15 Nisan 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

Barış ve İngiltere'nin silahlanması 9 nisan 1935 tarihli Noyes Jurnal gazetesi Britanya'nın eski temleke bakanı ve muhafazakâr parti - nin önderlerinden Leopold Stenel Ame- ri'nin parlamentoda verdiği bir söyle- vini neşretmektedir. Ameri bu söyle « vinde diyor ki: Viner müs- İngiltere, 1914 de olduğu gibi müt - tefiklerinin menfaatleri için hiç bir Avrupa harbına — katılmıyacaktır. Ne Lehistan koridoru ve ne de Memel bü- yük Britanya için silâhlı bir müdaha - leyi veyahud da harb hareketlerine gi - rişilmesini icab ettirecek bir sebeb ola- maz, Biz ancak can damarımıza doku - mulduğu zaman, meselâ, Süveyş Kanalı vweya Singapur tehdid edilince hareke- te geçebiliriz. Zaten bu yerlerdeki men- faatlerimizi korumak için silâhlanıyo- rTuz, yoksa ne Fransanın orta Avrupâ - daki menfaatlerini ve ne de Lehista - mın şarktaki arzularını yerine getirmek için silhâlanmıyoruz. Silâhlanmamıza devam edeceğiz Öteki Avrupa devlet- kerinin, hattâ Rusya, Japonya ve Ame - rika da dahil olduğu halde, bizim, bu- güne kadar olduğu gibi — karşılarında kuzu gibi ağzımızı açarak kendilerinin silâhlanmalarına seyirci kalamıyaca - Bamızı anlıyacakları güneşkadar, iste - miye istemiye buna devam edeceğiz. Dostlarımız, hava kuvvetlerine kata - cakları bir tayyareye karşı iki tayyare ısmarlamak azminde olduğumuzu kav - rayıncaya kadar yeni toplar dökeceğiz, yeni zırhlılar yapacağız. U silâhlanma yarışı hiç de yeni b slararası let değildir. Bu yüzyılın başlangıcında bu illet belli başlı bir dereceyi bulmuştu. Fransa ile Rusya, Britanya'ya sessiz Sadasız harb ilân etmekten ise, onunla bir dostluk birleşmesi yapmanın daha hayırlı olduğunu anladıkları güne gdar bize karşı silâhlandılar, Bırakınız Almanya silâhlansın. Hit- ler hükümeti di ka- hakkını gene kendi aldı ve barış andlaşmasını parçalamak- la buzü da kırdı. Şimdi bütün dünya hangi durumda olduğunu anlamış ol - yapmış olduğu aksülamel çok büyük olmamış- Gu. Öyle anlaşılryor ki bunun tar. Dünya matbuatı bir parça protesto- ga bulundu; hükümetlerin biri veya ö - bürü, bu harekete karşı kızdılar, Bütün bunlar, Almanyanm resmen silâhlan - masma devam etmesi için hiç bir engel teşkil edemez, Ancak, bu durum,bir ati #avaşının tehlikesi etrafında çevrilecek olan çemberin daha ziyade darlaştırıl - Mması ve kuvvetlendirilmesine de bir en- gel olamaz. Dediklerim yanlış anlaşı! masın; ben bu söylediklerim ile Al - manya'ya karşı bir abloka sıyasası gü- dülsün, düşüncesini taşımayorum. Bu- günkü durum, bundan yirmi bir yıl ön- eekinden bambaşkadır. Ö zamana göre bugün, daha iyi hazırlanmış ve daha gök tecrübeye sahib bulunuyoruz. Stre- Ba Avrupa cephesini kapayacak ve Al- manyada, ya derhal Avrupanın müşte - Dek düşüncesinde birlikte çalışmak, ya- hud da kapakları Cenevreye veya Stre- gaya açık duran fare kapanı içinde mü- temadiyen kalmak şıklarından birini seçmek meoburiyetinde olacaktır. Britanya, Avrupanın münasebet po- lisidir. O, uluslararasındaki nizamı ko- Tumak için, onun da her polis gibi mu- kabele bilmisi) vasıtaları vardır, Farz edelim ki Avrupa yollarının herhangi birisi tıkanmıştır. Britanya bu bozuklu- ğun bulunduğu yere bir elçi göndere - zek kendisine icab eden salâbiyetleri verebilir. Britanya elçiliğinin işe ka - Tışmış olması ile bu bozukluk ortadan kaldırılabilir. Bugünkü Avrupa'yı iki kudretli cephe arasında bulunan bir yer olarak görüyorum: Batıda Britan- 'ya impaartorluğu, Doğuda da dış arya- #asında bir Avrupa gücü olan Sovyet - ler Birliğidir. Bu iki devlet muvazene- yi tutacak ve Eden'in seyahatinden #onra belli olduğu gibi ona göre anla- Şacak olurlarsa Avrupanın barışı vaç - tılamaz. ;ngncı gazetelerde okudukları_njii; Arsrulusal andlaşmalar Le Maten, Paris — 5, 4, 935 Jşte hem acıklı, hem yabansı bir ha dise; biç taraftan arsrul â lık, öte taraftan fen, biribirlerine mu - vazi olarak ve çabuklukla il dirler. Hak saygısı her gün biraz daha ek- siliyor; andlaşmalar artık birer kâğıd parçasından başka bir şey değil. Sanki dört yıllık savaşın biribiri Üstüne yığ - dığı ölüler kana olan — susamışlığımızı durdurmağa yetmiyormuş gibi, bütün Ülkelerin gazeteleri hemen her gün korkmadan çekinmeden, yakında pat - lryacak bir harbtan bahsediyorlar, Öte taraftan da tayyarecilik gok sücl tayarecilik mikdar ve — kalite bakımından her gün büyüyor. Daha bundan on beş yıl önce gene bu gazete- de, gelecekteki harbın bir hava harbı olduğunu söylemiştim. O zaman beni ancak birkaç kişi dinledi. Fakat bugün askerler ve siviller, saylavlar ve gazete- ciler de anlıyorlar ki gelecekteki harb- larda başlıca Tol tayyarecilerindir, Tayyareciliğin bu erki (kudreti) en gök bir yıkma erki olduğu için birkaç devlet hava harbını arsrulusal andlaş- malarla yasak etmeği düşünmüşlerdir Harb ilân edildikten sonra artık et kiden yapılmış anlaşmalar dinlenilmez. Her şeyden önce yenmek lâzımdır, öte- ve en sine aldırış edilmez. Bir ordunun komutanı beşinci xilâh olan tayyarenin kendisine & mek yahud onun takibinden kurtulmak imkânını vereceğine inandı mr, dü nınt yok ederek yurdunu — kurtaracak olan bu korkunç aleti kullanmaktan çe- kinmiyecektir. Domdom kurşunu hakkındaki and- laşma gibi bazı yasak edici andlaşma - Jar, hakikatte yasak edilen şey hiç bir fayda vermediği için sayı lerdir. Fakat harb tayarecili hiç de böyle hangi tarafta daha kuvvetli ise harbı da o taraf kazanacaktır. Eğer andlamşalar gereğince — barış zamanında bir ordunun az sayıda tay - yaresi olsa bile, tecrübeli işçiler saye- sinde birkeç saat içinde ticaret tayya- veleri Harb tayyareleri haline sokula cak ve oyun da oynanmış olacaktır. Hücum çok korkunç olabilir ve bek- lenilmiyen bir anda yapılabilir. Bugün her ulusun, 2000 kilo bomba taşıyarak saatta 400 kilometre giden bombardı - man tayareleri vardır. Bu bombaların ağırlığı çeşidlidir, 10 kilodan $00 kilo- ya kadar ağırlıkta olan bombalar var « dır. Tagiliz tormürü; Wait and scc.a Beklemek ye gör. mek. şmanı yen- hava hücümlarının Buna göre b mi bormbardıman tayaresinin rkaç dakika içinde yir- yapacak- ları zarar anlaşrİryor mu? Böyle yi tayyare gece Kolonya veya Mayans' - içinde Londra veya Paris Üzerine, yahud da yarım sa- üzerine dan kalkarak bir at içinde Brüksel ve Anvers varabilirler, Tayyare ile nişan almak da «pey ko- lay olduğu için bombaların yalnız yüz metre çevresi olan bir değre içine iste- nildiği gibi düşürülmesi mümkündür. Şu halde, tayyarelerin yürüyüşleri - ne bir engel çıkmazsa bunlar bombala- tını mühakkak surette büyük bir payi- tahtın ortasına düşürebilirler, Bu da yıkıcı bir muvaffakiyetin tahakkuk et- meti demektir. Bu hücumlara karşı koymak - için yerdeki topçular tarafından hava hü « csumlarına karşı korum yapıldığını bil- miyor değilir. Kuvvetli — projektörler gökyüzünü aydınlatacakları için mües - sir korum sedleri gece bile çalışabilir. Fakat bombardıman tayyaresi — 6000 metre yükseklikte uçarsa pratik bakrm- dan oha zarar vermenin imkânı yoktur ve böyle bir tayyare sanki yere çok ya- kınmış gibi, bombalarını hemen hemen hiç şaşmadan atabilir tayyaresi daha çabuk, İir ve belki de sayıca daha çok avcı t. yareleri tarafından hücuma uğrıyabilir. ur, Bu n çıkar - Hü - den 15 i yok edil « Bombardıman daha kullanış- Fakat bunun pek de önemi yo tayyarecilerin câl tir. esi düşman devletin üm saçmağa yeter. a kargı Maskerer, Sığı- naklar ve kuvvetli vantilâtörler var. er bu araçların pek de iyi olmadıklar birler vak işe- bilecek bir halde olduklarını kendimiz« den saklamalıyım . tır ve hattâ lüzumlu ted- le alınsa bile ancak yı Zaten, asıl büyük tehlike gaz değil, yangın tehlikesidir. Sülfür dö Karbon- da eritilmiş alüminyum, veya fosfor dolu bombalar bunların çıkardığı yangınlar, —Arşi - med'in suyun içinde yanan ateşi gibi, su ile töndürülemez. Eğer yüz kadar bomba bir payitahtın değişik yerlerine düşüp de yüz yanğın çıkarırsa, elgü » nün şaşkınlığı yardımın kurumlandı « rılmasına engel olacaktır. Hele düşman önceden, rakibinin tay- yarelerini azçok felce uğratmak — için tayyare alanlarını bombardıman etmek manyezyom vardır ki, önüne geçemez gibi bic tedbir alırsa, hiç bar gey bu korkunc bombardımanın önüne geçemi. yecektir. Büyük şehirler ışıklarını #ön: dürseler bile bunları szahmetsizce bul » mak kabil olacaktır. Böyle bir hücuma en şesirli cevab, buna benzer bir hülcum yapmak tehdi didir. Filhakika değişik ülkeler tayya - reciliğinde aşağı yukarı aynı — hülcum çları vardır. Onun için Londra, Pa- ris veya Roma şehirleri yakılıma, bu şehirlerdeki tayyareler iki saat vonrü hemen hemen aynı — muvaffakiyetle Hamburg, Kolonya veya Berlin'i bom- bardınan edeceklerdir. Bu, pek parlak bir korum değiles de bundan daha eyisi de yoktur. Zaten söcl bakımdan şehirleri yok etmenin faydası hakikiğ olmaktan çok, psikolojiktir; böyle yapmakla ortalığa yıkım ve korku yayılacak, fakat ordu. lar oldukları gibi kalacaklardır. KxK Bu acıklı ve çok kısa yazıdan nasıl bir sonuç çıkarmalıdır? Her şeyden ön- €e gerek olan tayyareciliğimizi malzeme ve adam bakımından büyüt - genişletmektir. Zaferi temin e- söcl mek, decek olan, piyade askerlerinin sayıar sayısı, tayyarecilerin ustalığı, mükemmelliği, tayare makinelerinin çabukluğu, Iramıı ve iş görme çevrcaldir. Yarının hatbr — tanrı bizi bundan korusun — eski zaman harblarından büs- bütün başka olacaktır, Sadova harbı ile 1940 bharbı arasındaki benzemezlik, Sa- dova ile Rokrua barbları arasındaki benzemezlikten daha çok olacaktır. Medeni Avrupanın her yurddaşı e8- kdi harbların, gelecektekilere göre çocuk değil tayyarelerin malzemenin oyuncağı gibi bir şey olduğunu açıkça görüyor; Fransa, İngiltere ve İtalyada yaşıyanlar, bunu biliyorlar, Almanla » rın da bunu bicaz bildiklerini sanıyo - rum. Önlar, hava harbiyle yenenler de- ğü, yalnız yenilenler olacağını bilmiye- cek kadar abdal değillerdir. Onun için kendimizi koyu bir ka » ramsarlığa kaptırmıyalım, Kimsa korlk- masın, Birkaç kişinin dünya üzerinde hava harbı koparmaları İmkânsızdır, Fakat, bu akımsarlığıma rağmen tay. yare yapalım ve koruyucu müskeler Ha İngiltere hangi sıyas gütmeliymiş? 8 nisan tarihli Deyli Meyi'dt Vard Praps, “sıyasamız ne oli l rektir?,, başlığı altında yazdığ! zıda diyor ki: j .i - Â ö Bütün yaşayış dilemmaların nüç v 'Ya onlara kargı dft hud ondan korka: Birgün Avrupa durumunda göfü pan en önemli hadisede — Almafi eski düşkünlüğünden silinerek wf güçlü bir devlet olarakâ gıkmasıdır. 4 İngiltere devleti Sir C. Sa) Bay Eden'i göndermek suretiyle İf diseyi yerinde sınadı. Bu, uzun danberi dışarı sryasasında atillf ların en akıllıcalarından birisidi” Fakat önümüzdeki çarşambö Bturesa'da toplanacak olanlar D bir sıyata güdecekler. Bu kont€ İngiltere, Fransa ve İtalya #? Almanyaya karşı tutacakları ©* | konuşacaklar. Kuvvetli tesirler, bu - t0p ikorku yüzünden sücl bir birleşm? Guna varmasına engel olacak gibi nüyor. Bu toplantıdan sonra A râbirine düşman iki grupa 8) manifestasyonuna sıra gelecek Bu bafta içinde Pransa — hllk” muahedeyi çiğnemiş bir devlet almanları uluslar derneğinde p edecek Bu teşebbüs, almanları uluslaf rumundan bir kat daha soğutmi” tekrar o kuruma girme kararındif geçirtmekten başka bir sonuç ” cektir. Almanya'yı Türkiye, Meksika * #temala murahhasları Gnünde çekmek Fraasanım durumunu Kü lendirmiyecek. Fransanın atmış © bu adam, her halde Fransa, Rusyâ Çekoslovakya arasında Almanya! kütmek için yapacağı bir süel 'aırj,' ye biz grizgâh gibi bir gey oladili Böyle bir birleşmeye İtalya ile Ml renin fili yardım değilse bile Tz wermeleri istenecektir. Eğer ingiltere böyle bir grup İl risinde yer alacak olursa o zaman rupada bir savaş kopması bayık bİf Alacaktır. | Durumu iyi anlıyanlar, bunti Ü günden kestirmiş bulunuyorlar. Öf hafta, Londra'daki elçilerin en ilef lenlerinden birisi demişti ki: * Bu yıl savaştan sonraki — yük #onuncusu ve savaştan Önceki likidir. Artık önümlzdeki savaşa ldk devresine girmiş bulunuyorüde Eğer bu savaş hazırlığı, sil yarığı devam edecek olursa bir P#fl| ma çekinilmezi bir hal alacaktır. ulusu, saldırışa girmeyi tasarlamati ke günlün birinde beklenmiyen bir ortaya kıvılcımı fırlatıverecektir. Fransanın Almanyaya karçı mak istediği durum savaş tebli iktir. Eğer biz bir savaş alanma sak, neden savaş patlamasın? Böyle bir savaş olursa, Rotya manyaya hücum etmek için 500 #i Lehistan topraklarını, İtalya Almâff ya saldrrabilmek için Avusturyanif' ) taraflığını çiğnemeğe mecbur olacak Almanyada müttefiksiz mi kal '_ Onun yanı başındaki komşular, krsh ) zaman içinde bu kadar kuvvetlenci şu devletler, pekâlâ, onun yanı baf yer slabilirler, İngiltere, böyle panikleri art! andlarşmalarda yer almamalıdır. Goçen savaşa katışmaya gürür olmuştu; önümüzdeki savaşa karıf ga ise korku yol açacaktır. Stresa'da bize böyle bir şey denmek, böyle bir önerğede — bulu mak istenirse bile ingiliz ulusu, manlara karşı yapılacak bir hareket' tışmak dileğini duymaz. <..« Versay muahedesinin imsi dan on beş yıl sonra Almanyanın BU da istediği bazı tadilleri yapmak, VW retle ona müstakil bir devlet | rumu vermek bizim için Hiç de zay" göstermek demek dğcildir. * »«« Geçen ay Bay Hitlerin MÜ te bana vermiş olduğu teminata & muahedenin asıl ruhu olan sınırlalt İ rumu, asla Almanya tarafından dek” yilmek istenmiyecektir