5 Eylül 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
k Son iki üç ay içinde, Romanyada LG E| NN. -E-V l, Ankara Caddesi 103 RAF: TAN, İSTANBUL FON: 24310, 24318, 24319 ALTINCI YIL — No. 1833 GÜNLÜ K SİYASİ HALK GAZETESİ Yeni Müşteri Dr Gasson diyor ki: suretiyle bir iki sene gibi rinin adedini bir eisli artısrabilir Bulmak Sanatı “Her tacir ba kitapta gösterdiğim oswlleri tatbik etme kasa bir zaman içinde müşteri Ben bu kitabımda sir .ROMANYADA Beşinci Kol Faaliyete Geçti Son senelerde Romanyada Alman. ya tarafından milyonlarca ley sar- #odilmiştir. Yüzlerce gözete tesis #imişlerdir. Memleketin her tara» $#ında müzellâh tethişçi teşkilât vücude getirmişlerdir. Bu tethiş, ilerin paraları da, silâhları da Almanyadan gelmiştir. Romanya Mili Köylü Partisi İ- kinci Relsk Dr. Lupu M. Zekeriya SERTEL azi istilâ taktiği hiç şaşmı yor. Nazi istilâsını evvelâ ket dahilindeki Beşinci Kol ba- arlıyor. Ondan sonra o memle. ketin siyasi veya askeri istilâsı Yirmi dört saatlik bir mesele o İuyor. Fransa da dahil olduğu halde, bütün istilâ edilen mem. leketlerde Beşinci Kolun faaliye- tidatma orduya istilâ için yol aç. mastır, Şimdi de Romanyada Beşinci Kolun fazliyete geçtiğini görü. Yoruz. Romanya (meselesinin Berlin ve Romadan ecek emirlerle balledileceğini uman Beşinci Kol, son zamanlarda se #İDİ çıkarmıyordu. Kral Karol Berlini memnun etmiş olmak için Mazi faaliyetinin mümessilleri o- Jan, Demir Muhafızları tatmine çalıştı, Bu teşkilâtın serbestçe İaaliyette bulunmasına müsaade €iti. Hatta kabineye bunlardan bir iki aza aldı. Fakat bütün bu Yarım tedbirler Almanyayı mem. Bun etmeğe kâfi gelmemişti. Hat- ta Berlin, kendisinden müsas. de almaksızın kabineye giren bir iki Demir Muhafız mensubünü Mmuahaze etti. Nazilerin takip et- tiği prensip şudur: Ya hep, ya hiç. Naziler yarım (anlaşmalara, uyuşma siyasetine muhaliftirler. Orun için ya hükümeti tamamen Demir Muhafızların eline teslim gitmek lâzımdı. ve yahut Demir Muhafızlar günlerini bekleyecek. lerdi. Bunun üzerine kabinedeki Demir Muhafız mensupları çekil. diler ve sıralarını beklemeye ka. rar verdiler, Bu arada Berlin doğrudan doğruya mevcut Ro. manya hükümetine emiri tebliğ etti, Romanya hükümeti bir müddet taallül öder gibi oldu. Bunun üzerine Hariciye Nazırı Viyanaya çağırıldı ve kendisine, Berlin ve Romada takarrür eden esaslar dahilinde Transilvanya- Yun mühim bir kısmının derhal Diacaristana iadesi emredildi. Romanya hükümeti için bu €mre İlââiten başka çare kalma. Fakat Rümen milleti ve bir kı. Sm Rumen kumandanları bu em. Ti protesto etmek cesaretini gös terdiler. Köylü partisi reisi Ma. Bu İsyanı organize etmek üzere 1 pösiivanyaya gitti Hoşnutsuz. sik umumidir, ve bu dahili hoş. mutsuzluk Romanya ile Macaris. yiz arasında bir çarpışmaya, da- ille de bir isyana müncer ola. İda PU çekli almca Romanya. <İ Kolu teşkil eden De Mir Muhafızlar derhal harekete iy Son gelen haberlere gö. me en is o . Hatta Krala suikast tertip, ettik. ilmekted leri zanneği lr, Bu Suretie şimdi yanın her tarafında, bilhassa Bükreşte Demir Muhafızları tekrar sahne. de BÖTÜYoruz, Beşinci Kol vazi. fesini ya; istilâ en bazirlayıe ve istilâ hareketi, ** emir Muhafız teşkilâtı, Ro. 45” , Manyanın yerli Nazi teş. kilâtıdır. Sekiz sene evvel Bük. Teşte Arkanjel Mihael adr ile or. taya Çikmiş, sonra adını Demir Muhafızları çevirmiştir. Gayesi memlekette Nazi rejimi kurmak. tır. Takip ettiği metot tethiş ve katildir. Reisleri Kordeanu İs- minde bir Ukraynalıdır. Teşkilât bilhassa gençler, orta sinif, ve müteassıp bazı köyler arasında yayılmıştır. Eski Romanya Hariciye Nazırı Titulesko'yu iktidar alan düşüren, Ve sönra zehl, teşebbüs eden bunlardır. G8 20 Resi temmuzunda Rümen ricalin. den Stelesku'yu öldürenler gene onlardır. En büyük düşmanları da Mili Köylü partisi ve onun reisi olan Maniu'dur. Memleket içinde her "ğhirdi gazeteleri vardır, Bükreşte Cu. rentul gazeteyi onların İŞ meşreder, “a. Şa Sağ2 Sü; 3) İngilterenin Amerikaya kiraladığı üsleri gösterir harita: 1 — Terre Neüve'ün Cenup sahili ve Garbindeki Şibiceziresi. 2 — Bermudes adası. 3 — Bahama > D - HT Da Ge » Bermuda sd. o # & >» v0 Z Antigua 4 . ; tAY/PLER DENİZİ Adalarının Şark sahilleri, 4 Avelon — Salnte Lucla ve Trinidad Adala- rın Garp sahilleri ile Antigua Adası, $ — İngiliz Guyan'ı. Bazı Hatlarda | AMERİKA 50 Tramvay işletilmiyecek Ray Gefirtilemezse Gelecek Aylarda Birkısım- Seferlerin Tatili İcap Ediyor İstanbul tramvay ve elektrik idaresi, halkın tramvaylarla da. ha rahat seyahat edebilmesi için bazı tetkikler yapmaktadır. Bu arada aktarma biletleri ihdası ü. zerinde de çalışılmaktadır. Bu suretle meselâ, Bebekten tram. vaya binen bir yolcu, aldığı bi- letle, Beyoğluna veya şehrin di. ğer semilerine gidebilecektir. £ dare bundan başka yeniden, da.| tamamen bitmiştir. Meselâ, ray ha fazla yolcu alan otomatik ka- pılı uzun tramvaylardan sekiz tane daha inşa ettirmektedir. Bunlar yakında sefere başlıya. caklardır, Yalnız idare malzeme ihtiyacı bakımından iyi vaziyette değil dir. Şirket, bütün tesisatını, Na. fia Vekâletine devrederken, çok! az malzeme stoku bırakmıştır, Bunlar da kullanılmış ve hemen (Sonu, Sa: 2, Sü: 4) Hava Harpleri Dünkü Alman Hücumları Püskürtüldü İngilizler, Calais'yi Bombardıman Ettiler Londra, 4 (A.A.) — Bu sabah düşmanın iki tayyare grupu İn. gilterenin cenubu şarki sahilleri- ni geçmiştir. Bu gruplardan birisi Kent eyaletindeki tayyare mey- danlarını, diğeri de Times nehri mansabını geçtikten sonra Essex eyaletindeki tayyare meydanın bombalamışlardır.. İngiliz tayya- relerinin seri ve şiddetli mukabe- lesi sayesinde düşman tayyareleri ehemmiyetli bir hasar yapmayâ muvaffak olamamışlardır. İngilterenin diğer bazı mmta. kalarına da münferit surette bom ba ve yangın bombaları atılmış. tar, (Sonu, Sa; 2, Sü: 6) Askeri Vaziyet Almanya Ancak Yeni Silâhlarla Bir İstilâya Teşebbüs Edebilir Hemen ber gün, Almanların İngütereye yapacakları #ıraç ha- reketinden bahsolunuyor. Fakat, bugüne kadar, o derece büyük mikyasta bir ihraç hareketini, hiç kimse mümkün göremez. Vâkıa, Canubi Çinde, Japonlar, böyle bir hareketi o muvaffakıyetle netice lendirdiler; Fakat onlar, hasımla- rına, deniz tayyareleri bükimin, dar. ezici bir surette mütefevvik- iler. Üstelik, denizlerde tam bir hiktmiyete sahiptiler, Bugün mevcut bulunan modern silâhların, ihraç hareketini nisbe (| ten kolaylaştırdı lunamaz. Bu yor. Bu silâh, ihraç sevkulcey; de, hakiki bir inkılâp yapmı lunuyor: Çünkü tayyere yüzün- den bugün, bir ihraç teşebbüsü (Sonu, Sa; 2 Sü; 7) İngiliz hava kuvvetlerine mensup genç tayyarecilerden bir grup uçuşa hazır vaziyelte bulunuyor Destroyeri Gönderiyor İngiltere, En Müşkül Şartlar Içinde Bile Donanmasını İmha Ve Teslim Etmiyecek Vaşington, 4 (A.A) — Mister Roosevelt, Vaşingtan'a dönmek üzere bindiği trende İngiltere. nin Amerikaya icar ettiği üsler hakkında şu beyanatta bulun muştur: “.- Hava ve deniz üslerinin başlıca kıymetleri, bunların, düş. manı Birleşik Amerikanın giriş kapısmdan uzak tutacak olmala. rıdır, Bize taarruz etmeden ev. vel düşmanın bu üslerden geç- mesi lâzımdır. Mister Roosevelt, Amerikayı müdafaa için lâzım olan diğer uzak üslerin Amerikaya verilme. si için tedbirler alınacağına da işaret etmiştir. Reisicümhur, & destroyerlerin derhal denilebilecek kadar ma- kul bir mühlet zarfında İngilte. reyo gönderileceklerini beyan etmiştir. Reis, bu destroyerlerin tabii Birleşik Amerika tarafın- dan teslim edilemiyeceklerini ilâ. ve etmiştir. Bu sözler, İngiliz v ya Kansdalı mürettebatın gel bunları teslim alacakları mahiye. tinde tefsir edilmiştir. Bâhriye Nazırı Forreslat, İngi- liz eksperleri ile birlikte yeni de. niz ve hava üslerinin sarih mev. kilerini tayin etmek üzere yedi eksperden mürekkep bir komis. yon tayin etmiştir. İngiltereye verilecek destro- yerlerin sekizi Boston'a gelmiş. tir. Gemiler Kanadaya gönderi. lecek ve orada teslim olunacak tir. Bu destroyerlerin 80 milyon dolar kiymetinde oldukları bildi. riliyor, İNGİLİZ DONANMASI Veşington, 4 (AA) — Reuter A- jansı bildiriyor! Bursda beyan edildiğine nazaran, (Sonu, Sa: 2, Sü: 2) şu mahiyette olduğunu anlat Hitler Diyor ki: "İngiltere, Her Halde Yere | Serilecektir ,, "İngilizlere Verilecek Cevabim Şu: Merak | Etmeyin, Seleceğiz,, İ, Berlin, 4 (A.A) — Führer, (1940 - 1941 kış yardımı eserini İaçarken bir nutuk söyledi ve ev. velâ 1914 herbinin ilk senesi ile İşimdiki harbin ilk senesini muka. yese ederek dedi “— Harbin ilk senesi bitmiştir. Bu birinci sene içinde kazanılan muvfakiyetlerin misli yoktur. Bu harbin birinci senesi, 1914 harbinin birinci senesi ile muka. yese edilemez. Çünkü 1914 har- binin ilk senesinde, fevkalbeşer cesaret ve muazzam fodakârlık. Iâra rağmen kati hal sureti değil, ancak kısmi neticeler alınmıştı. Führer, daha sonra Alman dularının işgali altındaki büyük sahaları tasvir oderek vazi “- Birçok muhasımlar orta. dan kaldırıldı. İngiltere henüz aynı akıbete uğramadı ise sebebi iyi coğrafi vaziyeti ve İngilizlerin kaçmaktaki fevkalâde meharetle- ridir. Bazı İngiliz politikacılari İngiliz ordusunun, gemini çiğne. yen azılı bir at gibi düşmanın ü. zerine atılmak hirsile yandığını iddia ediyorlardı. İngilizler, bize çok yakın bir yerde bulundukla. rı için bu arzularını tatmin ede- ya Fakat öyle olmadı ve zler çekildiler. Ricatlerine de büyük muzafferiyet adını ve. rerek teselli buldular. Afrikadaki yativi alarak mevkilerini takviye lerini söyledikten sonra İngiliz propagandasının yalanlarile meşgul ol. du, Ve İngilizlerin hep yüksekten ata. fak mevhum #uvaffakıyetler kazan. dıklarımı anlattı ve “bu muvaffakıyet lerin en şanlısi Dunkergue firarıdir. dedi, Hitler, Polonya harbi başladığı za. müm Polonyanım kuvvetinden ve AL manların burada mağlâp olacakların. dan bahsolunduğunu, Norveç harekâ. tu sırasında da ayni şekilde hareket e (Sonu, Sa; 2 Sü; 4) BALKANLARA Köylü partisi reisi Dr. Maniu Romen Kabinesi çekildi Antonesko Başvekil oldu, Demirmuhafızlar Kabineye Giriyorlar Bükreş, 4(A.A.) — Başvekil Gigurto, kabinesinin istifasını vermiştir. General Antonesko ye, ni kabineyi teşkile memur edil miştir, General Antonesko, ordu- nun namzedi sayılmakta ve bil. bassa orduda ve milli mahfiller. - İde büyük nüfuzu olduğu söylen. mektedir. General Antonesko öğ- leden sonra İstişarelere başla. #iştır, General, icra kuvetlerinin vahdetini temin için Dahiliye ve Harbiye nezaretlerini bizzat der. ühte edecektir. Yorj Bratianu Başvekil muavini ve Hariciye Nazırı namzedidir. İktisada mü. teallik nazaretler mütehassıslara tevdi olunacaktır. Eski İktisat Nazırı değişmeyecektir. Akşamlayın General Antönes- (Sonu, Sa; 2. Sik 3) bir merasimde (sağdaki zat) Bükreste Tevkifler Yapıldı Kral Sarayı Önünde Bir Şahıs Birkaç El Silâh Attı Bükreş, 4 (A.A) — Köylü cephesi şefi Munlu Transilvana ayı terkederek Romanyaya kas 1 kısma geçmiştir: Manlu'nun infikâki, Transilvanyada birkağ gündür devam etmekte olan t&. zâhüratı teskin etmiştir, 3 Eylül akşamı, intizamı ihiâX edecek tarzda vukua gelen bazi harekât hakkında şu tafsilât ve. rilmektedir; Askeri ünlformayı taşıyan pek genç bazı adamlardan mürekkep bir grup, Bükreşe yakın bir me. safede bulunan radyo İstasyanüm na girerek- kendilerinin muhafiz kıtaatını takviye için gönderi diklerini söylemişlerdir. Bu grup, radyo makinelerinde ehemmiyeti siz bazı hasarat yapmıştır. Aynı (Sonu, Sa: 2, Sü: 1) Adliye Vekâletinin Bir Tamimi Verilecek Yeni İktisadi Veçhe Almanya, Yeni Nizam Dairesinde Bunun Esaslarını Hazırlıyor Berlin, 4 (A.A) — D. N. B. Ajan- «1, Alman İletisat Nazırı doktor Punk- Jun nutku ile alâkadar olarak, Cenu- bu Şerki muntakasının ekonomik va- #lyel hakkında, iktisadi bir mem. İbndan surları öğrenmiştir: Doktor Punk'un nutku, Avrupanın yeniden teşkilâllandırılmam. keyfiya- tini Almanyanın ne suretle derpiş et- tiği hakkinda vuzuh o vermektedir. Islahat icap ebiren kliring usulleri- nin tanzimi işile beraber Nezir, “bir “ikusadi tesbit, den bahsetmiştir. Bu tâbirden maksat, her şeyden ev- 1 ticsri manisların orladan kaldı- iması ve Avrupanın muhtelif eko- arasında işin sıhhatli bir tevri edilmesidir. veli hazira, olarşinin muhtelif İtarslarda takdir edilmesine müsaade etmektedir. Bir Alman otarşisi yeri, ne, bir Avrup otarşisi Wmek- dir. Badema, her memleketin ka- biliyet ve #naneleri, iş tevzi kadrosu dahilinde kıymetlendirilecektir. Key» Viyana haki mandanberi vk za- olan siyasi hart nmaktadır. Remanyads anda ordular terhis edil- ibe başlıyabilecekler alada biraz fhmal edilmiş olan zirant işlerle meşgul olabile- ceklerâir. Almanya ile olan yeni siyasi İşbir- üğine gelince, bunun Almanya fara- tındar, cok etddt bir surette telhkici edildiğini kaydetmek lâzımdır. Al manya ile Conubu Şarki arasndaki teşrik! mesi çok tabii olduğu gibi, her iki taraf için de çok faydalı bu- Tunmaktadır ve istikbal için en iyi Icra Kan unundaki Tadilât 10 Eylülde Meriyete Ankara, 4 (TAN muhabiri biL diriyor) — İcra ve iflâs kanunu. nun bazı maddelerini tadil eden yeni kanun, 10 Eylülde meriyet mevkiine girecektir. Bu maksatla Adliye Vekâleti, Müddetumumi- likler birer izahname göndere. rek kanunda yapılan esasli deği. şiklikleri ve eklenen yeni bü. kümleri tebarüz ettirmiştir. Yeni kanunda halka kolaylık olmak üzere, evvelce mevcut beş ve on günlük müddetler tevhit edilerek vasati bir rakamla yedi güne ifrağ edilmiştir. Eski kanunun muhtelif madde- lerinde müteferrik bir halde bu. lunan “kabili temyiz, haller ye- ni kanunla cemi ve tevbit edil miştir. Çekler, poliçeler ve emre mu- herrer senetler yolile yapılan ta. kip üzerine borçlunun vaki itira zının tetkik vazifesi ticaret mah nYAİ kemesinden alinarak tetkik mer- « İetine tevdi olunmuştur. Heczolunan mala vaki olacak istihkak davalarının tatbik salâ. hiyeti sulh ve asliye hukuk mah. kemelerinden alınarak icra hâ. kimlerine verilmiştir. Ekseri vilâyetlerde icra hâkim- liği teşkilâtı olmadığı için bu galâhivet şirdilik yalnız Anka ra, Adana İzmir ve İstanbulda tatbik edilebilecektir. Yen kanunun meriyet tarihin den önce, vazifeli mahkemelerde İsme edilmiş olan davalar orada intac ed'lecektir. GENİŞ SALÂMİYET gerantiyi teskil eder. Ekonomik İş- birliği Cenubu Şarki memleket, en iyi fırsatı bahşetmekteğir. lerine. birbirlerini ilmam etmek için | şümullü hükümler konulmaştar, Ba a. Yeni kanunda (era hâkimlerinin va. zife ve salâhiyetlerini genisleten çok (Sonu. Sa: 2, Sü: 7) Giriyor Fethi Okyar i Japonya Hindiçiniye Asker İhracı İçin Hazırlık Yapıyor Hongkong, 4 (AA) — Japonyanı Hindiçiniye “ asker çıkarmak için BiR “iltimatom vererek Curm»va anker Ül racma başlıyacağını bildirmiş olduğu “ivayet ediliyor. Böyle bir hâdise vaz ku bulduğu takdirde Japon kuvvetle, rine mukavemet için Hindiçini makas matiyle Çin makamatı aramda itilâğ hâsıl olduğu anlaşılmaktadır. Tepon donanmasınm Hindiçini kara saları & cıklarında dolaştığı ve bütün Simli Şarki sahillerini ab'oka altına aldığı bildiriliyor. . Hinçinideki Pramstr w& verli sekeri kıtalar sahil boyunca bis İs müdafaa eevkilerini mhafaza ale unda balundurmaktadırlar,
