7 Mart 1941 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

VATANEVİ— Başmuhırriri: Ahmet Emin YALM Cağaloğlu, Molla Telefon: 24156 — Telgrai AN Fenari S- 52 VATAN İst- 1941 ATAN SIYASI SABAH GAZETESİ Süleyman Nazif ve Ben.. Yazan: Nizamettin Nazif Bugün Üçüncü Sayfada 7 MART Hı: 5 Kuruş Yılz | — Sayı: 195 CUMA Fiyatı: a ' ayıt — arometrenin : GSN n S a | ... Jösterdiği | Başvekili İstikamet Almanyanın Zaferinden Eminmişl 1940 temmuzundan - beri harp taliinin barometresi ep Almanyanın aleyhinde Olarak alçalmıştır. Yazan: Ahmet Emin YALMAN arınki havayı ınlımı'k ısu- terseniz bıromefrenın Ç taniyede ne göaterdiğllıe_ bı; nı__a)'ımı. Dün ne zöa"dıguıgl;- ı—u"“ nisbetle alçalıp 819"':_ e ğiha dikkat ediniz, Havadali I$af istidadının ne tarafa _Hîoı Olduğunu bu suretle kestirmi$ lursun uz, -| , Harbin yarını hıkk!ndı ıl?ğ:' lik etmek için de ıynı'.ııı)ı ae Vurulmalıdır. Hı;p u;nıâl:ı y en gelip ne tarafa gt6 * e denberi olup biten [ı_,idu:ler bi APaçık gösterir. 40 Hareîeı noktası olıgl:“;?ne temmuzunu ele alalım: tığı bar görüyoruz: Tepeden "";şiı dar hazırlıklı ,ve ıı!ıâılı ;“a“ya ve her hınbıîıı uğu gibi piposu a8 u tinı sallıya sallıya ıîıeydfl;:":rp * an ve harp hazırlığına G bir çinde girişmek itiyadında olan üT ortalığı Almanya Şl ai t tmiş y VR:; bl;înşmarkı. Felemenk, E;. çika, zincire vuruhnuel'l;.h.lm. ların bün'."uıı kutv:et mei ulmuştur. "aYeıll;ıozn bu arada Almımlı:: ilk büyük hatasını yapmıs, a giliz kuvvetlerinin mühim ök kısmını Dünkerk'ten kıçı;mklik.ı İkinci hatası da şaşkınlık çe sında İngilterenin üstüne sa yögne ik vuruşta tir. Fransa, ormanın” cak yerde Comp' har- da keyif çıkarmak ve M";uî" bin mütarekesine aynen a çalışmıştır. : A a bir iki günlük fasıla İngi- lizlerin kendi ,mdî"'—?n-!lfı,_ığnla- maları ve mukavemet azmini ..T kilâtlandınmaları için kâfi gel- miştir. Almanların hşıbı h'”mı; ne olarak, bütün lngı_herc bir te harp meydanı .halini almış ve tam bir birlik içinde_ ı.-nul'(aflemeı te ve mücadeleye gırışy-nşiır. İngilizler tehlikeli gufıler Ka hattâ aylar gcçinnişlcrdır. Fî a bu dakikalarda bile canlarını ]u;. tarmağı düşünmekle kaîmnrımı,da", büyük bir kumar oynamîwa_r bi; İngilterenin istilâsı beklendiği ci sırada, İngiliz adalann_c'iğkı n:;ir törlü kuvvetlerden mühim P kısmını Şimali Afrikaya gön em mişlerdir ki, bu süretle muayy' ! bir dakikada istilâ ıeşebbı_ıa::n önliyecek bu kara kuvvetin B kendi kendilcrini_âîerrâçn tam m. etmişlerdir. — ııışi:ılr:.ı:ıhıi'ıuı:n<:üretli tedbirin n: kadar isabetli olduğu pek çi vlı. anlaşılmıştır. Mihverin bir. b itler, harbin cereyan! u'z"":âdia büyük bir tesir yapacağın! # ettiği Şimali Afrika harekâ !: urada da az zamanda İng_ ter Z nin kahir bir zaferile neticelen Miştir, ) ı;'*al)'nnlaı-m senelerdenberi ha Zırladıkları harp mal_zcmeî; I:rl gilterenin eline dü?mi_’ş! o.ıi. udc- daĞlln-ııqı. Akdenizdeki İngi'iz ve Niz hâkimiyeti artık ursıılmıaz rî: Sürette kö Hmuştur. İtalya teşag kök tu İngilizle Unanistana saldırması, N$ (8 Girit gibi bir çok mühi *ti ele geçirmek ve Avrupa ;:"' üzerinde tayyare üslerine im Üüs- kı- sa- ip olmak fırsatını vermiştir. Al- aAnyanın en mühim yol arkadaşı SS serilmiştir. ; bi "Siltere tarafındaki ' he gelince, Almanlar. bu sa n ka Bittikçe geriliyorlar. Amcb_ ân gelen uzun menzıl!ı. h'fY &Ç toj ler İngiliz hü- plu tayyareler z h îum kudret ve sahasını gitgide hrıt"mak!adır. Bu tayyareler Le- ıı,ma" üzerine keşif uçuşları yap' 'alar Ve oraya kaçırılan Alman evamı Sa, 5, Sü. 2 de) hava har- Mühim * İngiliz donanması No Sovyetler Birliğinin Rom: istediği bildirilmekle be haber olması ihtimali de sabik İspanyada nezaret altında Sülunan . e vangınlar çıktı. v penzin dCPd"rmd. ae H, Anverste petrol ve İngiltere Bulgaristanı d YA * |kil Fransız ajansı bildiri: Alans ve Radyo Gazete sin ir ada 4 rveçte ııı'ı--amım yererek Karadenizde üsler anyay tekzi! inâve ediliyor. üşman toprağı İân g betile: Düş Norveçe deniz hareketi ına zaman zaman ve hatıra gelmiyen şekillerde darbe indi Otomobiller Ankara, 6 (Telefonla) — Fo- ordinasyon heyetinin teklıli_ üze- rine Vekiller Heyetinin tasvip et- tiği bir karara nazaran drvlctse satın alınan taksi otomobillerinin | Konabilecek yerine sahipleri tarafından yeni edilebilecek plâka otomobiller ikame ve bunlara belediyelerce verilecektir. | T. B. M. Meclisi Pazartesi Toplanıyor Hariciye Vekilimiz, Parti Crupunda, Dış Politikamızı İzah Edecek Alınan Taksiler Yerine Yeni Ankara, 6 (Telefonla) Hariciye Vekilimiz, Meclisin izahat verecektir. — Büyük Millet Meclisi önümüzdeki pazartesi günü öğleden sonra açılacaktır. Bu devrede görüşülecek maddeler arasında mü- him olarak belediye memurlaril& bekçilere ait kanun projeleri ve işçi sigortalarına dair Sıhhat Vekâletince hazırlanan lâyiha vardır. Ayrıca pazartesi günü öğle- den evvel Parti grupu da toplanacaktır. Bu toplantıda tatil olduğu müddet zar- fında dış politikamızı alâkadar eden hususlar etrafında seri cüzütamları hareket halinde - |Norveç'e Baskın GAYE: 1- Balık Yağı İmalini Baltalamak 2- Alman Gemilerini Batırmak 3 -Hainleri Esir Almak Eden'e Teminat Cripps'in Sözü: Türkiye Rusyadan Londra, '& (A.A.) — İngiliz matbuatı»: Daily Telegrıph ga- zetesinin diplomatik muhabiri ya- z'yğî:Eden'le General Dill Anka- ra ve ÂAtina görüşnıelerinden son- ra Orta Şarktaki genelkmmıyla birlikte Almanların yakında bek- lenen hareketlerine karşı kuvvet. lerimizin en iyi şekilde nasıl kul- lanılabileceğini kararlaştıracaklar ve belki de Almanları Balkanlar- t Şimali Afrikada dö- c vînîîmıf;: 5, Sü. 6 da) *X* Sovyetler Romşnyadan Üs İstemiş Fakat Bu Haber Alman Manevrası Sayılıyor Londra, 6 (AA) — Müsta- iyor: Balkan vaziyetinin manzarası, a zâhiren bugün yeni- bulunmaktadır. Bü etlerin Romanyaya k.Karadenizde ba- hiç olmazsa den değişmiş tebeddül Sovy ir nota verere Ki b”"niîr talep etmesi üzerine hasıl zı üs ştur. z ” olmuş lâhiyetli mahfil- Londranm 88'? i haberi teyil ı : luıl'ı)i)ç“bir malümata sahip 'olma e doğruluğun- başka haberin Z glaknmc'îd'dî surette şüphe etmekte dirler. a i$ük ütalaa u " hususta M b edîıı er Rusların K'arader_nz:le Ka fi miktarda üsleri old_ı_ıgu ' tırlatmakta ve.Rumen ü tiyacı olmadığını d"I(e&vımn Ba. 5, Sü. t eder mahiyet- 5 de) pe*/ © Göre Günün En Hâdiseleri ya bir sürpriz hücumu yaptı. an pn)pığllldl!*l tara> hi in uydurulmuş bir n r bunun  pini elde etmek içi Romanya kralr kaçtı. Emin Olabilir.. Sovyetlerle Almanlar Bozuşacak mı? Yunanistandan Yana Amerika Nikbin Nevyork, 6 (A.A.) — Radyo ile yapılan neşriyata bakılacak 0- son ve bilhassa Yunanistanın muka. vemet kararını bildiren “yeyanat Amerikada yeniden bir mkbinlik havası yaratmıştır. b Ayni zamanda Türkiyehin kati hattı hareketine karşı Beslenen Kral Karol | veBn.Lupesko Kaçtılar Mevkuflar Polisi Aldatmışlar Madrit, 6 (A.A,) — Sabık Romany.a Kralı Karol'la Bayan altında bulunduran polisi aldata- rak Sevil'den kaçtıkları öğrenil- miştir. Beş aydanberi fiilen mev- k“f bul ” | lları Andal H lastan görünmeden çıkan sabık Kral ve Bayan Lupescu, kuvvetli itimat da bütün lekette yü- rütülen mütalâaların daha metin bir ifade ile izharını temin etmek. tedir, Sovyetlerin Bulgaristanı protes- to etmesi keyfiyeti de bir çok mütalâalara yol açmıştır. Balkan. ların bugünkü vaziyeti karşısında Savyetlerin ittihaz ettiği hattı ha- reket hususunda pek muhtelif fi- kirler serdedilmektedir. Ekseriyet Rus protestosunun samimiyetin- den çok şüphe etmekle beraber bazı muharrirler Boğazların kon- trolu meselesinden dolayı Alman ların Sovyetlerle arası açılacağını tahmin etmektedir. Brükselde Petroller Yanıyor Londra, 6 (A:A.) — Müsta- kil Fransız ajansı bildiriyor: Müstakil Belçika ajansına ge- len haberlere göre, Anvers'teki petrol ve benzin depolarında bü- yük yangınlar çıkmıştır. bir ot bile binmişler ve sahte pasaportla hududu geçmişlerdir. Basayoz civarında;, firarilerin bin- diği 8 kişilik büyük bir Chrysler otomobili bulunmustur, Bu mev- kiden sonra, sabık Kral, yoluna başka bir otomobille devam et- (Devamı: Sa, 5, Sü. 3 te) * Alman Hedefi Times'e Cöre: 1- Yugoslavya 2- Yunanistan Londra, 6 (A.A.) — Times gazetesi başmakalesinde — şunları yazmaktadır: Görünüşe nazaran Alman baş. kumandanlığı ya ayni zamanda ve yahut birbirini takiben tatbik etmek üzere üç suretle harekete geçebilir. Bu hareketler Yugos: layya, Yunanistana ve Türkiyeye karşıdır. Viyana paktının imza- sından sonra Von Ribbentrop ta, rafından yapılan beyanata bakı- Devamı Sa, Ö, Sü 4 de) kk-k Kara Liste Kalkıyor Ticaret Vekâleti Ticaret vekâleti İngiliz korpo- rasyonunun bir kısım tüccarları- mızı kara listeye sokması mesele- si hakkında İstanbul birliklerine bir tamim göndermiştir. Bu ta- mimde hulâsaten şöyle — denili- or: «İngiliz makamları tarafından kara İisteye alındıkları söylenen tüccarlar Vekâlete müracaat et- mişlerdir. Ferdi ticari münase- betlere müteallik hüsnüniyet ka- idelerine muhalefet hali hariç ol- “ mak üzere, mevzua uygun suret- Bu İşi Prensip Bakımından Kesip Atmıştır te yapılacak ihracattan tüccarla- rımız şahsan mes'ul — tutulamaz. Tutnlacak olursa buna dair lü- zumlu teşebbüsler yapılır.» Okuyucularımızın hatırındadır ki gazetemiz bu kara İliste mese- lesini ciddi surette ele almiş ve böyle bir usulün nekadar büyük mahzurlara ve nekadar manasız anlaşmazlıklara yol açacağını ileri sürmüştü. Hükümetimizin bu işte teşeb- büse geçerek işi kökünden hallet. mesi çok yerinde bir harekettir. — Kendi Varılan Hedefler: 1 11 Gemi Batırıldı 2 215 Alman ve 10 Hain Esir Edildi Londra, 6 (A.A.) — İngiliz ami- Yallık dalresi ile Norveç bahriyesi tarafından — müştereken neşredilen resmi tebliğ: Lofoten adalarına salı sabahı ya- pıilan hücum hakkında şimdi tafsilât verilmesi imkân dahiline girmiştir. Hücum tam bir muvaffakıyetle neti- b a | Bu taarruz şu üç gaye ile hazır- lanmıştır: Birincisi, balık yağı istihsaline mahsus tesisatın tahribi arzu edil- mekte idi. Şimdi balık yağı istihsal mevsimidir. Bütün balık mahsulü de Almanlar için lâzım olan diğer Nor- veç istihsalâtı gibi düşman tarafm- dan almmaktadır. Balık yağı ise Al- manya için hususi bir ehemmiyeti haizdir. Zira infilâk maddeleri ı'ı"nu- linde gliserin yerine kullanılmakta- dır. İkinci gaye, bu bölgede bulunabi- lecek bütün Alman vapurları ile A man kontrolu altındaki vapurların batırılması idi. Üçüncü hedef ise adalarda kon- trol vazifesiyle mükellef Alman ge- mileriyle Alman kontrolu altındaki (Devamı Sa. 5, Sü. 5 de) */* | ! | | İngiliz Sefirinin Verdiği Cevap Müussolini de Si- zin Kadar Alma Zaferinden Emindi! «Bulgar başvekili, İngiliz nota- sını alırken, Alman zaferinden emin olduğunu söylemiştir. İngiliz sefiri de şu cevabı ver- miştir: — Mussolini de kadar Alman z“lerinden emin bulunu- yordu. İngiliz sefirile Bulgar başve- kilinin bu son mülükatı pek dos- tane olmamıştır. İngiliz sefiri, bir kaç güne ka>- dar İstanbula gelecektir,..» Radyo Gazetesi sizin Bulgaristandaki Alman — kmt'aları kumandanı Mareşal List Alman Kiıt'aları Knmandanı BulgarKralıyle Görüştü Sofya, 6 (A.A.) — Stefani a- jansından: Kral Boris, Bulgaristandaki Al. man kıtaatı kumandanı Mareşal List'i kabul etmiştlir, Mareşal List, Başvekil Filof ve Hariciye Nazırı Popof tarafların: dan da kabul edilmiştir. GÜNÜN SESİ Dil İşlerimiz YAZAN: .- REŞAT NURİ Değerli bir muharrir arkadaşı- mız bir iki gün evvel yazdığı bir makalede ll işlerimizin ağır gittiğinden şikâyet ediyordu. Devlet bu mMeseleye on üç sene evyvel el kuyvııııı_ılıır. Başta en bü- yüklerimiz olmak üzere bir çok ilim ve fikir adamlarımız bu en büyük milli davamıza uzun uzadıya emek sarfetmişlerdir. Fakat alınan neti- ©e, arkadaşımızın haklı olarak Böy- lediği gibi, parlak değildir. Niçin ? Birinci Dil Encümeni 928 de ça- Tışmalarına başladığı zaman şu va- ziyetle karşılaşıyordu: Yeni alfabe- Yİ kabul öden Türk milleti Arap - fars âlemile olan son bağını kopar- mış, Greko-Lütin kültürü dairesine Birmiştir. Bu âlemle fikir alışveri- Şine girişmek içih en esaslı şart bu üleme mensup herhangi bir millet kadar kelimeye sahip olmamızdır. En büyük Tügatlerimize göre keli- me mevcudumuzu ortaya dökerek ve bunu güarbin orta bir lügati olan Larus'daki kelimelerle karşı- laştırdık, Larus'un doksan küsur üzere yavaş yavaş bu kelimelerin tedariki çaresine bakmaktı. Bereket versin bunların bir çoğu ilim ve sanat ıstılahlarıydı. Dilin Jenisine aykırı düşmemeleri - için tayin edilecek prensiplere göre ilim ve sanat adamları tarafından va- zedlimeleri mümkündü (Tanzimat- tan sonraki — riyaziye, tıp vesalre astılahlarımız. gibi). Geri kalan medeni mefhumlar, orta dil (İangue commune) kell- meleri için de encümen, yine bir takım mazbut prensiplere göre, ye- ni teklif kelimeleri — haxırlıyarak rüzgâra serper ve bunlardan tutan tutardı. Fakat encümen daha bu işe yenl başlarken ikincl bir misyon tekab- bül etti ve bu onu milli bir heyeca- nn ateşlerile birdenbire sardı: Dill yabancı — kelimelerden temizlemek, dnhi an Türk kü bir dil meydana getirmek. Birinci hedef eneümene eldeki otuz bin kelimeyi en aşağı iki mis- line çıkarmak vazifesini yüklüyor- du. İkinci hedef ise bu otuz binin de en çoğunu arapça - !ıııcı'dl_vo ayıklıyarak mevcudü kim bilir ka- ça indirmiye zorlamaktaydı. Birinci Dil Encümenini çökerten asıl sebep, İkisi de makbul, fakat bin kel karşı b otuz bini bulmuyordu. Şu halde garbin altınış bin mefbumu vardı ki bizde mukabil işaretleri (signes) bulun- zit işi ayni zamanda gör- mek arzusuna kapılmasıydı. Fakat dil hareketimizin — birinci DÜ Ku- yultayından sonra — başlhıyan ikinci madığı için kendi dil ifade imkünındah mahrumduk. Yapılacak iş yine Larus delâleti da da çal n bü çif- te hedefli (ambigü) karakteri mu- hafaza ettiği görülmüş ve şikâyet ile bu açığın bir edilen di en büyük sebebi bul ve en || ) ĞST T _.31 x e —e me