4 Eylül 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

Ankarayı son ziyaretlerimden birinde Adliye Vekâletine u dim ve sordum: — Bay Mütahhar Şerif burada tmı) — Yok, dediler, artık burada bulunmaz. Postahanede müfetliş- tir. Hayretten dilimi — yutacaktım. Müutahhar Şerifin postahanede işi ne? Mütahhar Şerif, suç ve bu- nün tedavisi —meselesini en iyi kavrıyan adamlardan biridir. Bu içtimai işi kendine âdeta dert et- miştir. Üzun seneler tahsilini bu- nun etrafında yürütmüş, kitaplar okumuş, müesseseler gezmiş, bir- çok ecenebi memleketlerin hapis- hanelerine mahküm kıyafetile gi- TiP içten tetkikler yapmak için müsaade almış, suçlu ruhunu ha- Tiçte ve burada çok esaslı suret- te tetkik etmiş ve nihayet bu sa- hada memlekete — şeref verecek eserler yaratılmasına hizmeti ol- TMuştur. Bunlardan biri İmralı iç- timai sanatoryomudur. Diğeri de mahkümlardan — madenlerde ve diğer yerlerde yapılan işçi teşki- İâtinın aldığı ruh ve şekildir. Bu ihtısasta, b vasıflarda bir adam, naşl olur da kendi saha- ada çalışmak imkânından mah- rüm kalır? Nasıl olür da sirf ge- Şinmek gayretile herhangi bir i- dare çarkının içinde ihtısaa ila a- İâkası olmayan bir iş kabul elme- &e mecbur olur? Thal şunu söyliyeyim ki ben Mütahhar Şerifi şahsan tanımıyo- Yem. Yüzünü - görmüş l Ancak eserini tanıyorum. — Bunu *pimiz de tanıyoruz. — İmralıda Yapılan tecrübe hakkında bütün Bazetelerimizde — vakit vakit sü- tcalar,sayfalar dolusu yazı yazıldı. Sonra İmralılılar Erzincan felâket Sahasında en ağır, en parlak bir imthan geçirciler. Kendilerinde- ki suçlu ruhunun İmralıda yalaız tedavi olmakla kalmadığını, bu- Tun yerine atılgan, cessur ve fe- dakâr bir vatandaş ve insan tu- hu geçtiğini gördük. Bu adamlar felâkettan sonra bağıboş kalınca kâçmamışlar, yağmayı hatıra ge- Ürmemişler, bir fedal kıtası ha- :w!ı cân kurtarmış, yara sarmış- lardır. , Fazla olarak ben Mütahhar Şe- rifin eserini, Nevyorkta CI ir âlemin aynasında lüm. 1939 yazında Nevyorkta bir ha- Pishane ıslahatı köngresi toplan- dı. O şirada Nevyorkta - idim. Kongrenin — çalışmalarını - takip ettim. Bu çalışmalar arasında İm- Tai tecrübesi büyük bir yer tut- tü Gazetelerde, — mecmualarda, ihlışas neşriyatında bundan geniş ölçüde bahsedildi ve verilen u- mumi hüküm şu oldu; «Türkler şimdiye kadar yalnız alıyorlardı. bagün harici âleme vermeğe — başlıyorlar. — İmralıda Yapılan tecrübenin hem ilmi, hem İnsanl bir kıymeti vardır. Bu tec- Tübenin' ruhu, şekli, neticeleri. Türklerin ilme ve insanlığa bü- yük bir hizmetidir.» ğ Düşündüğü ve yaratmağa hiz- met ettiği eserle memlekete bu kadar saygı kazandıran, mühim bir içtimai dâvanın cidden dertli- #«i olan bir adamın, böyle bir ih- tıdas sahasından — uzaklaşmasına Basıl meydan birakılır) Yeni &- serler yaratmasının önüne nasıl Tahkik ettim. liye Vekili Bay Fethi Okyar, Mutahhar ğf rilin ihtısasına — kiymet kendisini Vekâlette alikoym çalışmış, fakat ne çare ki Mut harla çalışma arkada; ğ da prensip aykırılıkları — varmış, Mutahhar, çalışma imkâmı bula- mayınca içi yaralı olduğu halde istifa zaruretinde kalmış, nihayet postahanede müfettiş sifatile bir iş bulmuş. Taklitçilik meyillerinin üstüne isıkarak muhisin ihtiyaçlarına ve erijinal bir eser yaratacak ka- biliyette.adamlar her yer ve her|mekte bulunmuş olduğunu kom bu merasime iştirak eylemekte i- YEzaman için nadir sayılır. Hele bu Wip adamlar, bir işi kendine dert bunun için menfaat, i her endişeyi unuta- edakârlığı göze alarak mexiİlde olarza bir memle- ahi ÇARŞAMBA | ÇoREs: — | FİYATI: 4 Cağaloğlu, İstanbul EYLÜL | Tekton: 24136 1940 Tolgrafi Vatan, fet. | İsraf Edilen Hazine Bir İşin Dertlisi Olanlar, Kendi . Sahalarında Calışmak İmkânını Bulabilmelidirler ' Aksine Misal: Mutahhar Şerifin Âkıbeti Yazan: Ahmet Emin YALMAN e Jiçin: bir hazine teşkil techizatı ettiklerini |bilmek ve ona göre kıymet ver- mek lâzımdır. Kiymet vermenin şekli de kendilerine para, yüksek mevki temin etmek değil, ihtısas sahalarında çalışmalarına imkân bırakmaktır. Bu tip adamların bekledilkeri yegâne mükâfat bu- dur. 'Tecssürle şunu - söylemek lâ- zımdır. ki her ne sahada olursa | olsun, muhitteki seviyenin üstüne çıkanlar, eski alışılmış yolları ter- kedenler ve yeni bir fikrin bay- rağını taşıyanlar, kendi hususi muhitlerinden mutlaka mukave- met görürler.Bunun hiçbir yer için istisnası yoktur. Arada 'ancak de- rece farkı olabilir. Yoksa sivri- len istidatlar üzerinden — silindir geçiterek kendilerini umumi sevi- yeye indirmeğe uğraşmak, insan tabistinin umumi bir meyli: Çünkü alışılmış yollardan her- |hangi bir ayrılış, insanların huzu- rTunu bozar, kendilerini yeni baş- tan düşünmeğe, enerji sarfetme- ge mecbur bırakır. Hele ileriye hamle içi ketin varlık ve inkişaf in vasat- tan üstün fertlerin, görüşüne, bil- gisine, teşebbüsüne, Fedakârlığı- na ihtiyacı olan uyamık muhitler, bu fena istidadı iptidadan bilme- h. karşılamalı ve bir işin dertlisi olan, orijinal düşünme ve yarat- ma kabiliyetinde olan üstün me- ziyette fertleri himaye altına al- malıdır. Yoksa hem yeri pek güç | dolan bir hazine isrtfa uğrar, hem de bu tipse insanların yetişme çoğalma imkâni kısırlaştırılmış ©- lar, Çünkü bir işi kendine dert edinen fedakâr ve idealist tipte vatandaş yetişebilmesinde başlı- ca âmül, iyi örneklerin yaptığı te- #irdir. Muhit örneklere — kıymet vermezse bunların muhitte yapa- bileceği tesir de çok tabii olarak | SİYASİ SABAH GAZETESİ Transilvanya— Harp Havası İçerisinde Macarlar, bir mukabil nümayişte 9 Rumen Jandarması öldürdü Bükreş, 8 (A-A.) — Reuter Ajan- sından: y Geçen hafta tatilindeki nümayiş- olmamış ise de€ Transilvunya'dan ge- lsa Bön habetler, Viyanada verilmiş | dlan hakem kararına kerşı yapdan #ölmekledirler. Söylendiğine güre, Transilvanya- W olan iataat, işgal etmokte olduk- Jarr mevzlleri tahliyoden inifime öy- | dermektedirler. Binlerce Köylü ve gö | nüna, Macar Hududundaki — müstah kem kıtaları tatan Rumtou sakerle kaybolur. ——— me —— ne yardım etmek - teklifinde — buli ÇDevaimı Sa, £ Bü, 4) Hür Fransaya iltihakı tahakkuk etmek Fasta isyan Haberi Madrid, 3 (AA.) — Reuter ajansından : Gazetelerin Tancadan almış oldukları haberlara göre Fransa Haltıüstüva — Afrikasında zuhur eden isyan neticesinde —Fransız Fsnda da bir takım kıyamlar vu- kua gelmiştir. Fransız Fasında zabitler, —açıkça, De taraftarı — olduklarımı işlerdir. Gecrge - Tovn, 3 (ALA.) — Fransız Antil adalarmda, Marti- 'Teslim olmanın aleyhinde te- zahüratta bulunanlarla jandarma ve bahriye askerleri arasındaki mizademeler — neticesiz — kalmış olmakla beraber, yolcuların be- yan ettiklerine —nazaran, halkın umumi hizsiyatı Vichy hüküme- AM Sa, 4; Sü. 8) (Dovi “Amerikalılar | Demiryollarımız — Tren Hattı Diyarbakırda İngiltereye 50 Muhrip Verdiler Vaşington, 3 (A-A. — Bü- gün Roosevelt, Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere arasında Bismil. 3: (A.A.) — İlk tre-| nin dün Bismil jstasyonuna girişi |münasebetile bit tören yapılmış- Luz. Bizmnil istasyonunun — matha- İlinde üzerinde — başanlan işlerin bir anlaşma yapıldığını ve bu | önemini ilade eden dövizlerle anlaşma mucibince, Amerika Bir. leşik Devletlerinin Atlantik Ok-| Rütün Bizmil ve civarı halkı, ilk| Müli CEnü- İtyenin iştasyona Birişi bunda kâin İngiliz müstemleke-| Hazır bulunmak- üz yapusunun şimalinde — ve Terindeki deniz ve hava üslerini | kiralamış ve buna mukabil İngil- tereye hizmet müddetini doldur- müuş elli torpido —muhrbi . ver- | ıı'!yc bildirmiştir. e | Roasevetl'in verdiği urıılıgın öre, Amerika Birleşik Devletle- rinin elde etliği üsler, Nevs'de Bermudes — adalarında, (Devamı Sa. 4; Sü. 5) güzel bir tak — kurulmuştu. töreninde | €e kesif bir yağın halinde istasyon ve civarını doldurmuştu. Diyarbakır vilâyeti sivil ve ae keri eri birçok memurlar da diler. Milli renklerle — süslenmiş olan ilk'tren, yavaş yavaş istas- yona girerek takın önünde dur- Terre - dağu zaman bütün mektep tale- | kordeli beleri ve halk bir ağızdan İstik- lâl marşını söylemişler ve — bunu | | Bismil İstasyonuna Vardı takiben vali Feyzi Gürel, Bismil kaymakamı vo Belediye reisi Rı- fat Akpınar ve inşaat kısmı na Galip T tarafından birer nutuk söylenmiştir. Hatipler, bu nutuklarında yur- ir ağlarla örmek yolunda Şof İnönü tarafından takip edilen siyaselin tahakkuk ettiri- len:safhalarını vo bunların mem- Jeket müdafaası, memleket kal kinması bal barüz ettirere dan değerini te- ve Milli Şele kar. ilan sonsuz şevgi- ye tercüman olmuşlar ve Ebedi Şef Atatürk'ün aziz — hatırusını hürmetle yadeylemişlerdir. Nutuktan sonra şı milletçe du vali, —takın kesmiş ve ilk tren sik zekli alkışlar arasında — istasyona girmiştir. rikasındaki müstemleke askerleri *42 Alman Tayyaresi Düşürüldü İngiliz Nazırları Kilisede İken Alarm İşareti Verildi Londra, 3 (A.A.) — Beular: Bu- gün Londrada verilen tirinci alüârm işareti esnarında — Churehili, Hali- Takâ, Eden, Gretetrood, diğer Kabine dene, benzer tezahürler, Bükreşte de| Martinik ve Antil Adalarında ;'ııfduı—. harbin birinci yıldönümü mü masebetile - Weslmisnter — kilisesinde yapılmakla olan husust âyinde bu- Tül < ' dardi. Alârm işaretine rağ- mouhalefetin süratle ve tehlil sik'de ve Guddülüp'de karglık: © devam olunmuştur. !kylîr rette büyümekte olduğunu & . jların günden güne “ fazlalaştığı, 4 Birleşik Devletleri bü. Ütedir. bu memleketlerden gelmektâ 6-|, 1 Kennedy'de bulunmuztur. Dü ç AA dümfkwk_b_ u.—dm.-u. İGİ İ | atagün Lamaras Alman Bava ” hü- Almanlardan ve İtalyanlardan bahe | T gumlarıkın merker noktasmır teşkil etmiştir. Fakat Almanlar, tagfliz av- ©& tayyareleri ve hava dâfi batarya- ları tarafmdan geri plskürtülmüş - derdir. İnglliz avcı tayyareleri Lon- dra Tüntakami Üzerinde bütün gün dövtiye germişlerdir. Ünat 1430 a kadar 28 Alman tay- yüresi düşürülmüştür. Bügün Lonârada iik alârt sant 9.22 de veri'miştir. İngilterenin o naba Şarkisi üzerinde giddetli bir mu Teleri, evvelâ büyük mmtakadaki Al- mân avcı tayyarelerini büyük bom- yırmışlardır. Beş dakika içindö bombardıman tayyareleri bozguna uğratılmış ve bunlar, dentze doğru kaçarken, bom- balarını gelişi güzel atmışlardır. Bun dan Bonra iki tarafm aver tayyarole- vi tutuşmuşlardır. Bir sast süren bu Muharebe, Almarların — mağlübiyeti ile neticelenmiştir. Landra, 3 (AJA.) — Hava Nezaretinin bildirdiğine göre, dün Greenvich âyarile saat yirmiye kadar 42 Alman tayyaresi düşü- rülmüştür. Dün vuku bulan hava muha- rebeleri esnasında 13 İngiliz tay- yaresi kaybolmuş ise de, bunla- Un yedisinin pilotları salimen dönmüşlerdir. Morkezi İngiltere Şehirlerine * Hücum Londra, 3 (A.A.) — Evvel- ki geceki hava seferlerine müte- allik bir beyannamede göyle de- nilmektedir: Merkezi İngiltere şehirletinin düşmanin başlıca hedefini teşkil etmiş olduğu zannedilmektedir. Düşman tayyareleri, Londra varoşlarına, cenup sahilinde kâ- in üç şehze ve İngilterenin cenu- bu şarkisinde bazı noktalarla şark ali şarkf sahillerine de bom mışlardır. (Devamı Sa- 4; Sü, 1) NOTLA t TAKSİ ÜCRETLERİ Belediye taksilere yüzde on zam yapmış. Herkes yüzde he- sabını beceremez. Şoförler de meliye gibi kesirleri vahide ir- €a edip yuvarlak rakamla pa- ra istiyorlar. Artık taksj saat- Terinin kıymeti — kalmadı. Bu tedbir eksiktir, Halkı zarara sokuyor. Çok defa, iş, kapıda | pazarlığa kadar gidiyor. | — Ya saat vardır, onun yazdı- harebe olmuştur. İngiliz aver tayya- | MİLLİ PİYANGO Mülli Piyangonun Üçüncü Tertip ikinci çekilişine ait tam biletler (2) ve yarım biletler (1) üraya satıl- maktadır. Bu Piyango 7 Eylülde İzmir Enternasyonal rında çekilecektir. (En büyük ikramiye olan 40 lirayı belki de birinci çekilişten itibaren takip et- tiğiniz biletin numarası kazanacaktır. Biletlerinizi şimdiden değiştiriniz.) Fual bi Amerikaya Deniz Yoluyle Nakliyat Akdeniz, Basra ve Süveyş Kanalı Yolları Denizyolu Açılmış Olmakla Beraber Netice İçin Fazla NikbinOlmamalıyız orm dar * Aela Marina Battı Memleketimizden niz nakliyatısın açıldığına dair ev- velki gün İstantulda yayılan ve dünkü gazetemize geçen haber, pi-| yasamızda büyük alâka — uyandır- Mmıştır. Bu mesele, hakkında- yeniden etrafir malümat topladık. — Vaziyet yudur Dün de yazdığımız gibi buradan bir Yünan şilebi Amerika için- yük| alarak İzmire oradan da doğru A-| Maerikaya gilmiştir. Ayın ön Döşine Goğru Helenik-Layaın diğer bir şi- lebinin gekmesi bekletmekledir. Bir Yugomlar vapura da yakmda İz- mirden doğru Amerika için yük a- İçinde İstanbul İçin 100,000 Liralık Mal Vardı Birkaç gün evvel Pireden llmanı- mıza Agia Marina adl: bir motörlü ve yelkenli gemi haneket elinişti. İ- çtnde İstanbul piyasası için Yuna zistandan gelen yüz bin Hrslık ka dar mal vardı. Hader aldığımıza gö- lacaktır. Bizden Amerikaya Akde- / ÖF S L le n L ziz yoluyla mal sevkiye'ırın devam | O Si L e e mm- (edehile ve Ttalyanların — büna| açıklarında maştır. Memleketimizle Yunanistan —arar zındaki nakliyat, iki aydanberi yal- nız böyle küçük gemiler tarafından yaptimakladır. Gemiler sahil boyu gitmekte fırtma görünce bir Ilmana kaçmaktadirlar. Fakat bu misal de gözteriyor ki, bu yolda emniyet yake tor. Bugün malm het nevi kıys metli olduğu için — büyle — görünü* tehlikelere marut bırakmak yazık İtir. Şimali Adalar Denizi — hatlınde hakiki harp tehlikesi yoktur. Ame rikaya vapurlar işlerken Yunanlık tanla bizim aram'nda saferleri yolu- na koymak düşünülmesi ve Kkalledil. mlni edilmek- tedir. Amerikadan haraket — edecek va- purlara gelince rivayet muhteliftir. Bir, iki vapurun Nevyorktan memleketimiz için yük aldığı ve ha- reket etmek Üzcre olduğu Söyleni- yörem da İngilizlerin bu vapurlara Berbest vasika verip vermedikler daİr kat'I malâmat yoktur. Zaten va- purlar sırf bu yüzden' haltalerdan- beri Nevyorkta bekliyodlar. — İngil- terenin Amerikadan memleketimize mal gelmesine itirazı yoktur. Bütün mesele, İtalyanların bu malları yol; da zaptedarek harp maksatları İçin | mest lszım gelen bir iştir. islifade etmesi ihtimalindedir. k Nitekim geçenlerde Atiki'nâli Tuk| S İ İN Üa adat L e| Yunaristan, evvelce müsande alın- 'düküür Ytalyaya Kâtırlatığcü: — Yanlış atmuş. Cevabi verilmiş, vapur serbest Bi rakılmış, fakat hamulenin verilmesi nasılsa hatırdan çılmıştır. Amerikaya Akdeniz yaluyla naklip yat açılmış olmakla beraber — bungin vereceği netice hakkında fazla dere- cede nikbin olmamak gerektir. Harp (Devamı: Sa. & Sü. 8 te) ayacakları ümit vapuru hem Tagilizlerden, hem da| Ttalyanlardan müsaade alarak Liz- | bona göndermişlerdi. Orada hem Net Hellas adlt Yünan — vapurunun Amerikadan Lizbona getirdiili —ha- müleyi, hem de Bodosakiye nit ola- rak bir denixaltı tarafmıdan balırı. lân bir Yunan Vapurunun mürette- İzmirde Üzüm Rekoltesinin Altıda Biri Son Yağmurlardan Islanarak Zarar Gördü İzmirden Köpek Derisi İhraç Edilecek ya ve Amerikadan İzmirden kB- pek derisi isteyen müracaallar vâki olmuştur. Bu müracaatlere cevap olarak müuhtelif nevi ve eb'at deriler için üç Hira ile beş Tira arasında fiyat bildirilecektir. Bir Aylık İzmir, 3 (Hususi) — İzmirin Ağustos ayı ihracaltının — cinsleri ve baliğ olduğu yekün tesbit edil- miştir. Buna göre son bir aylık ihracat iki yüz yirmi bin İiralık muhtelif mal ve yüz otuz üç bin liralık canlı hayvandır. —3 İzmir, 3 (Hususi) — Son yağ- murlay bilhassa K. Paşa, Salihli ve Torbalıda zararları mucip ol- muştur. Buralarda ıslanan üzüm- lerin miktarı otuz beş bin çuval, yani reokltenin altıda biridir. As- gari ihraç fiyatları dokuz numa- ra için yirmi altı, on numara için otuz, on bir numara için otuz bir kuruş olarak tesbit edildi. Bu fi- yatlarm daha da arttırılması muhtemeldir. Piyasa Eylülün on — Alman- İstanbul mebusları dün Şişli, Beyoğlu Halkevlerinde halkla temas« gn vermeli, yahut yoktur, o zaman saat Üzerine kurs hesa- bi yapmıdı. eĞ larda bulunmuşlardır. Yukardaki resim mebusları Beyoğlu Hak kevinde şereflerine verilen çay ziyafetinde — göstermektedir. Buna t SKYN #it yazı, ikinci sayfamızdadır,