25 Temmuz 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN EVİ İŞTANBULı Ankara caddesi Wo, 102 RAF: TAN, İSTANBUL 'ON: 24310, 24318, 24319 Lozan a Aamı Dün Bütün Yurtta Candan Kutlandı ÜNİVERSİTEDE BÜYÜKBİR TOPLANTI YAPILDI Üniversttedeki törende Rektör Cemil Bilsel, “Dünyâa nizainmda Lozan,, mevrulu- konferansını veriyor, —Sağdı Ünzküdar Halkevinin Lozan günü dolayısiyle tersip ettiği su sporları müsabakalarına iştirak İktisadi İşlerde İfrattan Tefrite Düşmiyelim Bugün Ticaret Vekâletinin yapmıya çalıştığı iş, doğan muvazenesizliğin zararlarmt asgari hadde indirmiye öbjektif — şartlardan matüuftur, #akat bunda, ifrattan tefrite düşmek tehlikesinden sakımmak icap e- der, Çünkü, alınan tedbirlerin, bizi, şimdiye kadar diğer #Serde tecrübe edilen ve fakat fena vral wsullere doğru götürdüğü seziliyor, Bununla beraber, wmet Mecliste henüz programmı okumadığı İçin, bu husustaki memleket- netice verdiği içcin terkedilen İibe- yeni hükü- müta- “âzmazı programın Deşrinden sonra'yg Birakarak, ? şümllük yâllız — bu noktaya İşacetle iktifa etmeyi tercih ediyoruz. YAZAN: 'eni Ticaret Vekili Doktor Behçet Uz faal, dinamik, çalışkan hbir adamdır, Ticaret Vekâletine geldiği gündenbeti buVekâlette dinamik bir takım faaliyetlere şahit oluyoruz. Hu. bübatın bir kısmınm satışı ser. best bırakılryar. Milyonlarca lira sarfolunarak vücude getirilen İ. aşe teşkilâtının lâğvedileceği, it- halât ve ihracat birliklerinin kaldırılacağı haber veriliyor. Ve. kâlette kırtasiyecilikle vakit kay bedilmesine meydan verilmiye. rek telefon veya doğrudan doğ. Tuya temaslarla işlerin sür'atle halledilmesine doğru gidiliyor. Şimdiye kadar alınan ve bir. çoğu iktısadi bünyemize uygun olmadığı ıçin müspet netice ver. miyen tedbirlerden rahatsız o. lanlar bu yeni hareketlerden â. deta seviniyor ve bütün dertleri birden halleden' bir eksperin bu- lumduğu zehabina kapılıyorlar. Hele tüccarlar, bol kâr zamanı geliyor diye âdeta heyecan için. dedirler. Dün bir arkadaşımız - onların bu sexzincine tercüman. olarak tüccarın ellerindeki altınları sa - tarak açılacak yeni işler için ser- maye hazırladıklarmı, ithalât ve ihracat birliklerinin lâğvı üzeri. ne memlekete bol mal getirmek üzebe tüccarın harekete geçtiği . ni, bir takım tağyidat yüzünden işi kesada uğrıyan - bazı esnafin artık her aradığını serbestçe bu. lacağından dolayı sevindiğini ya. zıyopdu. Sanki bir rejim, bir devir de- ğişmesi karşısındayız. Âdeta harp bitiyor da, sulha kavuşuyor, ve anorma| şartlar kalkarak normal devre dönüyor gibiyiz. Bir defa vatandaşları, yarm büyük hayal kırıklıkllarından ko YFumak için, böyle bir zehaba ka. pılmaktan kurtarmak — lâzımdır. Bugünkü vaziyeti doğuran anor- mal sebepler eskisi gibi, belki ondan daha fazla bir şiddetle ba- kidir. Alınacak tedbirler sade. ce bir anormal vaziyetin doğur- duğu muvazenesizliği hafiflet. Mmek içindir. > z N Şu noktanın daima göz önün. de tutulması lâzımdır ki, bugün- kü anormal vaziyeti doğuran şartların bir kismı objektif, (ya. ni elimizde ve kontrolümüz al. tında olmiyan), bir. kısmı süb. İektif (yani bizim hatamızdan doğan) dır. Harp - şartları ve doğan - sebepler, M. ZEKERİYA SERTEL kontrol edemiyeceğimiz objektif sebeplerdir. Hepimiz biliyoruz ki, harp yüzünden müstahsil un. surun büyük bir kısmı silâh al- tındadır. Evvelce yalnız istihsa! ile meşgul olan bu büyük kütle şimdi sadece bir müstehliktir. Tarlada çalışan kollar hem azal. mış, hem de kadın ve çocuk gi. bi teerübesiz kimselerden ibaret kalmıştır. Yine harp - şartları, münakale işlerini sekteye uğrat- mıştır. Yine harp şarttları yolla. rı kapamış, memleüetin hariçle olan münasebetlerini bozmuştur. Yine harp şartları devletin mas- Fafını arttırmış, vergilerin çoğal- masına, hayat şârtlarının değiş. mesine - sebep' olmuştur. Daha bunlar gibi birçok sebepler var- Ağ3 Devamı Sa, 2, Sü. 5 e— ——— AFRiKA- CEPHESİ Mısırda İngiliz İleri Hareketi Yavaşladı Mihverin Mukavemeti Karşısında Taarruz İnkişaf Edemedi Kahire, 24 (A.A.) — Ortaşark İngiliz tebliği: Dün kuvvetleri - miz, bir gün evvel yapılan savaşa lar sonunda ele geçirdikleri mev- zileri sağlamlamakla meşgul ol- muşlardır. Şimal ve merkez ke. simlerinde topçumuz ve zırhlı a- rabalardan mürekkep devriyele- rimiz düşmanı hırpalamıya de- vam etmişlerdir. Cenup kesimin- de kayda değer bir hâdise olma- mıştır. Hafif bomba uçaklarımız merkez kesimindeki düşman he. deflerine bir sıra taarruzlar yap- mışlardır. Av bomba uçakları - mız düşman topçu mevzileriyle taşıtlarını bombalamışlardır. Av- cılarımız bir düşman Stuka teş- kilini yakalamışlar, — bunlardan dördünü ve bir Alman av uçağı- nı düşürmüşler ve bir Alman ke- şif bomba uçağını da tutuştur - muşlardır. AZE Devamı Sa. 2, Sü, 6 eden gençler Ankara, 24 (TAN) — Lozan sulhünün 19 uncu yıldönümü bu. gün bütün yurdda büyük teza- hürlerle kutlanmıştır. Yurdun her tarafındaki Halkevlerinde ve Halkodalarında toplantılar yapı. larak Lozan hatıraları - anilmış, Lozan sulhünün mana ve ehem- miyeti üzerinde konuşsmalar ya. pılmış, harbin ve sulhün büyük kahramanı Milli Şef Reisicüm - hur -İsmet İnönüye bağlılık düy. guları bir daha yenilenmiştir. Bu münasebetle Ankara Hal- kevinde de sâat 18,30 da büyük bir tören yapılmış ve devlel merkezinin bütün tanınmıiş si. maları bu törende hazır bulun- muştur. AŞ? Devamı Sa, 2, Sü. 4 Bi C. Hull'da Bir Nu'l'uk SöLiedî “Düşmana Dünyanın Dört Köşesinde Taarruz Edeceğiz,, ŞS . € Amerika Hariciye Nazırı, Seri Bir Tarzda Hareket Edildiğini Söylüyor Vaşington, 24 (A A.) — Ame- rika Hariciye Nazırı M, Hull dün akşam(radyoda Amerikan mille- tine hitaben söylediği nutukta bilhassa demiştir ki: “Muharebe ancak düşmana ta- arruz etmekle kazanılabilir. Hu- dutlarımızın içine çekilmek ve düşman — taarruzlarını püskürt. mekle muharebeyi kazanamayız. Düşman tayyareleri ve deni- zaltıları sancak onların — taarruz kaynaklarını yıkabilirsek tahrip edilebilir. Düşmanlarımıza kar- şı en sür'atli ve en tesirli bir tarz da hareket edeceğiz ve mihver kuvvetlerinin tahrip işlerinde bulundukları dünyanın bütün noktalarında onlara taarruz ede- ceğiz.” vGeçici Muvaffakıyetsizlikler bizim cesaretimizi kırmamalı ve bizi zayıf gdüşürmemelidir. Bilâkis bütün asker. leri ve hakiki — vatanseverleri kuvvet veya küvvet tehdidi önünde sarsılmı- yan parlak azimle daha kuvvetli dar- beler indirmiye sevketmelidir.,; Hull, halen bütün dünyayı sarmış olan harbin — milletlerin birbir!lerine karşı yaptığı bir harp olmadığına 1. şaret ederek şöyle devam etmiştir: “Bugünkü harp, tarihin tanıdığı en gaddar zimamdarlar tarafından - sevk ve idare edilen düşmanlarımızım bü, tün memleketleri esaret altına aljmak için yapılan bir teşebbüsüdür. Biz bu. günkü istilâcıfarın tecavüzüne uğra. manın ne demek olduğunu biliyoruz, Onlar, ne hayata, ne ahlâka, ne na- musa ne de fazilete hürmet etmesini biliyorlar, Taahhütlere sadakat kalma- dığı gibi âdetlere, milli - müesseselere ve dine de hürmet edilmiyor, Onların gayesi ferdi ve milli'haklardan orta- Xe Devamı.Sa, 2, Sü. 6, TAN yurmuşlardır, ü Çocuğunuzu Mektebe Gönderirken Bir de ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Adınız, Çünkü bu Ansiklopedi ona mektep kitabı kadar ondan daha ziyade lâzımdır. FİATİ (8) LİRADİR. ve belki 'TAN ve bulunur; Sehrimizi Şereflendiriyorlar Ankara, 24 (A.A.) -- Milli Şef, Reisicümhur İsmet İnönü memleket dahilindeki seyahatlerine İstanbul istikametinde de. vam etmek üzere bu akşam saat 22 de Ankaradan hareket bu- n _Bc-isicümlıunmıuı Ahnkara garında Büyük' Millet Meslisi Reisi Abdülhalik Renda, Başvekil ve Hariciye Vekil Vekili Şük- rü Saraçoğlu, G 'may Başk şal Fevzi Çakmak, şeh- rimizde bulunan Vekiller, Cümhuriyet Halk Partisi Genel Sek- reteri ve umumi idare heyeti azaları, meb'uslar, generaller, An- kara valisi ve garnizon komutanı, Ankara emniyet müdürü ve merkez komutanı ve diğer 'askeri ve mülki erkân tarafından e resa Ğıda Maddelerinin Satış uğurlanmışlardır. Serbest Bırakıldı Lâğvedilen. Fiyat Mürakabe Komisyonları İle Vilâyet İaşe Teşkilâtının Salâhiyetleri Mahalli Belediyelere Devrolundu İsyum Blülereve G gmensik DU " STALİINGRADİİ Danskaya OROŞİLOVGRAD G / Potemkimska Behçet Uz'un Halkımıza Tavsyğeri : İlk Haftalarda Hiç Bir Maddeye Tehalük Göstermeyiniz —— Ura KIRGIZLAR, Müesseseler Senelik İhtiyaçlarını Tedarikte 1 — Fiyat Mürakabe Komis. yonları, fiyat mürakabe heyetle- ri ve vilâyetler iaşe temj kaldırılmıştır.! | 2 — Ticaret Vekâleti konmuş bulunan her nevti maddeleri üzerindeki el ko hükmü kaldırılmıştır. Gıda maddeleri satışları ser- best olacak, ancak iaşe fiyat mü. rakabesinin ibtikârla mücadele- ye ait salâhiyetleri belediye en- cümenlerince kullanılacaktır. Satış harekdtlefi, Milli Ko. runma Kanuflü hükümlerine tev a a Don havzası ile Kafkasyayı gös yeni müd. phesi ve terir harita: Rostof - Stalingrat K ALMAN TEBLiĞİi Almanlar Rostot'u Zaı:l'l_'_g'l"l'i ğimdi Şehirde Kalan Son Rus Kuvvetleri Temizlenmektedir Don Dirseğindeki Rus Mukavemeti de Kırıldı Berlin, 24 (A.A.) — Alman or- duları başkomutanlığı tebliği: Hususi - tebliğle de bildirildiği gibi Alman ordu kuvvetleriyle silâhlı hücum kıitaları ve Slovak teşkilleri hava kuvvetlerimiz ta. rafından tesirli surette destek- lenerek Rostofun derinliğine ya- pilmış kademeli müstahkem mev zilerini bütün cephe boyunca yarmışlar ve çetin çarpışmalar. dan' sonra, önemli bir muvasala merkezi olduğu kadar mühim bir Rus limanı olan Rostof şehrini hücumla zaptetmişlerdir. Şehrin son kalan düşman kuv. vetlerinden temizlenmesi işi hâ- len devam etmektedir. Don nehrinin büyük dirseğin- deki tümenlerimizle seyyar müf, rezelerimiz yeniden' yeniye sas vaşa sürülen Sovyet kuvvetle-, rinin, mukavemetini kımışlardır. “Aza7 Devamı Sa, 2, Sü. 'T -- Rostof Ağır o Tehdit Altındadır Fakat Cenupta Rus Mukavemeti Gittikçe Fazlalaşıyor. — Moskova Radyosu"Vatan Tehlikededir,, Diyor Moskova, 24 (A.A.) — Gece yarısı neşredilen Sovyet tebliği: 23 temmuzda kuvvetlerimiz, Vo- ronez, Şinliyeska, Novoçerkask ve Rostof kesimlerinde düşman- la çarpışmışlardır. Sovyet öğle tebliği eki Novo- çerkask çevresinde sayıca üstün mihver kuvvetleri tarafmdan ya pilan taarruzların püskürtüldü- ğünü bildirmektedir. (Resmi tebliğde i!lk defa ismi geçen Şinliyeska ve Novoçerkask Don neh- rinin şimal kıyısındadır. — Şinliyeska şehri Stalingrat ile. Rostof arasında. dır,) Yeni müdafaa hatları Londra, 24 (A.A.) — Moskova- da bulunan bir hususi muhabir yazıyor: Cenup- muharebesinde Sovyet mükâavemeti artmakta . dır. Sovyet “askerleri bir müd- dettenberi intizamla ric'at edi. AŞ Devamı Sa, 2, Sü. 4 ini nakleden borular haritada gösterilmiştir. fikan belediyeler tarafından ta- kip ve kontro! edilecektir. A33” Devamı Sa, 2, Sü. 1 arasında Sovyetlerin kurdukları c?jih&r O%Çe'r%en BAŞLANGIÇ, OLUŞ VE BİTİŞ salonlarında ta. Güzeı San'atlar Akademisi REFİK lebenin yaptığı resimlerle heykelleri göz- HALİD den geçirirken manalı manalı başımı — sallıyor, A gülümsüyordum. Onları pek toy işi bulduğum- KARAYİ dan mı? Yoksa politikalı bir bakışla kendi fik- rime ve inanıma uygun göremediğimden mi? Alay mı ediyordum veya öfkeli miydim? : Hayır! Elbette ki ta. lebe, henüz mektep sıralarında iken kemale ermiş bir “tam eser” meydana koyamaz; elbette ki bir genç, başlangıçta belli başlı bir tarzın, bazan €n acaibinin tesiri altında kalabilir. Başımı sallayıp gülümsememin sebebi şuydu: Başlayışla oluş ve bitiş arasında bir san'atkâr birbirine uymaz ne zıd. safhalar geçirir, tohum iken tırtıl, koza, kelebek olur: İşte şu zekâlar da kimbi- lir böyle başlayıp bize günler geçtikçe başlangıçlarına benze- miyen ne başka çeşit eserler, belki de şaheserler vereceklerdir. Gençlerin eserlerine bakarken lüzumsuz öfkelere ve sap- lanmış fikirlere kapılmadan yarını, görmek, yarından ümide düşmek ne hoştur! Hattâ olgunların kusurlu eserleri karşısinda bile şevkımızı kaybetmemiz, san'at aşkı mşıyşndan daima bir şeyler beklememiz lâzım gelir. “Bitti, artık ölmüştür” demek isabetsiz bir hükümdür! İyi eser, hele dâhi eseri, bir insanın mahiyeti, tabiatı ile bütün bir devrin çıftleşmesinden doğdu- ğu için her zaman ve her yaşta bekliyebileceğimiz hayırlı bir hâdisedir. Sanmamalıyız ki şu hadden ve bu hiçten eserlerden sonra bir san'atkâr artık iyi bir şey yaratamaz, Yaratır. San'at ve edebiyat tarihi aksini gösteren misallerle döludur: Manon Lescaut sahibi papas. Prevost'nun bu eserinden - başka yirmi eser daha, yazdığına kim İnanır? Hiç biri tutmamıştır. Gi) Blas muharririnin de sayısız kitapları çıkmıştı; okuyan olmamışlı. Yine Robinson: Grusoe muharriri, o eşsiz eserinden önce yaz. madığını bırakmamıştı. Cervantes? Şaheserler şahı Don Wu- ichotte'den başka bir kütüphane dolduracak kadar kitabın mü- ellifidir! KA Hayır, san'at için, deha için ne yaş, ne had. ne başlangıç vardır. Napoleon ordularında her neter bir mareşallık asası taşımayı ümit edebilirmiş; san'at ordusunda da böyledir; Çik. madık san-atkâr canında feyiz ümidi vardır. Mozart çocükken dâhiydi; Gluck altımışından sonra dâhi oldu. Güzel San ai Akademisinde eserlerini seyrettiğim gençler, hocalari, mütek. kidleri, hattâ biz bile bir gün dâhi oluruz, inşallah! AcelaEtlı keletdi Ankara' 24 #EA) — düküe Vekâletini tebliğ edilmistir: at —X t