17 Şubat 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5229 ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 17 ŞUBAT 1936 PAZARTIS — * Son haberler üçüncü sayfamızdadır Heryerde 5 kuruş Memurları meskenlendirmek Ankaradaki mesken davası hakkında bir Geçenlerde anket açıp, mütehassısların fikirlerini gün de Ankaradaki mesken davasını istatistiklerle- neşretmiştik. Bu tetkik eden bir etüdü nesrediyoruz : 1386 liraya çıkan İzmir evleri Ankara evleri için de ideal ev olmak hususiyellerini taşımaktadır. Başbetke e SİLAHLANMA OHİZİ Kemal ÜNAL Her biri ayrı bir merkezdern gelen- | şu haberleri Ulus'un dünkü. da okuyoruz: “Vaşington — 6 milyar 390 mil- yon olan amerikan harbiye- büdçesi 8 milyar 479 milyona çıkarılmıştır.,, “ Londra, — Normal masraflar dışında 300 milyon ingiliz lirası har- canılacak olan ingiliz milli müdafaa- sı için, Avam Kamarası; bütün vak- tini bu işlere hasredecek bir bakanın idaresinde, bir irtibat dairesi kurul- masını istiyor.,, - “Paris — Fransız hava ordusun- sayısın- da gereçlerin yenileştirilmesi işi, tem- | | muzda bitmiş olacaktır. Bu ordu; fünyanın herhangi bir hava ordusiy- e, lehte olarak, ölçüşebilir.,, Gazete; bu haberlerle birlikte, bize, italyan - habeş harbının kan ve ateş içinde bir gününü daha anlatı - yor, Uzakşark'ta başlıyan yeni bir çarpışmanın da tafsilâtını - veriyor. Şanghay'dan Anadolu Ajansına bil- dirildiğine göre bin kişilik bir Mon- gol kuvveti, dört zırhlı otomobille, bir Japon - Mançuko kuvvetine hü- cum ediyor. Gene bugünün haberleri arasın - da Tas Ajansının uzun bir tebliğini görüyoruz: 30 ikincikânunda bir Ja- pon - Mançuko müfrezesinin Sovyet topraklarına yaptığı tecavüz için ja- ponlarm verdikleri cevab, Sovyet diplomasisini tatmin etmiş değildir. Silâhlanma haberleri; Afrika ve Asya'daki harb gürültülerinden da- ha sert bir tınnetle kulaklarımızı dol- duruyor, hafızalarımız ise bu mevzu- da alınmış birçok yeni kararların keşkin intıbamı taşıyor; Londra De - niz Konferansı, kuvvetlerdeki karşı- lıklı bağı kaldırdı, denizlerde de si- lâhlanma sınırı herkes için açılmış sayılabilir. Alman silâhlanması ve bundan doğan gene birçok silâh ted- birleri ise adım adım ilerliyor. Dünyada ve bilhassa ihtilât mer- kezi olan Avrupa'da emniyet ve ba- rış korunmağa çabalanırken, görü- yoruz ki, silâh ve geniş tabirle harb kuvveti hemen her yerde hacmini, her gün biraz daha genişletmektedir. Büdcelerin dışında olarak, nesil- lerin kültür ve fiziği üzerinde yapıl. makta olan harb hazırlıklariyle eko - (Sonu 2. inci sayfada) Umumi nufus sayımı, bize Ankara nufusunun 74 binden 123 bine çıktı- ğını bildirirken bir şey daha öğretmiş tir: Ankarada inşa işi nufusun artış nisbeti ile aynı hızda gidememekte- dir. 927 den 935 e kadar, sekiz yıl için de; Ankara nufusunda, 60 bine yakın bir artış vardır. Bu müddet içinde şe- hirdeki inşaat artan nufusun ihtiya- cını karşılıyamamış ancak Ankara/' - nın başşehir oluşundan bugüne kadar (Sonu 4. üncü sayfada) DIŞ BAKANIMIZIN “ENFORMASYON” A DİYEVİ «Sulh yakın bir . tehdide maruz değildir, Paris, 16 (A.A.) — Daış işleri ba- kanı Dr. Tevfik Rüştü Aras hareke- tinden evel Enformasyon gazetesine beyanatta bulunarak Balkan anlaş- masının martta Belgratta toplana- cağını ve bazı fili değişikliklerin ve Avrupa sulh organizasyon projelerin- de görülen temayüllerin yeniden va- ziyetin tetkikini zaruri kıldığını söy- liyerek demiştir ki: “— Mıntakavi paktlar ve emniyet beraberliği meselesinde bazı adapstas- yonlar imkansız değildir. Vaziyet va- him olmakla beraber Avrupa sulhu yakın bir tehdide maruz bulunmu- yor.,, UZAKŞARK'TAKİ HADİSELER ETRAFINDA Japonya Sovyetler Birliğiyle anlasıyor mu ? Tokyo, 16 (A.As) — “Asahi,, ga- zetesinin haber aldığına göre, B. Hi- rota, Sovyet hükümetine, yalnız iki veya üç yıllık bir müddet için olmak üzere bir “ademi tecavüz” andlaşma- sı teklif edecektir. Bu müddet içinde Uzakşarktaki kızılordu kuvvetleri a- zaltılacaktır. Aynı gazete Kuantun ordusunun ve Mançuko hükümetinin bu projeyi henüz tasvib etmediklerini yazıyor. Yeni hâdise çıkmamış. Moskova, 16 (A.A.) — Ulahbator- dan bildiriliyor: Tokyo radyo posta- sının Mogolistan - Mançuri sınırında yeni bir hâdise çıktığı ve buna sözde bin mogol askeri ile dört zırhlı oto- mobilin girdiği hakkında verdiği ha- ber burada kati olarak yalanlanmak- tadır. 12 şubattınssonra -bu sınırda hiç bir Kâdise olmlüntişlir. Lö Tan gazetesine göre durumn Paris, 16 (A.A.) — Uzakşarktaki (Sonu 5. inci sayfada) Ucmanlarımızın rekor uçuşu Uçman Vecihinin kumandasındaki iki tayyare veiki y dün 9,45 deEs Tayyarecilerimiz la bir rekor uçuşu yapmak için uç- man Vecihinin kumandasında Türk- kuşu uçaklarından iki tayyare ile Ş. 5 ve G. 9 iki yelken plânörü dün sa- bah 9.45 de şehrimizden ayrılmış ve saat 12.10 da Eskişehire varmışlar- (Sonu 2. inci sayfada) “Ulus,, un Dil Yazıları “man” sözleridir|. MERD “Merd” sözünü “Burhanı Kati” tercümesinde tek kelime olarak bulamıyoruz. Bu sözle yapılan bi» (rakyanın kalkınmasına doğru,, başlıklı önemli yazı 6 ıncı sayfamızdadır Yukardaki resim, Trakyada yapılan göçmen evlerini gösteriyor. Erkek,, Anlamlı Kelimeler : Yili - : «Merd) ve <recüb keli melerinin etimolojî, morfoloji, fonetik ve semantik bakımın- dan analizi ve <erkek» sözü ile mukayesesi (Şimdiye kadar “erkek” anlamına olarak Türkçeliği-herkesçe bilinen “er” ve “erkek” kelimeleri ile bunlarla analiziyle uğraştık. Türk dilinin yeryüzüne yaymış olduğu - bu- gün yabancı dil adları takınmış - başka lehçelerde bu anlama gelen kelimelerin analizine de bugünden itibaren başlıyoruz. Burserinin ilk.yazısının başında da söylediğimiz gibi, bu sözler Fars lehçesinde “merd”, Arap lehçesinde “recül”, Fransız leh- çesinde “homme”, Cermen ve ilgili sözlerin Anglo-Sakson — lehçelerinde takım üreme ve birleştirme sözler yazıldığı halde sözün kendisi ya- zılmıyor. “Burhanı Kati” Farsça olduğuna tamamiyle kanmadığı kelimeleri almamayı, fakat Fars- ça olmıyan sözlere Farsça ekler veya kelimeler katılarak yapılan üreme ve birleştirmeleri Farsça saymayı düstur edinmiştir. Bu lü- gatte “merd” sözünün bulunma- ması, fakat “merdüm, merdümek; merdane” gibi üremelerinin yazıl- ması, kelimenin kendisi tam Fars- ça sayılmadığı kanışını veriyor. Böyle bir düstur. tutmamış olan 'Ferhengi Şuuri” de “merd” keli- mesi vardır. Kelimenin etimolojik şekli şu- dur: (1) 0233039 0Ü (eğ 4 em er -- ed) (1) Eğ: Kuvvet ve kudret anla- mına ana köktür. r (2) Em: Ana kök mefhumunu (Sonu 2. inci sayfada) Ankara - Eskişehir arasında remork- dır. Türkkuşu filosunda uzman Ano. | K elken plânörümüz kişehire uçtular — hareketten evel Hava kurumu -Vre_is vekili B. Fi * ve Bayan Sabiha HUR Dil kuvgası — Haâlâ istiklâl kelimesini lanmıyorsunuz? F A — Nasıl? E — Yazınızda erkinlik kelim ni görüyorum. Ü — Olabilir.. AÇ : — Fakat bu anarşinin önün! nasıl geçeceğiz? Bi — Siz nasıl düşünüyorsunuz ?| — Bence, istiklâl kelime ı—' kullanmakla! N I — Bence, erkinlik kelime: l' kullanmakla! Sİ) — Asla! | — Belki!... Z Bakınız, asla demekle kask: ' nizin güneşliğini biraz enseye da ru çeviriyorsunuz. Halbuki b —*İ ahvali mahs ısa diyerek fes giyel ler, hattâ mesaili mühimmei _h zıra diye yeşil sarık saranları bl' biliyorum. | Sakın kaytaklık ima yaptığımı düşünmiyesiniz: - İli ve zevk meselesi üstündeyiz|. F kat bunlardan ne çıkar? Süle man Nazif, yurd kelimesine hız rak, ve Nahudayı Huda naşi mırıldanarak öldü. Senelerce li b'larla konuşanlar, kerd hatsızlığınızı, milli bi - hastai gibi görmeyiniz.. ' — Nasıl kalıb'lar? — Eski hükümet kâtibl (Sayfayı çeviri