d'İtalia gazetesi tara- fından neşri meselesi hakkında, B. Eden, pazartesi günü avam kamara- sında beyanatta bulunacaktır. Beş say:- müsteşarı lav pazartesi günü hükümetten sual ğ soracaklarını bildirmişlerdir. B. Edem | kendisine sorulan suallere cevap ve. 'f- recektir. Bu raporun yalnız habeş meseleıin'ilı" bazı safhalarından bahis ve aşağı yukarı —| iki bin kelimelik olduğu, “gizli” işaretini — taşıdığı, onun altında da “Britanya im- | paratorluğu hükümetine aiddir.” iba- resinin yazılı bulunduğu söyl k x dir. Ve ü Rapor, kabine azasına, alâkalı ser- *, vislerin yüksek memurlarına, Roma'dakı — ingiliz elçisine, Afrika'daki ingiliz ıh-ş resi erkânına dağıtılmış, ve bakanlar h.’ misyonu tarafından bu zatların fikirleri istenilmişti. çi Kabine'nin bu vesikanın yakında meş. rine karar vermesi ihtimali sardır. | | | | Fransız parlamen tosunda iki hadise Paris, 21 (A.A.) — Parlamento- nun bu sabahki toplantısında B. Sa- ro, hükümetin “halk cephesi,, nin pa- zar günkü nümayişine izin vermeme. sinden ve Aksiyon Fransez kurumla- rını kapattığından dolayı hükümete tarizde bulunan sağcenah mebusları- na cevab vermiştir. Başbakan Aksiyon Franseze şid- detle hücum ederek B. Bluma yapı- lan tecavüze bu kurumun sebeb oldu- ğgunu, halk cephesinin nümayişinin ise tam bir sükün içinde geçtiğini söyle- miştir. B. Saro itimad meselesini ileri sürdü Sağcenahtan BB, Domanj ve Frank- len Buyyon B. Saroyu tarafkirlikle it- ham başbak itimad l sini ileri ıurmııçtur. Netice bu akşam- ki cel başında belli olacaktır. Ko- ridorlarda B. Saronun 151 e karşı 381 rey aldığı söylenmektedir. Makalle civarında habeş kızılhaçı hizmetinde bir müddet kalmış o- lan irlandalı Dr. Profilin mufas- sal bir raporunu neşretmektedir. Doktor Profil, italyan uçakla- rının her gün müntazaman beş de- fa habeş mevzilerini bombaya tut- tuklarını, ve attıkları obüslerin yüzde ellisinin patlamadığını bil- dirmektedir. İtalyan topçusu da her akşam saat 18 de başlıyarak 21 e kadar dört puslük obüslerle habeş hatlarını yoklamakta idi. Muharebeye rağmen, köylüler An- talodan Makalleye tavuk ve sütlü yiyecek getirerek italyanlara - sa- tabiliyorlar ve hattâ italyanların ve habeşlerin hizmetindeki casus- lar da hatları zorluksuz geçebili- yorlardı. Habeşlerin maneviyatı yüksek B. Profil, habeşlerin maneviya- tının çok eyi olduğunu ilâve etmek- tedir. Cenup cephesinden Adisa- babaya resmi hiç bir haber gelme- miştir. Fakat husust mahfillere göre, Negelli civarında Somali cep hesinin öteki kısımlarında ve Oga- den de Sasabenihin cenubunda bir çok çarpışmalar olmaktadır. Royter Ajansının Berbaradaki muhabiri, habeşlerin generak Gra- ziani yolu kesmeden önce, Habe- şistana büyük mikdarda harb mal- zemesi ve bu arada tanklara kar- şı top ve mitralyöz taşımaya çalış- tıklarını bildiriyor. Çoğu alman malı olan bu malzemenin büyük bir kısmı şimdilen yerlerine var- mış bulunmaktadır. B. Saro B. Franklen Buyonla şiddetli bir münakaşa ya ptı - Bir komünist mebus, sağcı bir mebusu tokatladı Paris, 21 (A.A.) — Parlamentoda iki hâdise olmuştur. Bunlardan biri başbakanla B. Franklen Buyyon ara- rasında geçmiştir. B. F. Buyyon Mar- silya suikastından tamamen B. Saro- nun mesul olduğunu söylemiş, başba- kan da buna şiddetli bir mukabelede bulunmuştur. Öteki hâdise koridorlarda olmuş- tur. Komünist saylav Ramet, fransız - sovyet paktının görüşülmesi sırasın- da, komünist mebusların “Eberlayn” casusluk işinde parmakları olduğunu söylediği sağcı mebus Hauriyo'yu to- katlamıştır. B. HERYO DİYOR Ki Sovyet paktı sulhım 'İî' temel direğidir (Başı 1. inci sayfada) e yardım etmemesinden dolayı kay- gılanabiliriz. Al yanın Ci ker bT den çekilmek için gösterdiği -eb silâhsız olması idi. Şimdi tekrar silâh lanmış olduğu halde de, Ceııevre”. | dönmek istemiyor.,, " Hatip Fransanın kollektif emniyet her siy mesi lüzumunu kaydetmiş ve barış | bedinin temel direği olan fransız yet paktının bu emniyeti münal götürmez bir unsuru olacağımı b miştir. B. Azana iki senedir yapılan haksızlıkl tamir edılecegım söyliyor. — Sağcı ispanyol şahsiyetleri Fransaya sıgmıyorlar Madrid, 21 (A.A.) — Başba- kan Azana radyoda söylediği bir nütukta son ikisene içinde yapıl- mış olan haksızlıkların tamirine doğru 1931 de seçilmiş olan sol ce- nah partilerine mensup belediye idarelerinin yeniden kurulduğunu ve siyasi hadiseler üzerine azle- dilmiş olan memurların vazifele- rine tekrar getirilmeleri için de alâkalı bakanlıklara talimat veril- miş olduğunu söylemiştir. Azana, hükümetin, kanun dışı- na çıkmıyacakları hakkında hiç bir takibat yapılmıyacağını beyan etmiş ve milleti sükün ve sabra davet eylemiştir. Madrid, 21 (A.A.) — Belediye konseyi, 1934 ilk teşrin itilâlinde işten çıkarılan şehir müstahdem- lerinin hepsini vazifelerine iâde et- meğe karar vermiştir. O tarihte, bunların yerlerine a: _j linmış olan ıııemurlaı-. işten çlh- K rılacaktır. : Madrid, 21 (A.A.) — İç lııhı nı B. Amos Salvador, bütün İspan- yadatam bir baysallık hüküm sürdüğü için, örfi idareyi kaldır- mak fikrinde olduğunu soyleınış— tir. Sağcılar Fransaya sığııııyorhrı_» Bordo, 21 (A.A.) — Hendey,den bildirildiğine göre, sağ cenahtan | bir çok şahsiyetler, ispanyol seçi- — mi neticesinde Fransaya sığınma- ğa başlamışlardır. Sud-Ekspress trenleri günlerdenberi dolu sefer — ediyor. Hendy, Biarritz ve Bayon' da, bir çok köşklerin, İspanyanın eski — ileri gelenleri tarafından kiralan- dığı haber verilmektedir. Yerlı' mallar haftasınaa vitrin müsabakasında birinciliği, a mükâfatları dün ticaret doasında, Ekonamı Kurumu Reisi İzmir mebusu B. Rahmi Köken tarafından törenle ü ka l ikinctiiği Milli Amrını ve dağıtılmıştır. R iz ticaret dasındaki toplantıyı gösteriyor.