5 Haziran 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

AE ——— 5-6-991 TAN Türkiye Aires değiştir. Geleli 8 Ay Mısır'ın Müdafaasının Ehemmiyeti müdafı verm İngilizler Ms keye (düşür ları tarafından wptedilmemesi için büyük gayret »ektedir, Son günlerde he- men b İngiliz marbı Kskeri mütahsasi Hür Frans ku dun derhal işgali Üzerinde israr ti tesis edildiği haber verilmek- tedir. Bu yeni tedbir, Almanyanın ayni zamanda Nil deltasına ve Süveyş kanalına karşı iki taraf- tan taarruz yapmak ihtimali göz önünde bulundurularak alınmış olacaktır, Uzak şarkla garp arasında, <ok mühim bir coğrafi ve stra- tejik mevkie malik olan Mısı- Tın Sudan ile beraber 22 milyon Düfusu vardır. Mısır, İlindistan. dan sonra en mühim bir islâm memleketi, ayni zamanda islâm âleminin fikir merkezi olarak Söhret almıştır. Mısır, iki taraftan çöllerle ta- bii bir surette himaye edildiği halde bir cok defalar istilâya uğ Tamıstır. Fakat bugün, Arahis- tan tarafından gelecek hir taar- Tuzdan ziyade, Sirenaikten ge- len taarruzdan korkulmaktadır. Arsbistan tarafında müdafaa e- dilecek yalnız Süveyş kannlı, yani 160 kilometrelik bir cep- varlır. harp gemileri dahi hu. faydalı ve müessir bir rol oynıyabilirler. Hatırlardadır ki &eçen harpte İngilizler bu cep- hevi kolavlıkla müdafaa etmis. lerdi. Fakat © zamandanberi harp tekniği esaslı bir surette değiştiğinden General Wavell'in ui cephede de esaslı müdafaa tertibatı almıya lüzum gördü- ğü anlaşılıyor. Garp cihetinde ise hudut 1000 ilemetreden fazla uzanmakta. dar, Sünhesiz bu hudut cöl ile cevrilmistir, Fakat bir cok yol- lar bu eölü katetmektedir. Bu Yollardan Nile döğru etiretkâ- Tane hareketlere daima intizar edilebilir, Misırm kendini müdafaava muktedir bir ordüsu yoktur. 1936 xa kadar İngiltere zayıf kuvvetlerle Mısırın mildafansını ne almıştı. Ancak bu tarih. 16. yani iki memleket arasmda İttifak munhedesi imzalan, ermis, ve Misir, İngiliz tehassısların rehberliği altında ir yrd #eşkil etmniye bas lamıs. ordu meydana gelinceye Kadar İngiltere, muavyen mi Se kuvvetlerle Süveysin mü- faasını üzerine almıştır. kesir da, diğer arap memle- leri gibi, milliyet cereyanı da dahil olduğu halde muhtelif üneş banyosu için, insanların uaklukları ilk tedavi > vasıtasıdı, tetler. Buna en eski tedavi vas Yanma demek daha doğru olur nederim, çünkü güneş banyo - li! İnsanlar, kendi fikirlerini iş md bulmuşlar değil, hiç dü - takiye en ve tabiatin sevkiyle hu pi *Emiş olsalar gerektir. Bu- iş ç Ze evlerimizdeki kediler bi- beş alırlar. Bilirsiniz ki, kedi, 'âahgi bir sebepten hastalanın bi, ,drline sürüne, güneş gelen İyi gere gider, orada kendisini iye çalışır... sl çpanlar güneş banyosunu na- banyga beri, hili miş olursa olsun, güneş 1 pek eski zamanlardan - hi rdi. Bir rivayete göre 0- Milk defa tatbik edenler eski Msp olmuştur. Bu rivayet te ha kı, neşinin daha bol ve da «skin olmasından çıkımış © lara ibadet olsun diye Td. O zamanlardaki » usulüne göre yapı ©vlerinin damlarında, güneş ASONK senetli 1400 Kr. 1 sene 2800 Kr, Ecnebi şTürkiye Ecnebi 400 Kr, 8 Ay &00 Kr 1500 5 i 160 . #Ay 800 cereyanların ve nüfuzların kar- slaştığı bir memlekettir. Bil hassa İtalyanların bu memleket. te teşkilât ve propagandaları göze carpmaktaydı. Mısırda son senelerde bir çok hükümet değişiklikleri olmuş- tur. Ve hükümetlerin hattı ha reketleri, İngiliz muvaffakıyet veya mağlühiyetlerine göre isti kamet almıştır. İtalyanlar, gecen sene Mersa- Matruha yaklaştıkları zaman Mısır harekete geçmemiştir. Ka- hire hükümeti Almanya ve İtal. ya ile siyasi münasebetleri kes- mekle iktifa etmistir, Nilin suladığı bereketli top- rakların temin ettiği muazzam kaynaklar senede üç pamuk mahsulü alınması. ve stratejik mevkii dolay, : tere İmparatorluğunun en esas» lı parçalarından biridir. Bi ach Osten prensipinin | m Rokrbach, bu mem-| Jeketin stratejik mevkii hakkın. da muasırlarının nazarı dikkati. ni celbetmis ve İngiltereye an. cak Mısırda bir ölüm darbı dirilebileceğini söylemisti: Di or. Ernest Renan'ın, Süveyş ka- alını açan Ferdinand de Les. seps'e sövleliği şu sözler, bugü. nün hadiseleri karsısında derin mana kazanmaktadırlı , “De Lesseps, bu eseriyle, is tikbalin büyük muharebelerinin mevkiini tayin etmiştir.,, Suriye ve Kıbrıs; Şindistan ve bütün uzak sark yolunun anahtarı o- lan, İngiliz imparatorluğunun sütunlarından birini ve Akde- mizdeki İngiliz hâkimiyetinin te- melini teşkil eden Mısır, cok ya. kında zamanımızı €n mühim harplerinden birine sahne ola- caktır, esi demek değildir. Harbin kadderatı, esas cephe olan Atlantikte taayyün edecektir. Fakat bütün orta şarkta mu- vakkaten dahi olsa, İngiliz nü- İuzunun sona ermesi, Akdenizin İtalyan ve Alman denizi haline gelmesi demektir. | keri neticeler ve komplikasyon. ları simdiden tahmin etmek im. kânsızdır. Bunun icindir ki Mısırın müdafaasma büyük e. hemmiyet vermekte ve bu mii İngilizler, daf tehlikeye o düşürecek mevkilerin düşmanları tarafın. dan zaptedilmemesi için büyük gayretler sarfetmektedirler, Suriye ve Kıbrısın Almanlar tarafından işgali, Mısır icin teh. likelerin en büyüğünü teşkil e- . Son günlerde hemen matbuatinm ve mütehassıslarının Suriye, hin İngiliz ve Hür Fransız kuv. vetleri tarafından derhal işgali üzerinde ısrar etmelerinin se. behi budur. Reuter'in askeri muharrirl Generi h'un şu sözleri, bu “Eğer İngiliz hava kuvvetleri, Halepten Hayfaya kadar bütün sarki Akdeniz sehili boyunca sağlam surette yerleşirse, İrak- ta ve Basra körfezindeki m üslerin müzahereti ile, Kıbrıs (Arkası 4 üncüde ... banyosu yapmak yer bulunurdu. Bundan başka, mahsus, güneş banyosu yeri ola - muyanlar için de, güneş mabet - leri yapılırdı... Biraz derin düşü- mülürse, bu güneş mabetleri Tan için mahsus N ünskalât Vekâleti devlet bütünlüğü içinde bir kü dür. Bundan dolayı mevzi muza girmeden evvel >emiy hakkındaki düşüncemizi etmeyi faydalı buluyorum. TImsanların cemiyet halinde yaşamaları esastır. Esas olan ce- ette de milliyet ve millet asıldır. Bu düşünceden mülhem olmıyan milletler ergeç çökmi- yermahkümdur. Çok eski asır lardanberi fikir adamları, dev - let adamları ve nihayet kütle - ler cemiyetin yaşama nizamın kurmak için birçok fikir, emek ve kuvvet sarfetmişlerdir. Bu asrin son yıllarına kadar hiç - birinin mesaisi en doğru ve en faydalısını bulamamış ve müte- madi hercümerç içinde kalmış- vr, Bu sırrı tek olarak ve en doğ Tu bulan Türk irkılâbıdır ve €- sasları bu inkılâbın mevlüdü 0- lan Cümburiyet Halk Partisi - nin realist ve sırri hüküm ve kaideleri olmuştur. Xx * programda vatan, millet mefhumları ve bu mef - humlar içinde toplanan kültür, sıhhat, iktısat, siyaset, İçtimai - yatın vatan müdafaası, ahlâk te- İskkilerini tespit eden hüküm - ler, bir anda ve bir arada mü - talâa ve mülâhaza edilince Yür kiyenin ve Türk milletinin ef - Tadı geniş ve tam vasıflı sek bir aileden ibaret olduğu, böyle sa- yılıp böyle kabul edildiği telâk- kisi meydana çıkar. TAN Ana, baba, evlât ve kardeş - ten #baret bir ailedeki kaide) - müsavat, şefkat, refah ve X şama telâkkisi - ne ise tel ve büyük bir aileden ibaret olen Türk cemiyetinde kaideler, mef humlar, bunun teknikleşmesin. den, vüs'atleşmesinden ve maâ'- şerileşmesinden ibarettir. Ben - ce bu cemiyet içinde y büyük, küçük bilhassa vazife alan her insanın bu telâkki ile yaşayıp çalışması borcudur. İşte bu prensip ne kadar her ferzte vicdanileşirse "Türk kadar süratle ileri ve mütekâ - mil bir memleket olur. Bence her şeyden evvel bizim en çok ehemmiyet vererek çalısı mız bâşlca ve birinci budur. mevzu #4 * Mirim: Vekâleti mevzu ana gelince; Bu vekile- tin çalışma mevzuları: Posta, tel graf, telefon, deniz, kara ve ha- va nakliyatı, alelümum liman hizmetlerinde toplanır. Bu mev zulsr yurtta yalnız insan, bay- van ve eşya naklini en iyi teri- feler; en iyi vasıtalarla, en se- ri şekilde yapmaktan ibatet zahiri bir görüş mevzuu değil - dir. Yukanda bahsettiğimiz pren | | Cevdet Kerim İNCEDAYI | ( MÜNAKALE İŞLERİMİZ Munakalât o Vekâletinin Politikası Yazan 5-220 kek sipler içinde istikbalin en İyi, en ileri ve en mesut bir ccmi - yeti olmağa karar vermiş, hak kazanmış ve bu ideal ile çalı - şan halkm, kültür münakelesi de dahil olduğu halde almak mecburiyetinde olduğu en ve ileri tedbirleri tatbikata ge- girecek başlıca bir unsur ve va» sıtadır, Bizde başka eemiyetlerde ol- duğu gibi, muhtelif cepheli men faat meselesi yoktur. Ve karşı- lıklı haklar mevzuu da yoktur. Bizde tek cepheli tek telâkki bir nevi menfaat ve hak vardır: O da cemiyet menfaati, vatan menfaatidir. (Şu mesele, şu ted bir, halk menfasti için almmış- tır) veya (devletin menfaati bun dadır) gibi telâkkiler herhangi bir sahada hatadır. Bir idare adamı, bir ilim a - damı, bir filesol bunun haricin de düşünürse, cemiyet için en ileri ve doğru prensipleri bul- muş ve koymüş olan Türk in- kılâbının esaslarını bilmiyor ve- ya inanmamış sayılır. Ancak hangi mesele tek telâkkili men faati ve maksadı bozuyorsa yal nız onun tahlil ve tenkidi doğru dur. Işte Münakalât Vekâleti, mü nakale işlerinin ( tekimülünü green rılara kurban kesmek için yapı - lan mabetlere benzer, bu mabet- lerin iki türlüsü de İnsanların kendi nefislerine hizmet etmek için buldukları şeylerdir; Içinde kurban kesilen mabetlerde | pi rilen etlerin dumanı Tanrılara, külbastıları bize, güneşe tapımlan mabetlerdede terlerken, dumunı Tanrılara gülmekten gelecek üli- yet te bize olsun, diye... Bu zamanda da plâjlar birer güneş mabedi sayılabilir, hem de eski zamandakilerden daha mü - kemmel. Çünkü güneş banyosiy. le birlikte deniz banyosu da yap- mak mümkündür. Güneş bayatın kaynağı ise, deniz de hayatın ilk , | vatanıdır. Onun için insan hem - | güneşte, hem denizde banyo ya- parsa « ifrata gitmemek, bir iş yapmamak şartiyle - dan vöcudüne âfiyet, birçok has- alıklara karşı da şifa bulur, sırda, Alma istikametinden tekrar ta- arruza © başlamışlardır. Mister Churchill, sahra harbinin insan in kisilik İtalyan kuvveti rişan ettiklerini söylemiştir. Çöl harbinde kul kanize ye motörize kuvvetler hakkında yukardaki resimler ve aşağıdaki malümat size bir fikir Tayyareler leri kullanmaktadırlar, Bu tayva- reler 300 bevrir kuvvetinde mo- ii Çöllerde Nelerle Harbediyorlar ? törlerle mücehhezdir ve icabında hücum tayyaresi olarak da iş mektedir, 2 — İtalyanlar Savoi - Marcel. li tipinde eski olmakla beraber kuvvetli tayyareler kullanmakta» dır. 250 beygir kuvvetinde mo- törle mücehhezirler, 1250 kile sikletinde bomha taşıyabilirler, Motosikletli kıtalar: prn la Mala e 3 — İtalyanlar İsnan binde kullandıkları silâh; maz. sikletler kulanmaktadırar. Bu mo tosiketler mitralyözle miücehhez- dirler. Arkalarında da mühim mikdarda cephane taşırla 4 — İngiliz motosikletleri hı fil silindir ve hafif topla müceh- 5 — İtalyanların iki mitral öz ve bir küçük topla müceh- hez Fiat tankları eskidir ve İn- gilir tankları ile boy ölçüşecek helde değildir. 6 — İngilizlerin müteharrik kuleli tankları hem daba seri, hem daha ziyade manevraya elve- rişlidir, Toplar: 7 — İtalyan topları eski, fakat dayanıklıdır. $ — Uzun menzilli İngiliz top- ları hem kalite itibariyle daha üstün, hem de bir kaç topun İşi- ni görecek derecede mükemmel: dir. | ideal tutarak çalışırken, cemi «- yet hayatındaki, yukarıda işeret ettiğimiz, mühim rolünü nazara alarak bu prensip - ki bu pren- sibi biz ayni zamanda en doğ- Tu iktisat prensibi de sayıyo «| ruz - dairesinde işlemektedir. ; #* B" fikri şu misallerle biraz daha tavzih edebiliriz; 1 — Münakalit © Vekâleti, mevzuları içindeki branslatın, her ihtiyacı sürat, eraniyet, is tirahat ve ucuzluk bakımından en iyi şekilde karşılıyacak tarz da bir proğramı esas almıştır Bunda Teknik çalışmak, Mo-| dern vasıta: gayedir. 2 — Meselâ: Posta işlerinde herhangi bir köyden ayrılmış bir adamın köyü İle en seri ve kısa zamanda ve emin tarzds haberleşmesini temin edemiyen bir posta, telgraf idaresi yok de mektir. 3 — Bir vatandaş oturduğu evin en yakın semtindeki pos- ia merkezinden yurdun en w- zak ve ücra yerindeki bir tanı dığına herhangi bir paketi, her) hangi bir havaleyi verebilmeli! ve gönderilen adam, evine en yakın bir merkezden süratle ve tam olarak alabilmelidir. Keza, herhangi bir teslim edilen bir eşya #ine göre her nakil vasıtasiyle 6- tomatik olarak aktarmasım ge çirip yerine emniyetle varabii- melidir. 4 — Memleketimiz birçok çe şitli istihsal ülkesidir. Ayni za- manda iklimi icabı herhangi bir ayda yurt parçaları, muhtelif mevsim farkları içinde yaşar -| * lar, İşte nakil vasıtalarının bu hususlara göre tasnif ederek ik mal ve işletmeye koymak baş- hca esasımızdır. 5 — Tarife işlerini demago - jlden sıyırmak, başlıca dikkat ettiğimiz noktadır. e Devletçi prensiplerle yaşanan bir mem - lekette millet mulı olarak dev - let eliyle kullanıla sıtaların haklarını, muayyen çizgiden aşağı fiyatla halka yedirmek bir eşyayı ayni çizgiden aşağı bir tarife ile taşımak, yani halk lehine vasıta hakkını geçirmek bizce yanlış bit iktisat prensi - bidir Zekânın son haddini, ilmin ve tekniğin bütün icaplarını kul lanıp tedbirlerini çok verimli alıp maliyeti asgari hadde in- direrek ve işlelmenin hakkım mahfuz tutarak halka faydalı ol mak ve uduzluğa vasıta olmak, işte tarifedeki prensibimiz 6 — Bütün bu vazifeleria iyi görülmesinde, teşkilât, vasıta, bütçe, iktısadi icap ve menfa - atler kadar mühim bir cihet te - ve yine iktisadi mevzu içinde saydığımız - insandır. Onun için memur ve müstah demlerimizin yazilede initliatif- li çalışmalarla çok randıman vermelerine müessir olacak iwd- birler diğer işler kadar mühim saydığımız mevzudur. Münakalât Vekâleti teşkilâtı, bilhassa posta telgraf ve de - miryolu, vazifeleri icabı olarak çok dağınıktır. Ve memisketin içtimai teşkilâtından uzak kal mış yerlerde çalışma mecburi- yetinde kalmaktadır. Bu itibar- la kanuni haklarını iyi e BiR) etmekle beraber aileleriyle bir- likte sıhhat işlerini, okutma tedbirlerini kilde almaktayız, ana) İe geniş şel * — İşçi meselesini de &- hemmiyetli bir #mevzu telâkki etmiş buluruyoruz: Biz de, vazifelerimizin hayatı atel- yelerdir. Ve vasıtalara bakan, onları bekliyen işçilerin elinde dir. Onun için onların sıhhatli, neşeli, müreffeh, olmalarını İş- letmenin mükemmel oluşunda ve tarifelerin ucuzlamasında müessir saymaktayız. Bunun £ - çin bu mevzuu da en mükem - mel hale getirmiye karar ve: - miş ve faaliyete geçmiş bulu - nuyoruz. çalışan kollara mesa' nin mükâfatını vermek karar- mızdır. Hareket halindeki vası talarda veya atelyelerde çalışan kafaların yapacakları bulüş ve icatları cevapsız bırakmamak İs- tiyoruz. Bir buluş veya icat yapıldığı zaman ona işçinin adını ver - mek gibi mânevi ve ayrıca prim İlası gibi maddi bakımdan mü kâfatlandırmak lâzımdır. Bir lo komotifin veya vapuru muay - yen mesafeye ve muayyer sü - ratle götürmek için hesaplanan kömür sarfiyatını ayni şerait al tında ayri işi, daha az kömürle yapan bir ateşçi veya süvari, memlekete birşey kazandırmın tr. O kazançtan kendisini müstefit etmek bu kazancın te madisini temin eder. Bu wsulü mümkün olduğu kadar genişle- teceğiz. Bütün bunlar kat'iyyen bir idealden ibaret değildir. Prog- Tama girmiş ve tatbik sahasına sokulmuş bulunmaktadır. Bu « Muhtekirler Milli Emniyeti Bozuyorlar Yazan: Sabiha SERTEL ükümet, harp başladığı günden itibaren ihtikârle mücadele için harekete gecti, Mahkemelerde mutat hırsızların yanında türeyen bu yeni müerim. İer büyük yekün tutmıya basl dı, Mücadele her gün siddetini arttırdı. Fakat bu yekün bir tür. İlü eksilmedi. Simdi de kontrolde calışan memurlar için yeni bir kurs açıldı, Fiyatları mürakabe i- cin kontrolde calısan memurlara ders vererek âsayisi temine çalış. mak gayet yerinde bir tedbirdir. Asayişi bozan hırsızları, canileri ele geçirmek için polisleri yetiş- tirmek üzere emniyetin polis mek İdun iktisadi polislerini heyetinin de yetiştirmesi bir zaruret oldu. * * H'» başlıyalıberi memleket. te meydana getirilen milli birlik. belki hiç bir zaman bu ka- etli olmamıştır, Memili uğraması tehlikesi yet ve istiklâlini hükümetin daş, varidatını konan vergileri arttırmak İcin sesi bile vükselmedi. Milli birli; kuvvetlendirmek için, her sınıf halk hükümetin etrafında bir cember çevirerek, sımsıkı birbiri. ne bağlandı. “ 'öylü, memleketini müdafaa için kendisine gelen davet emrini, bir nefer gibi selâmlıya- rak kabul etti. Köyünü, tarlası” nI, Yi “ sevin sevine Hamiyet. met icin hudutsuz teberrtilerde bulundular, Halkevlerinde, diğer tesekküllerde toplanan gencler, san, bir müdafaa har- lediği vazifeyi gülerek kabul ettiler, İsciler memleketin müdafaası için kendilerine teklif edilen fedrkârlığı memnuniyetle kabul ettiler, Milli birliğin hiç bir tarafında bir aksama olmadı. Kadınlar, Bayan İpönlü'nün dave. iyle bir kütle halinde vazifeleri. nin basına geçtiler. Ep“ şahsi © menfaatlerini, âmme menfaatinin fevkin. de, memleket müdafeasmı, her türlü şahsi hırsların gerisinde te. lâkki eden mubtekirler zümresi, kendilerine yapılan daveti kabul etmediler, Memleketin müdafaa» sında en büyük esas olan iktisadi müvazeneyi bozmada âmil oldu- lar, Bir cok memleketlerde tica- retlerini yoluna koymek icin düş. man ile elbirliği, isbirliği yapan, atan bu sınıf, milli birliği en kuvvetli olan memleketimizde bile willi in dısında kaldı, Hükü- melin kendilerine karsı aldığı zeeri tedbirlere, mahkemelerin en vüksek bir adalete davanan ceza, larına rağmen hozı cıkarıyor, âsavisi bozmak istiyorlar, Kon: trolde calısan memurların birer iktisadi nolis gibi hazırlanarak âsrvisi temine meehur kalmaları, sahsi menfaatlerini, âmme men- faatinin fevkinde tutan bu zülm- renin yarattığı bir mecburiyet bir zarurettir. Kömür Ocaklarından Alınan Resim İndirildi Ankara, 4 (TAN) — Ereğli kömür havzasındaki ocsklardar İstihsal olunan kömürlerden yüz de üç olarak alınmakta olan nis bi resim miktarının yüzde bire indirilmesi Vekiller Heveti tara fından kararlaştırılmıştır. ape vi Dahiliye Müsteşarlığı Ankara, 4 (TAN) — Emniyet Umum Müdürü AlRıza Çe- vik'in Dahiliye Müsteşarlığına tayini yüksek tâsdike iktiran ey- lemiş ve yeni Müsteşar bugün vazifeye başlamıştır. günün zorluklarına ve mahru- miyetlerine rağmen., Bugünün ve yarının icabet « tirdiği vaziyetler karşısında nü makale işlerimizi o sıkınlıızca görmek onu mahfuz bulundura rak inkiştfa gitmek bugün için tuttuğumuz yoldur. Dünyanın bu çetin hayatı biter bitmez, memleketin münakalât işleri * nin bu umumi esaslar içinde süratle inkişaf edip morhulesi » ne varacağından eminim, (iktisadi Yürüyüş) ten