30 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN Arap Dünyası Ve Müttefikler Yazan; Ömer Rıza DOĞRUL ngiliz mahafili arap dünyası. hin müttefikler davasına bağ- lı olduğuna dair hergün bir çok meş- at yapıyorlar. Ve bu davayı isbat için aradaki bir çok anlaşamamaz - liklârm ve mücadelelerin kendili » ginden durduğunu, bu yüzden katil ve kıtal hâdiseleri vukubulmaz oldu- ğunu anlatıyorlar. Hakikatte yakın zamana Okadar Suriye ve Filistin mühim ihtilâf sah. neleri idi, Filistin ihtilâfları en kanlı mahiyeti ulınış ve iki taraf arasın - daki mücadele fena halde müzmin. leşmişti. i Suriyede de vaziyet aşağı yukarı ayni mahiyetteydi. Yalnız ihtilâf he. nüz kanlı bir şekil almamıştı. Fakat istikamet orayı gösteriyordu. Bu iki memlekette hüküm sürcü huzursuzluğun sebepleri malümdur. Bunları bir kaç defa yazmış olduğu- muz için tekrara hacet görmüyoruz. Fakat bu huzursuzluğun siküne- te yer vermesinin hikmeti, herhal - de araştırılmağa değer. Sükünetin sebebi, iki tarafı hoş- nut eden bir anlaşma olmadığımı he- pimiz de biliyoruz. O halde bugünkü sükünetin sebebi Arapların tâbirince “ehveni şer” i tercihten başka birşey değildir. “ehveni şer” dedi, muvakka bir zaman için, gönül ri- zası ile değil, fakat ıztırar sevkiyle ihtiyar olunan fedakârlıktır. Ve bu fedakârlığı göze almağa salk olan â- mil ortadan kalkar kalkmaz, eski va. ziyet yeniden baş gösterir. Arapların, yeni ve o meçhul bir tehlike kârşısında “ekveni şer” i ter. <ih etmeleri, onların © hesabına bir basiret eseridir. Çünkü arapların en belli başlı ümidi, bugünkü buhranın geçmesinden sonra milli emellerinin tahakkukuna yardım edecek vaziye- tin hasıl olmasıdır. Nitekim araplar geçen harbin sonunda da idi beslemişler, defa da ayni vâziyetin tekerrür et. miyeceğine inanan araplar, mütte - fiklerin siyasetine bağlanıyor ve bu siyasete bağlantılarını ilân ediyorlar Fakat müttefikler, bugünkü va - ziyeti bahane ederek, asıl huzursuz.) luğu temadi ettireceklerine onu da bertaraf ederlerse, şüphe yok ki, da- ha geniş bir, muzaherete, daha sü rekli bir dostluğa hak kazanmış o. lurlar. Yoksa — bugünkü (o müzaheretin haklı ve samimi olduğuna inanmak sadedillik olur, Arapların meşhur (bir sözü de “Men cerrebel mücerreb.” dir. M nası “denenmiş olanı denemeğe kal- kışan ancak pişman olur.,, Onların mütteliklere yardım ve müzaheretlerini esirgemedikleri hu sırada bu sözü de daima hatırladık. lar şüphe götürmez. Müttefikler, 9- yaplara, kendi hesaplarına bu sözü unuttururlarsa, en isabetli hattı ha- reketi tutmuş olurlar. Çünkü ileride bu sözü arapların tekrar #tmeleri, müttefiklerin arap âlemi ile olan münasebetlerinin iflâsından © başka bir şey ifade etmez. — * Bir Nahiyeyi Seller Bastı İzmir, 20 (Tan Muhabiri bildiri. yor) — Gece yağan şiddetli yağmur. lardan Ödemişin Birgi nahiyesinde seller mühim tahribat yapmıştır. Dağdan gelen seller gece yarısı na“ hiyeyi basmış, suların getirdiği gaçlar evvelâ büyük köprülerin men. #ezlerini tıkamış ve sonra çarşıya ve ranhalleye hücum etmiştir. Hükümet binası, karakol . sularla dolmuştur. Gerek halk, gerek jandarmalar a. ğaçlara tırmânarak kurtulmuşlardır. Evler, dükkânlar, hanlar yıkılmış, 5 kişi boğulmuş, resmi dairelerin ev. rak ve dosyalarile nüfus kütüklerin- den bir kişmı ıslanmış, bir kısmın Sular alıp götürmüştür. Santrale yıldırım düşmüş, telefon direkleri devrilmiştir. Çayın mecrası Bozdağdan kopan kayalarla doludur. Tehlikeli görülen evler boşalılmıştır. Mezruat harap olmuştur. Nahiyenin Avlucuk köyünde de 15 ev yıkılmış tır. Seylâba uğrıyan halka çadır ve. rilmekte iaseleri temin olunmaktadır a ın Gerilerine Sarktılar Bir İngiliz Heva Filosu, Heliguland Yakınındaki Alman Deniz Kuvvetlerine Taarruzda Bulundu Paris, 29 (Hususi) «—- Yarı resmi haberlerde müttefik tayyarelerinin Zigirid hattı gerisinde muvaffakı - yetli keşifler yaptıkları bildirilmek. tedir. Lüksemburgdan verilen ha- berlere göre, dün saat on dörttenbe. ri Lüksemburgdan devamlı ve şid- detli bir top sesi işitilmektedir. Brükselde çıkan (La Gazettelin istihbaratına göre, Lüksemburg hu. dudunda bulunan bir Almön istih- kâm kıtası, Lüksembürgun karşısın. du kâin mıntakada bulunan Remich kasabasında lâğım tertibatı vücude getirmektedir. Bunun sebebinin Fransızların muh temel bir taarruzuna karşı koymak olduğu söylenmektedir. Polonyadan getirilmiş olan bir çok Alman kıtaatının Zigfrid hattı yakı nında kamp kurmuş oldukları haber verilmektedir. Alman Tayyareleri Bu sabah burada saat 11,20 de düdükler tehlike işaretini vermişler. dir. Bu hal; saat 11,50 ye kadar de- vam etmiştir. Düşman tayyarelerin. den hiçbiri, payitahta yaklaşmamış, ve Paris halkı biçbir top sesi işitme- miştir, İskoçya üzerine Almanların bava taarruzu vuku bulmamıştır. Bu ha- ber, salâhivettar mahafilce tekzip ediliyor. a Şimali İngüterede bir mühimmat fabrikasında bir infilâk vukua gel - miştir. 15 kişinin öldüğü ve 4 kişi. nin yaralandığı söylenmektedir. Son Harekât Ren'den Möselle'e kadar olan cephede sükünet hüküm sürmekte devam ediyor. Diğer taraftan teeyyüt ettiğine göre, dün Moselle mıntakasında Yransız kıtaatının yaptığı taarruz hareketi muvaffakiyetle nelicelenmiştir. Bu muvaffakiyet yalnız toprâk kazandırın ve esir alınmasını #mu- «İp olan bir muvaffakiyet değildir, Ayni zamanda Fransiz kumandarlığı bazı tâbiye prensiplerini muvaffakiyetle tecrübe et- tek imkânmı da bulmuştur. Bu tanrruzün müsüt bir şekilde cereyan etmiş olmârı, geçen harpte alınan tecrübelerin mükem- dini tesbit eyle- ir. Hedefi bilhassa küçük bir arman n Fransiz taarruzundan evvel Pruasir topçusu çok şiddetli bir topçu hazırlığı z Bu mevzileri işgal eden Alman e TEBLİĞGLERE Paris, 29 (A.A) — Büyük umümi karargâh tebliğ ediyor: Gece sükünet içinde geçmiştir. Cephe hattındaki, bilhasea Sarr- brüeken'in Paris, 20 (A.A) — 29 - tebiliğiz Sarr'ın doğusundaki bölgede ez” cümle Devx » Ponte La Pirmi cenubunda düşman topçusu fa görtermiştir. Her iki taraftan kesif ve rasat tay- yarelerinin faaliyeti kaydedilmiştir. Londra, 29 (A.A.) — Hava meza- retinin bir tebliğine göre, İngiliz ha- va kuvvetleri şiddetli bir mukabil hava steşine rağmen Heligoland ya- kınında Alman filosuna taarruz et- mişlerdir. 8 akşam . Berlin, 29 (A. — Gerp cephe- sinde, şimdiye kadar olduğu gibi kas ra kuvvetleri faaliyeti vuku bulmuş» var, Bir hava muharebesi Vissemburg ol. tayyaresi ve Osmabrusek da bir İngiliz tayyaresi düşürülmüş” tür, Berlin, 28. (A.A.) — Büyük Al man karargâhı tebliğ e deniz kuvvetlerine meticesiz bir ta- arruzda bulunmuştur. Alman avci tayyereleri, garba doğru görüşlerin. de bunlarin yolunu kesmiştir. Kısa p bir muharebe olmuş ve bu al- ul "harp tayyarasinden beşi i den düşürülmüştür. dıman altında kalmıştır ki, Franmz katan. & hedefe doğru böyük bir ihtiyatla iler- - adimi İedikleri zaman ormanı bomboş bulm: Düşman kâmilen obüs parçalarile yarsla mi$ askerleri bırakarak orasını tahliye mişti Alman Esirleri Şimsli İn mntakasının, tam ortasında kâln Gürent şehrinde bulür Ban bir iplikhanede çok heyecanlı ve müs esir bir toplantı yapılmıştır. Alman harp esirlerinden mürekkep yeni bir grup, aslâ göreceklerini ümit etmedikleri vatandaşı ları İle karşılaşmışlardır. Aralarında telbahiler tayfaları da bulunun yeni &: lerin ekserisi sivil elbise giymişlerd. Bünlar, 23 yaşında bulünen delik lardı, Almanyadi kendilerine söylendiğine göre dürüşt bir muameleye maruz csklarını zannediyorlardı. Kamp esirler geldikleri zaman mazivâri selâm vermiş olguklarını söylemiş we “fakat hiz, bu itiyadi çarçabuk kökünden sökün at- tık.” demiştir. renin sanay - Polonyanın Prajestosu Paris, 29 (A-A.) — Polonya bürük ek çisi bügün Fransiz hükümetine aşağıdaki prolestoyu vermiştir. Polonya devlet ve milletirin mukaddes haklarını işitilmemiş bir tarzda nakzeden ve Polonya etimhuriyeti topraklarım İki mütearrız devlet lehine taksim eden 28 ey- Mül tarihli Alman - Sovyet arlaşmam 8. tün beynelmilel vecibeler ve her insani ahlâk hiçe sayılmak su Li yapılan bu tavsif kabul etmez hareketi en katl bir şekilde protesto ederim. tsmamen inde sdar mücadeleye devam Deniz Hâkimiyeti Müttefiklerde Londra, 29 (Husus) — Almanlman tahtelbahirinin batırmış oldu - tahtelbahirleri hakkında verilen ha- berlere göre bunlar sistematik su -| rette İngiliz adalarından tardedilmektedir. Bu tahtelbahirler, şimdi yalnız, İskandinavya, cerubi Amerika ve Japon sahillerinde faa- liyet göstermektedirler. Salâhiyet - tar deniz mahafilinde beyan edi ğine göre bu hal İngiliz donanması. Bunu söylemişlerdir. Tokyoda âkıbeti hakkında endişe vapuru, üç gün teahhürle bu sabah iyi bir vaziyette Yokohamaya gel - miştir. Birincisi Bergen açıklarında i. jkincisi kereste yüklü Alanjern adlı nın denizlerdeki hâkimiyetini ikmal | VaPur, İngiltereye kereste götürür. etmiş almasının bir neticesidir. ken torpillenerek batırılmış. Üçüncü KIZILORDU Polonyada Yeni Hududu İşgal Ediyor Berlin, 29 (A.A) — Büyük 4 man karargâhı tebliğ ediyor “Alman kıtaah, hudut hattının şarkındaki hareketlerine devam ede. rek 28 eylül günü Perzemysi şehrinin *İcenup kısmını Sovyet kıtaatına tes Jim etmiştir. Varşovada bulunan Polonya kıtaa. tanın hareketi bu akşam başlıyacak ve İhtimal iki üç gün sürecektir. Öy» le ki, Alman kıtaatının şehre girişi iki teşrinlevvel tarihi için derpiş o. lunmuştur, Şehirdeki sivil halkın ia: şesini temin için icap eden tedbirlere tevessül olunmuştur. Modlin kalesi ve Alman topçusu. nun ve hava kuvvetlerinin bombardı manları neticesinde kayıtsız ve şart- #z olarak teslim olacağını bildirmiş. tir. Bu teslimin şartları tesbit oluna" caktır. Modlin kalesinde takriben bir iki yüz subay, otuz bin asker ve dört bin yaralı vardır... Moskova, 29 (A.A, tarihli Sovyet tebli “Dünkü harekât neticesinde, Kızıl. ordu kıtaları, Graevo, Tehijev, Me- jlretehie, Krenjek; Malodytch, Prz. emysi ve Ustrzy almışlardır. Garbi Bielorusya ve Ukraynada temizleme harekâtı devam etmekte- dir. Beş Polonya süvari alayı esir edilmiştir. 15 ton alınmıştır. Kru. kenitza mıntakasında müteaddit Po- lobya müfrezeleri dağıtılmıştır.,, Macar - Sovyet hududu — 29 eylül dirdiğine göre, dün sabah Polönya - Macaristan hududunün resmen ge. zilmesinden sonra, Voloc ile Tavone İ arasindaki tünelde münakele yeni den tesis edilmiştir. Hududun diğer subayları arasında buna müşabih te. maslar vukua gelmiştir. MB Macar Nazileri Hükümete Hücum Ediyorlar Budapeşte, 29 (A.A.) — Havas a- jansından: Parlâmentoda naziler'n şefi Hubay tarafından hükümet aleyhine yapılan uzaklara | edilmekte olan Empress Of Russia | hücumlardan dolayı Macar siyasi ma hafilinde bir nebze huzursuzluk hü- küm sürmektedir. Hubay, Telekiyi “Fırkalar mütarekesi,, ne riayet et. memiş olmakla itham etmektedir. Naziler, bundan böyle parlâmento. nun faaliyetine iştirak etmiyecekler- dir. Zabıta, Macar nazileri hakkında zulüm ve iğtisafı reva görmektedir Nyland adındaki İsveç kargosu *|bir Norveç vapuru da torpile çarp -| ye siyasi umumi af, bizim firka men- akolları öyle şiddetli bir bömbar- İnun mürettebatı, gemilerini bir Al-İmiştir. La ÂDİSELE (© Her Hitler Danzigde söylediği nutukta Alman- yanın gizli bir silâh kullanacağından bahsetmişti. İngiliz gazetelerine göre, bu silâhın aslı astarı yoktur. Çünkü bu silâhın mahiyeti İspanya dahili harbinde anlaşılmıştı. Alman tayyareleri, Gene- ral Franko hesabına, cümhuriyetçilerin hatları üzerinde uçtukça attıkları beyannamelerde “te- siri müthiş olan yeni ve gizli bir silâhın kullanı- lacağından,, bahsediyor ve bu silâhın tes'im ol. mıyanlara karsı derhal kullanılacağını bildiri. yorlardı. Cümhuriyetçiler, bu silâha aldırmamışlar ve bu gizli silâhtan eser görünmemişti. * Sovyet Birliği kıtalarının Polonya topraklarını işgal gimelerimden sohra Macaristan ile Romanyanın arası bir huyli düzeldi ve iki taraf, ekalliyetler meselelerini halletmek lüzumunu hissettiler, * Her Hitlerin halihazırda bilhassa iki mesele ile meşgul olduğu anlaşılıyor. Birincisi mesai arka. daşları arasındaki ihtilâfları bertaraf etmek. İkincisi Lehistan meselesini tasfiye etmek. Lehistanın taksimi sırasında memleketin ziraate elverişli olan en büyük kısmı Rusyaya geçmiş ve cüz'i bir kısmı Almanyaya kalmıştır. Bu yüzden İN Suplarına tatbik edilmemiştir. Almanya harap edilen bir memlekette yaşayan 15 milyon Polonyalıyı da beslemek mecburiye- tindedir. * Amerikada yaşıyan 50.000 Polonyalı Fransaya gitmek ve harbe iştirak etmek üzere kafile kafile hareket ede. <eklerdir. * İspanya hükümeti, İtalyanın Madrit Sefi i Gene- ral Gambara'ya, General Frankonun Akdenizi harp sahasından uzak tutmak hususundaki arzu- sunu tekid etmiştir. Gerek Italya, gerek İspanya nın bu hususta birleşik bir siyaset tutmalarının kararlaştırıldığı anlaşılıyor. krateri dağllan Bakizleaç göre, Almanyada ha. yat halen tam kollektivizm bahsinde o derece radikal değişiklikler göstermektedir ki eğer böyle gider ise bu kollektivizm pek yakında Sovyetler Birliğindeki reji- mi dahi geçecektir. Ruhr'dan gelen yolewiların anlattık- larına göre, şimdilik mektelerde, fabrikalarda ve nas. yonal sosyalist teşekküllerde her türlü kantinlerin ya. vaş ya genişletilmesi suretile, bir kollektif iaşe sis- temi hazırlanmaktadır. Bu kollektif İaşe sistemi, pera- kendeci dükkânların kaldırılması ile itmam olunacak. tır. Perakendeci dükkânlar, yerine büyük mağazalar tesis edilecek ve bu büyük mağazalar nazi teşekkülleri, ezcümle “N. S, W.” nasyonal sosyalist hayır cemiyeti tarafından idare olunacaktır, met satıyor. yenler olduğu kadar bencileyin ma- kaleler yazıp “dünya yine yeni yeni Hayvasın hususi muhabirinin bil noktalarında da Sovyet ve Macar .. Sürpriz Modası | İ Yazan: B. FELEK | ğer» sürpriz kelimesi hal kında galiba Akşam gazete » sinde güzel bir etüd o okumuştum. İmzası hatırımda olmıyan bu maka, lede sürpriz kelimesinin Türkçe kar- şilıkları aranmakta ve kâh muvaffak olup kâh izharı tereddüt edilmektey. Ben de buğün bu mânası fi gi kendi güç ve künhü güç anl T “İkelimeyi makaleme başlik yapı mecbur oldum. Efenim? Malümya bugünlerde ben de dahil olduğum halde hepimiz siyasi kesildik. Öyle ki; en maruf si yasiler bizi görseler parmak ısıra. caklar. Efendim, neler tahmin . yoruz, neler görmüyoruz ve © neler göstermiyoruz. bilseniz! Gerçi ahva- lin inkişaf şekilleri de bizim bu su uya siyasiliğimiz& hiz vermiyor de, l ama, ne de olsa başmdın yukarı, ara giren, yumruğunu masaya vurup: — Sen görürsün! Nah! $ razıyorum. Eğer üç güne kadar de- diğim çıkmazsa! diye bar bar bağı ranlarımız da çok arttı. ik, Bunların arasında bir sınıf var ki; güya bir büyük kehanet yapıyor. muş gibi: ş — Sen görürsün! Yine bir sürpi. riz karşısında kalacağız! diye kera Bunu gazel gibi ağızdan söyle. di kalacaktır.,, ürprizler | karşısında diye karilerine sanki malümat veren muharrirler de var. Lâkin bunlara soran olmuyor mu kiz — Efendim! Anladık bir sürprüz | olacak! Çünkü zaten (politikanın harman zamanındayır. Lâkin sürori zin olacağını haber vermek niye ya. rar? Hüner onun mahiyetini bildir - mektir. Çünkü efendim; biz fikir ye maval dinlemeye o derece İitiyat hasıl etmiş bulunuyoruz kiş e- ğer maval yerine fikir serdederlerse, | âdeta tedirgin oluyor, midemiz bo - zuluyor, kötü kötü teftihler çıkıyor, hulâsa böyle bir şeyi yadırgıyoruz. Lâkin ne de olsa bazan insanın aklına da gelmiyor değil, Bütün bu — Tayyare (o piyangosunun bu keşidesinde birine büyük İkramiye çıkacak! Demeğe benzer. Bunu her. kes bilir, hüner bunun hangi numa. raya çıkacağını bilmektir. Onu da bilen ne seninle görüşlür, ne benimle! Onun için biz yine maval dinle. meğe devam eder dururuz. i Belediyelerde Yapılan Maaş Zamları Kabul Edilmedi Ankara, 20 (TAN) — Bazem kanununa. güre belediyeler ve hususi idarelerce ha- zırlanan kadrolar Dahiliye Vekâletine gel- meğe başlamıştır. Vekâlet yaplığı tetkik- lerde bu kadroların bazılarında maaş zarm- lari görmüştür. Vekâlet bu kabil kadrola- Tı eski vaziyete uyar bir şekilde yeni bas reme güre tanrim etmektedir. ” Bu Ay Ücret Alamıyacak Memurlar Ankara, 29 (TAN) — Devlet dairelerin. de ücretle çalışın memurlardan bazları halen muvazzaf bulundukları vazifeler. den evvelki hizmetlerini tevsik ettiremse ülklerinden dereceleri ait oldukları Ve- kâletçe tayin edile: niştir. Bu sebepten bu ayın sonunda ürretlerini alamıyacı'- Jardır. Bu gibi memulara avans olarak bir miktar para vermenin kabili olüp olmadığı maliyeden sorulmuş, menfi cevap alınmış« tır, 6 —— İzmir İhracatçıları Bir Birlik Kurdular İzmir, 29 (A.A) — İhracatımızı daha muntazam bir hale sokmak ve hariçteki fiyatları kortro! edebilmek. için teşkili kararlaşmış olan ve mis zamnamesi Ticaret Vekiletince tas. dik edilen İzmir kuru yemiş ihracat. çıları birliği ilkteşrin 939 dan itiba. Ten faaliyete geçecektir. Bu birliğe dahil olmıyan tüccar ih- Tacat yapamıyacaktır. Birlik piyasa» da nâzımlık vazifesi de yapacak v icabında birlik kararları” haricinde piyasayı düşürecek şekilde hareket edenler için bir kaca liste hazırlı; bilecektir. P kerametler tıpkı: ğ