12 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

'E . e Va S A L ı İstanbul, Anl 'addesi 102 1 TELGRAF; #ÂN, İSTANBUL TELEFONÜURZ4310. 24318. 24319 EYLÜTL BEŞİNCİ YIL — No. 1479 1035 5 KURUŞ TAN GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ tane bulundurunuz. ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep — talebesinin dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se- ven her babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir en kuvvetli yar. Başvekil, D _ Vaziyetini Etraflı İzah Etli Harbin Haricindeyiz ve Bize Bulaşacak Inkişaflar Göstermemesi Temennisindeyiz R. SAYDAM Başvekil Dr. ? Aldığımız Askeri Tedbirler Ancak İhtiyati Tedbirdir Başvekil, Harici Münasebatımıza, Ticari ve İktısadi Sahada Alınan Tedbirlere Dair İzahat Verdi ırAnkara 11 (A. A.)—B. M. Mec lisi bugün içtimalarına başlamış ve ilk toplantısını Abdülhalik Rendanın başkanlığında yanp- mıştır. Celse açılır açılmaz, başkan Abdülhalik Renda “söz Başvekilindir” demiş ve bu - M .1 S1 nun üzerine Başvekil Dr. Relik İngiliz Tayyareleri Bomba Yerine Niçin Beyanname Atıyorlar? Garp Cephesinde henüz esaslı bir taarruza geçme zamanı gelmediği için, İn- giliz hava filolarının Al- man şehirleri yerine Al- man halkının maneviyatı- nı bombalaması, cephede kazanılacak ufak ve mev- zit — muvaffakıyetlerden çok daha müessirdir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL lmanya üzerinde uçan İn- giliz tayyare filoları şim diye kadar Alman şehirlerine bomba yerine milyonlarca be yannameler attılar. Propagandanın dördüncü harp si- lâhı olduğunu bilmiyen halk üzerin- de bu hareket tarzı garip tesirler yaptı. Harbi yalnız topla, tüfekle dö- vüşme telâkki edenler İngilterenin bu yeni silâhi kullanışını izah ede- mediler, Halbuki propaganda yirminci asır harbinde en müessir silâhlardan bi. ridir. Bomba ve top, şehirleri harap eğdebilir, insanları öldürebilir. Fakat propaganda cephe arkasında panikler yapar, halkın maneviyatını tahrip eder, harp heyecan ve mukavemetini öldürür. Propaganda milleti içinden fetheder ve silâhları kullanılamaz bir hale getirir. Propagandanın silâh olarak ilk kullanıldığı harp Cihan Harbidir. O vakit de bu silâhı ilk defa Almanlar kullandılar. Bir taraftan halkiın ma- neviyatını yükseltmek, diğer taraf- tan düşmanın maneviyatını bozmak için propagandadan azami surette is- tifade ettiler. Dört sene Alman mil- letinin açlığa, mahrumiyete ve feda. kârlığa katlanmasını bu sayede te- min ettiler. Harp mesuliyetini İngiliz ve Fransızlara yükleyen propaganda (Sonu Sa: 6, Sü: 6) Saydam kürsüye gelerek aşağı- daki beyanatta bulunmuştur: Harict Siyasetimiz “Muhterem arkadaşlarım, İki aylık bir tatil devresinden ve müntehiplerinizle yakından temastan sonra, verdiğiniz karar veçhile bu- gün toplanmanız hükümetiniz için çok ferahlı ve kendisine kuvvet vere- cek bir hâdisedir. Hepinizi hürmet. le selâmlarım. (Alkışlar). Bu iki ay içinde Avrupa vaziyetin- de vukua gelen elim hâdiseler malü. munuzdur. Aylardanberi sulhü muha faza için yapılan bütün teşebbüsler, maalesef müsbet bir neticeye varma- 'mış, emri vâki oluncıya kadar ber- taraf edileceğini ümit etmekten hâli kalmadığımız harp başlamıştır. Ü- mitlerimizin tahakkuk edememesin. den hepimiz muztaribiz. Türkiye cümhuriyetinin siyaseti, bu son zamanların mühim vakayii i- çinde, ayni istikameti muhafaza et miş, ayni teyakkuz ve dikkatle mun. tazar inkişafını takip eylemiştir. < “Diş Mündsebetlerimiz Muharip taraflarla münasebetleri- miz normaldir ve beynelmilel müna- sebat kaidelerine uygundur. Alman. ya ile aramızda doğrudan doğruya bir siyasi ihtilâf mevzuu yoktur. Poü. lonya ile münasebetlerimiz ise hemeh daima ârızasız ve dostane olmuşîl.r. İngiltere ve Fransa ile malümurmluz olan muayyen esaslarda menfaat iş. tirakimiz ve müşterek telâkkilerimiz vardır. Bu memleketler ile müzake- resine başladığımız nihaf muahedele- rin en dostane bir hava içinde görü. şülmesi devam etmektedir. Aziz arkadaşlarım, Biz bugünkü harbin haricindeyiz. Bu harbin memleketimize bulaşacak inkişaflar göstermemesini temenni ediyoruz. Memleketimizin bazı yer « (Sonu Sa; 6, Sü: 2) Şark Cephesinde Vaziyet ALMAN ordularının en müthiş hamlesi karşısında bird çöküvermesi beklenen Polonya kuvvetleri Varşova önünde ken. dilerini toplayarak istilâ ordu. larını durdurmağa karar ver - diler ve durdurdular. Almanlar geçen cuma günü Varşovaya gir - diklerini İlân ettikleri — halde Varşovadan uzaklardadırlar ve Varşovaya kolay kolay giremi « yecek vaziyettedirler. *YÜRLÜ TÜRLÜ kayhaklardan ge len haberlere göre, Lehliler bu. rada, hasmın bütüm faikiyetine rağmen canla başla dövüşmek - te ve bu dövüşme yüzünden Al- manlar gerilemiş bulunmakta - dır. Geçen cuma günü — sonsuz bir gurur ile Varşovanın suku « tunu ilân eden Alman radyola - rı, bugün Varşovadan yutkuna- rak bahsetmekte ve şehrin mu. kavemetini türlü türlü sebeple. re yüklemektedir. LEH MİLLETİ, tarihine ve ırkına yakışan bir asaletle — istilâ ile döğüşüyor ve tecavüze bir had vermek için maddi manevi bü- tün kudretiyle didişiyor. Fakat Lehlilerin müdafaa hattı yal - nız Varşovadan ibaret değildir. Lehliler şimalde de cenupta da bire GARP CEPHESİNDE Fransız Kaıtaları Yeni Mevziler Ele Geçirdi BUGÜNKÜ VAZİYET Almanlar varşova önünden Atıldılar mukavemete devam ediyor, hat. tâ Gdynyadaki Lehliler , Al- manların son tebliğlerine göre ancak yeniden yeniye ihata e- dilmiş ve Gdynyadan — yirmi mil mesafedeki kasabaların iş « galine başlanmıştır. (Harbe ait haberler üçüncü sayfamızdadır) Garp Cephesinde Harekât GARP cephesinde yeni bir hâdise yok gibidir. Cephenin öteberi. sinde mahalli ilerlemeler kay « dedilmektedir: Fakat — harbin bürada tiddiyet kazanması za - mana bağlıdır. Ve bugünkü harp tam manasıyle zaman harbidir. Zaman kadar insanların ve mil- letlerin kaynaklarını imtihan e. den ve bunların numarasını ve. ren hiç bir kayıt ve kuvvet yok- tur. Almanların bu kayıt ve kuvvete karşı ne kadar dayana- caklarını mareşal Göringin son nutku göstermiştir. Çünkü bu nutuk Alman milletine yalnız fedakârlık yüklüyor ve bu fe. dakârlık mukabilinde ancak baş. kaları hesabına nisbeten bolluk vaad ediyor. Başkaları hesahı - gin nutkunu bir iflâs vesikası olarak telâkki etmişler ve yarı resmi bir cevapta harbin ta ha- şında Almanlara karınlarına bi- rer taş bağlamayı tavsiye, fa « kat Lehistanın fethinden sonra bu taşi yarıya — indireceklerini vaad eden bu nutkun Alman si. yasetini sıfıra indirdiğini anlat- maktadır. Bu yarı resmi beya - nata göre, artık Hitlerin verdiği söze inanacâk bir kimse kalma. mıştır, çünkü hiç bir sözünü tutmamiştir. Hele Alman mil . letine sulh ve şeref vaad eden Hitler bunları da ihlâl ederek kendi milleti üâazarında da düş- müştür. Çünkü sulhü bozmuş - tur ve Polonya milletine nahak yere tecavüz ederek şeref kay - dini de bir kere daha ayak altı. na almıştır. İNGİLİZ resmi mahafili, — bütün bunları anlattıktan sonra “yapı- lacak iş, şerefli bir Alman hü - kümeti ile sulh — yapmaktır.” Diyorlar. Yâni bugünkü Hitler. cilerle sulh yapmağa imkân bu. lu apaçık anlatıyor- a.x na vaad olunan — bolluğun, çok şüpheli bir bolluk — olduğunu söylemeğe hacet mi var?... BUNA MUKABİL, muhtelif kay. naklardan gelen haberler, da- ha şimdiden Alman ordusunda bir takım hoşnutsuzluklar his- sedildiğini ve bir kısım Alman askerlerinin Belçikaya kaçtık- larını teyit etmektedir. Slovak. yadan da birkaç gün içinde Ma- caristana iltica edenlerin sayısı 6.000 i bulmuş 've Alman ma- kamları bu yüzden ciddi bir endişe duymağa başlamışlardır. İngilizlerin Kararı İNGİLİZLER DE mareşal Görin - lar, Muhtelif Memleketlerde SOVYET hükümeti tarafından alı- nan ihtiyat tedbirlerinin, Po- lonya ordusunun umumi bir ri- cate uğradığı takdirde Sovyet hududuna iltica etmesi ihtima. line karşı tatbik edildiği haber verilmektedir. Romanya hükümeti, Polonya- dan gelecek muhacirler için hu- dutta icap eden hazırlıkları yap- Bu muhacirler, büyük sempati ile mıştır. bir lardır. karşılanacak- Londra, 11 (Hususi) — İn- giltere, bugün yarı resmi bir beyanname ile mareşal Görin - gin beyanatına cevap vermiştir. Bu beyannamede deniliyor ki: “Londranın resmi mahafili, ma. reşal Göringin nutku ile — Almanya tarafından takip olunan siyasetin if- lâsmı ilân ettiğine kanidir. — Hitler, şimdiye kadar muhtelif yabancı memleketlere söz vermiş, fakat söz- lerinin birini de tutmamıştır. Bun - a herhangi sözünün de iti . Göring'in Nutkuna Karşı "Almanyanın İflâsı İlân Edilmiştir, İngiltere, Ancak İtimada Değer Bir Alman Hükümeti İle Sulh Yapar,, Deniliyor İngiltere, ancak itimada değer bir ÜTEBLİĞLERİŞ Paris, 11 (A.A.) — 11 Eylül sabah tarihli harp tebliği' Gece, heyeti umu- miyesi ile, sükün içinde geçmiştir. Kı- talarımız, mahalli bir ilerleme başar- mıştır, Paris, 11 (A.A.) — 1i Eylül akşam resmi tebliği: “Düşmanın mukavemetine rağmen, hücumlarımız Sar'ın doğusunda tak- riben 20 kilometrelik bir cephe üzerin- de: bugün de ehemmiyetli ilerleme- ler tahakkukuna imkân vermiştir.” Alman hükümeti ile sulh yapar. Çün kü, bugünkü Almanya hükümeti her tarafı mütemadiyen iğfal — etmiştir. Ve bundan başka Alman — milletine de sulh ve şeref vaad ederek bu mil. leti de aldatmıştır. Bir kere Alman milletine sulhü temin etmemiştir ve mütemadiyen tecavüz siyaseti takip ederek sulhü ihlâl etmiştir. Saniyen, Alman milletinin özlediği şerefi de temin etmemiştir. Çünkü, şerefli bir hükümet olmadığını Polonyaya karşı takip ettiği hattı hareketle isbat et - miştir,. (Sonu Sa: 6, Sü: 1) ERETARÜRARE LA ERARD D RE DD EN SON DAKİKA Londra. 11 (Hususi) — Romanyadan gelen ve henüz teeyyüt et- miyen bir habere göre, Romenler Rus hududu üzerinde tahşidat yap- makta ve siper kazmakla meşgul Bükreşteki çoluk çocuğu icabında len malümata göre bütün bu vazi olmaktadır. Romen hükümeti, tahliye için tedbir almıştır. Veri. yete sebep, Rusların Rumen hu- dudu üzerinde aldıkları askeri tedbirlerdir. Fakat bu haberler henüz teeyyüt etmemiştir. * Röyterin aldığı bir habere göre Polonya hükümeti merkezini I .ub. İinden nakletmiye karar vermiştir. * Londra, 11 (Hususi) — Bazı Alman mahfilleri yakında Japonya. nın Sovyet Rusya ile bir ademi tecavüz paktı İmzalıyacağını isae et- mislerdir. Busgün Japon Başvekili beyanatta bulunmuş ve bu haberi kati surette tekzip etmiştir. Tan, makinesindeki husust tertibat sayesinde bu sütünda her gün en son da- kika gelen haberleri verecektir. Haber olmadığı gün bu kısım böş kalacaktır. KEK T LAMEADANİYE A B B p T ee N * SO L CF W VKON K ADT TT CA © V|