27 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

Ka Kılavuz için dersler —— rarb (T. Kö,) Cidal, mücadele — Savaş Mücadele etmek — Savaşmak Mücadele etmek —- Savaşmak, Uğraş Uğraşmak Savaşkan Uğraşkan Harb kelimesinin yakutça kökü k a 1 p'tır. Bu keli- aeyi kazanınca, savaş sözünü cidal ve müca- dele karşılığı olarak alıyoruz: “Son asır doğu tarihinde en Büyük devrim, türk erkinlik savaşı'dır., “İsmet İnönü, yıllarca, denk büdee tikrini yerleştirmek SsSavaştı.. “Bir ülkü için Beçer.,. Uğraşmak kelimesinin kılavuzrda meşgul ol. mak karşılığı alındığım biliyoruz: “Dündenberi senin işinle uğraşıyorum.,cümlesinde uğraşmak tam iş- tigal etmek yerinedir. Türkçenin incelikleri var. Eğer: “İki gündenberi Kamu» tayda, bu kanunu çıkarmak için uğraşıyorum., der- seniz, burada “uğraşmak”, savaşmak anlamına geçiyor. Kılavuzda meşgale kelimesi “iş,,veiş güç, diye karşılanmıştır. “Savaş,, mücadele'yi karşıladıktan sonra; meşgüale'nin türkçe karşılıkları arasına uğraş'ı da ko« “yamaz mı? Uğtaşınız nedir? — Meşgaleniz nedir? O vakit savaşkan osmanlıca “mücadil", ve uğ- raşkan da “birdüzüye meşgul olan, bir işin peşini bırak- mıyan,, anlamına gelebilir. Beıbiıiülyeöıvenn savaşkanları severim., Savaşmak ve uğraşmak kelimelerinin, türk. gçede ayrı özel anlamları da olduğunu unutmamalıyız. Bd savaşmıyanların ömrü boşa ,Muhafaza etmek — 1-(T. Kö.), barımak 2- Gözetmek, saklamak Kılavuzda muhafa z a'nın türk kökü olduğunu görü- yoruz. Fakat onun “barımak", “gözetmek”, “saklamak” diye ayrı karşılıkları da var. ,.AB:ı“lb'.k kelimesini barınmak ve “burç ve ba- ru,dal Aarı sözünü hatırlayınca anlıyacaksınız, “Azıkan bir türk, yurd barımakta hiç bit özveriden gçekinmez.., Bizyurd barımı için hazırlanırken, sıyasamızın ba- rışçılık ülküsünüde gözetiriz.. “Çantamı yarına kadar saklar mMmiısınrz?,, Bu örneklerde geçen yeni kelime: Arıkan — Halisüddem v.a *W=Aünmdmıumyuıhw_m Zyti ladesla Fiğrie Bti Şti bu karşılıkların dolduramadığı sözünü işitiyoruz. e Huulıluı Tağmen —« Hastalığına bakmıyarak, favanın soğukluğuna rağmen — Havanın soğukluğuna B&buhddulıh“mw.mu le anlatabilir miyiz? E y Osmanlıcada rağmen sözü yenidir. Ondan önce hilâf sözünün türlü şekillerinin kullanıldığını görüyoruz. Rıııu-ı için tek karşılık kı:ıııı olabilir: “Bü- tün imkânsızlıklara rağmen, bu « Bütün imkânsızlıklara karşın lılibıııılıı..—-'- “Her şeye sağmen size yardımdan geri duramıyaca- ğım.,, Cümlesine türkçede “ne olursa olsun,, diye başlanacağı gibi, “her şeye karşı gelerek, karşı koyarak,, yahut “her şeye karşın,, da denebilir. #si Tefevvuk etmek —- Üstolmak, üsgelmek Faik, mützfemk—Uıgelen.uıdn.hu Tefavük — Üstünlük Takaddüm etmek — Öngelmek Mütekaddim «« Önceki, öngelen Sıyasada parti kuvvetiyle değül, kala kuvvetiyle üstol. mağa çalışınız. Devamlı bir savaşta, ensonu zekâ üsgelir. Biz çocuklerımızdan yalnız bilgi değil, ıra üstünlü- ğü istiyoruz. Buişte üsgelen odur. Düşmanın *Ü s tü n kuvvetlerini, akşama doğru, çekil- mek zorunda bıraktık. Önceki mektubta söylediğim üzere... Bütün savaşlarda ahlâk, zekâdanda öngelir. ven İhtısas -— Uzuğ Mütehassıs «« Uzman Budusr, uzuğ asrıdır. Her şeyde uxzuğ kuvvetinin başadlık ettiği bir çağda yaşıyoruz. Bayındırlık Bakanlığına, tarife işlerile uğraşmak ürzere, bir âmerikalı uz man / gelmiş olduğunu bilirsiniz. 1 — İ Basın kurultayında Komisyonların çalışmafarı Basın kurultayı genel toplantısı ta- rafından üyeleri seçilmiş olan üç ke- misyon toplanarak görüştüler. Bunlardan gazetelerle devletin bir- lit çalışmaları yollarını arayan komis- yon öğleden Önce konuşmalarıtı bitir- miş ve genel direktörlük ile gazeteler arasında sıkı bir çalışma birliği yapıl- ması uygun olduğuna karar vermiş, bu iş birliğinin pratik bir yoldan yerine getirilebilmesi için hükümetle basın a- rasında bağlantı işini görecek bir or- ganın yaratılmasını onaylamıştır. —— Kültür komisyonu İstanbulda sal- gın olarak görülen sayfa yarışmın Ü- nüne geçilmesine ve gündelik garetele- rin bir sayısının94.860 santimetre mu- rabbamdan artık olmamasına lüzum göstermiştir. Türk gazeteciliğinde kali- teden ziyade kantiteye yer verilmekte bulunulması, komisyonun ayrıca göz- Gnünde tuttuğu bir nokta olmuştur. Ko- misyon buna karğı genel direktörlükçe Heri sürülen sekiz maddeyi kabul ct- miştir. Bunlar: Devrim ve memleket davalarının halka daha iyi ve canlı ola- rak werilmesi, memleketin — ve balkın yakından bilinerek yazılması, çeyidli malzemenin mimariğ uyumunu ve tinel tutarlığının güzel bir tarzda sağlanma- sı, doğru ve ciddinin sansasiyon ve sen- Hbenlilikten üstün tutulması, acun me- seleleri ve bele komşu memleketler bak- ikında en döğrü ve en faydalı — tarzda halkın aydınlatılması, memleket kitab- larına gerek bölemler ve gerek öykü- lerle hizmet edilmesi, halk ve genclik #zerinde menfiğ etkiler yapacak yazı- lera yer verilmemesi, iç ve dış sryasada devletin ve ulusun asığının her zaman gözönünde tutulmasıdır. Komisyon üçüncü bir mesele ola- rak gazete, dergi ve kitabların geniş öl- çüde yayılması için konuşmuş ve yayım işlerinin bükümetçe en uygun, görüle- cek şekiller altında devlet eliyle yürü- tülüp ileri götürülmesini faydalı bul- muş ve bu dileği hükümete bildirmesi- ni genel kuruldan istemeye karar ver- miştir. Üçüncü ertik komisyomu — sabahki toplantısından başka, öğleden sonra da bir toplântı yaparak saat 20.390 a kadar galışmış, türk yazıcılarının, bir basın kurumuna bağlanmasını ve bu yeni ku- rumün Ödevini yapabilecek şartlarla gtihazlandırılımasını Vzım — görmlş ve türk basım küuvetlerin İçinde çalışan- ların yükümsel olarak içine alacak ve merkezi Ankacada olmak vc lâzımgelen yerlerde şuğbeleri açılmak üzere türk basın kurumunun kurulmasının gerek- diğine karar vermiştir. Bu kurumun ödevleri, ertiğin şeref ve yasavımı korumak, devletin — ertik- ten olanlar ve basm evleri arasında bağ- »Dantı rolünü oynamak olacaktır. Başya- zıcılardan aytarlara kadar yazı ve çe- virme işlerinde çalışanlar, gazete re- simcileri, fotoğrafçılar, düzelticiler, ajans genel direktörü, yazıcı, çevrirmen ve aytarları kurumu yapılacaktır. Bun- Jarm dışında teknisiyenler, gazete ve ajans şefleri, dizmenler, klişeciler, ma- kineciler, dergiciler, dergi — yazıcıları, basın evleri, sahibleri, başlarında birer oruntak komite bulunan kollar halinde toplanacaklar ve kurumun yönetim ku- rTulunda uygun bir şekilde oruntanacak. lardır. İstanbul basın kurumu yeni ku- Yum içinde roorganize edilecek, kuru- mun İstanbul şuğbesi olarak çalışacak- tır. Gazeteciliğin devrim yolundaki hiz- metlerini kuvetlendirmek için bilgile- rini artırma ödevi ile bütün gazetecile- Tin iki, en çok üç yıl içinde bulunduk- İSTANBUL TELEFONLARI Güney amerikalı ga - zeteciler geliyor İstanbul, 26 — İki gündür - İs- tanbul'da bulunan güney amerika- lı ve İspanyalı gazeteciler bugün Topkapı sarayını ve Ayasofya'yı gezdiler. Akşamki trenle Ankara- ya hareket ettiler. Konuklar du- rakta Basın Genel Direktörlüğü Oruntağı Neşet Atay tarafından uğurlanmıştır. İki vapur çarpıştı İstanbul, 26 — Boğazda yeni mahalle önünde ingiliz Verod va- puzciyle fransız Rols çarpıştılar, İ- ki vapur ağır yaralıdır. İsmet İnönü'nün söylevi- nin İstanbuldaki yankıları İstanbul, 26 — Başbakan Ismet| İnönü'nün yurd savgasını yakın- dan ilgilendiren son söylevi İstan- bulda derin yankılar bıraktı. Gü- nün biricik meselesi olarak her yerde bu konu konuşuluyor. Şim- diden halk geniş ölçüde yardım hazırlıklarına başladı. Üniversite talebesi İstanbul, 26 — Üniversite ta- Tebesi hazirandan sonra Pendikte kampa çıkacaklardır. Bir profesörümüz Avru - pada konferans vermeye gatti İstanbul, 26 — Türkiyenin eko- nomik sıyasası hakkında — koanle- rans vermek için Fransa, İsviçre ve Avusturyaya çağrılan Ünivor- site ekonomi enstitüsü profesör- Jerinden Noymark bu akşaraki trenle gitti. Sıcak dalgaları Çankırı, 26 (ALA.) — Sıcak dalgası kuvvetli geçmektedir. Dün sıcak derecesi 36 idi. sıcak - dal - gasının — devamından Üüretmen - İa' korkmaya başlamışlardır. Çift- ğmursuzluktan mur bulutu arayor. Kırk ikindi a- dı verilen ve her yıl bu mevsimde çok düşen yağmurlar henüz baş- lamamıştır. Bu yüzden susuz tar- lalardaki ekimler çok zarar gör- müştür. Bugün gölgede sıcaklık sıfırm üstünde 33 dür. aa Uşak, 26 (A.A.) — Bir aydır yağmur beklenirken iki gündenbe- Ti bir sıcak dâlgası başladı. Sıcak- hık sıfırın üstünde 30 dur. Ürün yıgwmzlııkıın yanmak tehlike- -:edıt k_ınuındıdır. Çiftçi korku için- Viranşehirde bir fabrika kuruldu Urfa, 26 (ALA.) — V'ınqolıir ilçesinde köylüleri anonim bir sosyete halinde bir kaşer peynir fabrikası kurmuşlardır. Peynirin kilosu kırk kuruştur. oruntasmasını ve hükümetle işbirliği yapılarak programının meydana — kon- masını dilemektedir. B. Tandoğan İstarıbula gitti Ankara İlbay ve Şırhyı B. Tandoğan iki aylık iznini geçir - mek üzere dün akşamki trenle İs- tanbul'a gitmiştir. B. Tandoğan durakta İlbaylık ve şarbaylık ileri gelenleri, Asilbay, Güvunlik Di « rektörü ve Asdirektörüyle dostları tarafından uğurlanmıştır. Antebte Yunus Emre gecesi Anteb, 26 (A.A.) — Dün gece halkevi salonunda Yunus Emre ge cesi yapıldı. Ünlü türk şairinin ha- yatı ve eserleri hakkında söz söy - lendi. Türküleri sazla okundu. Bugünkü sayımızda ge- çen kılavuz kelimeleri Araç & Vasıta Asığ — Menfaat Ayle — Ahle Ayrım — Fark Ayrış — Muhalefet Aytışma — Münakaşa Anı »« İsyan Barış — Sulh Basım * Mathuat Bilge -- Malümat Bölek — Fıkra Dayanışma * Tesantik Devrim <« !nkılıll Dilerge — Takrir Durlük —- İstikrar Düzen — Nizam Düzey — Seviye Egemenlik — Hükimiyet Eğitim — Terbiye Emekli — Teknüd Erkinlik — İstiklal Ertik — Meslek Etki « Tesir Evre — Devre Gelişim — İnkişat DA Genel — Umumi Güney «« Cenüb Kamoy — Eikârı umumtye Kavram — Mefhum Konu — Mevzu Kotarmak —- Halletmek Kural «« Tarih Kuzey — Şimal Olut — Emrivaki Oran — Tahmin Oy — Rey Oydam — Telkin Ödev — Vazile Önemli — Mühim Önürdeş & Rakip. Özgenlik — Serbest Özel «« Husust THlbay — Vali İlçe « Kaza İlgi & Alaka İra — Seciye İşyar « Memur Sağlamak « Temin etmek Saptamak — Tesbit etmek Sonuç — Netice Süel — Askerf Şarbay — Belediye reisl Tarım — Zirsat 'Tecim — Ticaret Törü — ÂAdet Türe — Hukuk Üretmek —- İstihsal etmek ÜUrün — Mahsul Yankı —« Akis Yargıç — Hakem Yayım — Neşir Yetke - Salâhiyet Yüküm — Mecbuciyet Zorağ — Mecburiyet Romanımızın bugünkü — parçasında kullanılan kelimelerin osmanlıca kar. gılıkları : Öke »« dahi Önerge — teklif İz « intiba Konu — mevzu Bakı «« muayene Acunsal — âlemşümul Ğ,Ankara Birası Hakikiğ Bira Zevkini Verir