4 Eylül 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
TA N E vi Istanbul, Ankara Caddesi 102 TELEFON: 24210, 24318, ALTINCI YIL ROMANYA Büyük Buhran Geçiriyor Mi öuuru olgunlaşmış milletle- ri, diplomaiların, masa başında taksim etmeleri devri geçmiştir. Viyana konferansında Transiivan- yanın Macaristana iadesine karar verenler, Versay munhedesini yas panların hatasını tekrar etmişler. dir. Ve bu hareketleri ile Tuna ve Balkanlara sulh değil, buzursuz- İk getirmişlerdir. M. Zekeriya SERTEL R ipanva hükümeti, memle- ketin ecnebi orduları tara- fından istilâsına mâni olmak gibi asil bir endişe ile, Viyana kon. feransının kararlarını kabul ede. rek Tranşilvanyanın mühim bir kısmını Macaristana iadeye razı oldu. Bu kararı kabul ederken memleketin hiç olmazsa sulha kavuşacağını umuyordu. Fekat Rumen milleti Viyana kararını aynı soğukkanlılıkla ka. bul edemedi. Şimdiye kadar Al- manysya karşı haysiyet ve kalp kırıcı hareketlerden içtinap eden, hatta Alınanyayı memnun etmek için birçok fedakârlıklara katla. nan Rumen milleti, hakkında ve. rilen son idam hükmünden sonra Almanya aleyhinde nümayişler yapmağa, Alman sefaretine men. sup otomobili durdurup üzerin- deki bayrağı yırtmağa, ve Alman konsolothanesine tecavüze vara. cak derecede ileri gitmekten çe. kinmedi. Alman hükümetini kız- dırmaktan hâlâ korkan Rumen hükümeti halkın bu heyecanını yatıştırmağa, ve memlekette sü- künu iadeye çalışıyor. Bu maksat. la birçok vatandaşları temerküz kamplarına gönderiyor. Birçok yerlerde zeeri tedbirler alıyor. Fakat son gelen haberler kı. in genişlediğini, ordu erkâ- nından bir kısmının, hatta bazi generallerin İstifa ederek ayrıca bir mukavemet ve muhalefet kilâtt vücude getirmeğe teşeti gitiğini bildirmektedir. Bu da gösteriyor ki, milli şuu. ru olgunlaşmış milletleri “diple. matların masa başında taksim et- meleri devri geçmiştir. Viyana konferânsında Transilvanyartın Macarittana iadesine karar ve. yenler, Versay muahedesini ya. panların hatasını tekrar etmiş. lerdir. Ve bu hareketlerile Tuna ve Balkanlara sulh değil, huzur- suzluk ve emniyetsizlik getirmiş. * * Ünen milletinin Transil vanyayı terk mecburiyeti iaki ruhi haletini anla, mak İçin, milletin heyecanına ve düşüntesine tercüman olduğu İ. ŞİR Batar günü hapsedilen Uni versul gazetesi sahibinin neşri. yalına bir göz atmak kâfidir. Hükümetin şiddetli sansürüne kama bu gazete memleketin Parçasını terke razı olanları €$o itham eden neşriyat Yapmıştır. Bu neşriyat üzerine fikettin sahibi tevkif edilmiş, Hye .Jirmi dört saat sonra tah. Yili Şilince, bu defa daha kuv. yeti bir e ile hücumlarına ir, Uniyersul diyor kiz e bu fedakirlıklara. ölha katlanı fa- K3t Süha ka Yazi dalak Rama, İmar ettiklerini söyle. üyein adalet yaptıklarını gör. müYohuz. Yarınki Avrupa niza; mi İÇİn bizden bu fedakârlıkları İSİEYânlerin, yarm yeni nizam is- mİ alında bize getirecekleri Yelâ. ven esareti de biliyoruz. TUZ, üs (Sonu, Sa: 2, Sü: 3) İSTANBUL 4319 No. 1833 5 KURUŞ TAN, Bismil İstasyonunda Ilk Trenin Bismil'e Varışı Münasebetile Merasim Yapıldı Bismil, 3 (A.A.) — İlk trenin Bismil istasyonuna girişi mü. nasebetile dün büyük merasim vil ve askeri erkân ve kalabalık muştur. MI renklerle süslenmiş olan ilk tren, istasyona rek takın önünde durduğu zaman, bütün mektep talebeleri ve halk bir ağızdan İstiklâl Marşını söylemişler, bunu nutuklar ta. kip etmiştir. Hatipler, yurdu demir ağlarl; li Şef İnönü tarafından takip edilen si; len safhalarını ve bunların memleket müdafaası ve kalkınması bakımından değerlerini tebarüz ra misafirler şerefine büyük bir ziyafet veril ALMANYA VE İtalyaya Yeni Hava Akınları Birçok Fabrikalara Ve Petrol Tesisatına Hücumlar Yapıldı 2 Tayyare Dönme: Londra,3 (AA) — İngiliz tayyareleri dün de yeniden İtal ya ve Almanya üzerine muvaffa. kiyetli akınlarda bulunmuşlar ve düşmana ağır zayiat verdirmiş. lerdir. Bu hususta İngiliz tebliği şu malümatı vermektedir: “Dün gece İngiliz bombardı- man tayyareleri, Almanya ve İ. talyada hedeflere yeniden hücum etmişlerdir. Kölnün şimali şarki. sinde Sehlobuch'de dinamit Fabri. kaları ve Cenova'da mühim San- pier'de Arana demiryolu iltisak noktası kuvvetli bombardımana tâbi tutulmuştur. Başka tayya. reler, Cenova'da elektrik fabri. Frankfurt'ta ve Ludvig- kasma, İalde neden boyun eğiyo.| shaven'de petrol tesisatına, Stutt- gard'da büji fabrikasına evvelki (Sonu, Sa: 2, Sü; D Busün TAN'da © Grek Mitolojisindeki Büyücü Kadının adını taşıyan bu ro- rel jisi man, bir hayat, aşk ve sergüzeşt » Circe, masum bir kızın uzun ihtilâç ve ihtiras yıllarından sonra, bir gün Alman tayyarelerinin sık mk taarruzlerma hedef olan Times halicindeki liman tesisatı Dasıl meş'um bir kadın olduğunu anlatır, *4* © Annie Vivanti'nin en muvaffak eseri olan Circe, Rüveyde Sinanoğlu tarafından dilimize çevrilmiştir. Daha ilk satır. larından itibaren sizi saracak ve sonuna kadar sürükliye. cektir. Bu tefrikayı takip etmenizi tavsiye ede: Lütfen Üçüncü Sayfamızı : Çeviriniz ML N GUNLUK SIYASI HALK GAZETESİ yapılmıştır. Bu merasimde, si bir halk kütlesi hazır bul Terasimden son. ştir. ettirmişlerdi İ | y > ALMANLARIN 1 Aylık Kayıbı 1097 Tayyare Londra Üzerinde Dün de Şiddetli Bir Hava Harbi Oldu Yangınlar Bastırıldı Londra, 3 (A.A.) — Bugün İn- giltere üzerinde, biri münferit surette müteaddit Alman tayya. relerinin muhtelif yerlere vaki akınları ve diğeri de büyük mik. tarda düşman tayyarelerinin üç dalga halinde cenubu şarki ile Times membana ve Londra üze. rine yaptıkları hücumlar olarak iki türlü hava fasliyeti olmuş tur. Londrada birinci alârm işareti esnasında Churchill, Halifax, E. den, Grenvod ve diğer kabine azaları harbin birinci yıldönümü münasebetile Westminster kilise. sinde yapılan ruhani âyinde bu. lunuyorlardı. Kabine erkânı ve âyinde bulunan Amerika sefiri, aİhrme rağmen Ayini terketmeye. rek merasimin sonuna kadar kili, sede kalmışlardır. 25 TAYYARE DÜŞÜRÜLDÜ Alman tayyareleri Kent ve Ksset vilâyetlerine ve Londra civarına bom balar atmışlar, Times mansabım tek, rar zorlamışlar, Times üzerinde. bir yehri bombalamışlar, bütün bu yer- «2 miktarda hasar ika eimiş- rkaç ölü ve yaralı vardır. Doktalarda yananlar çıkmış he dı süratle itfa edilmiştir. Bugün yeniden 25 düşman tayya- 4esf düşürülmüş, buna mukabil 15 İgiliz tayyaresi kaybolmuştur. Ağus- tos uyı içinde imha edilen düşman tayyarelerinin sayım 1097 dir. Büna karşı 128 İngiliz tayyaresi zayi ol- muştur. 300 TAYYARE İLE HÜCUM Dün hava taarruzları esnasında düş. man İngiltere üzerine 300 tayyare İle hücum etmiş ve iki saat İngiltere ü. zerindeki harekâta devam eylemiş- tir. Düşman tayyareleri, bilhassa Şi. mal sahili ve Times mansabı üzerin. de uçmuşlar ve buraların müdufanla- rm zorlamışlardır. Dünkü taarraslar (Sonu, Sa; 2, Sü: 6) Transilvanyada Vaziyet Günden Güne Karışıyor Rumenlerle Macarlar Arasında Bazı Çarpışmalar Oldu Vaziyet Ciddidir Başvekil, Rumenleri Hükümete İtimat Etmiye Davet Etti Bükreş, 3 (A.A) — Transi. vanyanın en büyük parçasının Macaristana terki aleyhinde nü. mayişler devam ediyor. Transil. İvanyada tahliye aleyhindeki mu. kavemet gittikçe artmaktadır. Bu arazide doğan askerler işgal, leri altındaki mevzileri tahliye. den imtina etmektedirler. Binler. ce kö: Macar hududunda Ru- men istihkâmlarında çalışmak ü. zere gönüllü gitmek istemekte, dirler. Silâh ve mühimmat âlma. ya muvaffak olamayanlar, elleri- ne oraklarını ve kazma kürekle, rini alarak mukavemete hazır. lanmaktadırla; Transilvanyanın merkezi Ckaja varmış olan Maniu, kendisinin ve terkedilen araziden gelen iş ar- kadaşlarınm, yeniden Macar ta. hakkümü altına girmek üzere o. İlan 1,300,000 Rumenin mukave. metini organize etmek üzere Cluj'da ve diğer siyasi ve kültü- rel merkez şehirlerinde birleşe. ceklerini söylemiştir. Universul gazetesinin dün tev. N P MİLLİ simdiden değiştiriniz.) kif edilen direktörü Logosianu, (1) — 1914 teki Macaristan. (2) — 1918 den sonraki Macaris. tan. (3) — Bugünkü Macaristan İdün akşam serbest birakılmıştır. Universül'ün tirajı, Viyana hü. kem kararına karsı tutmuş oldu- ğu şiddetli hattı hareket dolayı. sile, son üç gün içinde çek fırla. maştar, YENİ NİZAM UĞRUNA Dün, Üniversl gazetesi yöyle yazı. yordu: . “Bize yüz binlerce insanm hayatıma mal olan Transilvanyanın yarısını mü. gelecek senelerde bitmez tükenmez kargaşalıklara kaynak olacak yeni ni, #am adına kaybediyoruz. Bütün Ru. men milleti, bunu untmıyacak ve ayni zamanda affetmiyecektir. Alman ve İtalyan makamları, be makalenin neşrini protesto etmişler. dir, Cluj'daki Macarlar da nümayişler yapmak istemişletse de nilmayişçiler dağıtılmış ve 100 kadar Macar tevkif edilmiştir. (Sonu, Sa: 2, Sü; 2) Askeri Vaziyet Kütle Halinde Hava Hücumle"ı Yerine Münferit Taarruzlar Almanya ile İngiltere arasında hava harbinin son aldığı gekil dikkate şayandır. Almanlar Ağus- tos başlangıcında İngiltereye kar- şı lik hava tasrruzlarına başla” dıkları zaman, takip ettikleri tak, tik şu idi: Taarruz gündüzleri ve kütle halinde yapılıyordu. Avcı ieyyareleri önde gidiyor, bomba tayyarelerine Yol açıyor, sonra irkadan bomba tayyareleri gele- rek hedeflere bomba atıyorlardı. Bu faktiğin birkaç © noktadan kusurları meydana çıktı Kütle halinde yapılan hücüm- lara İngiliz avci tayyareleri şid- detle hücum edebiliyor ve müte- arralara çok zaylat verdiriyor- du. İlk hücum haftam zarfinda Almanlar bu yüzen çok tayyare kaybettiler. Sonra, bomba tayyarelerine yol açmak üzere önde giden avci tay. yarelerinin açtıkları yol, biraz sonra yine İngiliz tayyareleri ve tayyare dafi topları tarafından kapanıyor ve bomba tayyareleri kâfi derecede serbest | çalışamı- yorlardı. Bunun üzerine Almanlar, ta- arruz taktiğini değiştirdiler. Ha- va harbi yapan avcı tayyareleri yine gündüzleri hücumlerina de- vam ettiler. Fakat bu defa vazi- feleri bomba tayyarelerine yol sçmak değil, doğrudan doğruya düşmanın avcı iayyarelerile har- betmek ve onları günden güne (Sonu, Sa: 2, Sik 7) AKDENİZDE İtalyanların Bir Taarruzu İBir İngiliz Filosuna Mensup Bazı Gemiler Hasara Uğratılmış İtalyada bir mahal, 3 (A.A.) — Son İtalyan tebliğinde şöyle de. nilmektedir: “Düşmanın bir deniz filosu- nun merkezi Akdenizde bulun. duğu öğrenilmiş, tayyarelerimiz derhal faaliyete geçerek bu filoya müteaddit hücumlarda bülun. muştur. Bu hücum neticesinde İbir tayyare gemisine baş taraf. tan isabet vaki olmüştür. Keza bir kruvazörle bir torpito müh- ribine İsabetli endahtlar yapıl. mıştır, Bunların kâffesi cebri su. rette hasara uğramışlardır. Mu. harebe - esnasında düşmanın 4 teyyaresi düşürülmüştür. Elde edilen neticeler fotoğraflarla tev. sik edilmiştir. Bu esnada Malta üssübahrisi de şiddetle bombar. dıman edilmiştir. Üç İtalyan tay- yaresi, hareket üslerine dönme. miştir. “Mütemadiyen İsviçreden gelmekte olan bir çok düşman tayyareleri, Şi. mali İtalyanın bazı mıntakaları üzerin de uçmuşlardır. Bunun üzerine tayya- re dafli bataryalar, derhal faaliyete geçmiştir. Bu sayede düşman tayyare. leri, ancak Cenovaya bomba atabilmiş tir, Cenovada iki kişi ölmüş, 15 kişi yaralanmış olup hafif hasar vardır. “Düşmanın üç tayyaresi, tayyare da- İf bataryalar tarafmdan düşürülmüş. tür. Bunlar, alevler içinde düşmüşler. dir. Diğer iki tayyarenin daha düşü. rülmüş olması muhtemeldir. KENYA'DA VAZİYET Londrn, 3 (A.A.) — Rewter: Lon- drada resmen teyit edildiğine göre, İn. giliz kıtaları, Kenya hududu civarmda bulunan ve İtalyanlar tarafından din alındığı söylenen Buna karakol mev. kiinin Cenubuna çekilmişlerdir. Askeri mahafil, buradaki kuvvetle rın kendisine müzeheret edecek kuv- vetlerden ayrı düşmesi ihtimaline bi- Daen bu noktayı tahliye elmiş olduk- larını söylemektedir. MALTA ÜZERİNDE Düşman dün Maltaya tekrar hü, cum etmek istemişse da, tayyare &- Ioları daha sahili aşamadan plskür- ' müşür. Son İngiliz tebliğinde şöyle denil- mektedir; “Asala limanı, limandaki gemi ve civar antrepolarına bir akın silsilesi yapılmıştır. Bir benzin yarışını çıka- Kalmışlar, Fransız Fasında Kargaşalıklar Başgösterdi Laval, Fransız-Alman Barışını Temin Etmek Tek Gayemdir, Diyor Madrit, 3 (A.A.) — Reuter a. Jansından: Gazetelerin “Tanca. dan almış oldukları haberlere göre Fransa Hattrüstüva Afrika. İsında zuhur eden isyan netice sinde Fransız Fasında da bir ta. kım kıyamlar vukua gelmiştir. Fransız Fasında birçok zabitler, açıkça, De Gaulles'ün tarafları olduklarını söylemişlerdir. MÜSTEMLEKELERDE George - Town, 3 (A.A.) — Fran- sz Anti! adalarında, Martinik'de ve Gudslup'da © karışıklıkların günden güne fazlalaştığı, bu memleketlerden gelmekte olan yolcular tarafından te- yit edilmektedir. Teslim olmanın &. İeyhinde terahüratta © bylunanlarin (Sonu, Sa; 2. Sü: 6) K eden bir idmanlısı bile pul sini kurtaramaz. Ad iyi yapışmamışı olmaz: aktır. İYANGO | Mili Piyangonun Üçüncü Tertip İkinci Keşidesine sit tam biletler (2) ve yarım biletler (1) Liraya satılmaktadır. Bu Pi. yango 7 Eylülde İzmir Enternasyonal Fuarında çekilecektir. (En Büyük İkramiye olan 40.000 Lirayı belki de birinci çekilişten iti. baren takip ettiğiniz biletin sumarası kazanacaktır. Bilederiniri AMERİKA İle İngiltere ARASINDA Atlântikteki Üslerin Kiraya Verilmesine Ait Anlaşma Yapıldı Roosevelt Diyor ki: Bu Üslere Karşılık İngiltereye 50 Torpid Muhribi Veriyoruz Vaşington, 3 (A.A) — Misi Roosevelt, bugün Amerika hü kümetile İngiltere arasında anlaşma yapıldığını ve bu anl ma mucibince, Amerika Birl devletlerinin Atlantik Okyanus nun şimalinde ve cenubunda ki İngiliz müstemlekelerindeki dl niz ve hava üslerini kiralamış We buna mukabil İngütereye hizi müddetini doldurmuş elli torpil muhribi vermekte bulunmuş duğunu kongreye bildirmiştir. ROOSEVELTİN İZAHAYI Reisicümhur, şu tafsilâtı ver; mişti “Bu anlaşma, İngilterenin Wi shington büyük elçisi Lort LOREJ hian ile Amerika Hariciye Ni zarı Cordel Hull arasında, 2 E lülde teati edilen notalarla yapili mıştır. “Bu anlaşmanın bizim sul halinde bulunmamızla hiçbir $ retle imtizaç etmez bir tara) yoktur. Herhangi bir millete kal $ı bir tehdit teşkil etmesi katie yen varit noktası teşkil eden bir hâdisedir ve vahim tehlike karşısında kit anım müdafaası hazırlıklarin» çok yüksek bir ehemmiyeti ha dir. Müdafaa hazırlıklarında bü lunmak, hukuku hükümranisi sahip bir devletin elinden afin maz hakkıdır, “Bu emniyet ileri karakoll, Garp mısrf körresi için ksymetine asl ha biçilmez, Bu karakollara sahip gis mak lüzumu, bizim kara ve deniz #ni Ni müdafaamızı takviye etmek ve Gs genize eylemek vazilesi ile doğı doğruya mükellef olanlar tarafın. çoktanberi kabul edilmiştir... Reisicumhar o Roosevelt, meluf olarak Başmüddelumuminin; anlaşmayı icra mevkiine koymak sali hiyeti hakkmda 27 Ağustos tarihli tiği İtezkeresini de kongreye göndermişti Başmüddelumumi, ba tezkeresinde, Be anlaşmanın icra mevkiine konması İçiş kongrenin tasvihine ihtiyaç olmadığıs) ar bildirmektedir. i KİRALANAN ÜSLER Rooseveltin verdiği | tafsilâta göre, Amerika Birleşik devletlerinin eli ettiği üsler, Terre « News'de Bermiis 'des adalarında, Bahama'da Jamajk'dâ, Sainle . Lücle'de, Trinite'de Anil ya'da ve İngiliz Güyanındadır. Terre News'de ve Berumudes adalarındak üsler hediye olarak verilmiş ve mesi nuniyetle kârşlanmıştır. Diğer üsleri hizmet müddetini 4 vag elli to CGÜNLER GEÇERKEN 2) Pul Üstüne Imza YAZAN: REFİK HALİD olay iş değil! Yazı ve imza ile fazla alış verişi olmıyanları hay di mazur görelim; fakat benim gibi sanatı bunlara İnhisar üstüne tarih ve İmza atacağı zamağ ufak bir şaşkınlık geçirmekten, el titremesine uğramı ahvalde dümdüz ve tek renkte rinde kalem yürütmiye alıştığımız için, denebilir ki kalem rengüs renk ve tümsekli bir ârıza ile karşılaşınca, ürkek at gibi bir defâ irkiliyor, rahvan gidişini kaybediyor, aksıyor. Bundan başka pul yâ » kalemin ucuna takılır, etrafa zifos serpiştirin yahut tükürüğü bol kaçmıştır, mürekkebi daj li dolmak bilmiyen boşluklar bırakır. İşin yoksa üzerlerinde pldo mubribine mukabil elde ediğs İmiştir. ir kâğıt üze ır, harfler arasında Ayrıca Damga Kanununun tarifine de uygun hareket etmeli mecburiyetladesiniz: İmza ve tarih, muhakkak, iki adet pula bİŞ ille yazınızı, lüzumsuz genişlikler ve çizgilerle değiştireceksi- niz, tabii şeklinden behemehal çıkaracaksınız, taklide çevireceksi. niz! Şu cihet te var: Bu kabil evrak, eks: kaç kişinin, küs tip, veznedar, müşteri, mesalih erbabı, hulâsa yabancı huzurunda, her hareketiniz takip edilerek imzalanır, bir nevi marifet gösterişe de benzer. Netice şu olur: Kendi imzanızı kendiniz de tanıyamaz. sıniz, bakınca şaşar, kalırsınız. Tam mânasiyle sittin senelik köhne Damga Kanununun o mad. desi değişse de pul üstüne imza atmak derdinden kurtulsak. Imza, mıza kavuşsak. Yemin ederim ki pul üzerinde benim hakikisine benziyen tek bir imzam yoktur. Ancak, ilkmektep çocuğu yazsiyle kargacık, burgacık karalamam yardır.
