11 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON' ALTINCI YIL. No: 4951 Gündelik PROGRAM ESASLAR! F.R. ATAY Bu betkemizdeki kelime karşılıkla « «t şunlardır: Karam: structure — teori: nazari - ye — etke; âmil (facteur) — deneç: tocrübe — yengi: zafer — yönet: isti » kamet — yordam; tâtonnement — iS « tratej: sevkulceyşci — değişke: tadil — dayanışma: tesanüd — taslak: pro « je — berkite: müeyyide — güdümlü: Sevk ve idare olunan (dirig&) — gerçeli şe'ni (reel) — tüze: ndalet — girişim: teşebbüs — kamuğası: menfaatı Tânnü. miye — karşıt- zıd — düzen: nizam — kanıt: beyyine — Ha Cumuriyet Halk — Partisinin program değişkeleri üstünde dik- katle durmalıyız. çünkü bunlar Kamâlist rejimin, sosyal ve ekö- nomik kuramını, tam ve toplu olarak, belirtmektedirler. Biz bugün bulunduğumuz nok- taya, kuru teoriler peşine takıla - ra kgelmedik. Bizi bu noktaya ge- tiren etkeler şunlardır: a) En başta, türk devriminin ana prensipleri, b) İş başında 16 yıllık deneç * lerimiz, c) En büyük demokrasileri bi « le, kökleirne kadar sarsan buh - randan aldığımız dersler. Atatürk, büyük yengi'den he - men sonra, İzmit'te Türk gazete « cilerine, yeni Partisinin ilk esas - larını şu iki vasıfta toplamıştır: 1 -Halkçıyız, 2 - Sınıfçi değiliz! Atatürk, o zaman, partisini, bir teoriler çemberi içinde, kaskatı kımıldanmazlığa düşürmekten ka- çınmıştır. Partiyi yol sapmaktan ve yönet şaşırrmından koruyan bu iki prensip, kendisinin ve bütün arkadaşlarının, her türlü deneç ve yordamlarda bulunmasma da el- verişli idi. Büyük istratej, duğu gibi, devrim davasında eşsiz sanatmı kullanmıştır. Bugün yol değiştirmiyoruz: vardığımız notkanın adımı koyuyoruz; ve 1921 den sezinmesine imkân bile olmıyan bu noktaya ne kadar kı- sadan ve keslirmeden geldiğimize, biz, kendimiz de şaşıyoruz. Fırka programımdaki değişke ve ilâveler, bir yandan sosyal da « vamızı pekistirmekte, bir yandan da onun ekonomik ve kültürel dayançlarını sağlamaktadır. Her- kes halktandır; herkes, hakça eşit- tir: “parti, smıf kavgaları yerine sosyal düzenlik ve dayanışma elde etmek amacındadır.,, Bu sözler yalnız, güzel ve ideal dilekler de- gildir. Program taslağının sayıaf- larını çeviriniz: hemen bu pren - siplerin ilmiğ ve hakikiğ berkite'- lerini bulacaksınız. Bu beriktelerden bir kısmı, Atatürk'ün söylevinde duyduğu - muz güdümlü ekonomi sözünde toplanabilir. Parti, ekonomide ha- yaliğ bir eşidliğe değil, faakt, ger- çel bir tüzeye, ve, herkese çalışne ve girişim haklarını ödeyen, an - şık, hiç kimseye, kendi kazancı için, kamuğasıya karşıt gitmek hakkını vermiyen bir düzene da- yanmaktadır. Programın - sasları, her fikir adamma, bütün devlet işlerini, yakmdan, tenikd ve kontrol ede - bilmek “mkânmı — vermektedir. İçin için süren, ve her çarpışmada Cumuriyet Halk Partisinin halk- çılık ve sınıfsızlık davasının ka - nıtları ile yenilip üslenen, prensip kaogası, 4. üncü Kurultayla, sonu- na'ermektedir. Ülkü bakımından biz haklı Di içerde ve dışarda, kendimi - harblarında ol- da Sağlık ve Soy: Adımız, andımızdır. miştir. « |İKurultaykomisyonlarıçalışıycr R. Peker, program v rını komisyond sal Yardım, Tüze ve Tarım Dilekleri Konuşuldu e tüzük taslakla- a izah etti. Bakanlar Dilekler Karşısında Fikirle rini Söylediler Partf Temci C. H.P. Kurultayınım seçtiği üç komisyon da dün sabah toplan- mış ve çalışmaya başlamıştır. Ko- misyon üyelerinden başka delege- lerden ve saylavlardan pek çoğu- nun bulunduğu toplantılarda ilgili işler büyük bir dikkatle konuşu. lup incelenmiştir. Program ve tüzük işlerine ba« kan komisyon yediye kadar çalış« mış ve dilek komisyonunun çaliğe mast dün gece geç vakte kadar sürmüştür. Hesab komisyonu da işini bitirmiştir. ç a Bu çalışmalar hakkımdaki C. H. P. bildiriğini aşağıya yazıyoruz: C.H.P. Büyük Kurultayı b misyonları 10.5.935 cuma günü (dı':ıo) saat onda işlerine başlamış- lardır. 1. — Hesab komisyonu, başkan- lığına C. H. P. Ankara İdare he yeti Başkanı Rifat Börekçi, rapor törlüğüne Damar Arıkağlu, kre Kulalıyı seçmiş ve hesablarını ve be! düzgün terliğine Haşim dört yıllık perti ıblar gelerini gözden geçirmiş, ve teşektitre değerli bulmuştur. 2. — Program ve nizamname komisyonu, saat 10 da tapla.ı_ıını; kanlığa Şemsettin ::r.b:pnr!örlüiinc Ferit Celâl çü ven, sekreterliğine Mahittin Dinc 't seçmiş VE ilk iş olarak pro- taslağı üzerinde çdı;'nıuyı namışlır. Banun üzerine toj _m-n ;ı bulanan Parti Genel Kâtibi Re ceb Peker program ve tüzük tas — ve başkalarının bütün deneçle- ziP Vçici bir kargaşa değil, fakat bir kuram dei.';üm!ı ha büyük buhran da bize-hak kazan- dırmıştır. 80) z ;! Dilek Komisyonu sağlık dileklerini görüşürken Ketöl R. Peker program ve nizamname Komisyonunas — yeni lakları hazırlanırken partinin dört yıllık deneçlerinin, sıyasa akışla - rınan, ekonomi gidişlerinin göz ö - nündae t#stulduğunu söyliyerek ye- ni önergeleri sebeblerile anlatmış - tır. Komisyon bu izahlardan sonra konuşmağa geçerek akşama ka- dar çalışmıştır. Komisyon 11. 5. 935 cumartesi günü (bugün) çalışmasına devam .J.cckl:r e Sosyal Yardım Bakamı komis der hakkında fikirlerini söylerken ylik Vi yona dilek programı izah ederkem Dilekler komnisyonu da çalışma- sına saat 10 da başlıyarak başkan- lığa Mümtaz Ökmen, raportörlü- ğe Hakka Tarıkı V. sekreterliğe ARagündüz'ü seçmiştir. Evkaf U. mum Müdür vekili Başbakanlık Yönetgeri Kemal Gedeleç'in evka- h ilgilendiren dilekleri üzerinde ki izahları dinlenmiştir. İkinci oturumda, sağlık dilekle: rine geçilmiş ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Relik Saydarmmı her dilek üzerinde ayrıayrı izah larda bırlenmuştur. Bundan sonra tüze işlerinin görüşülmesine ge- çilmiş, Bakan Şükrü Saraçoğlu'- nun dilekler üzerindeki fikirleri alındıktan sonra konuşulan - işler için kuraltaya sunulacak noktalar tesbit olunmuştar. Geç vakit Ta- rım işleri üstündeki dileklerin ko- nuşulmasına başlanmıştır. Komis- yon 11-5-935 cumartesi günü (bu- gün) de çalışmaya devam edecek- tir. |Balkan Paktı lı Konseyinde | Dış Bakanımızın diyevi Toplantı ve Romen gazeteleri Bükreş, 10 (A.A.) — Balkan antantı konseyinin ilk oturumu sa- at 18 de başlamış, saat 21,30 a ka- dar devam etmiştir. Oturumdan sonra, Bay Titülesko, yanında BB Tevfik Rüştü Aras, Yevtiç ve Ma! simos hazır olduğu halde, kendi sinden haber istiyen gazetecilere ancak sunu - söyliyebileceğini bil dirmiştir: (Sonu 5 inci sayıfada) rumun nin bir ay daha uzatılmasına karar veril- 11, MAYIS 1935 CUMARTESİ ———i Madrid, 10 (A. 4.) — Usnomal du- değişmediği yerlerde örfi idare- GÜŞT TUT Her yerde 5 kuruş aa Kronik Demokrasi ve partiler ATAY Bu yazıda kullandığımız kılavuz ke- timeleri: Kural: kaide — ayra: istisna — gelişmek: inkişaf etmek — ayrım, ayrı: fark — dağınlık; perişanlık — avuntu, avunma: teselli — eksin: üciz — düşüt: ceninisakıt — Herşey bire ve sıfıra doğ- ra, eksilerek gider. Bütün kurallar gibi, bunun da bir ayrası vardır: demokraside partiler! — onların bire ve sıfıra doğra, arta- rak, gittiklerini görmekteyiz. Yalnız bir ve sıfır vakamlarının hangi sayıdan sonra geldiğini kes- tirmek biraz güçtür. Almanyada 65 den sonra I, Bulgaristan'da 55 den sonra O geldi. Küçücük Litvanyada 25 parti ol: duğunu belki bilmezsiniz. Fakat küçücük Litvanya için 25 ideoloji, batıyorsa, 25 kurtuluş yolu, gelişi » yorsa, 25 çıkış yola olmadığına pek güzel karar verebilirsiniz. Orada da sıyasa hayatı ya |" e, ya- hud 0' a susamış olsa gerektir. Bir ufak memlekette bir sürü parti olduğu vakit, bu partilerin arasındaki ayrımı, artık, prog- ram ve ideoloji çevresi içinde bu- lamazsınız. Yı d 'a — öyle partiler vardı ki birinin başında sakallı, birinin başında silme traş bir politikacı bulunmasından baş- ka ayrımları yoktu. Artarak bire veya sıfıra git » mek! sıfırı bırakınız: çünkü hiçe gitmektir. Fakat artarak bire gitmeği, dağılarak birliğe git « mek sözü ile daha iyi anlatabiliriz. Yavuz Selim, Behri /Cemiyeti dilhast perişanii ma Diyor. Bunu, bizim dağınlığımız gönülleri birleştirmek — içindir, türkçesine çevirirseniz, eski de « mokrasilere yeni bir avuntu bul - muş olursunuz, Birliğe doğra dağılmakta olan- lar arasında, fransızlar kendileri « ni de gâı!rmıek!edı'rla! İngiltereye bakınız: parlamen- toyu kuran bu ulusun demokrasisi osmanlı imparatorluğu ile yaşıttır. Asırlarca r.;ımhıthılım sonra, bu demokrasinin bir türlü üçün- cü parti yapmaktan eksin kalmasına ne dersiniz ? İngilte « re'de üçüncü parti, her vakit, bir düşüt olarak doğuyor. Türkler, uzun dağınlıktan son- ra, birlik oldular. 1908 ile 12 ara- sında öyle zamanlar bilisiz ki im- paratorluğun içinde he Jerd bir parti idi. Bizim kurtuluşumuz - toplanı « şımızdadır. — İç Bakanı geldi İspartaya gitmiş olan Iç Baka- nt Bay Şükrü Kaya dün şehrimize dönmüstür. —— Dünkü at yarışıarından bir görünüş (yazısı 6 mer sayıfada)