11 Aralık 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 4

SAYFA: 4 Bir istek. Alış verştet Fıyat İakılâbın direği, — sözde, iştö ve alım satım tabii ya- sısına uyğun alış verişte «değruluk» kurmaktır. Biz- de küçük bir sokak satıcı- sından tutunuz da milyonlar- la uğraşanlara varıncıya ka- dar her işimizdeki kesim doğru bir söz — ve bir fiat yoktur. En küçükten en büyük herhangi bir dileği- miz için — baş varacağımız bunu yapan ve satan bir örnek işlerle uğraşan mağa- za ve dükkânlarımızdan ala- cağımız fiatlar başka baş- kadır. Bu huy bizde o ker- tiğe gelmiştir ki eğer satıcı satacağı bir mal için kârın- dan ziyade bir fiat aramayıp bir sözle sermayesine bile vereceğini söylemiş olsa - alıcı indirilmedikçe — inanıp almıyacağından - onu satam- az. Ve yine alıcı da istenilen bir fiatla alırsa yüksek fiat aradığından — aldanır. Türk alış yerişinde pazarlık ger. çektir. Bir — satıcının sattığı malın alım fiatına göre kâri belli olmaz. Alıcı sat:cı üze- rinde ne kadar — yük, sofra olursu olmalı 6 kadar ucuz | alır. Satıcı da alıcı kaçırılma-| sın ve kapı bir. komşusun- dan almasında ne olursa ol- sun diye ziyanına bile satar. Hükümetin — halkla olan alış verişi de tıpkı böyledir. Hükümetin küçük bir işi olur. Alıcılar — sıralanırlar. (Haydi indirilir!) deriz hep ağızlar (indirilmesi ziyandır) | derken bir indirmedir. baş- lar. Hesabı yapan — bilgiç yüzde on « on beş kür kon- muş iken şımdi yüzde yirmi. yirmi beş indirilmekle dal ğin dalğın bakar, Ve hazine | kârı vor diye en aşağı kırana iş verilir. Herkes te şaşar | kalır. Memleketin yapılacak bir yolu olur. Bilgiçlerin alım ve satımına va - işçilik yev. miyesine göre kâğıt üzerin- de igşi onarırlar, İş indir. mek sırasında — yüzde otuz kırılır. Hesabı yapanlar (bi. zde — şaşıyoruz Alıyor- lar, işçilerden kosi- yorlar, şöyle — yapıyorlar böyle ediyorlar) Alan (ne yapalım kalan — işten artmış harcımız, takımımız var, baş- ka işımiz de yok ulmak ge- roktir. Aldık) der. Bir de ça- hşan işçilere sosarsak kan ağlamamak ölden gelmez. Böylece hepside mazur gö rünürler bundan sonra da ortadan kabahatli kalkar Yapılan işlere gelince: On- lar da hepimizce bellidir. Bir çatı altında, bir pa- zarda, bir memlekette hattâ bütün ülkedo iş ve alış ve- rişte doğru bir söz, bir fiat olmalıdır. Kendi aralarımız daki işlerde pazarlık kalk. tığı gibi devlet işlerinde de bir sınir olmalıdır. Bu sınır dışında kalan ve sınırdan ta- şan satıcılar ve alıcıların fiatları fırlatılıp dışarı atıl- malider, Toplu söyliyelim: | hangi sayğılı bilip Ba küçük işlerimizden on büyük yurt'işlerimize yarın- cıya kadar kendi kârımız diğe imizin 4K SAT OŞ t B TÜRKDILI Yabancı gazeteler: Çorçil ve Baldvinin söylevleri Bir olmalıdır! | Almanyanın bir hücumu karşısında İngilterenin halı ne olacak. Avam kamrasındu söylenenler Neuve Zürher Saytung yu- kardaki başlığı taşıyan bir zısında Almanyanın silâh- lanmasını ileri süren İngiliz parlâmentosundaki söylevleri totkik etmekte ve bundan Çurçil ile Baldvinin söylev. lerinden parçalar alarak şöyle demektedir: Eski savaş ve hava bakanı diyor ki: Hava — saldırışının en korkunç biçimi yangın bombalarile hücum etmektir. Böyle bir hücumu Almanlar 1918 yılında yapmağı düşün. müşlerdi. Böyle bir hücumun lehino olan belge ise büyük bir gehirde en çok 50 tane yangın söndürme kurumu olabileceğine göre bir unda 8SÜ veya 100 değişik yerde çıkarılacak yangınlar rüz- gârlı havada akılların alamı yacağı ölçüde — büyüye- bilirler. — Almanların bu hücumları 1018 de yap. mamış - olmaları, silâhları- mızin böyle bir saldırışa karşı koyacak kakar güçlü D olduğu için emin bulunma- mizdan ilerj — gelmemiştir. bunu yapmamalarının sebebi | başlarında britanya ordusu olduğu halde itilâf devlet- lerinin ileri yürüyüşleri ve Alman impuratorluk hükü- melinji o vakit idare edenle rin başlarına gelecek olan fslüketi önceden olmalarıdır. Ö geçmiş günlerdenberi termit yangın bombaları bü- yük savaşta kullanılan her bir. mermiden çok müessir bir biçime girmiş- lerdir. Mütehassısların temin ettklerine göre böyle bir bomba, birçok katlı yapıları delip göçecek ve her katta ayrı ayrı yangınlar — çıkara- cak güçtedir. Halkın can ziyanı ise her halde mal ziyanından az olmıyacaktır. Londra üzerine yapılacak olan ardı arkası kesilmez hava saklırışları dolayısile en az üç, yahut dört milyon ada- mı Londradan kaldırarak ya- kınlarındaki ovalara sürmek mecburiyerinde kalacağımızı akıldan çıkarmamalıyız. Ye- neceği, içeceği, başını soko. cak yeri, ilâcı doktoru olm- ıyan, savaşa, ancak yiyeceği içecoği düşünülmüş bir ord. udan çok olan bu kadar bü- yük bir halk yığını hüküm- ete, altından kalkamıyacağı bir mesuliyet yükü olur..» Çarçil böyle bir havadan düşman saldırışına karşı en anlamış kurumlu ve doğru bir söz ve bir - fintla alışvoriş yaparak — piyasola- rimızi kendi ellerimizle alt üst — etmemeliyiz. Dünya kurulalıdanberi her sonsuzluklara doğru da sağlamlaşacak bir iokılâp ağscı olan ( doğru- luk) direğine diğer inkılâp fidanlarımızı sardırarak ha- va, su ve bikilerini güzel ve- lamlaşmış ve rimli ve bir ayak önce ye- mişlerini oldurup toplamağa | çalışmalıyız Sandıkmoğin *li noktalarına yerde | " değişmiyen, dikilmiş vo sağ- eyi korunmanın, her hangi bir düşmanı intibaha çağıra- ecak güçde bir Britanya hava silâhı kurumu yapılması ola cağını söylemektedir. Bu u gurda yapılacak fedakârlık büyük bir şey say ılmaz, Her hangi bir düşma- nın İngiliz donabmasına in- direceği kati bir darbenin vereceği sonun göz önüne getirilsin, Bu takdirde yalnız askeri tayarelerin kullanılması ile kalınmıyacak, yenilmiş olan ülkeye, kendisinden istenilen herşey kabul — ettiriliaciye kadar ülkesini hor yönden altüst — edebilecek ölçü ve bomba taşıyabilecek güçte ne kadar sivil tayare varsa kullanılacaktır. Havadan ya- pıilacak olan böyle bir hü- cum, karşı yönü büsbütün yerlere serecektir. Herhangi bir ülke havada savaş gü. cünü kaybedince, yenen eni- ne buyuna yapılan bir ha zırlanmadan sonra, dileği ta- yare fabrikasına saldırarak onu yokedebilir. Böylelikle de yenilenin kendini yeniden toparlaması için her türlü imkânlar ortadan — kalkmış olur. Savaş yapmanın bu kadar temelli bir yenme doğurac. ak - başka bir biçimi yoktur. Hava silâhı hıristiyan kültü- rünün bu yirminci yüzyılında zorla kabul ettiğimiz en-kor: kunç ve yeni bir unsurdur Bundan dolayı her neye mal olursa olsun — önümüzdeki on yıl içinde Almanyadan çok daha güçlü — bir hava silâhı bulundurmaklığımızı — ve iş başına gelecek olan her ban- gi bır hükümetin bir ay mü- ddetle bile olsa gücümüzü başka bir devletin. — mevcut hava gücünden aşağı düşür- | mesinin yurt karalığı olma- sını — teklif — edediyorum, Söylediğim tedbirlerden başka —ayrupanın tehlike- ve jleride ba- şka kıtalarda — uluslar cemi yetinin öneyak — olması ve gene onun otoritesi altında hususi polis kurumları yerl- eştirmek — için birlikte yür- ünerek tedbirler alınacak olursa neslimizin başına ge- lecek olan korkunç felâketin yolumu değiştirebileceğimize kaniim, Bazı yönleri Çurçilin sö- ylediklerinin bir tokrarıde. mek olan Baldvinin sözleri deAlmanyaya karşıdır; bun. | dan dolayıda Alman gazete. lerinin Biritanya devlet adam. imin sözlerini olduğu gi- bi yozmadıkları — tecasüfle kurşilanacak birşeydir. Boadl vin, Alman devlet adamları eğer bugünkü toplantıdaki konuşmoları — okuyacak ve söylediklerim arasındaki her sözün genel anlamını tarta cak olurlarsa ne — mutlu ba- na| diyerek eyice görülebil mesi için gsözlerinin altına sitem çizgisi koymuştur, Mu hafazakâr başkanı, uluslar arası . görüşmeler yapılması için bir diktatörle konuşabil menin gı'ıçlüklı—ri_ııi, ve hele lar LNT VASAĞ ği ülkelerinin dış sıyasasını çevirme - bilgileri kıt olan bir sürü yeni devlet adam- larını ve bunlarla görüşebil menin zorluklarını yedeğe alınmış bir |dille anlattı. Bri. tanya devlet — adamı buna karşı kendi ülkesinin hava donanması vaziyetini ve ya- | pilmasına karar verilmiş ol- ar silâhlanma tedbirlerinin karakterini — uzun uzadıya aniatmıştır. Baldvin anayurt ve müste. mleklerdeki britanya hava donanmasının — birinci sınıf savaş — kabiliyeti olan kıtal- | arındaki tayare — sayısı 880 | olduğunu 550 sinin anayurtta bulunduğunu — söylemiştir Bundan başka gene birinci derecede gvcü olan ve 127 tane tayare de yedek ve ya. rdımcı silâh olarak anayurtta duraklamakta olduğunu &eş ylemiş ve demiştir ki: «Par lâmento şunu da bilmelidir ki 880 tane birinci sınıf tay- arelerimizden başka da barış içinde normal olarak bozul. acak olanların — yerine ve ya — tayareci — yetiştirmek | ve — denemelede — bulun- mak için ayrıca bir tayare yadeğimiz vardır. Geçenlerde önümüzdeki seneler içinde ayrıca 300 tayarenin katıla. cağı sözlerinden de, — gene birinci sınıf 300 — tayarenin ötekilere katılacağı ve bun- | ların arkasında yukarda söy- lediğim işler uğrunda kul lanılmak için büyük bir ta- yare yedeğinin hazır dura- cağı anlaşılmalıdır. Yatişti- receğimiz yedekler için kul- lanmağa lüzum gördüğümüz tayare sayısını — söylemek istemiyorum. Sanırım ki par- lâmento da bana böyle bir şeyi söyletmez. Bundan sonra hava baba- nlığının temmuzdan beritay- | are alanına elverişli 90 tane yer gezmiş olduğunu ve bu- nlardan simdilik on bir tan- esini seçtiğini bundan başka 400 tane — tayare — alanı- nı daha eyi bir biçime sokulmakta — ol- duğunu söylemiştir. Baldvin bu yıl, geçen yıldan yüzde | 90 fazla yeni motör ve tay- | are ısmarlanacağını, askerlik pilotu olarak yetiştirilmekte olan tayareciler sayısının ge- lecek yıl iki kat çoğaltılaca ğını söylemiştir. Hangi Çenberlâyin Si (Iöng Saymen ile Nevil Çemberlaynın imperyal Sem ical kumpanyası bisse sene- tlerinden bir kısmını eller- inde bulundukları hakkında Ameriko ayan tahkikat ko- misyonunda yapılan telmih. ler üzerine Havas ujansının yaptığı tahkikat bunun Joğ rü olmadığını göstermiştir Nevil Çemberlayanın adı şu çifte yanlışlıktan ileri gelmektedir: Birincisi Nevil Çemberlayn adında başka bir kimse bu hisse senedlerine sahiptir. İkincisi de baka- nın kardeşi Austen Çember. laynda da bu hisselerden yvardır. nın mahiyetleri | Duyğularımız: 11 İlk kanuf Kadınların Seçimi. — Hertarafta bu konuşuluyor. Kadın - saylar olabilir Bi Çocuklaşan kadınlar... Kadınlar en çok ne bilirle : Ulus kurultayının verdi sükünü altüst etti... Gazotoler hergün bu ka rar etrafında yeni yeni du- yumları, büyük puntalarla gazetenin baş tarafına ko- yuyor, harıl harıl çifter çif- ter makaleler, şiirler yazı- yorlar... Dedikodu kaynağı olan ği | arını da, kafes bir karar ortalıktaki bütün | kahvelerde kılıbıkların endi. | | vmeyi, bir kütle tarafib sevilmeyi arzu eder... şe ve korku ile karışık: — Acaba hakikat mi? Sorgusuna karısından kıl kadar! korkusu - olmiyanla- rın verdiği alaylı, köpüklü kahkahalı cevaplar lerini höpürdeterek, çayları ale atıp tutanlar gırla gidi. yor... Sakalımızı tıraş ederken birdenbire ustasını durdu- rarak hafifçe gülümsedik. ten ve şüpheli şüpheli ay- nadaki gözlerimize baktık- | tan sonra: Yahu siz bari gazete. cisiniz, herşeyi herkesten önce öğrenir ve esaslı, eyi bilirsiniz. — Kadınlar — sahi- den mebus - oluyorlar mı? Hiç beklemediğiniz sual ile sizi kahkaha — ile güldüren berberden tutun da mahalle kahvesinde ve girdiğiniz bülün dükkâAvlar- da dedikodüların belkemi- ğini bu mevzu teşkil edeor. Velhasıl bugünlerde, ka- dinin — intihap hakkı — ve saylav seçilmesi ağızların pasını giderdi. Aleyhte ve lehte bir sürü folsefi fikirler ortaya atılı- yor, saçmasapan covaplar okunuyor. — Hattâ, kadının ta tarjhin ilk devirlerinden şimdiye kadar — geçirdiği muhtelif safhaları lar da — var. Birkaç gün kadın aleyhtarı bir dostumla — karşılaştım. Yüzü gülümsiyordu, düşün- celiydi. — Koluma girdi. Durğunluğunun sebebini sor- madan kendisi izah etti: — A birader gel de ne- şesiz olma, Kadından mebus seçiliyormuş No — biçim iş- tir bu yahul. Henüz 80- kakta yürümesini bu mahlüklar oluyor da mebus - ola. bilecekler.. Balıkesirde, bana, mebus olabilecek kaç kadın gösterebilirsin?.. Can- bu olan nasıl im, kadınlara, bu kadarı da | fazla.. Benim bildiğim hak verilmez, alınır.. Ben, bir kadın olsaydım, buna isyan ederdim. , Öyle değil mi ya? Eski Osmanlı Paşalarının ot- usurken nişan almaları gibi birşey. Buna hiçbir erkek tahammül edemez Fakat, müteselli — olduğum bir nokta da burası ya! «Zaten, kadınlara, şimdiye | kadar herşeyi erkekler vor. di.. Kafes ardına kapanmal. arile ke- ndi aairesile alakadar olması oranlı hiç bir fırma hsse se nedlerini muhafoza veya el- anlatan- | evel dehşetli | bilmiyen bence... | Kahve- | | letmek için sabırlı jnsan nı şıngırdatarak yüksek se- | | ina kırbaçsız girme'» © |olmak istediğin hal | ki, bu senin ıırdül'l“d" çıkarak biraz jnsan gıbl b meyi de.. Ricaederim sİ£ yleyin, Cümuriyet ku”'wi*' dan beri kadınlar, ken_dl A bangi «hakokı alabildilerfe Hiç doğil mi?. Hep bis v€ Onlar, hazıra kondular-.. «Hem elendim, kadıp a9> ğ f cak kadar “ bir mahlüktur.. O, yaln'z Hiçbir zaman kendi ke&€t idare edemedi, Konılıl_' 4 gençliklerinde âşık, ihtiyâf” lıklarında — dırdırların! * rlar... Kadından — başkâ Ü beklenebilir? . «Kadının VU | Niceye o kadar hak vefi/ — | rum ki. Zai «O, yalnız kadındır «5i G kelimenin bütün — maff y kadın..Mebus olacak, k048 y kütleyi temsil edecek, ÖY!? | Bunu çocuk yetiştire yö”** Ü re çocuklaşan ve ağlam'i” bir sanat edinen kad!f yapacak?...» 4 Arkadaşımın ıı'ı_vlsıllk nin hepsini yazmama * verilen — sütunlar, mÜ it değil.. Onun için. kadarlıkla keseyim k! " kendisi, hem de kadınlar mnun olsun . * . Geçen gün hususi b_"'_ * lantıda, yanıhaşımda ılıı hararetli hararetli kontt orlardı... y İrademle kulaklarımı TÜ mi 3 mak başka ’Pyıedg mll İfak olamadım., İşte işit? L rimden bir kısmı: — Azizim, zaten bu ##TİĞ de mobüs — olmak imolim pek azdı... Onun için üzülüyo'” Fakat yaşasın son kâ — Kadınlara verileb usluk — hakkını mi * yorsun?.. a —Öğle fakat zannedil zararın' karardır. . ğ — Hayır, bilâkis- anın, kadınlar — arüf mevkiini bilirsin... 09 mzetliğini koyarım.-. Ben olmazsam, 0: olmazsa, diğeriniz.. ki her ikiniz de.. 78 dınlarımız bu hııidll lâyıktılar... Kadından F ç£ kadından belediye , 'î_ıu kadından — herşey y mebus ve bakan olma 4 Değil mi ya!.. Vese bi Görüyorsunuz Y8: , kendi havasında. 'B’r' te söylüyor, diğeri Bakalım, sonu ne Tef —— ©2 | Halkevinden: Soy adı yasasınd herkes kendine UYi soy adı hıılaı:ak“"' i Bu iş için Dil, BC? || Tarih şubemiz Ö? | adlar anıklamıştır" İstekli olanlar baş vurarak keti Hat dint L soy adı seçebilir.