12 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2
SAYIFA 2 — Dilişleri. Kılavuz için dersler —— Tüze —< Adalet Tüzel —« Adli Sosyal — İçtimat Orhon anıtlarında tüz âdil anlamına gelir, Kılavuzda ada- Tet karşılığı bu kökten alınmış- tır; Tüze! Kamâlizmin de düşündüğü bir sosyal tüze vardır; Bunun ne olduğunu anlamak için parti pro- gramına bakınız. Cumuriyetin ilk işlerinden biri, Tüzel usulleri kolaylaştırmak ve kısalaştırmak olmuştur, KA Eşit — Müsavi Eşitlik — Müsavat İÖzgen — Hür Özgenlik — Hürriyet Özgür — Serbest Bölge — Mıntâka Tüze kelimes'ni duyduğunuzda, fransız büyük devriminin dört sö- izü hatırınızâa gelmiştir: Hürriyet, müsavat, adalet, uhuvvet! " Ne soğuk klişeler diyeceksiniz. Öz türl bunlara — yeniden can verdi:Özgenlik, Eşitlik, tüze ve kardeşlik! Bu arabcalar arasında hür ve hürriyet de türkçedirler: Fa - kat, her şey gibi, kelimenin taze - sini kullanmak insanın hoşuna gi- der. Serbest kelimesinin karşı- hğe özgür ,dür. Eski serbest mımnmtaka'ya şimdi Öözgür-böl ge diyebiliriz. Bu- rada özgen kelimesini kullanama- yız. Bu, yeni türkçemizin bir zen- ginliği olacaktır. * Bütün yurddaşlar, kanun kar- şısında, özgen — ve eşittirler.,, Bu cümleyi, eskisinden daha güzel Bulmuyor ııııu.ı:_ıı? Ademi * sızlık, mazlık, siz, maz, Gayri — Yad.. Bu ekler karşılanırken, türk eklerinin ve fiillerinin zeginliği göz alır. Şu gayri kabili taham - mül sözünün türkçesine bakınız: Çekilmez! * Bugün demokrasileri sarsan sebeblerden biri, dursuzluk" tur.,, Cümlesinde dursuzluk eski ademi istikrar'ın karşılığıdır. Mesuliyetsizlik ile ademi mesuliyet birbirin- den ayrıdırlar. Birini türkçede O <Soravsızlrk, ötekini so- o rulmazlık diye karşılıyoruz. F Ademi imkân için imkânsızlık — diyebileceğiniz gibi, olamaz- |— #Prk kelimesini de kullanabilirsi- - niz: “Ben bu işte ölamazlık gör - — 4müyorum!,, Belki bazı yerlerde olamazlık fikri daha iyi be - İirtir. Gayri kati kılavuzda kesin- Bir :lı diye hrşılınmışur Kesin “kati,, demektir. ü Fakat en büyük — kazancımız — “ya d, önekini buluşumuzdur. UlusaFın milli demek olduğu- * nu bilirsiniz: Şimdi gayri — milli demeğe kalkışmız, dnra- — lıyacaksınız. Yadulasal şekli bi — gi bu zorluktan kurtarmıştır. Ger- çi siz, konuşurken, “alusal olmr - yan,, , vlısçulıığı uygun olmı - yan,, der, işin içinden çıkabilirsi- niz: Fakat bu şekle ihtiyaç gös - — teren binlerce terim yolumuzu — beklemektedir. Böyle öneklerle hiç bir dilde, —Boyuna konuşma kelimesi yapıl - /— maz: Ancak yapılmış olan terim - — lerdenlüzim olanı konuşma dili- “ne klişe olarak geçer. j Fransızca inter'in yerini tu- — tan arsı önekiile arsıulu- — sal kelimesi yapılmasaydı, in - / ternasyonal olduğu gibi dilimize gi- / gecekti. Şimdi yeni terimin ne ka- dar kolaylıkla kullanılmakta ol - — duğuna dikkat edinir. Gene bu arsı olmasaydı, arsıbalkanik yerine bey - — helbalkaniye mi diyecektik? " Bu misallerde bir takım yeni . b İ D Türk - Yunan karma hakyeri çalışmasını bitirdi İstanbul, 11 (Telefon) — Türk - yunan karma hakyeri 15 davaya baktıktan sonra işini bitirdi. Ta- rafsız başkan B. Bök, türk ajanı Bay Emin Âli, yunan ajanı İstav- ropulos birer söylevle iki memle- ket arasındaki dostluk hislerine dayanan hakyeri'nin kısa zaman içinde on iki binden fazla davayı kolaylıkla başardığını ve bugün hakyerini iki tarafı da hoşnud bı- rakacak bir hava içinde kapadık- larını söylediler. 'Türk - fransız karma hakyerin- de görülecek daha on iki dava var- dır, Bu hakyerinin de ilk teşrine kadar işini bitireceği umuluyor. Lozan andlaşmasının hükümleri- ne göre Türkiyede kurulan altı karma hakyerinden dördü bundan önce işlerini bitirmişlerdi. Bugün beşincisi kapandı. Aynı andlaşma- ya göre ilgili diğer memleketlerle kurulan hakyerlerinden daha hiç birinin işini bitirmemiş olması Türkiyenin arsıulusal anlaşma ve eyi dostluk politikasmın bir gös- terisi sayılmaktadır. İstanbul'da süel bir japon salgıtı İstanbul, 11 (Telefon) — Bir- çok memleketlerde sücl durumu incelemeye gönderilen japon sal- gıtlarından biri bugün İstanbula geldi. Salgıtta bir topçu komuta- nı ile bir uçak subayı vardır. İki kün İstanbul'da kalacaklar, son- Ta Ankara'ya gideceklerdir. İstanbul, 11 (Telefon) — Atina elçimiz B. Ruşen Eşref İstanbula geldi ve bu akşam Ankara'ya ha- reket etti. İstanbul tecim odası kurultayı İstanbul, 11 (Telefon) — gün İstanbul tecim ve endüstri odasınım büyük kurultayı toplan- dı. Ankara'ya — gönderilecek altı rapor gözden geçirildi. Raporlar- da genel mağazalar, deniz altın- daki servetler, sergi ve panayır- lar, aksiyon, zahire tecim borsala- rı, rasyonalizasyon ve istandari- zasyon işleri konuşuldu. Denizciler salgıtı İstanbul, 11 (Telefon) — Eko- nomi Bakanlığiyle görüştükten sonra İstanbula dönen deniz sal- gıtı başkanı gazetecilere Ankara- daki konuşmalarından çok hoşnud olduklarını, çok faydalı kararlara varıldığını, Ekonomi Bakanı B. Bayarla, Parti Genel Kâtibi Bay R. Peker'in denizcilik bayramı ön- ergesini büyük bir ilgi ile karşıla- dıklarını ve kabotajın türk bayra- gına bırakıldığı büyük günü kut- lamak üzere bir komitenin işe baş- ladığını söylemiştir. İstanbul'da menenjit salgını yok İstanbul, 11 (Telefon) — İstan- bul sağlık işleri direktörü İstan- bulda bulaşık menenjit olduğu ha- berinin m!su!ğ söglemîştîr. kelimeler geçti. Onları sıralayım; Kati — kesin Gayri kati -— kesinsiz Beyne — ar$ı (inter) Beynelmilel — argmlüsal Dursuzluük — ademi istikrar Durluk — istikrar -- f Tebarüz ettirmek — belirtmek Istılah — terim. ULUS UYUKLAR tatürkle Tngiltere ve Irak kıralları Cumur Başkanı Atatürk ile Iİrak Kıralı arasında aşağıdaki telgraflar verişilmiştir: S. M. birinci Gazi, Irak Kıralı, Kıral ailesile dost Irak u- lusunu sevindiren mutlu hadi- seyi sevinçle öğrendim. Ma- jestelerinin kıraliçe ve genc veliaht'ın sıhat ve sonsuz mut- luluğu hakkında içten gelen dileklerimi sunarım, Kamâl ATATÜRK Son Ekselans Kamâl Atatürk Nazik kutlamanızdan çok duygulandım. Yürekten teşek- kürlerimi sunar ve bahtiyarlı- ğınızin devamiyle dost ve kom şa Türkiyenin ölcayı hakkın- daki öz dilekletime inanmanı- zı rica ederim. Birinci Gazi İngiliz Kıralı Beşinci Jorj'- un jubilesi dolayısiyle Cumur | Başkanı Atatürk ile S, M. Kı- ral arasında aşağıdaki telgraf- | lar verişilmiştir: İ Majestelerinin tahta çıkışla- rının 25 inci yıldönümünü kut- ladığı bu anda kendilerine çok içten kutlamalarımla birlikte şahsiğ bahtiyarlığınız ve kı- rallık ailesinin bahtiyarlığı için olan en sıcak dileklerimi sun- makla bahtiyarım. Kamâl ATATÜRK Tahta çıkışımın 25 inci yıl- dönümü dolayisiyle nazik kut- lama ve dileklerinize bütün Türk dili abonelerine Türk Dili Araştırma Kurumu Genel Sekreterliğinden: cu sayısiyle birinci abone yılı bit- miştlir. İkinci abone yılının ilk sa- yısı olan onbirinci (Türk Dili) de basılmaktadır. Dül devriminin geçirdiği bütün değişimleri içinde toplayan (Türk Dili) bültenine abone olmak yo- Tayle bu büyük ulasal devrime il- gi göstermiş olanların, yeni yıl için de abonelerini yenileyecek - lerine inanıyoruz. Birinci abone yılı içinde abo- ne merkezinin iki kere değişme- si yüzünden vaktinde bültenlerini alamamış olanların adları yeni - den Devlet Basımevine gönderil - miştir. Abonelerimiz içinde ek - sik sayı almış olanlar kalmışsa on- ların da hemen Kurum Genel Sek- reterliğine adreslerini ve hangi sayıyı almadıklarını bildirmeleri. ni dileriz. Yeni yıl aboneleri için İstan - bulda Ankara Caddesinde Türk Kütapçılık Limitet Şirketi merkez edinilmiştir. Abonelerini yenile- mek istiyenler, eskiden abone ol- duklarını da bildirerek ba şirket müdürlüğüne yazmalıdırlar. Bültenin abonesi an sayı için üç liradır. Türkiye içinde abone olanlardan ayrıca posta parası a- lınmaz. Bültenin yeni yılı içinde ikinci Türk Dili Kurultayında okunmuş olan değerli tezlerden bir çoğu çıkarılacak, Karşılıklar Kılavuzu, Derleme Dergisi, Ekler Dergigsi hazırlıklarına dair bir çok malü- mat bulunacaktır. Bütün abonele- rimizin geçen yıldan çok daha önemli olacak olan yeni yıl abo nesine ilgi göstereceklerini şüphe- siz sayarız. z İnönü savaşları için dikilen anıtın açılışı Bozüyük, 11 (A.A) — Bugün birinci ve ikinci İnönü savaşı için dikilen anıtı Eskişehir, — Bilecik ilbayları kor ve uçak uıbıylın lerimiz saygı ile anılmış ve birin. ci, ikinci İnönü savaşmı kazana - rak türk ulusunun ters taliini ye- nerek her alanda ulusu yüceltmek yolunda emeklerini ve onardığı işleri acuna örnek yapan Ulu A - tatürk'e ve İsmet İnönü'ye bütün halk saygılarını sunmuşlardır. Üç uçağımız çok alçaktan uçarak şe- hidlerimizi selamlamısşlardır. Atatürk'ün sovyet artist- lerine yüksek yöneli İstanbal, 11 (Telefon) — Sov- yet artistlerine Atatürk tarafın - dan armağan edilen — tabakaları busrün asilbay kendilerine vermiş, artistler Atatürk'ün yüksek yöne- linden çok — duygulanmışlardır. Salgıt başkanı Bay Arkanof bu - gün Perapalasta gazeteciler şere- fine verdiği çay şöleninde gaze- tecilere. Ankarada, İzmirde ve Istanbulda verdikleri konserlere halkın gösterdiği büyük ilgiden çok hosnud — olduklarını ve iki memleket arasındaki — bağlılığın kültür sahasında da yavrlmasının övülmeye değer bir hadise oldu - ğunu söyledi. A-tistler busün kon- servatuvarı gezdiler ve çok beğen- diler. Bir çocuk hırsızı yakalandı İstanbul, 11 (Telefon) — kis adında bir adam şeker, çuku- lata vererek dokuz on yaşlarında Mahmud ve Salahaddin adlarm- da iki çocuğu kaçırırken halk ta. rafından yakalanmış ve polise tes- İmt edikmşkir Şimdiye'lüdar ku- çırılmış olan çocukları da bu ada- mın kaçırıp kaçırmadığı — polisçe arastırılmaktadır. Bir yumurta tozu fab- rikası kurulacak İstanbul, 11 (Telefon) — Yu- murtacılar, yumurta tozu yapmak üzere bir fabrika kuracaklardır. Turing kulübümüz Kahire'de şuğbe açıyor İstanbul, 11 (Telefon) — Tür. kiye Turing ve otomobil kulübü Kahirede bir şuğbe açacaktır. Sovyetler Birliğine giden salgıtımırz döndü İstanbul, 11 (Telefon) mayıs sovyet bayramında bulun- mak üzere Moskovaya giden sal- gitimiz bugün geldi. Salgit Sov- yetler Birliğinde gördüğü candan kabulden çok hoşnuttur. Vapur al'mağa gidecek salgıt İstanbul, 11 (Telefon) - Deniz yolları ve Akay'a alınacak vapur- ları seçecek ve ismarlıryacak sal- gıt çarşamba günü Almanyaya gi- decektir. Salgıtta -deniz yolları direktörü B. Sadettin, Akay direk törü B. Cemil, deniz yaolları fen kolu başkanı ile güverte ispekteri vardır. 12 MAYIS 1935.PAZAR Bugünkü sayımızda gev çen krılavuz kelimeleri Algı — Ganimet Andıç « Muhtira Arsmılusal — Beynelmilel Azığ — Menfaat * Asilbay — Vali muavini Azı — İsyan Azıyan * Âsi Sağıtmak — Tedavi etmek Bağlaşık « Müttefik Bazış — Sulh Basın — Matbuat Başarık — Muvaffakıyet Beldek — Alâmet Bekem - Rasin Betke — Makale Bekit * Vakıf Birge — Müşterek Bölek — Mıntaka Çeven — Muhit, mahfil Danıştay — Devlet şurası Direktör « Müdür Diyem — İfade Diyev — Beyanat Duygulanmak — Mütehassls olmak Durum — Vaziyet Eğemenlik — Hâkimiyet Endüstri — Sanayi Erkinlik — İstiklâl Etke — Tesir Erek « Gaye Erkin — Müstakil Eşitlik & Müsavat Genelge — Tamim Gerçekleşmek — Tahakkuk etmek Girişit & Teşebbüs Göret — Ziyaret Gösteri 'Terahüiir İlgi — Münasebet İlgili — Alâkadar İncelemek — Tetkik etmeli İspekter — Müfettiş Kamoy — Efkârı umumiye “ Karma — Muhtelit Karma hakyeri — Muhtelit mahkeml Kasamak « Mahküm etmel Kınav — Faaliyet Kıtında — Nezdinde Komutan — Kumandan Kotarmak — Halletmek Mut — Saadet Olcay — İkbal Oybirliği * İttifakı ârü (umanisiti) Ödev — Vazife Öğretim — Talim Önemli — Ehemmiyetli Özel — Hususi Papas ** Rahib Papas -kadın — Rahibe Pekiştirmek — Takviye etmek Salgıt — Heyet Seçkin —. Güzide Sınırlamak — Tahdid etmek Sonuç — Netice Sömürge — Müstemleke Sömürmek — İstismar etmeki Söylev & Nutuk Sübay — Zabit Şölen — Ziyafet Taptamak — Tatbik etmek Tarafsır m Bitaraf Tecim — Ticaret Tutsak — Esir Tutsamak « Tewkif etmek Tutu — Rehin Uçak « Tayyare Verişmek — Teati etmek Yargiç — Hakem Yalanlamak — Tekzib etmo. Yastamak — Atfetmek 'Yetke — Salâhiyet Yönetim kurulu & İdare beyetj Yokatım — İdam Yoketmek —& Mahvetmeli Yönel « İltifat Yönetger — Müsteşar Malatyada deprem Malatya, 11 (A.A) — Dün ge. ce saat 23 de doğudan batıya beş altı saniye süren bir depremi olmuştur. Halkevinde seçim Halkevi Başkanlığından: Sasyal Yardım komitesinde &« çık olan bir üyeliğin seçimi için kola yazılı olan arkadaşların bu- gün saat 18 de Halkevine gelme- leri rica olunur. İ
