12 Eylül 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

( Son dakika ) Londra 12 (Sabaha karşı) Hitler'i müdafaa etmek üzere fevkalâde tedbirler alınmıştır. Lehistan cephesindc bulunan Hitler'e halk tarafından buket takdimi yasak edilmiştir. Buketler Hitler'in muhafızlarına tevdi edilecektir. Klmse doğrudan doğruya Hitler'le temas edemiyecektir. umhuri yil Sflyi I 5 5 0 9 Telgraf ve mektub adresl: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 matbaa kısmı' 24299 24290 Son dakika Sclll 12 EylÛİ 1939 Telefon: Bafmuharrir ve evl: 22366. Tahrir heyetl: 24298. İdare ve tra 12 (Sabaha karşı) İmpaher tarafında harb hazırtamamlanmıştır. Yeni Zelanda hükumeti bugün ilk defa olarak Avrupaya 6000 asker göndermiştir. Bn kuvvetlerin hangi cepheye gönderileceği gizli tutulmaktadır. BAŞVEKililM BEYANATI ((Biz harbin haricindeyiz; aldığımız askerî tedbirler ancak ihtiyatî tedbirlerdir» Dr. Refik Saydam, dün Büyük Millet Meclisinde Türkiyenin haricî ve dahilî politikasını izah eden mühim beyanatta bulundu Fransız Alman hududunda şiddetli çarpışmalar oldu ALMANLARA AİD ELLİ KİLOMETRE MURABBALIK SAHA İŞGAL EDİLDİ içveç sularında batan Alman torpidosu Leh devlet merkezinin dış mahallelerine kadar sokulan motörlü düşman kuvvetleri yavaş yavaş geri çekiliyor MUHAREBE VAZİYETİ Şarkta Polonyada Varşovanın dış mahallelerine kadar sokulan Alman kıt'aları, yavaş yavaş çekilmektedir. Dün Vistül mıntakasındaki Alman kuvvetleri yeniden mukabil taarruza geçmişlerdir. Diğer şehirler mıntakasında vaziyet değişmemiştir. Leh kaynaklarından alınan son malumat, Gidinya'daki Polonya odusunun hâlâ mukavemet etmekte olduğuu göstermektedir. San nehri civarında çok şiddetli muharebelerin cereyan ettiği büdiriliyor. Alman tayyareleri, Lwow'u altı defa bombar" dıman etmişlerdir. Berlin, meydan muharebesinin artık nihayete ermek üzere bulunduğunu haber veriyorsa da, bütün Polonya kuvvetleri, henüz harbe girmiş değildir. Başvekil Doktor Refik Saydam Mecliste beyanatta bulunuyor Hukumetin Beyanatı Ankara: 11 ( Başmuharririmizdtn) ürkiye Büyük Millet Meclisi Avrupa ahvalinin arzetmekte devam ettiği buhranlı vaziyeti gözönünde tutarak ve bu hususta hükumetle de mutabık kalarak bu yaza aid tatil devresinf bugünkü 11 eylulde yapılacak toplantı ile tahdid eylemişti. Meclisin ve hukumetin bu ihtiyatlı harekette ne kadar isabet etmiş olduklarını 1 eylulden beri başlıyan Avrupa harbi göstermiştir. Eger on bir gündenberi Avrupada başlıyan harb, meorieketimize nispetle şimdiye kadar alınanlardan ileri tedbir alınmasını icab etseydi, hukumetin göstereceği lüzum üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi, meb'usları daha evvel toplanmağa davet etmiş olurdu. Malum olduğu üzere harb ilânı ve sulh akdi gibi bir kısım esaslı salâhıyetler doğrudan doğruya [Türkiye Büyük Millet Meclisinin kendi elindedir. Avrupada harb başladığı halde böyle bir davete lüzum görülmemış olması, bu harbin şimdiki cereyan şeklinde memleketimizi alâkadar edecek bir mahiyet ve manzara göstermemekte olmasından ileri gelmiş ve böylelikle Meclis, kendi reisi tarafından tayin edilmiş olan günde normal olarak toplanmıştır. Meclisin dünkü içtimaında ilk ve tek iş olarak hukumetin dünya vaziyeti hakkındaki izahatı dinlenmiştir. Bu vaziyet on bir gündenberi başlıyan harb vaziyetidir. Bu vaziyetin bizde uyandırabildiği alâka derecesini ve dünyanın bu yeni felâketi karşısında Türkiyemizin almakta olduğu ve alacağı tedbirleri sayın Başvekil Doktor Refik Saydamın en salâhiyetli dilinden öğrenmiş olduk. Türkiye Büyük Millet Meclisini her cihetle tatmin etmiş olan bu izahatın bütün millet ve memleket muhitimizde huzur ve inşirah verici tesirler husule getirmiş olacağında şüphemiz yoktur. Evvelâ harb vaziyeti: Başvekilimiz sulhun muhafazası için son dakikalara kadar sarfedilen bütün emeklere rağmen felâketin önüne geçilememiş ve Avrupa şimalinde harbin patlak vermiş bulunduğunu söylerken insanlık itibarile bunun biz Türkler için de bir ıstırab kavnağı T Ankara 11 (a.a.) B. M. M. bugün içtimalarına başlamış ve ilk toplantısını Abdülhalik Rendanın başkanlığmda yapmıştır. Celse açılır açılmaz, başkan Abdülhalik Renda: « Söz Başvekilindir.» Demiş ve bunun üzerine Başvekil Dr. Refik Saydam kürsüye gelerek aşafcıdaki beyanatta bulunmuştur: Dr. Saydamın beyanatı « Muhterem arkadaşlarım, Iki aylık bir tatil devresinden ve müntehiblerinizle yakından temastan sonra, verdiğiniz karar veçhile bugün toplanmanız, hükumetiniz için çok ferahh ve kendisine kuvvet verecek bir hâdisedir. Hepinizi hürmetle selâmlarım. (Alkışlar) Bu iki ay içinde Avrupa vaziyetinde vukua gelen elim hâdiseler malumunuzdur. Aylardanberi sulhu muhafaza için yapılan bütün teşebbüsler maalesef müspet bir neticeye varmamış, emrivaki oluncaya kadar bertaraf edileceğini ümid etmekten hâli kalmadığımız harb başlamış[Arkası Sa. 6 sütun 1 de] Garbda Alman Fransız hududunda harekât ilerlemiştir. Almanlar, Zigfrid hattındaki müstahkem mevkilerden çıkarak Fransız kıt'alarile muharebe etmişlerdir. Merzigle Moselle arasında süngü muharebeieri olmuştur. Fransır kuvvetleri yeniden 50 kilometre murabbaı kadar Alman arazisi işgal etmişlerdir. Şimal ve Manş denizlerine İngiliz ve Fransız donanmaları tarafından mayin döküldükten sonra Isveç sulannda bir Alman torpidosu batmıştır. Bunun sebebi, geminin bir torpile çarpmasıdır. Dün gelen resmî tebliğlere göre Lehistanda son vaziyeti gösterir harita Garb cephesi Fransızlar Süngü süngüye! Londra 11 (Hususî) Garb cephesinden alınan malumata nazaran, Alman kıtaatı, Siegfried hattındaki müstahkem mevkilerden çıkarak Fransızlarla göğüs göğüse muharebe etmişlerdir. Iki ordu arasmda süngü muharebeieri cereyan et miştir. Bugüne kadar Fransızlann eline 50 kilometre murabba Alman arazisi geçmiştir. Süngü muharebesi Merzig ile Moselle arasmda cereyan etmiştir. Fransızların muntazaman ilerlemesi şimdiye kadar top ve mitralyözle mukabelede bulunan Almanları müstahkem mevkilerden çıkarak düşmanı süngile püskürtmek teşebbüsüne mecbur etmiştir. Almanların bu teşebbüsüdç^akim kalmıştın Ele geçirilen Alman toprakları Paris 1 1 (a.a.) Havas Ajansı tebliğ ediyor: Kıtaatımızm Alman kıtaatile temasları çarpışmalara inkılâb etmiştir. Siegfried hattınm ileri mevzilerine taarruza devam ediyoruz. Fakat bu taar ruzlar takviye olunmuş öncülerle yapılmaktadır. Bu musademelerde çok istifadeli bir çok köy ve tepe ele geçirdik. Iki gündenberi Almanlar ileri mevzilerini musademesiz bize terketmek iste miyor gözüküyorlar. Bilhassa topçumuz için tarassud mahalli teşkil edebilecek olan yerleri şiddetle müdafaa ediyorlar. Şark cephesi Polonyalılar müteyakkız bulunulması tavsiye edilmektedir. Vistül cephesinde motörlü Alman kıtaları yeniden mukabil taarruza geçmiş » lerdir. General Weygand Fransız kumandanının pek yakında Lehistana gideceği haber veriliyor OslrotuMazowlec.kiBoguz nehir cephesinde vaziyet değısmemiştir. Çekilen Alman kıt'aları Lwow «Lemberg» 11 (a.a.) Po Varşova hâlâ Polonyalılar elinde! Londra 11 (a.a.) Polonya büyük lonya erkânıharbivesinin neşrettiği bir tebliğde Alman ktt'alannın Varşovanın elçiliği, Varşova'mı; hâlâ Polonyalılarra dış mahallelerinden çekildiği bildirilmek elinde bulunduğunu bildirmiştir. Bir elçilik memuru, elçinin bugün Varte ve radyo istasyonunun normal bir şe kilde işlediği ilâve edilmektedir. Tebliğde şova ile doğrudan doğruya görüşmediğini Varşova'dan konuştukları iddiasile ha ve fakat Polonya radyolarınm verdiği [Arkası Sa. 5 sütun 5 te] kikati değiştirer Alman radyolarına karşı Cumhur Reisimiz İnönü dün Genelkurmayı ve Meclisi teşrif etti Ankara 11 (Telefonla) Cumhur Reisimiz İsmet İnönü bugün öğle üzeri şehirde bir gezinti yapmışlar ve SaTianpazarmdan Ulus meydanınâ kadar halk arasında yaya olarak yürümüşlerdir. Bu sırada Ankaralılar, Cumhur Reisini şiddetle alkışlamışlar, sev^â ve bağlıhk tezahürleri yapmışlardır. İsmet İnönü saat 15 te de köşklerinden çıkarak Genelkurmayı ve müteakıben Meclisi teşrif etmişler ve Mecliste bir müddet mesgul olmuslardır. Mussolini dün yeni sulh teklifinde bulundu Yüksek rütbeli bir ttalyan murahhası Hitlerle görüşmek için Lehistana gitti Nevyork 11 (Hususî) Gece geç vakit Avrupadan alınan haberlere göre, İtalya Başvekili Mussolini, sulh lehine yeni bir teşebbüste bulunmuştur. Avrupa hükumetleri bugün Mussolini'nin bu te şebbüsile meşgu! olmuslardır. İtalyanın Ber'in elçisi Attoliko bugün Mareşal Göring'le uzun bir mülâkatta bulunmuştur. Mareşa! Göring, bu mülâkattan sonra cephede bulunan Hitler'le telefonla konuşmuştur. Yüksek rütbeli bir îtalyan fevkalâde murahhası, bizzat Hitler'le görüşmek üzere Leh Alman cephesine hareket etmiştir. Mussolini, Paris ve Londradaki elçileri vasıtasile Fransız ve îngiliz hüku • metlerine mühim bir tebligatta bulun muştur. Paris'teki siyasi faaliyet Paris 11 (Hususî) Başvekil DaSa. 5 sütun 1 dei General Weygand Roma 11 (Hususî) Bir müddettenberi Ankarada bulunmakta olan General Weygand pek yakında İstanbula ve oradan da Bükreşe müteveccihen hareket edecektir. Fransız generalinin Bükreşte bir Leh kumandanile karşılaşması ve doğruca Polonyaya geçmesi kuvvetle muhtemeldir. General Weygand Parisin salâhiyettar mehafilinde söylendiğine göre Lehistanda İngiliz ve Fransız ordulan mümessili olarak yüksek kumanda heyetine riyaset edecektir. Malum olduğu veçhile General Weygand 1920 de Varşova şehrinin müdafaasını deruhde etmişti. CUMHURİYET Roma radyosunun vermiş olduğu yukandaki haber, her türlü kaydı ihtiyatla telâkki edilmelidir. Gerek Ankarada, gerek şehrimizde dün gece müracaat ettiğimiz alâkadaı makamlar bu havadisi ne teyid, ne de tekzib etmemişlerdir. YUNUS NADt [Arkası Sa. 6 sütun 5 te] Yarıda kalan röportaj : 2 Esaretin ne olduğunu anlıyan millet: Polonya Yazan : NADİR NADt ( 5 ) inci sahifede Tayyare piyangosu 14750 numaralı bilete 15 bin lira isabet etti Dünkü keşidede kazanan numaraların tam listesi (6) nci sahifede J Milâno'da halk, duvarlara yapıştırılan seferberlik ilânını okuyor