2 Ekim 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 4
SAYFA: 4 İsraç Valiahdının memleketimize gelmesi ıınııgı_q İsveç Ve Halkı. İsveçte otuyup yazmak bilmiyen hemen yok gibidir.Gu memlekelte umumi hayat seviyesi fevkalide yükseklir. İsveç, İskandinıvyı yarım adasının şarkını ve mühim bir kısmmını işğal eder. Mesa- hai satbiyesi 173,035 mil Murabbar, yahut büyük Bri- tanya ve İrlandanın takriben bir buçuk misli büyüklüğü- ndedir. İsveçin Şimal kısmı dağlık ve geniş — mikyasta ormanlarla kaplıdır; Merkez ve Cenup kısımları ise daha ziyade mümbittir, Üç tarafı su ile ihata adilmiş ve sahil- leri namütenahi — adaların sorpildiği körfezlerle girinti- İi çıkıntılı bir hal almıştır. Birçok göl ve nehirleri var- dır. Mesahai sethiyenin yü- zde 8 ni bu iç suları, yüzde S9 nu ise kısını azami çam ve köknar — olan ormanlar kaplar. İsveçin manzarası *Şimalindeki yalçın dağlardan şağlayan nehir ve şelâleler- den merkez ve cenup mınta- kalardaki mütebessim ovala- ra, vadilere, göllere, nehirle. re ve beyaz saçlı kayın ağa- çlarına kadar -letafetile me- şhurdur. Körfez akıntısı sayesinde İsveç iklimi lâtif, sağlam ve oldukça mülâyimdir. Kışın, ekseriya soğuk ve taze hava ile müterafık çok kar yağar. Yaz ikliminin, merkezi Avru. panın Şimal kısımları kadar sıcak olması ile beraber, bol güneş ve ziyasile — huyli yaz gacelerile hoş bir taze- liği vardır. İsveç halkına, elyevm me- veut «Teutanic» ırkının en saf ve karışmamış bir kav- mi nazarile — bakılır. Dünya arklarının en — uzunlarından biridir. Tipik bir İsveçli sa. rışın ve mavi gözlüdür. İsveç halkının nüfusu ta- kriben 8 milyondur; ve bunun 6 milyondan fozlası İsveçte yaşor. İsveç arazisi asgari SOU senedenberi belki da 15000)| senedenberi işgal ettiği asa- rı atikaya dair keşfiyatla te. spit edilmiştir. 3400 sene eveline kadar İsveç olduk- gça müterakki bir kültüre sa. hipti. Rüsya imparatorluğu- nu kuran «Vilkingsvler İsve- çli idi, İsveçli «Vikings» ler 1000 seneden daha evelleri ecnebi memleketlerde, hattâ Akdenizde ve Karadeniz sa- hillerine kadar, ticaret ve akınlar yapmışlar; koloniler teşkil etmişlordir. İsvaç daj. ma müstakil bir krallık ha- Tini muhafaza atmiş ve 1300 senedenberi ecnebi müstevl- iler tarafından hiç zsptedil- e.-neıı_ıiçtir Bu itibarla Avr- upanın en eski birleşik bir kraltığıdır. İsveç parlâment. osu (Svedish Riksdag) şim- di 500 üncü sengi devriyes. ini tesit edebilir. Hıristiyan. bk 1000 senesinde girmiş ve esaret 1332 de lâğvedil- miştir. O zamandanberi de İsveç sakinleri hür vatand. aştırlar. Modern İsveçin banisi İs- veç tarihinin en büyük kralı va davlet adamı olarak teb- cil edilen Güstaf Vasa (vef- atı 1560) dır. Büyük torunu kahraman kral Güstaf Adolf 1692 de din serbestliği için harp ederken — şehit — ve onun bu teşebbüsü İsveçi Avrupanın büyük kuvvetle- lerinden biri — derecesinde yükselmiştir. İsveçin en ma- ruf krallarından biri, 1718 harbinde vefat eden ve İs- veç tarihinin en büyük kah- ramanlarından olan Char - les Xİl idi. (Napolyonun meş- hur cenerallarından ) Vetfa. ti tarihinde ( 1844 ) kadar İsveçi müdebbirane ve aki- lâne idare eden Mareşal Ber- nadot te velihatın ceddi kra- Hisi ve şimdiki hanedanın ilk krah idi. İsveçlilerin şajrane — bir mizacı, tabinta karşa derin bir sevgisi, aynı zamanda makine ve fenne karşı şaya- ni kayıt bir temayülü var: dır. Dünyaca şöhreti olan İsvaç muhtori ve mühendis- lerinin; mütefennin ve kâşif. lerinin adedi nüfusuna nis- pele çok yüksektir; ve bun. ların dehalarından dünyaca tanınmış birçok mühim sa- nayi doğmuştur, Maarifo gelince, tekemmül etmiş olan mektep sistemi sayesinde İsveçt© okuyup yazmak bilmiyon hemen yok kıbidir; ve halkın kültür se- viyesindeki müatesna yük- sekliğin sebebi de budur. 450 sene evel, tesis edilen Upsala üniveristesi, İsveçin on eski üniveristesidir. Hali hazırda bir — çok kollej sanat — mektepleri Yüksek tahsil herkes — için serbest voe — açıktır; hiç bir yerde içtimal hayatta yükse- ima fırsatları İsveçte, olduğ- undan fazla değildir, İsveçte, umumi hayat sevi- yesi, bilhassa işçi arasında, fevkalüde yüksok. tir. Yapılan içtimaiyat ve hi- maye işleri bütün dünyanın nazarı dikkatini colbodecek bir dereceyi bulmuştur. İsveçte, ev hayatı fevkelâ- de konforu haizdir. Evler ma- zbut bir tarzda inşa edilmiş ve elektrik kullanma hemen tamamile — umumileşmiştir. Hattâ o derece ki uzak mah allerde bulunan — mütevazı çiflik amolesinin kulübeleri bile elektrikle tenvir edilmi- ştir. Jimnastik, spor ve atletik hareketler her mektebin pro- gtamında vardır, Bundan do. layıİsveçliler apor sahasında dünyanın en ileri gelen mill. etlorinden biri olarak tanın- mıştır. Ziraat, her nokadar İsveç iktısadi hayatının esası isc de memleketin sanayileştirilme- Si son sene zarfında fevkelâ. de süratli olmuştur. Nüfusun yüzde 44 ü ziraat ve buna mümasil işlerle, yüzde 35 şi , Mardin — ve küçük sanatlarla; yüzde 5.2 gi tica- ret ve — nakliyatla ve yüzde 5.8 i serbest meslek va umu- mi işlerle meşğuldür İsveçin başlıca bahi ser- vetlerif İsveçi dünyanın en önde bulunan kereste, olun hamuru ve kâğıt ihraç ed- e0 memleketlerden biri hal. ine getiren ormanlarla, jhra- ve vardır. sınıfları | TÜRKDİLİ Gazi Türkiyesine hayranlık. | Parlâmantolar konferansı da- kında hararetiztezahüra! yapıldı İstanbul, 30 (a.A) — 30 | inct Parlâmentolar konferen- pDsı dünkü son celsesinde söz alan — murahhaslordan birçoğu bundan istifade ederek başta büyük şef- imiz Cazi Hz. olduğu halde memleketimiz — veişl- erimiz hakkında duydukl. arı takdir hayranlık. larını bir gösterm iştir. Hatiplerden İspanya mu- rahhası demiştir. ki: — Milletlerin büyüklüğü onların imanları derecesile ve daha ölçülür. Bu eserda Büyük in- sanlar ve cesur milletler iç- | tobumu | dir. Yeni Türkiyenin ve Ga ı zinin bize verdiği işte bud | İ in selâmet var- ur. Türkiyede —elde — edil - en terakkileri tokdir ede- rek Cazinin pek karlak ese. rinji medihten sonra Türkler- , in saadeli jçin samimi | temennilerde bulunmuş ve sözlerini «yaşasın Türkiye» diyerek bitirmiştir. Bu — son cümleyi bütün murahhaslar alkışlarla hep bir ağızdan tekrarlamışlardır Firdersi için Ankara, 30 (ALA.) — Bu- | gün Ankara Halkevinde yap ılacak bir toplantıda İran şa- iri — Ferdevsinin birinci | yıldönümü kutlulanacaktır | satı normal zamunlarda açık dört üniverstesi, | ldünyn pazarlarında satılan umum miktarın — yüzde 50 sini toşkil eden yüksek der- P eceli demir cevherleridir. De- | mir madenleri İsveçin yük- | | sek kaliteli demir ve çelik | mamulâAtı ihracındaki terök- Disinin esasını teşkil çder. İsvoçin mühim tabif aprvet- lerinden üçüncüsü de su kuv- vetidir ki, bu hususta İsveç ı hemon hemen tükenmez me. mbalara suhiptir. Bu tabii /| servetlere İsveçlinin ihtira I kabiliyeti ve fevkalâde tem. eyyüz eden sanatkârlığı da ilâve edilmelidir. Bu avantaj- | lar sayesinde İsveç dünyan- ı en jleri gitmiş memleke- Yderinden biri bheline gelme- ğe muvaflak olmuştur. İsv- eç ihtiraatına va fevkalüde olan iptidaf mevatlarına mü- stenit ve jmalât bakımından kendi sahalarında hâkim bir mevki tutan bir takım İsveç ihracat sanyij husule gelmi- ştir. Mamulâtı dünyanın her | tarafında satılan — İsveç demir ve çelik — fıbrikaları #Svedish iron and steel Vo rksv, bu meyandadır. Maruf «SKFomarkasının İsveç bil. yolosj ve rzulmanlı yatakları, The Separator Co. tarafınd- an kj, dünyada mevcut bu | nevi kompanyaların en büy- üğüdür, imal edilen ekrem. özler, İsveç kibritleri, düny anın hemen her — tarafında mübrem bir ev ihtiyacı hul. ine gelen «Blectrolu Vacuum» elektrik süpürgeleri ve «re- frigergtorsleri makine sana. yi arasındadır. 4The Asea Co » şimali Avrüpa - için el- ektrifikasiyona mahsus elek. trik mükineleri, — motörler, rtaneformerleri ve malzeme Kasaba öllrkeo Gazl ve Türkiya hak- | Hattında dünden — itibaren tarife değişti. İzmik- Kasaba hattında gdünden te rifs tatbik mevkiine gir. miştir. Yeni tarileye gö- Pazar ve Çarşamba Izmir-Bandırma ve Salı günleri Bandırmı-İzmir arasın- ında ekspres treni işli - yecektir. Cuma, Cumarte- si, Pazartesi, — Salı Porşembe — günleri mir-Bandırma itibaren yeni re günleri Cumartesi, de va de İz. ve — Bandır- ma-İzmir — arasında trenleri selfer yapacaktır. İzmirden 13 te kalkacak | kacak yolcu | 'İzmirden İstanbulaOnyedi S izmir - ekepres trenleri - 18,48 do | Balbkesire gelecek ve 21,45 de Bandırmaya varacaktır Bandırmadan 23,50 de kal ekspresler 2.28 de | Balıkesirden geçecek ve 2,25 . te İzmire varmış olacaktır. Bandırma ile İstanbul ara. sında da — ekspres günleri muntazam vapür — seferleri yapılacaktır. Bu suretle 1z- | Cİ adl 2 kasaba hattı' istasiyonlarından biri Ralıkesir ” isi SAPM DA İxmir - İstanbul arasında iskele: Band) mir ve İstanbuldan yolcular yollarda sizin on yedi yapacaklardır. | ndoermektedir. Türkiyede ne Eadar oe sesli filim gösterıldı! Almanyada çıkan (Sinema sahifesi) adındındaki mec. muanın yazdığına göre Tür- kiyede 1933 senesinde 176 sesli — filim — gösterilmitir. Bunlardan 57 Si Fransa. | dan, 54 ü Birleşik Amerika devletlerinden, 49 zu — Al- manyadan, (1 i Türk yerli filimi, 2 si İngiltereden, 2 Bi İtalyadan ve biri Dani- markadan celbedimiştir. 1934 senesinin ilk dört ay- ında Fransadan 26, Birleşik Amerika devletlerinden 24 ve Almanyadan 11 filim gelmiştir. K yapan mühim bir kompany. adır. «The LM Eriesson Tele- phone Co.» — dünyanın bir çok yerlerinde muvaffakıye- le kullanılan telefon ve oto- matik telefon tesisatı imale den başlıca kompanyalardan biridir. Sandviken demir ve golik fabrikası bu hususta asriliğin ve — ihtisasatın en yüksek derecasini bulan bir fabrikanümunesidir ki, geniş mikyasta olan | binnen bütün buhran esnas- ında hemen hiç işsizliğe ma- ruz kalmamıştır. Diğer buna benzer misaller, suni ipek imalinde dünyada kullanılan hususi bir nevi «eellulose» | un mühim bir kısmıni tem- in eden -Billerad Co,-si ile Avrupaınn en büyük «pulp» kompanyası olan Ho- landa genişliğinde araziye ve Avrypanın ön büyük ve modern «pulpo fabrikasına (The Ostrand Factory) sahip pany» sidir. Bundan başka geçen sene denize indirilen gemvi hacim — tonası jtibarile dünya sekorunu — kazanan maruf «Göta works» bahri inşaat kompany. sı ile İsveç Takomotif fabrikaları (Nydg- vist and Holm)da mamulât. larını uzak memleketlere gö- Dünyanın en eski sanayi korporasyonu olan ve elyevm 600 yaşında bulunan büyük bakır değı maden — kompanyası (Stora Kopparbargs Bengslags Ak- tiobolağ) İsveç tabil memba- larına müstenit — tipik hir şirket nümunesidir. Ba kompanya kereste, de. mir vo kimyevi maddeler im- al etmekte ve geniş mikyas. ihtisaslarına ı | devlet demiryolarile olan «The Svdish Pülp Com- | f00 isabet eden ? 1933 Senesinde gösteri- len 176 filimin hungi lisan- larla olduğu — şu tespit — edilmiştir: Bunlardan 99 u Fransızca, 34 ü Almanca, 25 İngilirce, 10 a Türkçe, 3 ü İspanyol- ca, 3 ü tamamile müzikili filim, 2 si Rumcadır. 1934 Sönesinin ilk dört ayındaki vaziyet HFransızca filimlerin lehindedir. Bu ay. larda gösterilen 66 fılimden 47 si Pransızca, 7 ai Alma. nca, 7 si İngilizce, 1 i İspan- yolca ve 4 ü Türkçedir. | ta ormanlara, madenlere, çelik kâğıt ve kereste bubrikaları- | na, elektrik santırallarına sa- | hiptir. Gaz, obaları, De Laval istim türbinleri, Aga — deniz fonerleri ve şadırvanları büt ün dünyaca tanınmış — diğer İsveç mamulâtıdır ki, bu me- yanda Volvo otomobilleri de unutulmalıdır. İsveç — güzel sanatlar mamulâtı da, bilhas- sa yüksok dekorasyonlu Öer- efors ve Kosta şişeleri ve ku- maşları, beynelmilel bir şöh- | reti haizdir. İsveç deniz nakliyeciliği çok mühimdir. Johnson Line, The SWevish Asiatje Sbip- ping Co., The Transatlântie Shipping Co., Tho Svedish Lloyd gibi İsveç vapur ko mpanyaları nünyanın — her kısmile olan rabıtaları — ida- me etmektedirler. Münakalüta gelince, İsveç hususi demiryollarının her bir nü- miktarı 2-64 kim,dir, ve Avrupadaki nispetin en yükseğidir, ve suretle devlet demiryollarının mu- him bir kısını bali elrktrikloşdirilm ştir. yollarının mecmuu asğari 100,000 kla. dir. Muntazam ve — yüksek derecede — resyonel - işleyen hava hatları İsveçi Avrupa- nın diğer aksamile ve kom- şu İskandinavya memleketl- erile bağlamaktadır. Telefon servisi dünyanın en tekâmül etmiş sistemlerinden — birisi- ERER AA b ÖZ TÜRKCE, ÖYLE huzırda İsveç öomnibüs LIKIK AKACAKTIR. Bulyaristan balkan ! ına girecek Hariciye Vekilimi' Rüştü bey geçerken Bulgar £ ine şu beyanatta ur: — Yugoslavya Krl ksandır Hazretlerin ziyoretlerinden B aşması için eyi neti macaktır. Avrupa b ; Taşmasını istiyor. Balkan Hariciye ©' içtimamnda Bulgarist&' rürsek memnun ol dir. Radyo neşriyatı © kalâde rasyonel v& rar bir derecededir. İsveç takriben bif * çeyrek asır evelint daimi mücadolelerle dü, Memleket o 4 buri devamlı sulhtep * fit olmuş; ıiııııln. sanayi ve ticaretin İ0t çalışmıştır. Milletler sulh ve anlaşma olan mütemadi £ beynelmilel siyaset”” susiyeti — olmuştur. diğer milletlerle sai etmek hususund su ve süratle beynelmilel müsa çok ahvalde görül! İsvoç beynelmilel e!? rinden en maruf olaf!, mükâfatı müessisidir © bel Prize Foundatiof) fe,elebiyat ve” sull larındakj — mükâfa! miyetle tanınmıştır. Stokholm, muhtel larla toplanan düny* relerinin merkezi hâ” miştir. İsveçe, gürelliR istifude etmek, zenğ hi eserlerini görm içtimat? ve sunayi iş!t” terakkiyi tetkik e her sene sayısı art retçiler g»ılmehoıli_" i ten gelen bu mi müttefik olan ka nazaran İsveç, d teşkilâtı esasisi — ilt- ) kralının akilâne rehb tında medeniyet, salh yonunda — mütef terakki ötmektedir. GÜR BİR KAY & TIR Kİ ONDAN DİLİMİZE SAĞLIK VE, V
