20 Şubat 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

ULUS 20 ŞUBAT 1936 PERŞEMBE Türkiye Cumuriyeti Devleti, Tür. ) macaktır. — Kalifiye —amele yetiş türmek çok ehemiyetlidir. Sanayi mektep- leri mezunlarının şimdiye kadar sokak- larda kaldıklarından, büro işlerinde hiz- et aldıklarından — şikâyet ediliyordu. Filvaki mektepten çıkmış, elinde şeha. Bizim takip ettiğimiz bu yol, detname olduğu halde iş bulamamış bi rüldüğü gibi, lberalizmden başka bir | baylı gence tesadüf ettik . ğ Bunları toplıyarak iş verdik. Hususi kabiliyet gösterenleri ecnebi memleket. lere yolladık. Şimdi açıkta bulunan yok B. Göring Varşovaya gittt (Bayı 1. inci sayfada) Varşava, 19 (A.A.) — Prusya başbakanı ve bayan general göring bu sabah Berlin ekspresiyle bura- ya gelmişler ve maiyetleriyle bir- Tikte istasyonda alman büyük elçi- dan şeyleri evel yapmak istedi ve görüldüğü gibi, kısa bir zamanda “yapmağa muvaffak oldu. 'mdir. l '; Ce 1, inci sayfada) O zasilüzim müvazenedi Milli olsun, memleketimize iş gör “tin sanayici olmasır Bu. memleketlerden “kendi sanayileşme - tarihlerinde de aynen karşılaştıklarını bildiğimiz, iç- ten ve dıştan ileri sürülmüş, bu kabil kimse kaldığını zannetmiyoruz. Fa- kat milli bakımdan büyük ehemiye yardır; milli bir iş olarak bütün mil- “İetçe hakiki ve şuurlu, yekpare bir kanaat lâzımdır. Bunun için herhan- gi bir vatandaşta, herhangi bir ukde — bilâ kalmışsa, kalabilmişse, bütün münevverlerin ve mesuliyet deruhte — etmiş olanların © ukdeyi de dağıta- ““ cak elemanlarla mücehhez olmalı icabeder. — Evvelü sanayileşmenin gümrük va- “ vidatı üzerindeki tesirini birkaç ke- “yü de aynı tesiri yapacaktır. Fakat büdcenin varidat kısmı bir halinde mütalen edildiği takdir- e, sanayi hareketinden dolayı yekü- 've bilâkis 1933 de lira iken 1935 de 195 mil- çıktığı görülür. Önümüzdeki yıl- xr içinde daha yükselecektir. Şu halde bir cihetten büdcemizin “ alâkadar maddelere aid gümrük ge- liri azalmış olmasına mukabil, mem- ate endüstriyel faaliyetten doj muntazam iş hacmi bu tenaku: şile telâfi etmeğe başlamıştır. “Miali vaziyetimiz ve vergi tahsi- âtı bilâkis kuvvetlenmiştir. Bu f karşısında gümrük varidatı “noktasından ileri sürülen düşünce “mamen ehemiyetini kaybetmiş bulun. tadır. Sâlâhiyettar * maliyecileri- iz bize diyorlar ki: “Herhangi ritte büyük veya küçük bir fab ka açıldığı ve faaliyete geçtiği za- nan bizim faaliyetimiz de oralarda ctadır. Halk kazanıyor, ve ka- sayesinde devlete karşı mükel- fiyetini sühulet ve süratle (i Binaenaleyh sizin sanayi hareke- id her teşebbüsünüzden biz de alıyoruz. ve bu teşebbüslerin ve muvaffakiyeti için sizinle beriz.” Ziraat İi? meselesine dince: Bunun dahi düşünmeğe değer, bir. n ifinden - tebeyyün Şansen kendilerini çok yakmdan © kanıdığım zirantçiler mübalağasız di — yehilirim ki, buzün sanayi hareketi min, bizim kadar inanmış taraftarı ol. O muşlardır. — Zira görmüşlerdir Ki yerli ipti vddeler kiymeti, sanayi hareketle. inin tesiriyle kaymetlenebilir. Sanayi hareketlerimiz sayesindedir. ki mü - him bir kısım mahsullerimizin - fiatı “ iyeni değer derecelerine çıkabi Vr. Demek oluyor ki, smai hareketi- A Töyddeten imkân yoktur. Bunlar le bakmak şöyle dursun, reketleri mahsullerinin kıymet- hlarının artması; için lenmesi ve rel olarak görmektedirler. Eleman meselesine gelince; Memleketimizde arzu geniş bir sanayi hareketini idare et mek için keyfiyet değil fakat kemi: 'yet bakımından kâfi mikdarda ele. manımız olduğunu iddia doğru bir iş değildir. Daha bi çok mütehassısa ve bu işten anlıyan kimselere ihtiyacımız aşikârdır. Fa- kat şimdiye kadar yaptığımız işlerde bizi yolumuzdan alıkoyacak — büyük bir müşkülâta uğramadık. Alacağımız tedbirler arasında her zamanda yetiştirmek için düşünülmüş olanları da bulunacaktır; bizzat sa: veketimiz, bu tedbirler ara- man yetişemez. Memlekette ileri sürülmüş — iddia- dardan birisi de devletin bütün kârlı ve büyük işleri kendi eline alarak hu- susi teşebbüse, hususi - sermayeye iş birakmamış olacağı endişe Arkadaşlar Memleketimizde yapılacak işlerin mikdarını, hacmını hepimiz biliyo. ruz. İhtiyacımızın çokluğunu muka- yese etmek imkânlarına malik bulu: nüyoruz. Aynı zamanda - hüsüsi - te- şebbüsün dayandığı sermaye kudre- tüni, mikdarını da biliyoruz. r sadece memleketin sanayileş mesini ve milletin muhtaç olduğu re- fa hususi teşebbüslere - ve bu teşebbüslerin dayandığı sermayeye #imiz lâzımdır. Bu nokta üzerinde — hassasiyeti durmak ihtiyacını görmekteyim. Hususi sermaye nedir? Hususi te- şebbüse nasıl revaç vermek lâzımge- ikasının dayandığı prensip, yapmak ve yaptır. maktır. Yaptırmak kısmının içerisiz 'de hususi teşebbüs ve hususi sermaye liyor. Biz, yaptırmak için ötedenbe mevcut olan teşviki sanayi kanununa ilişmedik; onu mukaddes bir emane ibi saklıyoruz. Hususi teşebbüslerin tiyacına daha pratik şekilde yar için tedbir düşünüyoruz. Aynı zamanda hususi teşebbusün kuvvet- lenmesini, hizlanmasını arzu ediyo ruz. Bunun etrafında birçok neşriyat yet ve işlere nid mütalealar yürütül-” müştür. “ATATÜRK bunu gayet veciz ve sarih surette ifade etmiştir. Bu büyük sözleri hepinizin bildiğinden emin ol- duğum halde tekrar etmek - istiyo- rum. Emelim aynı zamanda kongre mizin zaptını ve bugünkü ve yarınki mncasi yolumuzu bu sözlerin büyük ile aydınlatmak ve kıymetlendir. mektir. ATATÜRK, bunu bana İzmir bey- nelmilel panayırının küşadında tara- fımdan okunmak üzere vermişti. Ora, da okudum: Türkiyenin tatbik ettiği Devletçi- dik sistemi 19. uncu asırdanberi sos. yalizm nazariyatcılarının ileri dükleri fikirlerden alınarak tercüme 'edilmiş bir sıstem değildir. Bu, Tür- kiyenin ihtiyaçlarından doğmuş, Tür- iiyeye has bir sistemdir. Devletçiliğin bizce manası şudur: Fertlerin hususi teşebbüslerini ve şahsi faaliyetlerini esas tutmak; fa- kat büyük bir milletin ve geniş bir memleketin bütün ihtiyaçlarını ve birçok şeylerin yapılmadığını göz ö 'nünde tutarak memleket — iktisadiya- tını devletin eline almak. kabet karşısında - birakmamak - için tedbir almak ihtiyacını duyduk. Çün kü gördük ki, memlekette kazanç karşısında / hesablarını yapalar. ve dediler kı heyeti umumiyesini kayıtsız gartaız 1> ar ettiği.niz takdirde, mem. dekette aanili istihlâk kı dünya şeraitine nazaran vakitsiz faz ia stihsal ve yurdun ber tarafında srmek istediğimiz ahenkli kalkınma politikasına uymıyan — bir manzarasile — karşılaşacağız. mani olmak ve bu teşebbüslerin biz- Zat müteşebbi tekâsüt Buna leri için de rantabl ve Yi ve bu arada bilhassa bir hudut çiz rin fabrika tesis edebileceklerini ilan ettik. Kayseri bez kombinası, Ereğli fabrikası ve mütcaddit şeker fabrika- Jarımızı da, bu hükümlere tâbi tuta: rak bu hudut dahiline almış bulunu- yörüz. Fakat husüsi - teşebbüslerden hiç biri gösterdiğimiz yerlerde fabri- ka kurmadı Bunun itade ettiği mana üzerinde durarak meseleyi tanlil ettik. Açık söylememe musaadenizi rica edece- #im: Gördük ki bunlar üç kısma ay. Unuayyen normal şerait içinde ve Türkiye mil- li ekonomi — kuruluşunun — icablarına uygun bir sürette çalışan / ve çalış cak olan ecnebi sermayesini - kastet- miyorum. ikinci kısım, hukümet her yerde tab. rika tesisini arza etmiyor. Biz bugün mu- #ait görülen bir saha için müsaade ala- sermaye gibi elimizde bulunsun; yapalım, düşün. Üçüncü kasım ise, memleketin uluz ekonomı icablarını nazara almaksızın bü. yük alakasını ve devletin yüksek hima: 'ye tedbirlerini kendi şahsi ve gündelik meninatleri için ismarı — düşünenler Bizim nazarımızda, sanayici demek Milii kalkınma savaşında büyük, vatanı yazife almış, milli iktisad icablarını ti. cari meniaatleriyle yanyana göz önünde tutmağı bir vazife olarak takdir etmiş a- dam demektir. Bu esaslara uymıyan bir çalışma an- cak şuurlu bir proğramı, dejenere eder ve netice olarak memleketin fedakârlığı basit bir istismarın aleti olmuş olur. teşebbüslere — küvvet, mil #ermayeye çalışma imkanı verirken bit. tabi bu kabil tandanslar üzerinde de hassasiyetimizi muhafa ettik ve edece- Üiz. Bunu tebarüz ettirmekten maksa. düm her harekette, müli şaurun ve milli iktisad menfaâtlerinin - mutlak sürette Hususi daha, kat'i şekilde hatırlatmak içindir. Şimdi diğer mevzulara geçebilirim Sanayi tedrisatını programlaştırmak istiyoruz; heyetinizden bu mevzu üze- rinde dikkatle çalışmasını rica ede Memleketimizde maden sanayli ehen 'yet kesbetmektedir. Kâfi derecede ele manımız yoktur. Her sene tahsil için ec bi memleketlere 35 talebe gönderece. Bu suretle önümnzdeki plân devre. #i içinde tahsil edip dönmüş en az 100 genç mühendis temin etmek azmindeyiz. Diğer sanayi için Sümerbank ecnebi memleketlere talebe ve stajiyer gönder miştir. Deniz işleri için de talebe gönde- riyoruz. Her ihtisas şubesinde kâfi mık. darda yüksek teknisiyen elde etmek i tur, denilebilir. Sanayi mekteplerinin bugünkü prog- ramı bugünkü iht yacımızı tatmin diyor Bunu cvabi, zannederim, müsbet ol- maz. Tedrisat, sanayi hareketimizin i- cablarina, istikamet ve gidişine göre uy- dürmak zarüreti karşısında - bulunuyo. ruz. Maarif vekâleti de bu cihete büyük ehemiyet atfediyor, yüksek heyetinizin kararını beklemektedir. Bir program di tahakkuk ettirebi z lar çok kaymetli olacaktı dımiz işlere gelince: Gönder- diğimiz davetnamede de tasrih edil rasyonel bir kalkınma için yeni gi sanayüin kurulması ve hangilerinin tevsi dir. Süal budur. Vekâlet ihtisas bürolarının yaptıkları hazırlıklar hakkında burada şahsen tar silât vermekte faide görmem. Yalnız ikinci beş senelik programı. mezda maadin ve elektrik sanayüne ve şimdiye kadar kurduğumuz sanayün mü- temmim veya anneks branşlarına ve u- mumi >konomik bünyemizin istilzam et- tiği yeni bir kısım san'atlara hususi bir ehemiyet verecei Maden itibariyle düne kadar devletin rolü istevenlere maden ruhsatname ve imtiyazname vermek ve bunların harcı- m alıp tescil etmekten ibaretti. Her memiekette maden, millete aa sayılmakta Tagmen mü bir polsukamız ve bu polr Ukayı takıb ve tahakkuk ettrecek bir günüü biriade zengin bir adam bulup devretmekten ibaret spekülâtörlere ser. maye olmuştu. Kayıtsızlığın neticelerini görmek için meselâ: Zonguldak havzasına bakınız; İş ban- kasının teknige ve milli şuura dayanar .. vücuda getirdiği tesisatı istisna ederse- 'niz bugunün ne teknige ne telakkilerine uyabisen değile Bugün devletin mascac verdiği ehe- miyet ve takibettiği ” pontka itipariyle manzara tamamen dexeşmiştir. Devleti: büyük mubayaatında ve diğer devletler- de olan münasebatında —maden has: anız başlıca tediye vasıtamız olmağa nam. molübden gibi madenler ödenmesi istenmektedir. Bu gibi taleb- ler her gün çoğalmaktadır. Bugün 10.000.00 tiralık taleb hazırdır. Mad. sanayümizin rasyonel ve mılli ekonomı icablarıra uyğun şekilde işletilmesi mev zuu memleketimi i isbütün zindeleştirecek bir ehemiyet vekiymet ihtiva ediyor. Petrol arama dairemiz mesaisine bir taraftan devam etmekle beraber, diğer raftan da sun'i benzin ve müştekkatı istihşaline büyük ehemiyet atfetmekte- 'yiz. Memlekette petrol araştırmalarımı- zın bize ne kadar bir müddet sonra tediğimiz, yani ticari bakımdan işletilme- sini mümkün ve kârlı bulacağımız müs bet bir netice verebileceğini bilmiyoruz. Bu itibarla sun'i benzin mevzuuna husu ir ehemiyet vermek mecouriyetinde- yiz. Benzin meselesi yalnız bir milli eko- 'momi meselesi değildir, ayni zamanda müdafaa meselesidir. Bu itibarla kinci beş senelik programımızda sun'ı benzin istihsali mevzuu hususi bir mev- ki alacaktır. Yapacağımız işler ve yapılması arzu edilen işler için bütün arkadaşların dü. gündüklerini burada ifade etmelerini ve mütealâlarını tahriren bildirilmelerini bekliyoruz. Thtisas komisyonlarımız bunları dik- katle tetkik edecekler ve programa ilâ- vesi lâzım olanlarını ayıracaklardır. si, elçilik erkânı Mme, Bek ve dış bakanlığı ileri gelenleri tarafın. dan karşılanmışlardır. General bu sabah başbakanı ziyaret edecek, öğle vakti cumur başkanı tarafından kabul edilecek ve sonra da B. Beki ziyaret ede- cektir. B. Bek şerefine bir öğle zi- yafeti verecektir. General yanın- daki erkeklerle birlikte öğleden sonra Braloviçe gidecektir. B. Bek'in ziyafeti 19 (A.A.) — B. Bek, feti vermiştir. uldığına göre general Gö- ring'in bu ziyareti, Almanya - Po- lonya münasebetlerindeki hava ü- zerinde tesir yapmaktan geri dur üzere, Polonya, Fran- sa - Sovyet Rusya paktına karşı tiraz kayıtları ileri sürmekle Ber. in'in Sovyet Rusyaya ve Litvan- yaya yaptığı avansları dikkatle ta- kip etmektedir. Öte taraftan Al manyada B. Bek'in yakında Belçi kaya ve muhtemel olarak Londra- 'ya yapacağı seyahattan kuşkul- Tanmaktadı Atlantik kıyılarında büyük fırtınalar Nevyork, 19 (A.A.) — Atlan- ında kar vekoyu r fırtına şiddetle hü- A dır. Bu gemi, fosfat yüklü olarak Roterdam'a doğru yol aldığı sıra- da, gece vakti Mariland kı; '>:ın- dan yedi yüz kilometre açıkta, su ulmağa başladığını radyo ile ha- ber vermiştir Batan vapurun. içindekiler kurtarıldı Boston, 19 ÇAA -- Sahil mu- hafaza gemileri, Sito-of-niuport vapurunun, Norfoldk açıklarında fırtınadan batmak üzere olan yu- nan bandıralı Stefan —" stemenis vapurunun 30 kişiden mürekkep tayfasını kurtarlığını * Tdirmi ——— ——— Her teklifinizin hemen realize edile: ceğini temin etmek müşküldür. Bu tek- diflerin hasaplarının da uyması şarttır. karşısına çıkacaktır. Bu ölçü teküifleri. mizde, bir metod halinde, triyajı icab «t tirebilir. Bu suretle açıkta bir kısım tek lifiniz kalmış olabilir. Fakat bunlar. aa esbabı mucibe bizim için ilk fırsatta ist fade edilecek kıymetli bir döküman ma- hiyetinde olarak kalacaktır. Arkadaşlı Türküye cumuriyeti Reisi büyük ön derimiz ATATÜRK ve büyük başveku: İSMET İNONU, sanayi programımızın bir an evel hazırlanması dedirler. Bu istikametteki mesaiyi resmm ve hususi olarak daima teşvik etmişler dir. Bu yüksek işarete uyarak, tahakka- ku içinde çalışmak için, bulduğumuz tır. satın büyüklüğünü ve tarihi kıymeti tamamiyle takdir edeceğinizden eminim. Büyüklerimize minnet ve şükran his- derimizi huzurunuzda ifade ederken di- izer bir vazifeyi de yapmak isterim: Maliye vekâleti hiç olmazsa İkt ai vekâleti kadar, memleketin sanayileşme bulan ve seva vekili ark- 'e şım Fuad Ağralıya ve arkadaşlarına te. şekkür ederim .