26 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

M 61 . 9 BUGÜN Şark Âleminde Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Sâdâhâd Paktı devletleri Aara. sında askeri bir ittifakın ya- pılmak üzere olduğuna dair yayılan şayiaların mahiyeti hakkında, dün yazdığımız yazıdan sonra, bu şayia- ları teyit eder mahiyette yeni bir haber alınamadı. Fakat gözümüze çarpan bir nokta Londra matbuatı. nın ayni şayiaları tahlil ederek bü- tün ihtimalleri ölçüp biçmiye ehem. miyet vermeleridir. Bu ihtimallerin biri Sovyetlerin İran ve Efganistanı istilâ ederek Hindistana karşı harekette bulunma- larıdır. Fakat bu ihtimali de, her. kesten evvel ileri süren kaynak, Nazi propagandasıdır. Ve bu yüzden bu propaganda ile meşgul olmak ihti. yacı hissolunmaktadır. * İngilizlerin kanaatine göre, Hin- distana karşı bir taarruz vukuu ihti. mali çok uzaktır. Sebebi, tabil ârı- zaların, uzun mesafelerin ve yol. suzluğun geniş ölçüde her istilâya karşı gelmesidir. Bu yüzden Sovyet. ler, Sin Kiang'tan Hindistana karşı ancak ufak tefek akınlar yapabilir. ler. Hindistanı tehdit edebilecek ikinci bir yol, İrandaki Meşhet ve Duzdap'tan Hindistan hududundaki Karetta'ya varmaktır. Fakat bu yo- Jun tutulduğu farzedilecek olursa, İran içinden sekiz yüz m'llik bir me- safeyi, sonra çölden ibaret 400 mil mesafeyi daha geçmek, ve bütün bunları İngilterenin — Hindistandaki kara ve hava kuvvetler'ni hesaplıya- rak yapm;k, asıl muharebenin, de. miryolundan 800 mil mesafede cere- yan edeceğini unutmamak lâzım ge. lir. Hindistana varmak için tutulacak üçüncü bir yol da Efganistandnı'ı ge- çen tar'hi yoldur. Fakat gerek İran. dan, gerek Efganistandan geçmek için bu iki milletin müsellâh kuv. vetleriyle karşılaşmak ve bunları bertaraf etmek lâzımdır. Bu da ko. lay olmıyan bir iştir. İranın eşsiz ta. bit tahkimatını nazarı dikkate al- mak üzeredir. Elbruz dağları, müs. tevliyi Şimalden karşılar ve İranın askeri kuvvetleri bu fabil tahkimatı Lııkv_im_- ve tevit eder. Efcanistan da ir istlâya uğradığı takdirde yüz binleri aşan silâhlı kuvvetlerile mu- kavemet eder. Sonra Efganistanın tabii ârızaları da her istilâyı güçleş. tirecek mahiyettedir. Kış mevsimin. de Efganistana karşı askeri harekât. ta bulunmak hemen hemen imkân- sızdır. * Bu yüzden Hindistana karşı bir yıldırım hareketinin vukuu âdeta ihtimal harici sayılıyor. Fakat Hin. distana karşı mühim bir hareketin vukuuna mâni olacak âmiller, yalnız tabif ârızalar ve İran ile Efganista. nın kati mukavemeti değildir. Hin, distanım muazzam müdafaa kuvvet- lerini de hesaba katmak icap eder, Bu sebeplerle İngilizler, Hindistana karşı bir hareket beklememekte ve Hindistanı müdafaaya lüzum — göre, ceklerini sanmamaktadırlar. Gerek Hindistâna, gerek İran veya Efga. nistana karşı Sovyetler tarafından bir İstilâ hareketi vukuu memül de- ğildir. İran ile Efgan'stanın, böyle bir hareketi tevlit edebilecek mahi- yette herhangi bir tahrikte bulun- maktan uzak kalacakları da şüphe götürmez. Onun için, İlkbaharda Or- ta Şarkın yeni ve mühim hâdiselere şahit olacağını söyliyenler, herhalde yanılıyorlar ve sinir bozmıya uğraş. maktan başka bir şey yapmıyorlar. Fakat kendilerine güvenen kimse. lerin sinirleri de kolay kolay bozul- maz, Fransada Neşri Yasak Edilen Haberler Paris, 25 (A.A.) — Resmi ceride, İr kararname neşretmiştir. Bu ka- Tarname, ordu ve halk üzerinde me- $üm bir tesir icra edebilecek hava. :îlerin neşredilmesini menetmekte- Japon Diplomatları Yine Toplanıyorlar Belgrat, 25 (A.A.) — Politika ga- Zetesinin Berlin muhabiri bildiriyor: Vrupadaki bütün Japon diplomatla. Tının iştirakile 27/28 2 inci kânunda Udapeştede bir konferans aktedile. Cektir. Konferans bilhassa - bitaraf Memleketlerin hattı hareketini ve apa ile Roosevelt tarafından barış :î_n yapılan gayretleri tetkik edecek- Bir Yugoslav Torpidosu Battı Belgrat, 25 (AA) — Yugoaslav iobliana,, torpito muhribi, dün akşam Şibenik limanı önünde bir Yaya çarparak batmıştır. İngiltere İle Japonya Arasında Protesto Notaları Teati Ediliyor Londra, 25 (Hususi) — Kendi ken- dilerini batıran veya Amerika li. ovyetl er, Ladoga Gölünü Geçemediler manlarıma iltica eden Alman gemile. rindeki mürettebatı taşıyan Japon gemilerinin İngiliz kontrolüne tâbi tutulması ve bu Almanlar arasında askerlik çağında bulunanların tevkif edilmiş olmaları üzerine Japonya ta- rafından yapılan protestoya İngiltere hükümeti cevabını hazırlamıştır. Bu cevap 48 saat içinde Tokyoya gön- derilecektir. Japonyadaki akisler Tokyodan buraya gelen haberlere göre, Bahriye Nazırı Amiral Yonai, Japon seyrüsefainini himaye için Ja. pon bahriyesinin her türlü tedbirleri almıya hazır olduğunu dün akşam gazetecilere bildirmiştir. Diğer taraftan nezaretin salâhiyet- tar bir mümessili de bu araştırmanın beynelmilel hukuka mugayir oldu. ğunu tekrar ettikten sonra, kanuni cihetten ziyade Japon efkârı umu. miyesinde hasıl olan intıbaın mühim olduğunu söylemiş ve İngiliz filosu- nun Japon kapılarına kadar sokul. mak suretile Japonyanın izzeti nefsi. ne zarar vermesinin pek ziyada ese- fe şayan olduğunu ilâve eylemiştir. Tokyodaki tezahürat 'Tokyoda dün akşam bazı ufak te. zahürcü gruplarının dağıtılmasından sonra, İngiltere büyük elçiliği etra. fına ihtiyatt tedbir — mahiyetinde konmuş olan polis memurları kaldı- rılmıştır. Gazeteler Asama Maru hâdisesi, dolayısile, İngiltereyi şiddetle pro. testo etmekte ve bu husuşta ittihaz etmiş olduğu hattı hareketten dolayı Japon hükümetini de muaheze eyle. mektedirler, Vapurundaki Almanları İngilizlere teslim eden Asama vapuru kaptanı istifa etmiştir. Almanyada Harp Esirleri Paris, 25 (A.A.) — Alman maka. matı, bütün harp esirlerini ziraat iş. lerinde ve merkezi sanayide istihdam etmiye karar vermişlerdir. Maksat, silâh altına alınmış olan Almanların yerine başkalarını ikame etmektir. İngiliz Parlâmentosunda, Hükümetin Sovyetlerle Münasebatı Kesip Kesmiyeceği Meselesi Soruldu Londra, 25 (Hususi) — “Sovyet . Fin harbinin son safhası şu merkez. dedir: “Sovyet kuvvetleri Ladoga gölünü geçmek için iki büyük taar, ruzda bulunmuş ise de, buradaki Fin Mmukavemetini kırmıya ve Fin müdafaasını yıkmıya muvaffak ola. mamıştır. Sovyetlerin hedefi. Man. nerheim hattına geriden hücum ede, bilmektir. Muharebeler, son derece çetin olmuş, fakat Soövyetler bir ne. tice alamamışlardır. Kareliyada nisbi sükünet hâkim, dir. Sovyet tayyareleri Viburg'u tekrar bombardıman etmişlerdir. Sallada nisbi sükünet vardır. Fa. kat Sovyetlerin Petsamo havalisin. de faaliyete geçtikleri bildiriliyor. Sovyet tayyareleri dün tekrar fa- aliyete geçmiş ve 30 tayyare Ruhno mevkiini bomhardıman etmiştir. İsveç menabiinden bildirildiğine göre, 1832 tonilâtoluk (Notung) Fin. landa gemisi Botni körfezinde bat- mıştır. İngiliz Parlâmentosunda Dün akşam Avam Kamarasında Mister Chamberlainet Finlanda teca. vüzü yüzünden, Sovyet Birliği ile si. yasi münasebetlerin kesilip kesilmi. yeceği sorulmus, Mister Chambherla- in, meselenin etraflıca tetkiki lâzım geldiğini söylemiştir, Bir İngiliz heyeti Helsinkide İngiliz amelesi heyeti reisi Sir Citrene ile arkadaşları Helsinkiye varmışlar ve bugün Hanoyüu ziyaret etmişler, Sir Cetrine, Sovyet tayya. relerinin burada bilhassa sivil halkı tethis etmeyi istihdaf ederek, şehri bombardıman ettiğini ve sehirde hiç bir askeri hedef bulunmadığını söy- lemiştir. Taymis gazetesine nazaran, Mos. kovada bulunan doktor Ritte heyeti, Finlanda harbinin ehemmiyetli su- rette teahhura maruz bıraktığı Al. manyaya yapılacak Sovyet sevkiya. tının taciline çalışmaktadır. Kanada hükümeti, Finlanda hal. kına yiyecek satın alınması ve nak- Jedilmesi için Finlandanın emrine 100000 dolar verdiğini Milletler Ce- miyetine bildirmiştir. Ü İlâç Fiyatları Yazan: B. FELEK Her şeyin pahalılaşması halka zarar verir; kalaydan keçi boynuzuna kadar. Lâkin bu zarar, fiyatı yükselen matahın alınması za- ruri olup olmadığına göre, içtinabi kolay veya güç bir şekil alır. Meselâ: Çinko fiyatının yükselmesile fasul- ya, pirinç, nohut gibi birinci derece- de gıda maddelerinin pahalılaşması biribiriyle kıyas edilemiyecek kadar ayrı tesirler yapan hâdiselerdir. Bu arada ilâç fiyatları en başta gelir. Çünkü ilâç giıda maddesinden de za. ruri bir şeyd'r. Pirinci pahalı bulan kimse bulgur alır. Fasulye kesesine uymıyan, pata. tes yer. Lâkin falanca hastalığın de- vası olan filân ilâcı pahalıdır diye almamazlık edemediğ'miz gibi aspi- rin yerine karbonat ta yutamayır. Bu öyle bir zarurettir ki; zenginden ziyade fakiri tazyik eder. Kaldı ki bir şeyin fiyatının yükselmesine set çekerken zengin fakir diye bir tasni- fe de lüzum yoktur, Bugün ilâç fiyatlarında görülen yükseklik acaba bir ihtikâr neticesi midir? Bunu kati bir tarzda ne iddia, ne de reddedebiliriz. Elimizde böyle keskin bir hüküm vermiye kâfi delil yoktur. Fakat bir hâdise vardır ki; inkâra ve teyile sığmaz. İlâç fiyatla- rt yüzde elli ile yüz arasında artmış- tır. Spesyaliteleri hiç kale almadan meselâ bizmotlu ilâçların fiyatı yüz- de yüz ârtmıştır. Zaten normal za- manlarda pahalı olan bu ilâçların iki misli pahalılaşması bilhassa mariz ve muhtacı tedavi olanları tazyik et. mektedir. Ticaret Vekilimizin ihtikâra ve pahalılığa karşı açacağı mücadeleye dair gazetecilere ve İstanbul Ticaret Odasında tüccarlara söylediği sözler hâlâ hatırımız r. Zaten o sözle- rin bize verdiği ümit ve cesaretledir ki bu satırları yazıyoruz, İleride bu maddelerin ne fiyata sutılacağını kestiremeyiz. amma o sözlerin söy« lendiği szamana nazaran bir çok ilâç- lar bugün en az yüzde elli pahalılan. mıstır. Sebebini arastırmak bize düşmerz. Biz sadece salâhiyettar makama bu vaziyeti arzediyor ve medet bekli- yoruz. , Sâdabat Devletleri Arasında Askeri Pakt Tahran, 25 (A.A.) — İranın Tür- kiye, İran ve Efganistan arasında ademi tecavüz misakını askeri bir ittifaka tahvil etmek imkânını tet- kik etmek maksadile bir heyet gön- dereceğine dair olarak ecnebi mem- leketlerde münteşir haberler hak- kında salâhiyettar bir membada bu bapta malümat olmadığı beyan e- dilmektedir. Almanyanın Leh Yahudilerine Ait Bir Kararı Paris, 25 (A.A.) — Pat Ajansın- © Almanya, iktısadi organizasyonunu tamarmla- mak, Sovyet Rusya ve Balkanlardan alabileceği mevadı süratle nakledebilmek için münakale iş- lerine büyük ehemmiyet vermektedir. İlk göze batan noksan vagon eksikliğidir. Bu yüzden Ro- manya petrollerini nakledemediği gibi, Sovyet- lerden gelen erzakı da nakledememiştir. Bu se- beple Almanya komşu memleketlerden vagon te- minine teşebbüs etmiştir, Belçikadan 10 bin va- gon istemiş, fakat Belçika vermemiştir Yabancı gazetelerin askeri muhabirleri, harbin ilk.- bahara Balkanlara geleceğini tahmin ediyorlar. Bütün Balkan memleketleri de ona göre hazırlanıyorlar; Bu. gün, Bulgaristan hariç, Balkan memleketlerinde silâh altında iki milyondan fazla insan vardır. Yugoslavya da ihtiyat sınıflara, her ihtimale karşı hazır bulunma. ları bildirilmiştir. İtalyadan mühim miktarda tayya- re, kamyon, harp mal i getirilmektedir. Hattâ Yugoslavya şehirleri tahliye için tertibat almış, hü- kümet evrak ve dosyalarmı memleket içine sevk için hazırlık yapmıştır. Kadroları doldurmak için harbi. yeden çıkan talebeyi 10 ay evvel kıtalarına sevkot. mişlerdir. Almanyaniın siyasi ne*ackerî mahfillerini kap lıyan kararsızlık ve ayrılığın gün geçtikçe art: tığı anlaşılıyor. (Daily Telegraph)ın Koper hag'dan aldığı malümata göre vaziyet şu mer- kezdedir : Berlin gazetelerinin de saklıyamadığı bir vazi- yet var ki, o da Ribbentrop siyasetinin taraftar- ları ile aleyhtarları arasındaki mücadeledir. Bu siyasetin taraftarları Ribbentrop'un Sovyetler- le anlaşma siyasetini tasvip ediyorlar. Muhalif- leri ise Almanyanın, kafasını Sovyetlere teslim etmekle hiçbir şey kazanmadığını ve herşeyi kaubettiğini söulüyorlar,. * Seherl gazeleleri grup olan Nasht. be'in si. yasi muharriri doktor Kriegk, yakın zamana kadar Nazi siyasetinin tercümanı idi. Birkaç gün evvel, yaz- dığı bir makâlede Norveçin Atlantik sahili hakkında. ki Sovyet siyasetini alkışlamaktaydı. Bu makale, Ber- linin siyasi mahfillerinde bir heyecan uyandırmış ve arlık Almanyanın, Sovyet dostluğunu kazanmak için İtalyayı feda ettiğine delâlet eder sayılmıştı. Fakat daha sonra Alman hariciyesi, bir tebliğ neşrederek, Sovyetlerin Atlantik sahili üzerinde bir takım ihti. rasları bulunduğundan haberd lmadığı bildir. miştir. * Bu tebliğ Ribbentrop hizbi hesabına bir darbe teşkil ediyor ve bu tebliğin Mareşal Göringin ilhamı ile neşrolunduğu anlaşılıyor. Çünkü Ma- reşal Göring, İtalyan - Alman dostluğunu feda etmemek lehindedir. Fakat Naziler arasındaki ihtilâf Sovyet mese- lesine münhasır değildir. Büyük bir taarruz ya- parak müttefiklerin ablokasını gevşetmek me- gelesi de ekemmiyeti haiz sayılıyor. Bitaraflar vasıtasile bir selh taarruzu yapmak meselesi de vardır. Alman halkı gelecek ilkbaharda bir Alman ta- arruzu yapılacağına inanmaktadır. Fakat Na- zilerin iktısat mütehassısları, neye mal olursa olsun, bir sulh teşebbüsü lehindedirler. Nazist- lerin harp ekonomisini idare hususunda Görin- gin idaresinde çalışan Koerner de bu fikirdedir. dan: Alman işgal orduları tarafından neşredilmekte olan Varschauer Zei tung, bir emirname neşretmiştir. Bu emirname, Yahudilerin Sovyet Rusyaya hicret ve sivil ve asker Al- manlarla birlikte tramvaylarda seya- hat etmelerini menetmektedir. İtalyanın Mısır Sefiri Mussolini İle Görüşecek Kahire, 25 (A.A.) — İtalyanın Ka. hire Elçisi Mazzolini, bugün tayyare ile Romaya hareket etmiştir. Elçinin Romaya varır varmaz, Mussolini ile görüşeceği söylenil. mektedir. Fransızların Müsadere Ettiği Eşya Miktarı Paris, 25 (A.A.) — 13.1.40, 20.1.40 haftasında Fransız donanmasının yap tığı abloka şu neticeyi vermiştir: Dokuz vapur tevkif edilmiş ve 15600 ton eşya müsadere olunmuş- tur. Harbin başındanberi: 254 vapur tevkif edilmiş ve 480500 ton eşya müsadere olunmuştur. ÖĞN BU BĞ İngilteredeki İşsizler Londra, 25 (A.A.) — Bir seneden- beri ve daha evvel mukayyet işsiz erkek amele miktarı 223098 den 13668 e düşmüştür. Beş senedenberi mukayyet bulu- nan işsiz amele sayısındaki tenakus yüzde 25 nisbetindedir. Bağdat Suikasti Etrafında Bağdat, 25 (A.A.) — Maliye Nazi- rı Rüstem Haydara yapılan suikast- le alâkadar olmak üzere 12 kisi tev- kif edilmiştir. Bunların arasında es- ki nazırlardan Sabir ve İbrahim Ke- mal de vardır. D ü FELEK | | BER &İ Bd