8 Mayıs 1940 Tarihli Tasviri Efkar Gazetesi Sayfa 5

Narvik Muharebelerinin Muhtemel İnkişafı Yakında Na rviğin Mütte fik Kuvvetler Tarafından Zaptını Beklemek Çok Memuldür Bu Muharebâer İki Ta;;fa Nc;îemîn Edecek ? Yazan: GENERAL ALİ İHSAN SÂBİS rım 9 nisan 1940 da Nar-| vik koyuna — çıkardıkları kuvveti: takriben 2000 kişi kadar olabilece _ııl ni evvelce yazmıştık. Bugüne kadar gelen malümat ve İngiliz membala rından çıkan haberler bu kuyvetir bugün azami 4000 kişi olabileceğini teyid ediyorlar, Buna mukabil müttefiklerin © ta- Taftaki kuvvetleri mühimce bir ye- kün tutuyar, Evvelâi o tarafta bir Norveç fırka- &1 var, Sonra İngilizlerin 15 nisan ve daha sonraki günlerde Natvik koyu- nun ağız taraflarına ve bu koyun şi- mal ve cenubundaki sair mahallere Çıkardıkları kuvvetler var, Bundan sonra da 1 ve 2 mayıs akşamları An- dalsness ve Namsos taraflarından geri çekip tekrar vapurlara irkâp et tikleri mühim kuvvetlerden Narvik tarafına sevkedilenler var, Bunlardan' başka, merkezi ve ce- Hubi- Norteçte yapilmiş olan İhraç harcketlerinden 18 Bün zarfında vaz geçmek . ve- karaya >çıkmış aşkerleti tekrar gemilere bindirip geri çekenek hareketini: € ve ge air memleketlerde doğurmakta olduğu hoşnutsuzluk hasebile Nar - vik tarafında muvaffak olmak lüzu- n telkin ettiği gayret, dahâ baş ka sevkiyatı da icsp ettirecektir mdiden İngil iz matbuatın- t dikkati celdet - vekil Lloyd Geor-| a 5 'den tebliğine göre, (Norveç fiyaskosu başı gelmedik üzüntüler açacaktır. Nor - veç karasularına mayn dökmeğe ka- Tar vermeden evvel Norveçte Alman lara takaddürm etmemiz lâzımdı, Hal buki Almanlar mukabil taarruza geç fikleri zaman bu mukabil darbeyi karşılamağa hazır bile de başında bulunanlar yalmız fin mukadderatını idareden Aciz ğil, ayni zamanda zayıf ve mocnun- Gurlar.,.). Eski Başvokilin bahsetti- Bi mayn dökme kararından evvel dü #ünülecek şeyler hakkında biz de, 24 miSan tarihli olup -3 mayıs tarihli Tasviri Bfkâra ilâve olarak çıkan ya zımızda işaret etmiştik. Başvekil Çembe: öğleden sohra Av: vermiş — olduğu şunları söylemişti: derecede bir harp sahnesi olmasına amaha etmek niyetinde değiliz. Düşmana zayiat verdirmek için Nor yeçte her fırsattan istifadeye devam edeceğiz... Bazı hareketler, hâlen te, rakki vaziyetindedir. Bu hareketlere girişmiş olanların hayı koyabilecek şeylerden içtinap etme- Jiyiz...) Bu da gösteriyor ki Narvik tarafında — müttefikler —muharebeye ve hareketlere devam edecekler ve, ayrıca Norveç arazisindeki Alman - Jara gerek deniz ve gerek hava kuv- vetlerile saldırışlar, taarruz hamle- keri yapacaklardır, Bu hamlelerin Almanlara mühimce zaylat ve zararlar verdireceği şüphe gizdir. Fakat Almanların İngiltere sahillerine ve deniz kuvvetlerine kar tlayn da 2 mayıs am — Kamarasında izahat —meyanında (Norveçin Ci inı tehlikeye gı yaptıkları. hava ve deniz taarruz- ları ne tesir hasıl ediyorsa, İngilizle Ti a lğr v deniz taarruzları ayni-tesiri hasıl e-|lerini tehir ederek zarüret oldukçı » Bu hareketlerden daha fazla bir|& . r ağır (? şey beklenemez. Kera ordusunun ta-| & zide zırhlı hü- arruzlarile tevhid edil hava t ve alçaktan uçan taj yarelefle taarruz kuvvetlerine te sirli yardım yapılamaz. Bunun için k ve tayyareye karşı dafi toplarımın bu mıntakada azlığı miyetli - bir mahzur - değildir. ik tabiye ve gerilla dahi tank relerin zararlarım hiçe İn - ve deniz taarruzları kat' vef veya netice doğuramaz. Narvik şimdi ayrı bir darülhare- kât olmuştur. Burada müttefik kuv-| vetler mütemadiyen Almanlara ta -| ârruz edeceklerdir. Almânlar da bu taarruzları defetmeğe, demiryolu hat| ” tına hâkim olmağa, asıl 'maksad olan| dirir. İsveç demir madenlerinden mütte - fiklerin istifadesine mâni olmağa ça- hışacaklardır. Şu halde, şu birkaç gün zarfında Nartik kasabasının ve Jimanının müttefik kuvvetler tarafından tama- |men zapt ve işgaline intizar edebili- iz. Almanlar da 'kasabanın şarkın - Burada arazi dâğlik, kayalık Ve yolsuz olduğundan, şimdi karlı ve Fizş buzlu, bir müddet sonra çâmurlu ve: tağlı 'sırtlara çekli ee- ya keskin kayalı olması hasebile ha-| (€ lerine 'devam ederler; Ve ziran artalarına kadar belki de bü-| Pelki de bir müddet Narvik içini top tün sene motörlü birliklerin hareket-| *teşlerile ve bombalarla iz'aç eder- lerine ve tesir! ler, Alman hava kuvvetleri de Nam- ğildir. Bu hal A >$ taraflarından geli sına yardıni eder. Gerek arazinin ve| İK Jlmanır r K iklimin bu halinden ve gerek Alman| '#teketlerini, hârp ve nakliye gemi-| larin o tarafla münferid Ve zayıf ba-| *Fit — döpölarım, “tamithönelerini, lunmalarından dolayı Almanların ta-| takliye ve askor kollarını bombalar kip ve tatbik edecekleri tabiye: Hiç|'4T. Mesafe takriben 500 : 600 kilo - bir zaman toplu bulunmamak , toplu| Metre olduğundan gidiş ve geliş için kuvvetlerle hiçbir zaman kat'i neti-| Sirer saat kâfidir. - söllürü eti aharebeler yap -| Narvik civarındaki Alman.müfre - mamak, küçük müfrezelerle her za-|zesinin iaşesi ve noksanlarının ik - man çete muharebeleri, gerilla ya-|mali İsvoç mombilırındanı istifade parak müttefikleri iz'aç etmek, de -|edilerek temin olunur. Arkalarında; attım mütemadiyen tah -| dalma işliyen bir demiryolu. vardır. Tip etmek ve bu süretle uzun za -|Bu hattın mühim kısımları tünel i- nlar müttefiklerin ileri (Devamı 6 ncıda) Ka ea Gen eral Vellington — Napolyonu ağlatan adam — Evvelki günkü nüshamızın - baş - makalesinde, Baş müharririmiz, Na- polyonun, İspan < ya hezimetini hr sırlamış olan Ge neral “Wellington derek- Portekizde tutunmuştur. —A> xsomra İspanya üzerine —yürüyeret Madridi işgal etmiştir, (1811) Generalin muvaffakiyeti — bunumla, “da kalmamış Napa'yonun ordülarını Pirenelerin dışina tekrar — sürmüş,| 1“".;?”'"“.“%'“"' (1813) de Pransız topraklarına gir - açillalarla . - Bt miş, Tuluzu işgal etmiştir. meşhur — genera olyon Dbu felâket haberinden 1769 da İrlendad. fevkalâde müt: doğmuş, askeri mektebi bitirdikten sorra Hindistan sejerlerina iştirak| *U M etmiş, buradaki muvaffakiyetleri ü- lerinden yaşlar boşanmıştır, zerine 1902 de generel olmuştur, Wetlington en büyük muvaffakiye L döniele Napolyon İspanyayı iş-|tini Waterlov zaferile g(_»!mnan,[ gal etmiş, Portekizi de istilâ ederek/ Bu harpte Napolyonun karsısında me| İngiltereye karşı ablukasını kuvvet- Tanetle dayanmış, — kendis (İron lendirmek istiyordu, General Wel -| Duke) Demir Dük Tâkabı tessir olmuş, hattâ | u mecliste resmen bildirirken gö; lington Fransız ordu | tekizi müdafaaya memur edilmi; (an ettikten sonra Paris üzerine yü- ağustos 1815 de şehre lerini ihraç etmi: : mehrelif eneroli nazırlıklardan dayette felâketlere yol açmış, birkaç lefa Wellington FPransız kuvvetleri'sonra nihayet 1 giltere or- inünde denize dökülmüştür, duları başk danı olarak görüyo- Fakat ancak İngiliz milletli uz, — Weli un müddet u| abir ve inat ile Ge mevkli muhefaza ettiklten — sonra TASVIRİ EFKAR le tekrar hücumlarda bulunmuş, ni-| hayet Pramnsız ordularımı müğlüp e -|“ » kazan -|7 Günün yazıst Mesele kanun Çıkarmakta değil, İş başarmakta ! (Başmakaleden devam) İşte Bay Hasan Ali de bunu tak- dir etmiş olacak, ki maarifin tamimi gibi hayati bir davayı mümkün mer- tebe süratle halletmek için, köy ens- Ktüleri açmak tedbirine baş vurmak istemişt Maarif Vekilinin düşündüğü bu |tedbir ve yaptığı kanun, hize de cid- den müfit göründü. Şimdiye kadar takip edilen maarif siyaseti, bize"o- tuz senede dört bin mektep temin e- debildiğine göre, geriye kalan 36 bin mektep için, ufak bir hesabı zihni ile daha iki yüz yetmiş sene lâzim ol- İduğu gibi aklın kabul etmiyeceği ra- kamlar karşısında kalmış oluyoruz. Rakamların bu dehşetli belâgati karşısında ise en nikbin olanlarımı- zan bile hatırına gelecek şey, mektep işinden derhal vazgeçerek — maarifin kapılarını kapamaktan ibaret olabi- lir. bir meselede me'yüs ilmak ve nevmi düşmek — hiç de ikıl kârı değildir. Bu işi mademk ski usul ile başarmağa imkân yok ur, o halde başka yoldan gider — ve sehemehal faydalı bir netice elde et- meğe çalışırız. Bunu böyle düşündüğünd. lmMı ve İ(İ:ıii, iktan iyi) kabilinden, köy enstitü- ;:rl Iuılı'î'ıledhîrlıe baş vurduğundar dolayı genç Maarif Vekilini takdir etmek Kkzımdır. Yalnız bizim burada ehemmiyetle üzerinde durmak istediğim!z bir nok: ta var, ki onu da makulemizde ser- name ittihaz ettiğimiz ibare kuvvet- li bir surette izah etmektedir. Evet, meselenin bütün rubu iyi düşünüp iyi kanun yapmakta değil, fakat iş başarmaktadır. Şurasını ke- mali hulüsla itiraf etmeliyiz, ki biz senelerdenberi pek çok kanunlar is- adar hayati siz çok lüzumlu ve faydalıları var- dır. Fakat bu kananların yine çoğu- nen tatbikinde kâli derecede muvaf- fakiyet gösteremedik. ve - onlardan ; | matlüp olan neticeleri alamadık. Niçin? Çünkü bizim, yine — bilâto- reddüt itiraf etmemiz - iktiza eden bir kusurumuz var, ki o da kısa yol- lardan, ameli surette yürümeği he- nüz üğrenmemiş olmamız ve bir ham lede çok iş kavrıyarak, neticede bi çok İşleri yarıda bırakmamızdır. Bu- na, devlet ve hükümet işlerile MİM ve yakından meşgul olanlar — içinde hiçbir kimse gösterilemez ki derhal birkaç misal irae etmesin!. Zaten bura İmaendir, ki daha sö- ze başlarken (bilmeyiz kuç bininci kanuan) ibaresini de araya sokuştur- muktan kendimizi alamadık. Şimdi bu köy enstitüleri kanununa da tatbike nasıl başlıyacağız? Acaha kanunun tatb'kinde şimdiye kadar yaptığımız tocrübe'erden — İstifade e- decek miyiz, yeksa elde bir kanın den mi basarmağa kalkışacağız” Eğer bu iltine! vekli ihtiyar edecek. sek biz şimdiden temin edelim, ki az zamanda çok verimli netlcefrr çıllı- mayız ve yine temin edelim, ki gele- cek sene bugünlerde Mecliste kanun- Jan matlüp neticeler alınmadığına Tair şiddetli tenkit ve müahazeler dinl'veceğiz. Bizim, bu köy enstitüleri teşehbil- süne benzer başka bir tesebbils hak- 'anda hayal meyal hatırımızda ka- 'an bazı misaler var. Meselâ yen? harf kabul edildiği vakit, galiba lter köyde bir gece dersleri açılmıştı; O vakitki gaxtelerin, bu münasebet'e verdıkları yazıları şimdi çıkarıp olu- sak, hayretten parmaklarımız — ağzı- mızda kalır, Çünkü bu gazetelerin id. Yalarına nazaran — bu gece dersleri sayesinde memlekette Wi 'elinde herkes okuyi renmiş olacaktı. Ha'buki şimdi yine o guzezteler. Tn biri olan (Akşam), başmulrarri. rinin kalemi'e, memlekette okur ya adedi yüzde otuzu bulmadı. 1 yüksek ses!e ilândan — çekinmi yor. kaç 9p yazmağı sene öğ Ortada böyle cok bariz bir misal düğuna göre, Maarif Vekllinden beklediğimiz en hizmet, yalnız Mec'isten bir kanun geç rünek değil, Una âzam” derecede ameli ve YÜ bir surette — tatbik yolunu tutmaktır, Eğer Hasan Ali Yücel bu- vu da i I oli | Fakat yukarıda da dediğimiz gibi, bu dar ettik, Bunların içinde de şüphe-| var diye hir ham'ede bütün işleri bir- | Haa b dal Pa eç B - İşte- bu mestle haddizatinde Büç bir “işdir. “Trenlerden inilecek, de- niz nakliye — vasıtalarına — binile - rek ve ondân sohra ” karşı tarafta tekrar bunlardan inilerek tecemmü mıntakâsına gidilecektir. — Coğrafi vaziyetimizin bu ku- surunü teknik vasıtalarla ikmal ve ah Iâzımdır. Bu ıslah İşleri ise he- nüz yapılmamıştı. 8 — Bu ıslah işlerinden biringisi İAnadoludaki yollarımızın ve demir -| yollarimızın, askerlerimiz! süratle Boğazlara ve Marmara sehillerine sevkedecek surette ıslahı ve ikmali- dir. * — İkincisi Boğazların ve Marma- ranım Anadolu sahillerindeki iskele ye limanlar, Anadoludan gelecek as- kerlerimizi ve harp vasıtalarımızı| süratle vapurlara bindirmek için 19-| lah ve ikmale muhtaçtır. Bir çok is- kele ve limanlarda ufak bir muhalif hava irkâba müsaade etmediği gibi iskele, rıhtim, maçuna, — dalgakıran vesairne gibi teknik vasıtalar da he- men hiç yok gibidir. Bir çok yerler- Je vapurlar sshilden cok lar; sahl!le gelen a kta dü-, ker ve harp va iklara bindi urlara sevkolunur. za karşı tarafta Rumeli sâ hilindeki ihraç Je ve limanları da ıslah ve ikmale muhtaçtır. A; müşkülât oralarda da tamamen b kidir, 6 — Rumeli sahillerindeki - ihraş anlarından itibaren tecemmü min lakasına doğru yollar ve demiryol- âfi değildir. (Tekirdağ - Mu. tadlı) demiryoluna ihtiyaç vardır «? — Trakyada Soplanacak bir e duyu «beslemek ve nokunlannrı î mal etmek için .mevcut bir demir. yolu ile bir şose kifayet etmez, Hiç olmazsa daha iki şose 've Lülâbur. Taza kadar çifte hatlı demiryolu 15 ae h demiryolu lâ- 8 — Bizden daha çabuk 4 seferber up hududumuzu Bgeçecek düşman iz Anadoludan — kâfi etlerimiz gelmeden zayıf kuv- etlerimizle karaılamak hata oldu. ur;;ı Ü Zayıf kuvyetlerimizin A- sadoludan gelecek — kuvvetleri in üÜruduna kadar mukavemetlerini ttracak mü: 'm meyziler ve yunların gerisinde de her mevsimde arekete müsait ve manevra kabili- #tini veren müteaddit yollar lâzım- ir. 9 — İstasyonlarda ampaların islahi ve $i nümiyetle muhabere hatlarının ve ekesinin ter ve daha sair bir makasların ve üNü ve v ——— sadan daha mühim olarak, kanunla- rı iyi tatbik etmek usulü hakkında da şayanı imtisal bir misal göster- miş bulunuyor, Yazan: Gı. Ali İhsan Sâbis L” -7T7— | B_alkan harbindeki fena — Vaziyetlerin sebepleri nelerdi? Birinci Kısım — Cihan Harbi — BAŞLANGIÇ — General Ali İhsan Sâbis 1910 senesinde Alman fırkasının manevralarında General Liman Fon () General Ali İhsan Sâbis (2) | Her hakkı mahi ordusunda bir süv r Sandres ile beraber| General Fon Sen » gİ çok şeylere lüzum vardır. Bu sanlarin Balkan Harbinde ne çok Zararını çektik. Bunlar edilmedikçe — Trakyada a yetli bir harp im—uyı pekmuv (Balkan Harbinde neden mü; ;ıllm olduk) ve (Askeri Mmağlübiyeti rimizin esbabi) diye iki küçük kitı yazarak 1913 sene: d ! sinde kitı Mminin (İntibah küu'ı):ı)ıııııı:lııi;)pşıı neşrettiği seri meyanında bastı tim. İsmimin yalnız ilk harfini olan bu iki eserden gözettiğim Sad, Balkan Harbi mağlübiyeti hi silmek: için-nasıl çalışmak eldiğini bulâsa olarak gös ği Hattâ bu küçük risalelerin yüzün i Fethi Beyle bi den mühterem Al münakaşa zuhür ' etmişti. Bu kitet ikincisinde -Sarköy ve Bol: arebelerindeki mur İMiz için umumi le koymu ) unun hari müdürü idim Ehver paşa âtı harbiye şubesi n rütbem binbaşı idi kaymakam tütbesi erkânıharp simiz idi. Enver Paşa Be şemiliter iken be n Ge orada tahsildi m. Türk erkânıhı zabitler Alman rp yada ne imgeldiğine ve tatbik eğ iün fenalığına dair ataşem bir rapor vermiştim, Ataşk militerimiz Enver Bey bu raporum için kızmış ve beni muahaze eti t A zda geçmiş olan hafif tip bu kırgınlığa rağmen, Enver Baj 1913 şenesi bidayetinde Binga gelerek Balkan Harbinde faâl bi ol oynamak İstediği zaman bir k |dirşinaslık eseri olarak - beni kendi yanma harekâtı harbiye şubesi n dürü almış ve Almanyada iken mızda geçmiş olan vakayı tar unutmuştu. Bu vakayı şehsi bir İf ve garez v leketin adama ihtiyacı olduğu bir manda kendisinden istifade kabil # İlan bir gence tekrâr elini vermekti çekinmemişti. (Devamı . « 5 BİR İZAH — Garbi Trakyada |kin halktan bahsederken (yüzde el İseni Türk veya müslüman k lardan mürekkep ahali) demişt Bunu Tüzumsuz dedikodu mevz terimiz,; | yapmak istiyenler yanlış tefsir mişlerdir. Biz bu hallış seninin Türk olduğu riz ve böyle yazdı unu pek iyi bil . Yalnız bu halktan bir kısmına (Müsli Pomak) dedikleri için Türk Telimel sinin yanına (veya müslüman po mak) ibaresini koyduk. (Müstümâni pomak) demek bunlar Türk d dir demek değildir.