24 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUS 24 EYLUL l“ SALI Bulgarlar (Başı 1. ci sayıfada) güphe yok ki, bütün balkanlarda kooperatifin faydasını ve önemini en iyi kavramış ve bu vasıtayla pek çak iş görmüş bir ulustur. Bulgarların göze çarpan ikin- ci bir hususiyetleri de ekonomi- ye son derece sadık kalmalarıdır. Gerçi, kazanç imkânları buhran yıllarında çok azalmıştır, gerçi bulgar sücl ve sivil işyarları çok az aylık alırlar, ama ne de olsa, yaşayışlarında biraz itrata kaçan bir tasarrulçuluğun izleri görünü- yor. Onun içindir ki trenlerinde birinci değil ikinci mevki kompar- timanları bile hemen daima boş- tur, onun içindir ki üstlerine ve boğazlarına pek fazla para harca- madıkları ilk bakışta göze çarpar. Kendisine bulgarların bu hu- susiyetini bir meziyet gibi övdü- ğüm ve bu buhran yıllarında dı- Şşarıya para çıkarmamanın en iyi yolu diye gösterdiğim bir arkadaş “fakat, dedi, medeniyet yaşayı- Eılı daima daha iyiye, daha ra- t ve gözele doğru bir yükseliş değilmidir ve memleket servetin- den bir kısmının dışarıyâ çıkma- sı mahzuruna karşılık iyi yasa- mak için fazla para harcamasım bilmenin daha fazla kazanmaya. ve bunun için de daha fazla çalış- maya ve daha medeni bir seviye- ye erişmeye sevkedeceğine kanığ değil misiniz?,, Bu halli güç bir konuydu, üze- rinde münakaşa etmek isteme- dim. Tiyatroya, istiklallerine kavu- şalıdanberi büyük bir önem ver- miş, mütevazı uray büdcelerin- den ayırdığiyle orta halli kasaba- larında bile birer güzel ve canlı tiyatro yaşatmaya muvaffak ol- muüş bulgarların artistik zevke FRANSA'DA Fransa donanmasının kuvveti Paris, 23 (A.A.) — Sü bakanı Pietri, Ekşelsior garetesine diyevde bulunarak hiç bir deniz devletinin Fransa kadar dönanmasını kuvvetlendirmeğe çalışma- diğını, Fransanım bügün 426 bin tonila- toluk bir donanması olduğunu, yapılmak- ta olan otuz beşer bin - tonilatoluk iki gırlılmın bu rakamın dışında ve bu zirh- hların önümüzdeki yaz hizmetine gire - seklerini töylemiştir. Sosyalist ve komünist enternas- yonalistlerinin programı Paris, 23 (A.A.) — Sosyalist ve ko. münist enternasyonalleri, Popüler ve Ümanite gazetelerinde birleşik bir ha- reket programı neşrediyor ve Laval hükümetine karşı ayrışık olmalarınıa sebebini anlatıyorlar. Bu yazıda deniyor ki: * Hükümetin çıkardığı katarname- der, durumun Fenalığını genel sürette fazlalaştırmıştır. Bundan dolayı bu ka. sarnamelerle ve deflasyon — sıyasasiyle durmadan savaşmak lazımdır. Amacımız şudur: Gündeliklerle aylıkların kıymetlen dirilenesi, iş saatlarının azaltılması su- retiyle işsizliğin önüne geçmek üzere savaş yapılması. Gündeliklerin indiril. memesi suretiyle kırk saatlık haftanın kabul ettirilmesi. Mecburi okul zama - Mületimisiz. ileri atılmalarile dolu olan, yaşama İaidret ve hakkını dünyaya tanıtan bir devirde yaşıyoruz. İnkişaf- larımızın ölçülmesi için içinde bulunduğumuz, üzerinde e- hemmiyetle duracağımız işlerden birisi de muhakkak ki: 20 ILKTEŞRIN PAZAR GÜNÜ Yapılaeak olan genel nüfus sayımıdır. Tinsidtür Üü Müdürlüğü pek az sahib olmalarını nasıl izah etmeli? Tiyatroyu, okul gibi, sa- dece bir ulusçuluk propaganda vasıtası bılml; ve bundan İayda- Janmak istemiş aşkın ulusçuluk- lariyle mi? Bulgaristan'da çikulata amba- lajlarına varıncaya kadar, her yerde hissedilen ve sadece tasar- rufçuluk sebebiyle özürlendirile- miyecek olan zevk kıtlığiyle, ro- menlerin süs, fantezi ve lüks düş- künlükleri arasındaki farkın sebe- bini uzun uzun düşündüm. Ben burada, soy ve ırk! - kabiliyetten fazla iki ulusun tarihteki cemi- yet şekillerinin tesir yapmış ol- duğuna inanıyorum, Romenlerde, istiklallerini kazanıncıya kadar kendi şatolarında iyi yaşamasını bilen velüks ihtiyacınm duyan zengin derebeyleri vardı. Bunla- rTın şatoları, ve konaklatı, romen köylüsünün ekonomik zararına olsa da, romen ulusu için bir me- deniyet ve yükselme mektebi ö- devini gördü. Halbuki bulgarlaı- da hal böyle değildi. Onlar yal- nız îabın ve çiftçi olarak yaşadı- lar. İçlerinde büyük toprak sahib- leri ve çok zenginler yoktu. Bu- günkü bulgar şehirlerini kuran çitiçi torunları eski hayat şekil- lerinden, kısa bir zaman içinde pek çabuk uzaklaşamadılar. Bulgar ulusu çalırşkandır, aza kanar, her türlü güçlüklere daya- nıklığı çoktur. Bir memleket için bugün en gerekli şey olan ulu- sal birliğe Bulgaristan sahibtir. Dünya buhranı yüzünden ne ka- dar yavaşlamış, iç sıyasa gürültü- leri yüzünden nme kadar arızaya uğramış olursa olsun, Bulgarista- nın ilerlemesi sağlam ve metin - adımlarla vürümektedir. Yaşar NABİ ALMANYA'DA Mecbruü iş kanunu Berlin, 23 (A-A) — Mecburi iş kâ. nunu 1 İlkteşrinde meriyete geçecek - tir. Bu tarihte İş servisine mensup 180 bin gönüllü, iş kamplarında doldür. - makta oldukları müddeti bitirerek &i. vil hayata döneceklerdir. İSPANYA'DA İspanyada kabine buhranı Madrid, 23 (ALA) — Cumur başka nı B. Zamora, kabineyi kurmak ödevi. ni verdiği Albo'ya partiler arasında sıyasal bir anlaşma ve geniş bir ulu - sal hükümet kurmasını söylemiştir. Cumur başkanı bugünkü ulural ve arsıulusal durüm karşısında parlamento seçiminin hemen yapılmasının saman. sız bir şey olacağını hildirmiştir. Arnavutluk asımasının suçluları Tirana, 23 (AA.) — Pieri divanı harbı tarafından ölüme çarpılacak an - yanların cezasmı kıral hapse değiştir . miştir . Bunlardan yalnız Hekuran asılacak- tır. Bu adam evvelce de iki kişi öldür - val kabinesinin dış sıyasasına karşı sa- vaşmak Jazımdır.> Bu iki parti aynı zamanda, özel şe. kilde silah yapılması ve satılmasının yasak edilmesini ve faşist ruhlu ku » ralların kaldırılmasını istemektedir. vekâlet DIŞ HABERLER İtalya - habeş anlaşmazlığında son durum İ (Başı I. inci sayıfada) önergelerini reddetmiş olduğu manası. nı çıkarmak da mümkün değildir. Komitenin ödevi sımnırlanmış idi. Çün- kü önergeleri uluslar sosyetesi çerçeve- Bi içinde kalmak lâzım gelirdi. İki ta - raftan birinin cevabr ve düşünceleri komiteyi başka bir yola sürüklemiş ol duğundan komitenin yeniden konsey'» fikrine başvarması çok tabildir. Kontey, dosyadaki evrakı İnceledit ten sonra ya komitenin salâhiyetini ge nişletecek veyahut uzlaştırma usulünün boşa çıktığını bildirecektir. Beşler komitesinin önergeleri nelerdir? Cenevre, 23 (A.A.) — Uluslar son yetesi genel sekreterliği, bu akşam beş- ler komitesi tarafından — yapılmış ölan önergelerin tam metnini neşretmiştir Komitenin notasında deniliyar ki; “Yalnız habeş ulusunun durumunu yeğritmek için değil aynı zamanda Ha. beşistanın tabif kaynaklarını açmak için zaruri olan çalışmalara başlaması husu, sunda habeş hükümetine uluslar sosye. tesi tarafından iş birliği ve yardım ö nergesinde bulunulması bu sosyetenin ödevleri cümlesindendir. Böy'ece hatbeş imparatorluğunun komşuları ile iyi il. gilerde bulunması imkânı da hasıl ola. caktır. Uluslar sosyetesinin bütün Üye. leri için gosyetenin Söteki Üyelerinin erkinliğine saygı göstermek bir ödev- dir, Bu sebebten dolayı, ber türlü yaı. dım plânma habeş hükümetinin muva. fakat göstertnesi gerektir. İdari ıslaha. ta gelince, Habeşistana yabancı uzman- lar gönderilecek ve bunlar bir polis ve jandarma kuvveti vücuda getirecekler. dir. Bu kuvvet, her şeyden önce aşağı. daki hizmetleri görecektir: X. — Kölelik yasak edilecek ve köle tecimi ile uğraşanlar cezalandırılacak, £ — Orduya ve polise mensub olmı. yan kimselerin silah taşımaları sıkı bir kontrola tâbi tutulacaktır. Tensik edile cek polis, yabancıların yerleşmiş ol. dukları şehirlerin, yani Adisababa, Di. redaka ve Harar'ç korunmassını sağlı. yacaktır. Polla, aynı zamanda yabantı- Tarın daha kalabalık bir halde yaşamak. ta oldukları tarım bölgelerinde de bun- darım korunmalarını sağlıyacaktır. Bundan başka sınırlarda güvenliği sağlamak ve köleciliğe ve kaçakçılığa engel olmak için gereken tedbirler a . lımnacaktır. Memleketin ekonomik gelişimi için " de gu noktalar göz önünde bulundurul. muştur. Yabancılar, memleketin — ekonomik gelişimi işine iştirak edebileceklerdir. Dış tecime — gelince, “«mütekabiliyet» esasına uygün — olarak eşitliğe saygı gösterilecektir. Bundan sonra bayındırlık işlerine gi rişilecek ve yollar yapılacaktır. Habe - şittanda modern posta; telgraf ve te. lefon örgütleri kurulacaktır. Finansal alanda modern bir büdoe ve finans gistemi kurulması göz önün . de tutulacak ve bunun için bir dev « let monopolu yapılması düşünülmek - tedir. » Bundan sonra memleketin gelişmesi ve düşünülen yeğritimlerin yeritilme. si için zaruri olan bir istikrazın akdi imkânları gözden geçirilecektir. Ya - | bancı uzmanların idari bir takım im. tiyazlara malik olmaları ve yâhut on« dara habeş işyarlarının — iş birliğinin sağlanması düşünülmektedir. Merkez! bir organ — ihdas edilecek ve dört başlıca danışman yani polis şe. fi, jandarma gefi, adliye şefi ve fi « nansal ve ekonomik işler şefi bu or « gana bağlı olacaktır. Yabancı işyarlar, uluslar sosyetesi ile Negüs arasında anlaşıldıktan sonra tayin edilecektir. Yapılmış olan tecrübelerin nazarı itibara alınabilip alıpamıyacağı anlaşıl- mak üzere plân, beş yıl sonra uluslar sosyetesi m'ılındm ycıuden gözden Mir&!ıoıklk ee pt Üukf kdmluılnln Enuıtlerl “.'| Ha nunda İtalyanın hususf menfaatların - dan bahsetmektedir. Notada İngiltere ve Fransanın ko. miteye bazı toprak tavizatı ile mescle- nin barışçıl bir surette halline yardım etmeğe hazır olduklarını bildirdikleri beyan edilmektedir. Bu toprak tavizatı en fazla Somali sahillerinde yapılacak tır, İngiliz ve fransız delegeleri, bun - dan başka kendi bükümetlerinin Habe. şistanın ekonomik gelişimi meselesin. de İtalyaya özel bir takım menfaatlar sağlamaya hazır olduklarını da - oil. dirmişlerdir. Yalnız her iki tarafça ingiliz ve fran. s1Z tebeasının mevcut haklarına ve and daşmalarla Framsa ve İngiltere lehin« saptanmış olan haklara saygı gösteril mesi şartını ileri sürmüşlerdir İtalya sösyeteden hemen çekilmiyecek. Roma, 23 (AA.) — Royter — ajaası bildiriyor: İtalyanın uluslar sosyete- sinden hemen çekilmesi ihtimali yok. tur, Buna mecbur edildiğini görmeden İtalya böyle bir harekette bulunmıya. caktır. İtalyanın —uluslar — sosyetesine karşı şimdilik durumu, dostça değilse bile, herhalde dürüsttür. İtalyanın sos. yeteden çekilişi meselesinin gazeteler tarafından ileri sürülmediği dikkate değer bir noktadır. Bir hâdise mi çıkmış? Adisababa, 23 (A.A.) — Dün gece yayılan fakat henüz tecyyüd etmiyen bir habere göre, Ogaden bölgesinde i. talyan * habeş sınırında bir hadise ol. muştur. Bu habere göre orada italyan Somalisi yerlileri bir askerin kaçmış olduğu bahanesini ileri sürerek habeş Arazisine akın yapmışlardır. İngiliz dış bakanının bildiriği Londra, 23 (A.A.) — İngiliz dış ba- kanı ,dün akşam gazetelere bir bildiriğ vermiştir. Bu bildiriğe göre, Romadaki ingiliz büyük elçisi, İngilterenin Ak- denizde almış olduğu süiel ve deniz ted. birlerinin bir saldırma mahiyeti taşımn. dığı hakkında B, Suviçe inanca vermiş, B. Suviç de italyan tedbirlerinin de bir salım gayesi taşımadığını büyük elçiye söylemiştir. Dış bakanlığınm bildiriği, — ingiliz ve italyan harb gemilerinin hareketle- rinin doğurduğu gerginliği gidermek ve italyan - habeş anlaşmazlığının bir *ingiliz , italyan çarpışması yekline gi, receği hakkındaki düşünceyi yok etmek erkecini kovalamaktadır. < Resmi çevenlerde tasrih edildiğizc gön. bu İlk deniz saknı tedbirleri İn. giltereye, pakt gereğince üzerine aldı- ği yükenleri yerine getirmek ve tehli- ke takdirinde asığlarını korumak imkâ. nenı vermek için alınmıştır. Bununla beraber İngilterenin hiçbir zaman ulus. lar sosyetesi konseyi kararlarmın dişı. na çıkmıyacağı ilâve olunmaktadır. Ötey günkü italyan bildiriği hak- kında yapmış oldukları çözelerde res. miğ çevenler, hiç bir şey söylemiyorlar. Bu çevenler, çok az akımsarlık göster. mektedirler. İngiliz ve italyan deniz tedbirlerinin hiçbir salım mahiyeti ta. şımadıklarının genel olarak anlaşılma- B1 Üzerine durumun daha uygun bir ha. va içinde gelişeceği umudu beslenmek. tedir. İngiliz elçisi B. Musolini ile görüştü. BRoma, 23 ÇA.A.) — İngiliz elçisi B. Drummond, B. Samuel Horun şahst bir mektubunu Duçeye sunmuş ve ken. disi ile hemen hemen bir saat kadar görüşmüştür. Roma, 23 ÇA.A.) — İngiliz elçisi B. Drummond ile Duçe arasındaki uzun ve samimi görüşmenin ortalıktaki ger. ginliği kaldırmağa yıfdııııı— oldu. u ıımbıııhıdır yi “k İngiliz basınının düşünceleri Londra, 23 (ALA.) — B. Aloisinin Cenevrede beşler komitesi başkanı B. Madariaga'ya gösteliler yeni uzlaşma plânı hakkındaki italyan düşüncelerini anlatması haberi, basın tarafından ıyi bir işaret olarak görülmektedir. Çünkü B. Musolini, her zaman olduğu gibi tam surette (hayır) dememiş ve görüş- melerin devamına istekli görünmüştür. Bununla beraber ingilir basmnı italyan isteklerinin çokluğuna ve büyüklüğüne işaret etmekte ve beşler komitesinin bunları aytışma esası olarak kabül ede. miyeceğini bildirmektedir. Taymis gazetesi diyor ki: “İagilte- re, italyan genişleme arzularını ve AL, rikanım ilk maddelerinden kendi payını almak isteğini çok iyi anlamaktadır. Bu bakımdan mesele anavatan dışında çok toprağı olan memleketlerle bu toprak. lardan mahrum bulunan — memleketler arasındaki eşitsizlik meselesidir. Fa- kat şunu da unutmamak lâzim gelir ki, bu ikinci sınıf memleketler arasında İ. talyadan başka memleketler de vardıt. İngiltere, uluslar sosyetesini ve bu som yetenin statüslinü, her zaman için eşit. sizliğin barışçıl bir surette kotarılma. sına yarayan birer alet saymış ve bun- ları statökonun #onu gelmez — Burette değişmemesi için yapılmış birer kurum olarak kabul etmemiştir. Hattâ İngilte. renin bu bakımdan düşünüşü Avrupa: daki bir çok komşularının düşünüşün. den ayrılık göstermektedir. Bundan dolayı ne İtalyanın, ne de hakkını çiğ. nenmiş gören başka herhangi bir ulu- sun, İngilterenin uluslar sosyetesine statöko şampiyonu olarak yardım et. mekte olduğunu söylemeye hiç hakkı yoktur.., Taymis gazetesi bundan sonra Ak- denizdeki deniz kuvvetlerinin fazlalaş. trrılması meseleşine dokunarak şunları söylemektedir: “Akdenizdeki ingilir dritnotları Napoli veya Venediği bom. bardıman etmek için oraya gelmemi, lerdir. Bunların Akdenizde bulunmalar arsrulusal barışr korumak, İngitterenin. mukadderatı demek olan Hindistan yo. du İle Akdeniz yollarının güvenliğini sağlamak ve nihayet Avrupayı ateşe 2- tacak herhangi bir hadisenin derhal ve milessir bir surette önüne geçmek için. dit .» Hhtalyan gazeteleri ne diyorlar? Roma, 23 ÇALA) — Gazeteler: «Beş. ler komitesinin önergeleri, Habeşista . gn kendi başına sağlam — bir durum kurmaya muktedir. — olmadığını İsbata yaramığtır. diyorlar. Beşler komitesi, bu sucetle italyan görüşünü kabul etmiş oluyor. Mesacero diyor ki: ' « Bu böyle olmakla beraber beşler komitesi bu görüşün zarurı sonucu o « lan ve İtalyanın 4 eylül tarihli muhte rasındaki esaslara dayanması larım ge. len kararları almak cesaretini göste . rememiştir. İtalya, prensip bakımından hiç bir görüşmeye karşıt değildir. : Beşler komitesinin 1906 tarihli üç devlet andlaşması ile İtalyaya verilmiş olan özel hakları tanımamış — olduğu söylenmektedir. Halbuki beşler komi . tesi, bu özel hakları ve hele Eritre ile Somali arasındaki irtibatı düşünmek zorunda idi. İtalyanın ekonomik ge- nişlemesi komitenin önergelerinde ye. ter derecede göz önünde bulunduru! . müuştur. una karşı ise framsız ve ingi. liz menfaatlarımın açıkça tanınması is- tenmiştir.» Pazar günleri çıkmakta olan Voça d'İtalya gazetesi, yarı resmi yazısında Ttalyanın doğu Afrikasındaki durumu ile meşgul olmaktadır. Bu gazete, doğu Afrikasında güvenlik meselesinin öne. mini anlattıktan sonra habeş ordusu- nun bir yabancı kontroluna tâbi tutul. masını bir yanlış saymakta ve yabancı. ların şimdiki şartlar altında güvencik lerinin temini ancak Habeşistanın si. lâhlarını bırakması ile mümkün olabi- leceğini yazmaktadır. Beşler komitesinin — önergeleri, bu meseleyi bir kenara bırakmakla kalma, mış, İtalya için güvenlik meselesinin kotarılmasım daha fazla güçleştirmiş. tir. lt