12 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
«TA İatanbul, TELGRAF; TELEFONÜİ4310, 24318, 24319 İ YIL — No. 1479 BEŞİNCİ Ank N, İSTANBUL GÜNLÜK SİYASİ TAN HALK GAZETESİ ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Munllimlerin ve mektep talebesinin €n kuvvetli yar. dımcım, çocuğun en zengin kütünhaneridir. Çocuğunu se- ven ber babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir #ne bulundurunuz. Başvekil, Dün Türkiyenin Vaziyetini Etraflı İzah Etti Harbin Haricindeyiz ve Bize Bulaşaca İnkişaflar Başvekil Dr. R. SAYDAM İngiliz Tayyareleri Bomba Yerine Niçin Beyanname Atıyorlar? | Garp Cephesinde henüz esaslı bir taarruza geçme zamanı gelmediği için, İn- giliz hava filolarının Al- man şehirleri yerine Al- man halkının maneviyatı- nı bombalaması, cephede kazanılacak ufak ve mev- zii 5 muvaffakıyetlerden |. çok daha müessirdir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL A Imanya üzerinde uçan İn- giliz tayyare filoları şim diye kadar Alman şehirlerine! bomba yerine milyonlarca be| yannameler attılar. Propagandanın dördüncü harp si- lâhı olduğunu bilmiyen halk üzerin- de bu hareket terzi garip tesirler yaptı. Harbi yalnız topla, tüfekle dö- vüşme telâkki edenler İngilterenin bu yeni silâhı kullanişim izah ede- mediler, Halbuki propaganda yirminci asır harbinde en müessir silâhlardan bi. ridir. Bomba ye top, şehirleri harap cüebilir, insanları öldürebilir. Fakat propaganda cephe arkasında panikler yapar, halkın maneviyatını tahrip eder, harp heyecan ve mukavemetini öldürür. Propaganda milleti içinden fetheder ve silâhları kullanılamaz bir hale getirir, Propagandanın silâh olarak ilk kullanıldığı harp Cihan Harbi o vakit de bu silâh: ilk defa Almanlar kullandılar, Bir taraftan halkın ma- neviyatım yükseltmek, diğer taraf- tan düşmanın maneviyatmı bozmak için propagandadan azami surette is- tifade ettiler. Dört sene Alman mil-| letinin açlığa, mahrumiyete ve feda- | kârlığa katlanmasım bu sayede te- min ettiler. Harp mesuliyetini İngiliz ve Fransızlara yükleyen propaganda (Sonu Sa: 6, Sü; 6) Aldığımız Askeri Tedbirler Ancak İhtiyati Tedbirdir Başvekil, Harici Münasebatımıza, Ticari ve İktisadi Sahada Alınan Tedbirlere Dair İzahat Verdi Ankara 11 (A. A.)—B.M. Mec lisi bugün içtimalarına başlamış ve ilk toplantısını Abdülhalik Rendanın başkanlığında yan- mıştır. Celse saçılır açılmaz, başkan Abdülhalik Renda “söz Başvekilindir” demiş ve bu - nun üzerine Başvekil 1 br. Relik daki beyanatta bulunmuştur: Harici Siyasetimiz “Muhterem arkadaşlarım, İki aylık bir tatil devresinden ve İmüntehiplerinizle yakım sonra, verdiğiniz karar veçhile bu- gün toplanmanız Kükümetiniz için çek ferahlı ve kendisine kuvvet vere. cek bir hâdisedir. Hepinizi hürmet. le şelâmlarım. (Alkışi n temastan vaziyetin de vukua gelen elim hâdiseler malü. munuzdur, Aylardanberi sulhü faza için yapılan bütün teşel maalesef müsbet bir n "mış, emri vâki oluncıya kadar ber- İtaraf edileceğini ümit etmekten hâl | kalmadığınız harp başlamıştır. Ü Saydam kürsüye gelerek aşağı-| mitlerimizin tahakkuk edememesin. den hepimiz muztaribiz. Türkiye cümkuriyetinin siyaseti, bü son zamanların mühim vakayli i- çinde, ayni istikameti muhafaza et.# miş, ayni teyakkuz ve dikkatle uns tuzar inkişafını takip eylemiştir. Dış Münasebetlerimiz Muharip taraflarla münasebetleri- miz normaldir ve beynelmilel müna- sebat kaidelerine uygundur. Alman. ya ile aramızda doğrudan doğruya si ihtilâf mevzuu'yoktur. Po. münasebetlerimiz ise hemen dalma ârızasız ve dostane olmuşt İngiltere ve Fransa ile malümu olan muayyen esselarda menfaat iş. tirakimiz ve müşterek telâkkilerimiz vardır. Bu memleketler ile müzake- resine başladığımız nihal muahedele- rin en dostane bir hava içinde görü. şülmesi devam etmektedie. Aziz arkadaşlarım, Biz bugünkü hârbin haricindeyiz. Bu harbin memleketimize bulaşacak Jediyoruz. Memleketir inkişaflar göstermemesini (temenni zin bazı yer - (Sonu Sa; 6, Sü: 1) Almanlar Varşova önünden Atıldılar Şark Cephesinde Vaziyet ALMAN © ordularının en mütbiş hamlesi karşısında birdenbire çöküvermesi beklenen Polonya kuvvetleri Varşova önünde ken. dilerini toplayarak istilâ ordu. larını durdurmağa karar ver - diler ve durdurdular, Almanlar göçen cuma günü Varşovaya gir - diklerini ilân ettikleri | halde Varşovadan uzaklardadırlar ve Varşovaya kolay kolay giremi « yecek vaziyettedirler. TÜRLÜ TÜRLÜ kaynaklardan ges len haberlere göre, Lehliler bü. rada, hasmın bütüm faikiyetine rağmen canla başla dövüşmek - te ve bu dövüşme yüztinden Al manlar gerilemiş bulunmakta « dır, Geçen cwma günü © sonsuz bir gurur ile Varşovanın suku - tünu ilân eden Alman radyola - rı, bugün Varşovadan yutkuna» rak bahsetmekte ve şehrin mat. kavemetini türlü türlü sebeple. re yüklemektedir. LEH MİLLETİ, tarihine ve ırkina yakışan bir asaletle (istilâ ile döğüşüyor ve tecavüze bir had vermek için maddi manevi bü- tün kudretiyle didişiyor, Fakat Lehlilerin müdafaa hattı yal - niz Varşovadan ibaret değildir. Lehliler şimalde de cenupta da sasememaaamamamaemaasaaaasen i GARP CEPHESİNDE Fransız Kıtaları Yeni | Londra, 11 (Hususi) — İn- giltere, bugün yarı resmi bir / beyanname ile mareşal Görin - gin beyanatına cevap vermiştir. Bu beyannamede deniliyor ki “Londranın resmi mahafili, ma. reşal Göringin nutku ile (Almanya tarafından takip olunan siyasetin i£- lâsını ilân ettiğine kanidir. Hitler, imdiye kadar muhtelif O yabaner memleketlere söz vermiş, fakat söz- lerinin birini de tutmamıştır. Bun - di a herhangi sözünün de iti - masına imkân yoktur. Mevziler Ele Geçirdi Göring'in Nutkuna Karşı "Almanyanın İflâsı İlân Edilmiştir, İngiltere, Ancak İtimada Değer Bir Alman Hükümeti İle Sulh Yapar,, Deniliyor Gece, heyeti umu- içinde geçmiştir. Kı- #ili bir ilerleme başar- mıştır. Paris, 11 (A.A) — ii Eyldl akşam resmi tebliği: “Düşmanın mukavemetine rağmen, hücumlarımız Ser'in doğusunda tak» Fiberi 20 kilometrelik bir cephe üzetin- de; bugün de etlemmiyefi ilerleme” ler tahakkukuns İmkân vermiştir.” e İLE in de ai iki ep Mani İngiltere, ancak itimada (değer bir Alman hükümeti ile sulh yapar. Çün kü, bugünkü Almanya hükümeti her tarafı mütemadiyen iğfal (oetmiştir. Ve bundan başka Alman © milletine de sulh ve şeref vaad ederek bu mil.) deti de aldatmıştır. Bir kere Alman milletine sulhü temin etmemiştir ve| mütemadiyen tecavüz siyaseti takip ederek sulhü ihlâl etmiştir. Santyen, Alman milletinin özlediği şerefi de temin etmemiştir. Çünkü, şerefli bir hükümet olmadığını Polonyaya karşı takip ettiği hattı hareketle isbat et-- miştir, (Sonu Sa: 6, Sü: 1) mukavemete devam ediyor, hat. tâ Gdynyadaki Lehliler . Al manların sen tebliğlerine göre ancak yeniden yeniye ihata e dilmiş ve Gdynyadan yirmi mil mesafedeki kasabaların iş « galine başlanmıştır. (Harbe ait haberler üçüncü sayfamızdadır) Garp Cephesinde Harekât GARP cephesinde yeni bir hâdise yok gibidir. Cephenin öteberi. sinde mahalli ilerlemeler kay dedilmektedirr Fakat (o harbin burada tiddiyet kazanması za - mana bağlıdır. Ve bugünkü harp tam mmanasiyle zaman harbidir. Zaman kadar insanlarm ve mil letlerin kaynaklarını imtihan e. den ve bunlarm numarasını ve. ren hiç bir kayıt ve kuvvet yok- tur. Almanların bu kayıt ve kuvvete karşı ne kadar dayana- caklarını mareşal Göringin son nutku göstermiştir. Çünkü hu hutuk Alman milletine yalnız fedakârlık yüklüyor ve bu fe. dakârlik mukabilinde ancak baş. kaları hesabıma nisbeten bolluk vaad ediyor. Başkaları hesabı - na vaad olunan © bolluğun, çok şüpheli bir bolluk © olduğunu söylemeğe hacet mi var?... BUNA MUKABİL, muhtelif kay. naklardan gelen haberler, da- ha şimdiden Alman ordusunda bir takım hoşnutsuzluklar his- sedildiğini ve bir kısım Alman askerlerinin Belçikaya kaçtık- larını teyit etmektedir. Slovak. yadan da birkaç gün içinde Ma- caristana iltica edenlerin sayısı 6.000 i bulmuş've Alman ma- kamları bu yüzden eiddi bir endişe duymağa başlamışlardır. İngilizlerin Kararı İNGİLİZLER DE mareşal Görin < yaramameemeeemeeeemee ....... gin nufkunu bir iflâs vesikası olarak telâkki etmişler ve yarı resmi bir cevapta harbin ta ha- şmda Almanlara karınlarına bi- rer taş bağlamayı tavsiye, fa - kat Lehistanın fethinden sonra bu taşı yarıya © indireceklerini vaad eden bu nutkun Alman si. yasetini sıfıra indirdiğini anlat- maktadır. Bu yarı resmi beya nata göre, artık Hitlerin verdi söze inanacak bir kimse kalme. mıştır, çünkü hiç bir sözünü tutmamıştır. Hele Alman mil . letine sulh ve şeref vand eden Hitler bunları da ihlâl ederek kendi milleti nszarında da düş- müştür. Çünkü sulhü bozmuş - tur ve Polonya milletine nahak yere tecavüz ederek şeref kay dini de bir kere daha ayak altı. na almıştır. İNGİLİZ resmi mahafili, O bütün bunları anlattıktan sonra “yapı- lacak iş, şerefli bir Alman hü » kümeti ile sulh (o yapmaktır.” Diyorlar. Yânl bugünkü Hitler. <ilerle sulh yapmağa imkân bu. Tunamadığını apaçık anlatıyor. lat, Muhtelif Memleketlerde SOVYET hükümeti tarafından alı nan ihtiyat tedbirlerinin, Po- lonya ordusunun umumi bir ri- cafe uğradığı takdirde Sovyet hududuna iltica etmesi ihtima. line karşı tatbik edildiği haber verilmektedir. Romanya hükümeti, Polonya- dan gelecek muhacirler için hu- dutta icap eden hazırlıkları yap- mıştır. Bu muhacirler, büyük bir sempati ile karşılanacak- lardır. : stermemesi Temennisindeyiz BARET İLAN EDİ ALA Rİ AYLİN EN SON DAKİKA Londra. 11 (Hususi) — Romanyadan gelen ve henüz tesyyüt et- miyen bir habere göre, Romenle? Rus hududu üzerinde * makta ve siper kazmakla meşgul Bükfeşteki çoluk çocuğu icabında tahliye için tedbir len: mslümata göre bütün bu vaziyete sebep. Rusların dudu üzerinde aldıkları eskeri tedbirlerdir. Fakat bü habe: teeyylit etmemiştir. şitlat yap- hükümeti, ştır. Veri, Rumen hu- henüz olmaktadır. Romen * Röyterin aldığı bir habere göre Polonya hükümeli merkezini Hub. Tinder nakletmiye karar vermiştir. 3 Londra, 11 (Hususi) — Bazı Alman mahfilleri yakında Japonya. nın-Sovyet Rusya ile bir ademi tecavüz naktı imzalıvacağını isae et- mişlerdir. Bugün Japon Başvekil! beyanatta bulunmuş ve bu haberi kati sürette tekzip etmiştir. Ten, makinesindeki husust tertibat sayesinde bu sütünda her gün en son da- kısım bog ika gelen haberleri verecektir, Haber olmadın gün bu kalaenietır.
