7 Mart 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

MART 1941 T A N İSTANBUL, Ankara Caddesi 102 B Vef TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON: 24210. 24218, 24319 ALTINCI YIL — Not 1994 5S KURUŞ İze alkanlarda Waziyet Yeni ir Safhaya iriyor İngîltere Balkanlarda — teşebbüs küdretini Almanlara birakmamak azmindedir. Bütün plânlarını ona Böre hazırlamış, bu noktada müt- tefikleriyle de mutabık kalmıştır. Şimdi hareket zamamı gelmiş ol- duğuna göre, İngilizlerin bu plânı tatbika başlamaları ihtimali çok- tur. İlk hareket olarak İngiliz tay- Yarelerinin Rumön petrollerini ve Bulgaristandaki — hava — üslerini bombardımana teşebbüs — etmeleri beklenebilir. M. Zekeriya SERTEL ündenberi Balkanlarda va- ziyet yeni bir safhaya gir- liş bulunuyor. Sofyadaki İngiliz İ#firi Bulgaristan hükümetine kl ilterenin Bulgaristanla siya- Mmünasebetlerini kestiğini bil- ve Sofyadan ayrılmıştır. Atinada İngiliz Hariciye Na- Eden ve Genelkurmay Baş- *ğm General Sir John Dill ile Unan hükümet ve erkânı harbi- İtsi arasında cereyan eden mü- ereler de nihayete ermiştir. Alman orduları Bulgaristanda bu şarki istikametinde yol- na devam etmektedirler. Demek ki Balkanlardaki vazi- t siyasi safhadan askeri safha- & intikal etmiştir. Âlman orduları Selâniğe inen üç Oldan, Rodop dağlarının ve Us- ma nehrinin bulunduğu cenu- şarki istikametini tercih et- lerdir. Buradan Serez ovası- & inerek Yunanistanı tazyik ve dit etmek istedikleri anlaşılı- r. Almanya Yunanistan ile o- siyasi münasebetlerini boz- ştir. Bundan da Yunanista- l tehdit yolu ile İtalyanlarla sulh üpmaya teşvik edeceği tahmin ilebilir. Fakat Yunanistan, Al- lân akınıma karşı müttefiki İn- Ültere ile hirlikte sonuna kadar tekavemet etmeye karar ver- hu İt M'Bulgaristan!u siyasi münase- h tlerini kesen, Yunan erkânı ârbiyesiyle takip edilecek plân İterinde mutabık kalan İngilte- hi şimdi ne yapacaktır? İşte şim- li en ziyade merakı mucip olan Besele budur. General Wavell'in şimali Afri- kada Bingaziden ileri giderek Tablusu işgal niyetinde olmadığı ihlaşılıyor. Bilâkis Mısırdaki bü- kuvvetlerin, başka sahalar- kullanılmak üzere, serbest kal- hası tercih ediliyor. Diğer taraf- ha İnligizlerin Balkanlara asker ; üzere hazırlandıkları Maamafih bütün bumlar tah- len ileri geçemez. İngiliz er- k_âıu harbiyesinin müttefikleri ile irlikte hazırladıkları plânı kim- bilmiyor. Bilinen şudur ki, İn- tere Balkanlarda teşebbüs kud- )e.tini Almanlara bırakmamak az- hindedir.Bütün plânlarnı ona Öre hazırlamıştır, bu noktada ğlütteükleriyle de mutabık kal- Şimdi hareket zamanı gelmiş "lduğuna göre, İngilizlerin hazır- ğadıklmı plânı tatbika başlama- Arı ihtimali çoktur. İlk hareket “lmak üzere de İngiliz tayyarele- in Rumen petrollerini, ve Bul- karistandaki hava üslerini bom- 'kardımına teşebbüs etmeleri bek ı'nebilir. ıı_Yalmz Balkanlarda vaziyeti Slâ muamma halinde kalan dev- *t Yugoslavyandır.Almamlar Yu- Oslavya üzerinde — tazyiklerine am etmektedir. Çünkü Yugoslavya Mihvere Hitmedikçe, Selâniğe doğru sar- )ân Alman kuvvetlerinin sağ ce- “âhı daima tehlike ve tehdit al- hdadır. Yunanistanda başlıya- Şik bir harpte Alman kuvvetleri “dağlüp olursa, o vakit Yugoslav- l*" Alman ordusu icin hakiki bir Ehlike teskil edebilir. Bu sebeple V'manvanın Yugoslavyayı Mih- (Sre almak icin elinden geleni ğ”nmaktan cekinmiyeceği muhak Aktır. Fakat Yugoslavya. kom- tlarının başına gelen felâket :îrşısmdu. bitaraflığını muhafa- *da devam etmek azmindedir. âunun da neticesi bu günlerde Ğl_asılacakt)r. S. Sunner, İspanyanın Londra Elçisile Görüştü X'Maaım_ 6 (A. A.) — Hariciye “azırı Serrano Suner, İspanya- g? Londra Büyük Elieisi- Duc “_:'xlbe ile dün uzun”müddet gö- l önüştür. dev — Siğ BRE GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ irai — Kombinalar İçin Kararlar Ankara, 6 (TAN Muhabirin- den) — Ziraat Vekâleti kombina- ların memleket iktisadiyatında daha verimli bir hale sokulması için yeni kararlar almaktadır. Bu arada Amerikadan yeniden gele- cek olan ziraat makineleriyle kombinalar, takrihen vedi milve liralık 300 üniteye sahip, senede iki milyon liralık iş yapan bir müessese haline gelmektedir. Milli Korunma Kanununa is- Ziraat VekâletiBir Talimatname Neşretti tinad Tei v | bazı da topra- ğin bizzat devlet tarafından işle- tilmesi, müteaddit yerlerde halen faaliyette bulunan selektörlerin idaresi ve bu sene içinde bu işlere daha fazla hız verilmesi dolayı- siyle kombinalar icin yeni bir ta- limatname hazırlanmaktadır. Bu talimatname bu işler üzerinde da- ha verimli çalısmayı icap ettire- cek hükümleri ihtiva etmektedir. >/ İngiliz harp sanayii fabr ikalarında hümmalı faaliyet Gnl. Weygand Vichy'ye Geldi Fransız Fasında Mühim Miktarda Askeri Bulunuyor Ankara, 6 (Radyo gazetesi) — Birinciteşrindenberi Afrikada bulunan — General Weygand'ın birdenbire Vichy'ye gelmesi, yi- ne bütün nazarları Fransanın ü- zerine çekmiştir. General Wey- gand'ın rapor vermek üzere Vi- chy'ye geldiği söyleniyorsa da bu seyahat çok daha şümullü görü- lüyor. Casablanca'da Alman asker ve zabitleri görüldüğü tahakkuk et- miştir. Trablusa Alman kıtaları- nın geçtiğine göre, Casablanca'- da da Almanların bulunması her halde nazarı dikkati celbediyor. Afrikaya #geçen Alman kıtala- ( Sonu: Sa 5; Sü3) —— Yedek Subay Okulu Ankaraya Naklediliyor Ankara, 6 (TAN Muhabirin- den) — Harbiyedeki yedek su- bay okulu burada inşası tamam- lanan binalara nakledilecektir. Nakil bu ay sonuna doğru yapı- lacaktır. Bu suretle yeni tedri - sat devresi Ankarada başlıya- caktır. Alman "İstilâ Tehlikesi Çok Zayıftır,, İngiltere Harbiye Nazırı Margesson Böyle Söylüyor Londra, 6 (A.A.) — Bugün A- vam Kamarasında Harbiye Na- zırı Margesson, ordu bütçesinin Parlâmentoya arzı dolayısiyle bir nutuk söylemiş, Fransadaki İngiliz ordusunun cesaretini ve bu ordunun yüzde 85 inin geri çekilmesindeki muvaffakıyeti övdükten sonra, “Fransadaki se- feri — heyetinin başkumandanı General Gort'un telgraflarının neşri ile bu muharebe tarihinin yakında aydınlanacağını —ümit etmekteyim,, demiştir. Nazır, bilâhare Nil ordusunun harekâtından bahisle — şunları söylemiştir: “Sekiz haftaya kadar bir za- man zarfında General Wavell ta- rafından, bütün modern harp malzemesiyle mücehhez 10 ilâ 11 fırka düşman kuvvetlerine karşı kuş bakışı 720 kilometreden faz- la bir ilerleyiş yapılmış ve 150 bin kişiden fazla tahmin edilen bütün İtalyan ordusunun esir a- lınması veyahut tahrip edil - mesi ile neticelenmiştir. Orta Şark sahnesi harekâtındaki' ka- yıplarımız, 30 teşrinisaniden 11 şubata kadar, 438 ölü, 1249 ya- ralı ve 87 kayıp olmak üzere ce- man 1774 dür.,, ( Sonu: Sa 5; Sü 6 ) Edebi Tefrikamız GÜL İNSANLA Rİ Yazan: CEMALETTİN MAHİR © Okumaya başladığınız zaman tereddütsüz — inanacaksınız ki “Göl İnsanları,, hakkında verdiğimiz hükümler, teamül haline gelmiş bir gazete reklâmcilığınım mübalâğalı mah- sulü değildir. e« Göl İnsanları, “Yerli eser nedir?,, sualine ilk defa olarak fii- li bir cevap vermektedir. Bu itibarla çöl sükünetine dalmış bulunan edebiyat âlemimizde mesut bir hadise teşkil edecektir. Pazartesi Günü Neşre- Başlıyoruz X Bulgaristan Sivil Halkı Seferber Etti Sofya Hükümetine Verilen İngiliz Notası Neşredildi İngilizlere Göre o— — Bulgarlar Almanya İle Tam İşbirliği İçin Hazırlanıyorlar Berlin, 6 (A.A.) — Resmi teb- liğ: Bulgaristana giden kıtalar, manialı araziye rağmen, tayin edilen mevkilere 5 martta var- mışlardır. Sofya, 6 (A.A.) — “Stefani,, Kral Boris, Bulgaristandaki Al- man kıtaatı kumandanı Mareşal List'i kabul etmiştir. Mareşal List, Başvekil Filof ve Hariciye Nazırı Popof taraflarından da kabul edilmiştir. Bulgarisştanda sivil seferberlik Sofya, 6 (A.A.) — “D.NEB.,, Bulgaristanın, doktorlarla ecza- eıiların ve merkezi sıhhat teşki- lâtına mensup diğer şahısların sivil seferberlik hizmetine alın- masına ait verdiği bir karar bu- günkü resmi gazetede neşredil- miştir. * Sofya, 6 (ALA.) — “B.B.C.,, 16 — 65 yaşları arasındaki bü- tün annelerin. ve 20 — 40 ara- sındaki- bütün. kadınların. - sivil, seferberliği hakkındaki kanun, dündenberi meriyete konulmuş- ULE. ( ngilterenin notası Londra, 6 (A.A.) — “Reuter,, Sofyadaki İngiliz Elçisi, Bulgar hükümetine verdiği notada, Bul- garistanın, üçlü pakta iltihakı i- çin yapılan müzakereler sırasın- da Alman kıtalarının memleket içine girmesi hakkında Alman- (Sonu: Sa 5; Sü 4) Eski Kral Carol İspanyadan Portekize Kaçtı Hududu Sahte Pasaportla Geçtiği Haber Veriliyor Madrit, 6 (A.A.) — Sabık Ro- manya Kralı Karol ile Bayan Lupescu'nun kendilerini nezaret altında bulunduran polisi alda- tarak Seville'den kaçtıkları öğre- nilmiştir. Beş aydanberi fiilen mevkuf bulundukları “Andalu- sia Palac,, otelinden görünmeden çıkan sabık Kral ve Bayan Lu- pescu, kuvvetli bir otomobile bi- nerek sahte pasaportla hududu geçmişlerdir. Badayoz civarında firarilerin bindiği 8 kişilik bü - yük bir Chrysler otomobili bu- lunmuştur. Bu mevkiden sonra sabık Kral voluna baska bir oto- (Sonu: Sa 5; Sü 7) C B . ğiniz en kıymetli hediye YALNIZ Çocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün hediyeler unutulabilir. Fakat ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ izini bırakır. Çocuğun bütün hayatında FİYATI () TİRANIR. Akdenizde hava kuvvetleri ile işbirliği yaparak bir İtalyan deniza İtısını batırmaya muvaffak olan bir İngiliz destroyeri. (Sol da tahtelbahir batarken) Atinada Bir Resmi Tebliğ Neşredildi İki Hükümet de Harbin Genişlemesini Önlemeğe Çalışıyor Selâniğin Müdafaası İçin Tedbir Alınıyor Atina, 6 (A. A.) — Atina ajan- sı bildiriyor: Eden ile General Dill'in hareketleri münasebetiyle dün akşam aşağıdaki resmi teb- liğ neşredilmiştir:. “Büyük Britanya Hariciye Na- zirı Eden ile İmparatorluk Ge- nelkurmay Başkanı General Sir John Dill resmi ziyaret maksa- diyle 2 Martta Atinaya gelmiş- lerdir. Eden ve General Dilli, Kral ve başvekil tarafından ka- bul edilmiş ve kendileriyle uzun uzadıya görüşmüşlerdir. Eden Yunan ordusunun kahra- manca mukavemetinden ve zafer- lerinden duyduğu takdir ve hay- ranlık hislerini ifade etmiştir. Diğer taraftan Korizis, tahrik vaki olmaksızın bir İtalyan teca- vüzüne maruz kalan Yunanista- nın bu memlekete karşı giriştiği mücadelede büyük Britanyanın Yunanistana yaptığı kıymetli yar dım karşısında kraliyet hüküme- ti ile Yunan milletinin duyduğu derin minnettarlığı tekrar izhar etmek fırsatını bulmuştur. Balkanlarda harbin genişleme- sini önlemek icin bütün gayret- lerini sarfa devam eden iki hü- kümet, mezkür mıntakadaki va- ziyeti büyük bir dikkatle tetkik (Sonu: Sa 5; Sü 5) "Bulgaristan Pişman Olacak,, İngiliz. H. Müsteşarı Avam Kamarasında Beyanatta Bulundu Londra, 6 (A.A.) — Avam Kamarasında, Sofyadaki İngiliz Elçisinin geri çekilmesi hakkın- da sorulan bir suale cevap ve- ren Hariciye Müsteşarı Butler demiştir ki: “İngiliz hükümeti, — Bulgaris- tanın bu kararından pişman ola- cağından şüphe etmemektedir.., Avam Kamarası âzası, bu be- yanatı alkışlarla karşılamıştır. Bunu müteakıp, işçi partisinden Thon, Eden'in ne zaman dönece- ğini sormuştur. Butler, bu suale şu cevabı vermiştir: “— Vazifesini bitirince.., * Kahire, 6 (A.A.) — Eden ve General Sir Dill, Ankara ve A- tina ziyaretlerinden Kahireye dönmiüişlerdir. Bulgar hazırlıkları Londra, 6 (A. A.) — “Reuter askeri muhabiri General Sir Hu- bert Gough yazıyor: (Sonu: Sa 5; Sü 7) Harhin başındanberi kâtta bulunan cephede hare Yunan Kolordu Ku- mandanlarından General PİTSİKOS İLK HEDEF Yugoslavy < Atina'dan Önce Belgrat'ın Tazyik Edilmesi Muhtemel Ankara, 6 (Radyo gazetesi) — Bulgaristandaki Alman askerleri Yunan hududuna doğru toplanı- yor. Her halde Almanya Balkan- larda siyasi, iktısadi askeri ne olursa olsun her hangi bir hare- kete geçmeden önce, Bulgaris- tanda iyice yerleşecektir. Bu yerleşme işini bitirdikten sonra Almanyanın evvelâ — Yugoslav- yayı tazyik edeceği sanılıyor. Yugoslavyada, toprakları par- çalanmamak şartiyle, mihverle işbirliği yapmak istiyen bir züm- re vardır. Ancak, ordu arasında Sonu: Sa 5; Sü 6 ) İngiliz Harp Gemileri Faaliyette Norveç Sahilindeki Lofoten Adalarına Bir Hücum Yapıldı 12 Gemi Batırıldı Adalardaki Tesisat Tahrip .Edildi — - Londra, 6 (A. A.) — İngiliz A. mirallık dairesi ile Norveç bahri. yesi tarafından müştereken neş- redilen resmi tebliğ: Lofoten adalarına salı gecesi yapılan hücum tam bir muvaffa- kıyetle neticelenmiştir. Taarrız şu üç gaye ile hazırlanmıştır: Birincisi; balık yağı istihsali- ne mahsus tesisatın tahribi. Şim- di balık yağı istihsal mevsimidir. Bütün balık mahsulü de Alman- lar tarafından alınmaktadır. Ba- hk yağı Almanya için hususi bir ehemmiyeti haizdir. Zira infilâk maddeleri imalinde gliserin yeri- ne kullanmaktadır. İkinci gaye; bu bölgede buluna- bilecek bütün Alman vapurlari ile Alman kontrolü altındaki va- purların batırılması. Üçüncü hedef ise, adalara kon- trol vazifesiyle mükellef Alman- larla düşmana yardım eden ma- halli Cuislingleri esir almaktı. Hücum salı sabahı erkenden , (Sonu: Sa 5; Sü 7) Va N GÜNLER GEÇERKEN ) ATA MİRASI Yazan: Refik Halid y Ş ir İsviçre Br de davetlilerce riayet mecburiyeti 1624 d olan bir buyrultu B PI suretini neşrediyor: “1 — Misafirler temiz elbise, boyanmış fotin giymiş olmalıdırlar ve her lokma üzerine bir kadeh şarap yuvar- lamamalıdırlar. 2 — Sahanlara dirseklerine kadar ellerini sok- mamalı, yaladıkları kemikleri tekrar sahanlara koymamalı, ya- hut arkalarına fırlatip atmamalıdırlar. 3 — Parmaklarını yala- mak, tabaklara tükürmek ve örtü kenarlarına sümüğünü silmek kat'iyen yasaktır.,, Düşündüm: İşte sonradan büyük bir imparatorluk kuran hanedan sarayında 317 sene evvelki terbiye ve muaşeret seviye- sini gösteren bir vesika... Ayni tarihte her tarafta, hattâ İngilte- ra Kralı I inci Jagues'ın sofrasında bile vaziyet bundan pek üs- tün değildi ;başta Kral olmak üzere erkân, kocaman butları elle- riyle tutar, yalaya kopara yerler ve yağlı parmaklarını sırma işlemeli kol kapaklarına silerlerdi! Kadife, dantel, atlas, pırlanta içinde uzaktan göz kamaştıran Fransa hükümdarlarının ise ko- kudan yanlarına yanaşılmazdı. Artik ahali ne olabilirdi? Ayak- lanmış fışkıdan gayri... Halbuki 1624 te -IV üncü Murat devri- Osmanlı sarayında, hamamdan yeni çıkıp gelmiş olan misafirler, sabun kokulu terte- miz elbiseler içinde, yer sofraları başına çiçek gibi dizilirler, hiç şüphesiz ne but kemirirler, ne döşemelere kemik atarlar, ne par- mak yalarlar, ne yağlı ellerini yenlerine silerlerdi; hususiyle ön- lerine tükürmeyi ve sini kenarına çevrilen nazenin örtüleri men- dil yerine kullanmayı hatırlarından geçılrmeılerdi. Hem bu da- misafirleri ve ri- vetlilerin çoğu, o ki Avrupa h cali gibi cedbecet asil adamlar değildi; ekserisi türeme, sonra- dan görme, halk tabakasından yetişme idi. O halk tabaaksına da gelince, Avrupanınkiyle kıyas kabul etmiyecek derecede te- miz bir insan cemaatinden ibaretti. Biz onların torunlarıyız; binaenaleyh modern muaşeret, kı- yafet, tuvalet ve terbiyede gençliğin örneği -sofra örtüsüne sü- müğünü silenlerin atavik bir sürgünü saydığım- bobistil kirliliği ve peliği değil, dedel mizliği olmalıdır. imizin çeki düzeni, terbiyesi ve te-