11 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Ü MAY MAYIS 1935 CUMARTESİ ULUS ANKARA RADYOSUNDAKİ DÜNKÜ SÖYLEV Bav İncedayı yurdu ve ulusu iyiye ve güzele götürmüş olan son dört yılın kısa bir tarihini yaptı - C, Halk Partisi genel yönetim Bllı'uln üyesinden Sinop Saylavı » Cevdet Kerim Büyük Kurultay laysile evelki akşam radyo ile .hlğıdaki söylevi vermiştir: — Yüce Yurttaşlar, Ğ Cumuriyet Halk Partisi dör- üncübüyük kurultayını bugün Ankara'da Kamutay Kurağında açtı. Yurdun kurtarıcısı, türklü - ğün ulusu, Partinin kurucusu Ka- Mâl Atatürk başkanlığiyle Kurul- l_i_yı bir kat daha yüceltti. Yükşek Böyleviyle ulusca yörünecek yolla- Tı yeniden aydınlattı. Yurttaşlar, ulusca sürekli bir Urtuluş ve inkıdâp tarihinin ku - Fucularıyız. Bilirsiniz ki bugün 17 Yaşıma giren Cümhuriyet Halk 'artisi birinci büyük kurultayını ı’Şğm'l:ııı 16 sene evel gene Atatür- kün başkanlığı altında Sivasta bir Mekteb dershanesinde kurmuştu. O kongreye giden mümessiller bir çok zorluklar içinde kalmış, © günlerden bugünleri yaratmak İcin konuşmalarını iç ve dış düş - Manların süngüleri ve ölüm kor - kutmaları altında yapmışlardı. Ancak türk ulusunun öz duygu- arını ve emellerini temsil ettikle- Tine inandıklarından ulusal ödev- ıt'rmi tamamlamayı her düşünce- hin üstünde tuttular. Bugün peşinde — gittiğimiz &na prensiplerin ilk esaslarını ÇİZ- diler, muvaffak oldular, Yurt kur- tüldu. Bugün ise yüzbinlerce hal- kın iradesini, dileğini taşıyan 600 © Yakın oba kıymetli değerli ülke - Mizin her” bucağından tam bir inan içinde ve gururla bu kuvvetli devletin yeni merkezinde toplan - dılar. Yurdu, ulusu daima iyiye Büzele, doğruya, kuvvete ve birli- Üe ulaştırmak için geçmiş dört Yılın işlerini hesaplaşacaklar ve öndeki dört yıl için kararlar vere tekler. Yurt yüceliyor. Sivas kon- Bresine gidenleri düşman süngü Ve tehdidleri sarmıştı, bugünkü- leri yurdu daha çok yüceltme di - lekleri sarmıştır. Onlar o kahra - Manlardı, bunlar bu bahtiyarlar- ır. İşte ulusça savaşmanım canlı Ve mesut neticeleri. ı Sayın dinleyicilerim; bu vesi- enin verdiği kazançla cumuriyet falk Partisinin kısa bir tarihçesi- hi yapmayı faydalı buldum. Par - ilnın birinci büyük kurultayı Sivas Söngresi olduğu gibi ilk adı da Anadolu ve Rumeli Müdafaai H_ukuk Cemiyeti,, Biliniz; ki "l_*ük harbın son günlerinde türk Ulusu bir sabah uyandığı vakit Yşırdıı her yönden saran öldürücü E'f_tehlike ile karşılaştı. Asırlık !—E' insafsız düşmanlar Mondros Ni retenmaesiyle önümüze çık- ttilar, haris birer miras yedi gibi Utsal yurdun her bucağına salış- tılar, ulusal varlığımızın her zer- Tesine el atmak istediler, Erikliğ Mizi, onurumuzu, egemenliğimi - Zi yok ederek başt tarihten önce K Şliyan türkü esir ve köle etmek :ıteqiler. Çok geçmeden saltanat € hilâfet kurumu başta olmak ü - î:ft yurt içinde de hayli düşman- Ğ ir lg_ırl:şebüdiler. Ulus yetim ı:Şmuşn'.î. viran yurt büsbütün vi- m_';liş'ac:îku. Bu yangın o zaman ıe;_le_tm öz değerlerini, zenginlik- i ini tam ölçüsiyle bilen bir kal- Ye:"r başı tutuşturdu. O baş, işi iden mihenge vurdu. Milletin Manma, büyüklüğüne — güvendi. dolu ve Rumeli Müdafaai hu- jiden doğan, ulusun egemenliğine dayanan yepyeni bir devlet esasını kuruyordu. Seneler ilerledikçe iyi- likler yücelikler - arttı. Ulus ona hakkı ve lâyık olan adı verdi. “ ATATÜRK,, dedi. Atatürk hayatı hakkında bu - güne kadar çıkan yazılarla eser - lerile bütün dünyaca bilinmiştir ki cumuriyetçiliğin, milliyetçiliğin, halkçılığın, lâikliğin, inkılâpçılı- ğın ateşidir. Atatürk Sıvas kongresinde bu proasiplerden ancak o zaman ör - taya konabilecek kadarını koy - muştur. Yurdu kurtardıktan son- ra inkılâp işine geçerken I:unulıfış kahramanlığının remzi olan mü - dafaai hukuk adını, geniş ve yeni bir kuruluş devrinin açılmasını ulus yığımına maleden bir izhni - yetle Halk Fırkası adıma çevirmiş- ve bu düşüncelcrinin bir kısmını daha pı'ensiplemiştir. 23 teşrinisa- ni 1925 de Halk Fırkası adının ba- şına yeni devletin adı olan Cu- muriyet kelimesi eklenerek ve haklarda olduğu kadar iktısat yo- lunda da devrin en ileri muvafla- kiyet pretsipi olduğuna inandığı- mız devletçilik vasfı belirtilerek al- tı umdesiyle Parti büyük Şefin başkanlığı altında kurulmuş oldu. Cumuriyet Halk Partisinin u- lusun kara günlerinde kurulduğ u- nu daha iyi anlatabilmek için 1927 kurultayında Atatürk'ün söyle- winden bir parçayı okuyorum : — Cumuriyet Halk Fırka- sının büyük koöngresini açıyorum,. Fırkamız geçen - istırap seneleri içinde milletimizin hayatı ve şe- reti için gösterdiği yüksek azim ve iradenin mümessili olarak bun- dan dokuz sene evvel meydana çıkmıştı. Bütün Anadolu ve Ru - meliye şamil olmak üzere ilk amumi kongremiz Sivas'ta akte - dilmişti. Sivas'ta gerçi o yakit kul- landığımız unvan ile bugünkü un- van arasında bir fark vardır. Fa- kat teşkildi esas itibariyle mahfuz kalmıştır. Ve bugün siyasi dırka halinde tecelli eden mevcudiyete mebde teşkil etmiştir. Bilhassa memleket ve millete ait umumi gaye - ki selâmet ve relahı umu - miyi teminden ibarettir - mahiye- ti asliyesi değişmeksizin takip o - Tunmuştur. Binaenaleyh * bugün küşadiyle mültehir olduğum bü - yük kongremiz Sivas kongresin - den sonra teşkilâtımızın ikinci büyük kongresi oluyor,, demişler- lir, Yurda hizmeti her gün biraz daha uygunlaşan, üstünleşen par- timiz üçüncü büyük kurultayını bundan dört yıl evel 10 mayıs 1931 de yapmıştı. Bugün durd.ın cü Kurultay gelecek yıllar için h_a— yırlı çalışmasına başla.rkcış_ du_rt yıl evelki vaziyet bugüne göre bir çok boşlukla dolu eski bir tarih gi- bi geriye uzamış bulunuyor. Dört yıl sonra da bugün öyle olacaktır. Ve ömrünün türkün ömrü boyun- ca uzun olacağına inandığımız partimiz, bütün faniliğin üstünde duran Atatürk'ün daima başkanlı- ğt altında yaşıyacaktır. Sayın yurttaşlar; cumgm'yct Halk Partisinin programı bir ta - raftan ulusal varlığımıza temel o- lan yüksek inkılâp kavramlarını tespit eder, diğer taraftan ulusun kudretini ve ulusun bahtiyarlığını oldurmak için bugün ve yarın YÖ- rünecek yolları pr! ipler halinde Bunlar programımız- kuk cemiyeti,, ni va eder iyeti,, ni kurdu, ihti: tçilik, illiyet urdu, Sivas kon- milliyetçilik, da cumuriyetçil inkılâpçılık olarak formüllenmiş - tir. Yurtsal ve ulusal amaçlara az zamanda bu yoldan varılacağına kani olan Parti ru'yunda kaynıyan hızı ve ateşi bayrağına çizdiği al- tı oku ile de şekillemiş bulunmak- tadır. Türk ulusu artık hükümdarlık idaresini yalnız zararlı değil aynı zamanda milli şeref için ağır göre- cek bir seviyeye ermiştir. Bunun için Parti milli irade ve enerjinin ve kendi inanının doğurduğu cu- muriyeti her tehlikeye karşı her vasrta ile korumağı programının başına koyduğu gibi cumuriyet adını kendi adının başına da taka- rak ulus egemenliğini en — üstün amaç tutmüuştur. Cumuriyet Halk Partisi, Tür- ki yaşaması - ilerlemesi ve kalımı icin en büyük şart ve kuv- veti milliyet — sıfatında bulur. Türk tarihinin yücelik kurumla- rı milliyet sıfatının artık olduğu kurunlardır. En büyük ve zengin enerji kaynağımız ulusçuluk sıfa- tımızdır. Bundan dolayıdır ki bü tün türk gençliğini bu vasıflarda yetiştirmeği yurt ve inkılâp sevgi- sini ve bütün şartlariyle istiklâli ve yurdu korumayı en Üstün ödev tanıyacak değerde tutmayı başlı - ca işleri arasına almıştır. Kamâ lizmin doğuşunda, ilerleyişinde muvaffak oluşunda en büyük te - sirleri yapan milliyet ruhu cüumu- riyet halk partisinin iş ve ülkü hayatında dikkatle gözliyeceği bir amaçcçtır. Ulusu, enerji ve egemenliğin kaynağı tanıyan parti; programı- nn halkçılığı izah eden kısmında kanunlar önünde mutlak bir mü- savat kabul eden ve hiç bir ferde hiç bir aileye hiç bir sınıfa hiç bir cemaate imtiyaz tanımıyan fert- leri halktan ve halkçı olarak ka - bul ederiz demektir Ve Türkiye cumurluğu halkinde sınıflar yeri- ne soysal hayat için iş bölümleri ile kütleleşmiş bir ulus tanımak- tadır. Millet ve milliyet kavram - larını anlamış yurttaşların bu ka - naat etrafında kütleleşmesi ancak halkçılık zihniyetinin ilerlemesi ve olgunlaşması sayesinde müm - kün olacaktır. Parti kanunlarda bakim kıldığı ruhla ve her alan - daki çalışmalariyle bu amacı dile- ği gibi oldurmak yolundadır. Devletçilik sıfatımız yer yüzü yaşama şartlarının icbar ettiği ih- tiyaçlara uymakla beraber yurdu- muzuün ve ulusumuzun husust icap- larına da uygunluğundandır. Bu - güne kadar bu yoldan yürüme sa- yesinde sayılı yurttaşın genliği yerine ulusca genliğe, yurt bayın- dırlığına uluşun kuvvetlenmesi - ne ve değerleşmesine yol alınmış bulunmaktadır. Lâiklik ve inkılâpçılık sılatları ise türk ulusunu hakkı olan yüce - iiğe ulaşmak için engel olan çem- berleri koparıp atmış asırları yıl - lara sığdıracak kadar iradeli kıl - mıştır. Cumuriyet idaremizin bir mil- leti vücude getiren fertlerin, ku- rumların biribirini tamamlıyan bir birlik olduğu kavramını yerleştir - miş ve ulus işlerinde herkesin ken disini soravlı tanışmış olması sa - yesinde her alanda elde ettiğimiz sonuç dünyayı kıskandırmaktadır. Türkiye bu saadetini ulusun” kamâlizme içten bağlılığına borç- duduür. Yurttaşlar; biran için 15 sene- lik hatıramızı y tsal yurdumuzun düşmanlar tarafın - SAYIFA 3 Atatürke her yandan kut lama talgrafları geliyor. Büyük Kurultayın açılması dolayısile Atatürk'e yurdun her M kutlama telgrafle rı gelmektedir, Kurultay dolayır sile, ulusun Büyük Öndere sevgi, bağlılık ve inanını bildi- ren ve her biri biribirinden güzel gular bu telgrafları gönderenleri qıuîıvan;aî';:md? ni Bekir Özkok, C.H.P. idare heyeti başkanı Akçakoca — Talat Uğur, bele- diye başkanı Akçakoca — Turhan be- lediye başkanı Refahiye — Hüseyin Horoz, halkevi başkanı -Akçakoca — Memduh Yılmaz, Ateş epor kulübü Ti- rebolu — Şerafeddin Atâ, halkevi baş. kanı Erzincan — Hekimoğlu C. H. P. başkanı Doğanbey — A. Göksel, C. H. P. başkanı Gazlanteb — A. M. Göğüs, halkevi başkanı Gazianteb — Şerif Sa- yın, halk partisi reisi Nezib — Tâli Öngören, Umum! müfettiş Edirne — Rıza Yalçın, halkevi ve belediye başka- nı Iğdır — İsmall, C. HL P. başkanı, Halid belediye başkanı Poshof — Akif Eyidoğan ve arkadaşları, Gazianteb — Nazmi Pamir, Çocuk esirgeme K. baş kanı Trabzon — Ahmed, baylık başka. #t Çorum — Ahmed Benli, C. H. P. bağ- kanır Emet — Yahya Güven, C. H. P. başkanı Bilecik — Yahya Güven, bele- diye başkanı Bilecik — A. R. Özkay, vali Bilecik — T. Tuncer, C. H.P. başkanı Pınarbaşı — Erdem, çocuk &- sirgeme K. başkanı İskilip — Ş. Özkan, T. cemiyeti başkanı İskilip — Tahsin Fırat, C. H. P. başkanı Koöylhisar — A. Aka, belediye başkanı İskilip — Şe- fik, epor başkanı İskilip — 1. Kuşgöz, C. H. P. başkant İskilip — Özdamar, dan isgali, Sevr, istiklâl savaşı, Lozan, saltanat ve hilâfetin yok ediliş.. Cumurluğumuzun kuru - luşu, devlet işlerinin din tesirle - rinden kurtarılışı, zaman zaman beliren iç isyanların bastırılması kötülük kurumlarının kaldırılma - sı, giyinme, — yazı, dil, tarih ve kültür alannındaki değiş - tirmeler, yuürt bayındırlığı u - lusal ekonomi, otarşikleşme sı- yasamızın — olduruluşu - ve en sön 15 sene sonra çelik bir çem- berle çevrilmiş sağlam bir yurt ve onun üzerinde bugünkü kudretli, kuvvetli, mutlu türk — ulusu, iş- te cumuriyet Halk Partisi, Bugün işe başlıyan dördüncü büyük kurultay ulusça dört yıllık çalışma ve deneşlerden sonra ge- lecek yıllar için almması lâzım ge- len tedbirleri programına koya - cak, bütün ulusun özel duygu ve ihtiyaçlarını karşılıyacak kararlar verecektir. Bu kurum bundan ötü- rü çok önemlidir. Artık bütün ana çizgileri belirmiş yurt için uygun- luğu ve yüceliği denenmiş olan Kamâlizm prensipleri verilecek yeni kararlarla iyice belirtilmiş o- lacaktır. Cumuriyet halk partisi- ni en çok muvaflak eden esas o- toritelerin yüksek egemenliğini kanunlarla prensiplerle korumak- la beraber egemenliğin kaynağı olan ulusu Parti kurumlarının iş- lemesi yolundan devlet işlerine daima ilkilendirmesi ve her sene yaptığı köy ve ocak koöngrelerin « den başlıyarak yurttaşların sesle- rine ve yurtsal tenkitlerine değer vermesidir. Cumuriyet Halk Partisi ve hü- kümetinin bu üstünlüğünü gören bütün ulus bu sayede ilk günden beri Partimiz ve onun yüce Baş - kanı etrafında toplanarak savaş - maktadır. Kurultay işlerinin sonunu ga- zetelerde okuyacağız. Ulusumuzu, şefliğile daima yü- celten, bahtiyar eden Büyük Şef Kamâl Atatürk'ü selâmlıyarak sözlerimi bitiriyorum.,, Bresini yaptı. Atatürk bu süretle milif ener- | halkçılık, devletçilik, lâikçilik ve Herkes Ankara b Eskişehir saylavr Tetanbul — Avukat Emin Bayav, eski saylav Tokat — M. Ertekin, halkevi başkanı Simav — Ah- med, C. H. P. başkanı Rize — 8. Ülkem belediye relsi Simav — Hamid Beşkar- deş, balkevi başkanı Maraş — M. Erte- kin, çocuk korumu başkanı Simav — A. Ünver, elektrik şirketi başkanı Elmalı — 8. Hanin, Avcılar, atıcılar oymağı Gelibolu — Mesud, nahiye idare heye. ti başkanı Mapavri — Suad Bayrak, Al- tınsu spor K. başkanı Tirebolu — &. Tatan, C. H. P. başkanı Nevşehir Nu- man Sabit Coşkun, ekonomi ve arltır- ma K. başkanı Trabzon — Suad Büy. rak, Kızılay başkanı Tirebolu — Özen ticaret odası mümessili Simav — Arvmi Güvenç, C. H. P. başkanı Kuşadası — $Ş. Ülkem, C. H. P. başkanı Simav — Öktem, ağaç koruma kurumu - başkanı Simav — Sabri Urunç, İstanbul kız li- sesi direktörü İstanbul — Hasan Çele- bioğlu, C. H. P. başkanı Bayındır — Hüseyin Anker, C. H. P. başkanı Çu- buk — Galib Atılgan, belediye başkanı Mudanya — Aktar Alkan, C.H. P. başkanı Osmaniye — Derin Öz M. Ali, Ççocuk esirgeme başkanı Mudanya — Ş di Çukurova fabrikası sahib ve işçileri Tarsus — Hüseyin İkiz, C. H. P. baş- kanı Döctyol — Hamdi Oral, C. H. p nabhiye başkanı Dğnyul — Akus, C. H. P. başkanı Parzarcık — Esat, C. H. P. başkanı Refahiye — M. Gmda, C' P. başkanı Mucur — İbrahim Belen, Spor başkanı Mudanya — Zahir, C. H. P. ve belediye başkanı Havran . Naci, CH. Partisi Başkanı Bulan- cak — Kâni, Bayındır — Yusuf, Beledi. ,ılı.lı-VıHlloendı—_C.H. Partisi Başkanı Mesudiye — Toker, valisi namına Kayseri — Nabi Osman, C. H. P. Başkanı Yeşilova — Rıza Pm mir, Gençler birliği başkanı Devrek — Hasan, Belediye başkanı Yeşilova — V. A, EBskici C. H. P. Başkanı Sıvas — Ersan, Artırma Kurumu başkanı Bolu — Kömürcüoğlu, Balıklı hastaneleri idare heyeti reisi İstanbul — Dönmez, 'Türk spor başkanı Ünye — Osman, Bal- cove muhtarı İzmir — Kâzım Esat, Başkan — İstanbul, Dr. Şemsettin, Ço- cuk Esirgeme Kurumu başkanı Çorum —N. Akm, C. H. P. Başkanı Zara — Mehmet, C. H. P. Başkanı Mudanya — Salih, Tayyare şubesi, başkanı Çubuk — Öztürk, Ordu — ..âmet, Dutlu pi- nar ocağı başkanı Dörtyol — Niyazi, C. H. P. Başkanı Ünye — Fahri Ekmekçi, C. H. P. başkanı vekili Gireson — Kilis gazetesi, Kilis — Zerbank, C. H. Parti- ai başkanı Tarsus — Turhan, Betediye başkanı Adana — Sadettin Sayın, Be- tediye başkanı Nezip — Yaşar Yılmaz, Atlı spor kulübü başkanı Çubük —)z a keriya, Esnaf kulübü Başkanı ÇubJy - Bilgan, Çocuk Esirgeme Başkanı Çu: buk — Feridun Güney, Kızılay başka- nr Devrek — İdman yurdu, Uşak — Şükrü Tükel, C. H. P. Başkanı Maraş Tenlanein gae gae Kurultay Başkanlı- ğına gelen telgraflar Kurultay Başkanlığına yurdun her yanından kutlama telgrafları gelmektedir. Bu telgrafları gön » derenlerin adlarmı yazıyoruz: Arabgir: Nazmi Bilge belediye ve halk partisi başkanı — Yalova: İzzet Biner Süleyman bey rüstem paşa mahallesi başkanı — Yalova: Mazlum Mera köyü ocak başkanı — Yalova: Meliha Ülten Kilince nahiyesi başkanı — Ünye: Ni- irası içiyor d eĞ e d li