13 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

13-9-939 BUGÜN İngiliz Kuvvetleri Fransada , Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL L ondra ve Paristen gelen haberler İngiliz hava ve kara kuvvetleri nin Fransaya vardığını ve mevki işga line başladığını anlatıyor. Daha önce de buna benzer haberler verildi ise de bunların vaktinden evvel ortaya atılmış olduğu anlaşılıyor. Esasen In- giliz sevkiyatının daha çabuk yapıl- ması da beklenmezdi. Fakat artık bu sevkiyatın bir emrivaki olduğu İngi- liz ve Fransız kaynaklarının verdiği haberlerden apaçık anlaşılıyor. Bil - hassa İngiliz kuvvetlerinin Fransaya geçmiş olması büyük bir ehemmiyeti haizdir. Çünkü önümüzdeki günler- de garp cephesinde harbin büsbütün ciddileşeceğini gösterir. — Yâni Al - manya tam mânasıyle iki cephe İle meşgul olacak ve kendi iddiası gibi, Lehistanı kolay kolay ortadan kaldı- rıp şark cephesindeki yetmiş fırka. sını garp cephesine rahat rahat gön- dermeğe imkân bulamıyacak, pelki de şimdiden bu cepheyi takviye et - mek lüzumunu hissedecektir. Bil . hassa önümüzdeki günlerde mühim tayyare harplerinin ve Zigfrit hattı- nı zorlayacak mühim askeri taarruz- ların vukuu beklenir. İngiliz askeri kuvvetlerinin ve hava filolarının Fransaya muvasala. ti ile iki taraf tam manasıyle harbe girmiş oluyorlar. İngilizlerin şimdiye kadar aldıkları tedbirler daha fazla tedafüi mahiyetteydi. İngiltereyi ha- riçten vukubulacak her taarruza karşı korumayı istihdaf eden bu ted- birler son günlerde — tamamlanmış, daha sonra İngiltere bu safhadan i- kinci safhaya geçmiş ve — Fransanın yardımına koşmuştur, İngilterenin bu defa — Fransaya yapacağı yardımın 1914 te yaptığı yardımdan kat kat üstün olacağı şüp he götürmez. bi AmerikaMuhariplere!! Silâh Satabilecek Bitaraflık Kanununun Tadili İhtimalleri Çok Kuvvetlendi Kongrenin Fevkalâde İçtimaını Müteakıp, Alınacak Kararla Fransa ve İngiltereye Silâh Satılabilecek Vaşington, 12 (A.A.) — Roose- velt'in on gündenberi Demokrat ve Cümhuriyetçi liderlerile yapmakta olduğu istişarelerden çıkan netice, silâhlardan ambargonun kaldırılma- sı1 suretinde bitaraflık kanununun tâdili hususunun kongrenin fevkalâ- de olarak içtimaa davetini müteakıp âyan meclisinin iki sülüs ekseriyeti ile kabul edileceğidir. Her ne kadar bu ekseriyet temin edilmiş görünmekte ise de Reisicüm huru bu ana kadar tereddüde sevket miş olan esbap henüz tamamiyle za. il olmuş değildir. Filvaki, Roosevelt, infirad siyaseti taraftarı olan ekalliyetin müzakere- leri uzatmasından ve hattâ Ebstruc- tion'a müracaat etmesinden korkmak tadır. Müşarünileyhe göre böyle bir hal, Avrupa demokrasilerinin kuv. vei maneviyelerini xırmak ve Alman yaya Amerika efkârı umumiyesinde. ki noktai nazar ihtilâflarını izam et. mek fırsatını vermek gibi bir netice tevlit etmesinden korkınaktadır. çilerin bitaraflık kanununun tâdili işini bir fırka meselesi yapmatkan vazgeçmiş oldukları haber verilmek- tedir. Kanadanın 150 milyon dolarlık harp tahsisatı Ottava, 12 (A.A.) — Kanada âyan meclisi, 31 Mart 1940 tarihine kadar harbe müteallik hususta sarfedilmek üzere 100 milyon dolarlık bir serma. ye ihdası hakkındaki kenun !lâyihası. nı tasvip etmiştir. Bu sermaye, istikraz yoluyla ihdas edilecektir. Evvelce Avam Kamarası, Vancou ver mebusu Macuneit'in Avrupaya heyeti seferiye gönderilmemesi şek. lindeki tâdil teklifini 16 reye karşı 151 rey ile reddettikten sonra bu harp bütçesini kabul etmiş idi. Mevzuubahis tâdil teklifi, kara, deniz ve havada yapılacak askeri ha- rekâtın Kanadanın dahiline ve civa- rına tahsis edilmesini istemektedir, Kanada, harbe girelidenberi müt- tefiklere, hattâ dolayısiyle esliha sat mak vesaiti ortadan kalkmış bulun- i9vlete Âlh b donanması vardı ve İngıltere bu do- nanmaya karşı tedbir almak mecbu- riyetiııdeydi. Hattâ bu donanma. İn. gilt ya y askeri sevkiyata müdahale edebilecek vazi- dır. Halbuki efkarı umumiye, müttefiklere yardım etmek ve yal. nız haksız olmakla kalmıyârak ayni zamanda Amerikanın bitaraflığı için tehlike arzetmekte bulunan bir ka- yetteydi. Bu defa ise İngiğitre Alman donanmasını hiçe sayacak vaziyette- dir. Almanya tarafından hava yolu ile vukubulacak taarruzlara karşı i. se, İngiltere tarafından her tedbir a- lınmış oluyor. Onun için garp cepheq sindeki muharebelerin en — ciddisi daha fazla Almanya - Fransa hudu- du üzerinde vukubulacak ve İngilte- renin askeri kuvvetleri ve hava filo- ları, bilhassa burada kendini göstere. cek ve burada Almanlarla meşgul o- labilecektir, İngiliz - Fransız kuvvetlerinin, Alman müdafaa hatlarını yarmağa muvaffak olup olmuyacakları, za . manla anlaşılacak bir meseledir. Bu- gün bu vâdide ne söylense, kehanet seviyesini aşamaz, Vaziyet ise kehanete değil, an - cak ciddi takibe müsaittir. Fakat katiyetle göze çarpan bir nokta harbin günden güne ciddileş . tiği ve Almanyanın müşkül bir vazi- yete doğru ilerlediğidir. Bilhassa iktısadi — ablokanın da günden güne İnkişaf etmekte ol Almanyanın — vaziyetini büsbütün müşkülleştirecektir. İngiltereye Satılacak Mallar Hakkında Ankara, 12 (A.A.) — Ticaret Ve- kâletinden: 1 — Bundan böyle Fransa ve Po. lonya hariç olmak üzere herhangi bir Ayvrupa memleketinden İngiltereye sevkedilen eşya, İngiliz konsolosluğu makamları tarafından verilecek bir “menşe ve menfaat şehadetnamesi,, ni haiz bulunmadıkça İngiltereye it. hal edilemiyeceği alâkadaz makam- lar tarafından bildirilmiştir. 2 — İngiltereye mal göndermek istiyen ihracatçıların kendilerine bu şehadetname sistemi hakkında etraf. li malümat verecek olan en yakın İn- giliz konsolosluğuna müracaat etme tâdil edildiğine şahit olmak için gittikçe artan bir sabırsızlık gös. termektedir. Hükümetin kanunun tâdiline ne su retle tevessül edeceğini gösteren hiç bir alâmet mevcut değildir. Hiç şüp- hesiz hükümet Bloom projesini ele a- lacaktır. Müşarünileyhin milli birliği vücu. de getirmek ve Cümhuriyetçilerin sistematik muhalefetlerini tahrip et. mek hususundaki mesaisi muvaffa. kıyetle neticelenmiştir. Cümhuriyet- halbuki kabul edilmiş olan metin, Kanada ve Kanadanın ötesinde aske. ri harekât icra edileceğini natık bu. lunmaktadır. King, Macuneil'in tâdil teklifi a- leyhinde bulunarak halihazırda bir heyeti seferiye gönderilmesinin mev- zuu bahsolmadığını ancak tâdil tek. || lifinin kabul edilmesinin Kanadanın müdafaası işinde esaslı sevkulceyş noktaları olan Terre - Neuve, Saint - Pierre ve Miguelon'u müdafaa et- mek için İngiliz ve Fransız deniz ve hava kuvvetleri ile teşriki mesaide bulunmak niyetinde olduğunda şüp- he uyandıracağını söylemiştir. Bundan başka Milli Müdafaa Na- zırı Mackenzie, hükümetin ticaret vapurlarını müsadere ederek bunları müdafaa ihtiyaçlarına adapte et. mekte olduğunu söylemiştir. Nazizim aleyhine cephe Meksiko, 12 (A.A.) — Meksika iş. çileri konfederasyonunun kâtibi Lom Hurıcıye Vekili İzahat Verdi Parti Grupunun Dünkü İçtimaı Ankara 12 (A.A.) — Bugünkü Grup içtimaının bildiriği: Cümhuriyet Halk Partisi Büyük Millet Meclisi Grupu bugün 12/9/ 1939 öğleden sonra Reis Vekili Ha- | | san Sakanın reisliğinde toplandı. İlk söz alan Hariciye Vekili Şük- ', rü Saracoğlu, Meclisin tatil mebde- | indenberi cereyan eden siyasi ahval ve vakıalar üzerinde ve bugünkü | siyasi mesailin her safhası hakkın- da uzun izahat ve beyanatta bulun- du. Birçok hatipler ayni mevzular (|i üÜzerinde fikir ve mütalea beyan et- | mişler ve hükümetten birçok nokta- | lar hakkında sualler sormuşlardır. | Bü suallere Hariciye Vekili ve di- | ğer alâkadar vekillerimiz cevap ver mişlerdir. Umumt! heyet memleke- tin müdafaa ve emniyeti için olan | kararları ve siyasi tedbirleri mem- || | nuniyete şayan görmüş ve hükümet- | | le Grup arasında tam bir tesanüt ol- | | duğu bir daha tezahür etmiştir. Hü- kümetin izahatı müttefikan Grupça tasvip olunduktan sonra saat 18,45 l | İ | | | | /|rakları şunun bunun işgali Köşe Kapmaca! Yazan: B. FELEK vrupada bir harp patlayınca, âdet odur ki; o ana kadar ya- pılmış muahedeler, verilmiş sözler ve alınmış teminatlar birdenbire za. yıflamağa başlar. Geçen — umumi harpte bunun türlü türlü nümune- lerini gördük. Ne müttefikler gör - dük ki; dostunun hasmı oldu ve ne düşmanlar gördük ki; hasmı ile can- ||ciğer kuzu sarması devlet oldu. Yalnız bu işlerde dikkat edile. çcek nokta ebe olmamaktır. Sul Hamit da Osman. h imparatorluğunun bir takım top - altına girdiği sıralarda maruf Tıfli Hasan | (efendiye sormuşlar: — Yahu; Hasan efendi! Sen bir halâşina adamsın! Nedir bu hali- miz? Boyuna toprak kaybediyoruz! ' Hasan efendi de cevap vermiş: “— Kalkın ey ehli vatan!” De . diler Ayağa kalktık. Dalmışız, yeri. ||mizi başkaları kaptı. Lâtife, nüktelidir ve kırymetlidir. Her harbin başlangıcında, hattâ inki şaf devresinde dünya politikası yeni bir teşekkül arzeder. Parzarlıklar o- lııı. Vııdler yıpılıı Bunlara ina- ,' de celseye nihayet verilmiştir. Bir Alman Gemisinin Denize Attığı Muzlar Vigo, 12 (A. A.) —Fastan Alman- yaya muz nakleden bir Alman tica. ret gemisi takip edildiğini anlayarak muzları denize atmış ve Vigoya ilti- ca etmiştir. Halbuki o civarda bir çok balık ileri ağlarını atmış bulun. bardo «Teledi ile konfederasyon âzasından Rodolfo Pina Sorio, Mon- mıkfa ldl Balıkçılar denizden bir tevideo'da bul Amerika demok- | Miktar balıkl ber bir çok ta rasileri konfederasyonu reisine bir|Müz çıkarmışlardır. Muzlar, henüz iyi bir halde bulunmakta idi. — Vigo takrir göndererek, konfederasyonun siyasi partilerle amele teşekküllerine Panama kongresi esnasında Nazizm aleyhine cephe almalarını tavsiye etmesini istemiştir. Japonyada Askeri Tayinler Tokyo, 12 (A.A.) — Eski Harbiye Nazırı General İtakaki Genel Kur- . may Reisliğine, general Nişiu Çinde. ki umum Japon kuvvetleri kuman. danlığına, general Jidat şimali Çin kumandanlığına tayin edilmiş Gene- ral Jamada Merkezi Çin ve General Ando da cenubi Çin kumandanlık. larında ipka edilmişlerdir. —— Panama Bitaraf Nevyork, 12(A.A.) — Panama Cümhuriyeti bitaraflığını ilân etmiş- tir. 3 Polonyanın Altınları Amsterdam, 12 (A.A.) — Buraya gelen haberlere göre, Poloya Banka- sının altın mevcudü Romanya hu dudunda kâin Seniatyn'e nakledil - miştir. Polonya hükümet merkezinin de oraya gittiği zannediliyor. —AY tien İngilterede Vesika Usulü Brüksel, 12 (A.A.) — Belçika gazeteleri İngilterede yiyecek mad. geleri ve diğer zaruri maddeler üze- finde tatbikine başlanan vesika usu- lü hakkında tafsilât vermekte ve bil- hassa bazi maddelerin sıkı takyidata tâbi tutulduğunu yazmaktadır. çarşısında balıkçılar kadar halk da bu garip avı hayretle karşılamıştır. Bir Amerikan gemisi tevkif edildi Nevyork, 12 (A. A.) — Waterman kumpanyasının ikinci reisi kaptan Nicolson geçen cumartesi günü Wa - costa vapurunun İrlânda sahilleri i- çinde bir Alman denizaltı gemisi ta- rafından tevkif edildiğini bildirmiş- tir. Glascowdan Nevyorka giden bu gemide yapılan araştırmalar üç saat sürmüştür. Denizaltının kaptanı dur emrine itaat etmeyen Amerikan vapurları - na bundan sonra ateş açılacağını bil. dirmiştir. Waterman kumpanyası deniz ko- misyonuna ve bahriye nezaretine bu hususta bir rapor göndermistir. . Almanya Polonyaya karşı, HÂDİSELERİN İÇYÜZÜ bugünlerde, Slovakyadan kanaati, Hitlerle Göringten başka hiç kimse beslemi- başlıyacak olan yeni bir taarruzda bulunacaktır. Bu taarruzun gayesi, Varşovanın arkasını vurmaktır. Fakat, bu harekete başl k üzere hududa gönderil kıtalar yarı yolda kalmışlardır: Zira gizli Çek ve Slo- vak fedaileri, Slovakyadan Polonya hududuna giden tren yollarını tahrip etmişlerdir. Bunun neticesi ola- rak, Gestapo Slovakyada 1500 kişiyi tevkif etmiştir. * Hitler, Polonyaya hücum emrini, 31 Ağustos tari- hinde, saat tam 8,40 ta imzalamış. Hitleri, bu em- ri bir an evvel imzalamıya en fazla teşvik eden, Mareşal Göring olmuştur. Göring, bu suretle, Po- lonyaya, müdafaa hazırlıkları için vakit bırakıl- mamasını istiyormuş. Onun kanaatine göre, Al- man hava kuvvetleri, Polonyada seferberlik ya- pılmasına fırsat bırakmıyacaklarmış, Naziler için, Polonya üzerinde, hava hâkimiyetini derhal ele geçirmek, ve Polonya tayyarelerini imha etmek te işten sayılmıyormuş. Fakat Göring'in bu kanaatine çok şiddetle mu- halif davr ların en başında Göbels geliyor- muş. Göbels, böyle bir taarruzun Almanyanın başına müthiş bir felâket getireceğin Fakat, Nazi erkânı ar daki bir toplı kan münakaşada Göbels bu kanaatini izhar edin- ce, Göring onun yüzüne: “—Korkak... Hain!,, Diye bağırmıştır. x- Göring de, Hitler de, 28 nisan 1939 tarihli tekliflerinin İngiltere ve Fransa tarafından mutlaka kabul edile- ceğine kani imişler. Fakat, Nazi erkânı arasında, b yörmuş. Haitâ Rozenberg, Ribbentrop, ve Von Papen bile, F ve İngilt in mutlaka harp edecek- lerinden eminmişler, fakat, Göbels gibi açıkta bırakıl. mak korkusu ile, bu kanaatlerini izhar etmeğe cesaret edemiyorlarmış. * Üçüncü Rayşh'ı, son üç hafta içinde en fazla si- nirlendiren hâdiselerden birisi de, Çekoslovakya- da peydahlanan bir Çek “King Hall,, idir. Bu meçhul ve esrarengiz adam, hergün, Çekoslovak- yaya binlerce mektup yağdırmakta, Çeklere, bey- nelmilel vaziyet hakkında, Almanlarırı gizledik- leri bütün malâmatı vermekte, ve onları hazır bulunmıya davet etmektedir. Almanları en fazla kızdıran keyfiyet te, bu mek- tupların, başka memleketlerden değil de, Pragın içinden dağıtılmakta ol! * Almanyada. 2lman bütün tedbirlere rağmen, halkı is- yana teşvik maksadiyle dağıtılan b in mık. tarı hergün biraz daha artmaktadır. Bııııluılın birisin. şu cümleler okunmuştur: “— Danzigin Almanyaya ilhakı, Almanlara et ve tere- yağ yerine, musıbet ve felâket temin — edecektir. Al- manya, iktısaden iflâs vaziyetindedir. Bu — vaziyette bir milletin ordusu, harp etmese bile, kendisini gittik. çe yiyen sefalete yenilmek mecburiyetindeydi. Şimdi, girişilen müthiş harbin neticeleri, Alman milletini, bir daha ayağa kalkamıyacak vaziyete düşürecektir. Almanlar, bir daha hiç kalkamamak istiyorsanız, bir an evvel ayaklanın: Bizim kazanmamız — lâzım gelen zafer, ancak sulh olabilir!” tt “leri tavsiye olunur. ve tınlır. tutmıyaslar olur. Onun için bu politika köşe kap - macasında son derece dikkat w- tir. Malüm ya! Köşe kapmacada ne kadar köşe varsa ondan bir fazla o- yuncu vardır. Bir köşeden — ötekine koşarken, daha yakında bulunan ge. lir de o köşeyi sizden evvel kapar, sizin köşenizi de ebe olan işgal eder.- se açıkta kalırsınız. Siyasi köşe kapmacada böyle e- be olanlar birden fazla da olabilir. Onun için ya bu köşe kapmaca o- yıınııııı girmemeli, ya girince son emin olmadan kendi köşesini kaybetmemeli. Zira siyast köşe kap. macada ebelik çocuk oyunu köşe kap macasındaki ebelikten çok daha tat- sızdır. uü | Yeni xl(ııyıııcıkcm Ki . . | Tayinleri Ankara, 12 (TAN Muhabirin. den) — Kaymakamlar arasında şu değişiklikler yapılmıştır: Of kaymakamı Kâmil İnkaya Çar. şambaya, Çarşamba kaymakamı Ha- lil Demirbağ Şibinkarahisara, Patnos kaymakamı Muzaffer Güven Çorlu- ya, Ahlat kaymakamı Mazlüm Ter- meye, Kargi kaymakamı Süleyman Sargud Ofa, Mut kaymakamı Cemil Bingöl Osmaneline, Babaeski kayma kamı Halit Kutlay Devreğe, Nusey. bin kaymakamı Hamdi Onat Made. ne, Semdinli kaymakamı Şakir Ce. mal Ercişe, vekâlet hukuk müşa- virliği muhakemat müdür —mua- yvini Ekrem Vardarlı Şerefli Koç- |hisar kaymakamlığına, emniyet mü. dürlerinden Şekip Yurdakul Nik. sar kaymakamlığına, mahalli ida. reler şube — müdürlerinden — E- sat Kaya Nevşehir kaymakamlığı- na, Şibinkarahisar kaymakamı Nuri Güvenen Gercüşe, memurlar sicil ve muamelât umum müdürlüğü şeflerin den Feyzi Tugay Mecitözü kayma. kamlığına, mahalli idareler şube mü- * dür muavini Kemal Baskal Mut kay- makamlığına, Aydın mektupçusu Ri- fat Erdel Kozan kaymakamlığına, emniyet şube müdür muavinlerinden Cahit Ortaç Kargı kaymakamlığına, Siyasal Bilgiler Okulu mezunların. dan Nejat Ertur Çiyril kaymakamlı. ğına, Seyhan mektupçusu Mithat Si- lifke kaymakamlığına, Kastamonu mektuçusu Tevfik Esmeli Ispartaya, Burdur mektupçusu Hakkı Tuncel Kastamonuya, Ovacık kaymakamı Agâh Yüce Seyhana, Afyon eski mek tupçusu Aziz Üçok Maraşa tayin e- dilmişlerdir. G Si el Almanya İle Macaristan Arasında Pasaport Muamelesi Budapeşte, 12 (A.A.) — Macar Telgraf Ajansının verdiği bir habere göre Almanya ile Macaristan arasın. da seyahat eden Almanlar, bundan sonra pasaportlarını vize ettirmek mecburiyetinde kalacaklardır. Şim- diye kadar Alman ve Macar tebaasın da bulunanlar için böyle bir mecbu. riyet yoktu. - İ' imaği ğ