12 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

12-9-939 BUGÜN İtalyanın Vaziyeti Ve Mısır Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL jesiyann Almanya İle birlikte harbe girmemesi ve İngiltere ile Fransanm Almanyaya karşı harp ilân etmesinden sonra da ayni vazi- yetl muhafaza etmesi, oher yerden fazla Mısırda en derin hassasiyotle karşılanmaktadır.. Mısır radyosunun verdiği malümata göre bir taraftan Romada, diğer taraftan Mısırda İtal. ya ile Mısır ricali arasında mütema- diyen temaslar vuku bulmakta ve bir taraftan Mısır efkârumumiyesi, di- ğer taraftan Mısırdaki hüy'ikçe İtal. yan kolonisi vaziyet ile son derece yakından alâkadar olmaktadır, Mısırın İtalya tarafından verile- cek kararla bu derece alâkadar ol - masının sebebi, harp takdirinde Lib. ya hududunda Mısır ile | İtalyanın doğrudan doğruya harbe başlamaları. nın beklenmesidir. Bu yüzden Mısır, mütemadiyen hazırlanmaktadır. Mısırın müdafaası, bu defa geniş mıkyasta İngiliz (donanmasına ve Mısırda bulunan İngiliz kuvvetleri. ne dayanmaktadır. Fakat Mısır hükümeti de Mısır ordusunu genişleterek yeni silâhlar- la techiz etmiş ve her ihtimale karşı tedbir almıştır. Mısır ile Libya arasındaki “geniş çöl, yakın zamana kadar, karadan veya havadan vukubulacak her t3 - arruza açık olduğu halde Mısır hü - kümeti âzami süratle (o hazırlanmış, tayyare taarrüzlarına karşı halkı korumağa yarayacak her tedbiri al. mış, ayni zamanda dayyare dafii İs- tasyonları yücude getirmiş, yapılan bütün denemeler bunların Mısırı ko. rumağa kâfi geldiğini göstermiştir. Mısır hükümeti ile İngiltere, İtal. yanın Libya gölünü geçmesi ihtima- line karşı da her tedbiri almış ve bu ihtimalin hem Mısırdan, hem başka sahalardan mukavemet görmesi için hazırlanmıştır. Bütün bu hazırlıklar sayesinde Mısırlılar bugün az çok huzur için- de hâdiseleri bekliyorlarsa da, Mı. sırdaki İtalyanlar büyük bir kitle teşkil ettikleri için Misırlılardan da. ha çok fazla telâş göstermektedir. Misırdaki İtalyanlar şöyle böyle yüz bine yakın bir kitle teşkil etmek- tedir. Bunların hepsi de Mısırda iş bulmuş, Mısra yerleşmiş, ve servet kazanmış kimselerdir. Harp çıktığı takdirde bütün bunlar yakalanıp ya Mısırdan kapı dişarı o edilecek veya Mısırda bir kamp İçinde tecrit edile- ceklerdir. Bu yüzden bunlar daimi telâş içindedirler ve İtalyanın biran evvel sarih bir karar vermesini bek. Temektedirler, İtalya hükümetinin bunları tat. min edip etmediği henüz belli değil. dir. Fakat bu kadar büyük bir kitle. yi bir hamlede sefalete uğratmak da herhalde İtalya hükümetinin — işine gelmez. Muhakkak olan nokta Misir hü. kümetinin bir harp çıktığı takdirde Mısırda bulunan bütün İtalyanlar derhal tevkif etmek için tedbir al mış olduğudur. Ve Mısırdaki İtalyan- lar, her lâhza tehlikenin tehdidi al. tında yaşamakta olduklarından âza. mi rahatsızlık içindedirler. Hulâsa İtalyanın vaziyetini kati bir surette tasrih edeceği zaman yak. laşmaktadır. Avrupadan Dönen Talebenin Vaziyeti Ankara, 11 (TAN) — Avrupadaki tahsillerini tamamlıyamadan dönen #alebelerimizin üniversite ve yüksek mekteplerimize devam edip tahsille- rini tamamlıyabilmeleri için girecek leri mektep ve sınıfları tesbit etmek üzere Üniversite Rektörlüğünün ri yaseti altında bir komisyon teşekkül etmiştir. va Fransa, Almanya ve memleketimiz deki tedris tarzları ve ders program- ları gözönünde tutularak talabeden lisan öğrenmekte olanlar, tahsile he- nüz başlamış bulunanlar, ihtisas Şu- belerine geçmiş, tahsiilerini ikmal veya doktora yapmak üzere bulunan ların vaziyetleri ayrı ayrı tetkik edi. ! lecek ve ona göre girecekleri mektep ve sınıflar tesbit edilecektir. VARŞOVA DAYANIYOR Alman Hücumları Kırıldı Ve Mutaarrız Püskürtüldü Gıdinyada Polonyalılar Mukavemet Ediyor. Almanlar Burasını İhata ve Şehirden 20 Mil Mesafedeki Kasabaları İşgal Ettiklerini Bildiriyor Londra 11 (Hususi) — Şark cephesinden alınan en son ma- lümata göre, vaziyet şu merkez- dedir: Varşova mukavemet ediyor. Ve bu mukavemet karşısında Almanlar şehrin civarında geri- | liyorlar. Bu gerileme bir hayli! senislik kesbetmiştir. l Fakat, Alman teyyareleri bömbar- dımana devam etmekte ve bu yüz- den siviller arasında zayiat hasıl ol- maktadır. Varşovadan 50 mil mesa- fede olan Bug nehrinin ötesinde de müharebeler devam etmektedir. Şi- maldeki Leh müdafan hattındada muharebeler şiddetlenmiştir. Alman. lar, Vistül harbinin, kati bir safhaya girmek üzere olduğunu söylüyorlar- sa da bu muharebenin nerede vuku bulduğu belli değildir. Romanyadan gelen hsberler, Po- lonya ordusunun bütünlüğünü mu- hafaza ederek çekildiği merkezinde- dir. Alman tayyareleri tarafından atı- lan ve halkı şehri teslime davet eden beyannameler, Pilsudski meydanında azimkâr büyük bir halk kütlesinin önünde büyük bir ateş kılmıştır. i DENİZ HARBİ halinde ya. Ticaret Vapurları İçin Yeni Tedbirler Alındı Londra, 11 (A.A) — Filo, İngil- tere civarında İmparatorluğun deniz yollarını ve muvasalasını muhafaza etmek üzere büyük bir faaliyet gös. termektedir. Yakında bütün ticaret gemilerine harp gemileri refakat ede cek ve bu sayede İngiliz vapurlarını torpilleme vaksları azalacaktır. Harp patlar patlamaz bu usulü tatbik et- mek imkânt elde edilememişti. Çün- kü vapurlar uzaklarda dağımık” bir halde bulunmakta idiler. Bunların bulundukları yerlere harp gemileri, gönderilmesi zamana mütevakkıf idi. Bu hafta deniz hareketleri cereyan 6tmemiştir. Yalnız İngiliz muhripleri torpil ve mayn dökücü gemileri bü. yük bir faaliyet göstermişlerdir. Londra, 11 (A.A.) — İstihbarat ne- zaretinin bu sabah bildirdiğine göre, büyük ehemmiyetle yeni her hangi bir deniz hareketi vukua gelmemiş. tir, Fakat, Alman denizaltı gemilerine karşı bir çok hareketler yapıldığına dair raporlar gelmiştir. Bu hareketler den bazısının muvaffakıyetle netice- lenmiş olması pek muhtemeldir. © Alman orduları Polonyayı 5) ii Ni HARP TEBLİĞLERİ Yarşova, 11 (A-A.) — Polonya Genel Kürmayının 10 Eylül saat 23 de neşretti- Bi 10 numaralı tebliğ: Al travle'de, Warovieckin'de ve Bug htt ü mektedir. Dü; n hava kuvvetleri, bütün gün bombardımanlarına terinde çarpışmalar hâlâ devam eyle an, Varşovanın civarından geri püskürtülmüş devam etmiştir. Os- r, Varşovanın gür» bunda düşmenin zırhlı kıtalarının tahaşşüdü müşahede olunmuştur. Cenupta Su hatların garbinda muharebeler devam ediyor, N Gıdinya da Dayanıyor Güynia'da Polonyslı kuvvetlerin! mukavemeti devam ediyor. Alman. ler, burasını ihata ettiklerini ve| Gdynla'dan 20 mil mesafedeki kasa) baları işgale başladıklarını bildiri yorlar, Doğu cephesinde muhasamatın o-| muncu günü akşamı Polonyalıların çıkıntısı Varşova ve Modlinde bulu: man muazzam bir kavis teşkil etmek. te idi. Bu kavsin üst kolu Suvalkide Doğu Prusyası ve Litvanya hududun- da've sit kolu da San nehrinin ilâve- sile orta Vistül vadisindedir. 700 kilometreden fazla inkişafı o- lan bu muazzam cephe üzerinde Po- lonya kıtantr Bug'un, Vistülün ve San'ın hatı şimalinde her tarafta, ani müdafaa hatlarının. flerisinde leştiği yerdeki müsellesin merkez zinde, Serok ile Modlin ve Varşova etrafında ve en cenupta da San neh- rinin s0) sahili cerhesindeki muharo- beler bilhassa şiddetlidir. Polonyahlar için en elddi tehâit, simal ve cenuptaki hücumlardır. Malüm olduğu üzere Alman strata'let, müessisi olan Stein, Clauzevitz ve Noltke'derberi, Kan -Can- nes- muhsrebesinden yani ilerliyen iki ce- nahtan düşmanı ihata sisteminden mül. hem olmustur. Alman askeri şeflerinin böyle bir manevra yapmak istedikleri ans Taşıhıyor. Fakat bu iki muharebe cephe- sinde de, baska başka sebeplerden olmak- la beraber, bilhassa çetin bir arazi ile karşılaşmaktadırlar. Şimslde Suvalki bölgesi bir orman ve 86 bölcesldir. Biyalistack sehrini ihtiva e- den duha doğuda geniş Avguslev ormanı yayılmakta ve nihayet amun da doğusun- da Avrupanın en büyük ormanı olan Bia levlez ormanı bulunmaktadır. Bu orman- da bAlâ yabani öküz sürüleri yaşımaktı dır. Bu ormanlık ve bataklık bölg Bu cerhesinde Alman ordulu tini teşkil eden motörlü ti Kullanılmasına pek az müzalttir. En centipta bulunan bölge ize Karpatla- na ilk orduları bulunan değ bir bölge- Air, Bu dağ kollarının umumi istiksm Vistüle akan birçok çaylarlu Ropa, Vi toka, Vistek ve San nehrine akan Oslava- nm iki eibetlerinden şims) » cenup Esti kametidir. Bütün bu arar parçaları, te peler ve sülar Slovak denilen Alman or» dununun yürüyüş mihverine armuftur. San suyundan evvel het arar parçam Preze- myl istikhkâmlarını dayanan Polonya kı- atının şiddetli bir geciktirme mukavo- metine İmkân verebilir, Almanlar Püskürtüldü Dün gece Varşova müdafileri tara- fından tardedilen Alman hücumları, tamamen işgal ettik- leri takdirde, Polonya — Rusya hududunda va- ziyetin alacağı şekli tesbit etmek üzere Sovyetler. le Almanlar arasında gizli müzakereler cereyan ettiği bildirilmektedir. Çünkü Sovyetlerin Polon- ya hududuna asker yığmalarından Berlin kuşku- lanmastır. * Sovyet Rusyanın Almanyaya mühimmat, silâh gönder. mesi, veyahut Almanyaya askeri yardımda bulunma. $ı varit görülmüyor. Sovyetler ancak peşin para ile ve- yahut mal mulcabili satış yapmağa karar vermişlerdir. eeeremmessssenemsssssamassssmmmsesanamensmzami Varşovanın lâtif bir sayfiye mahalli olan Marymont'un şimal batısı ile Grojee şosesi boyunca cenup batı is- tikametinde yapılmıştır. Varşovalıların şiddetli müdafaası yalnız bu hücumları kırmakla kalma. mış, ayni zamanda topçu ateşi saye- sinde, mütearrızı püskürtmüştür. Ağir toplardan mahrum olduğu an- laşılan düşman bu noksanını şiddetli have bombardımanlarile telâfiye ça. lışmıştır. Şehir dün ixi defa bombar- dıman edilmiştir. Büyük şehirin bütün halkı müda- ya iştirak etmektedir. Varşova İşçileri tarafından teşkil edilen ta - burlar muharebede en mühim rolü oynamıştır. Kadınlar askerlere yiye- cek ve İçecek nakli için ilk hatlara kadar gitmektedir. Afarymont'd lan mukabil hü. cumda Alman esirleri alınmıştır. Var ovaya nakledilerek istievap edilen bu esirlerden hiçbiri bir haftadanbe. ri garp cephesinde muharebenih baş- ladığıından haberdar değildir. Üzerle- rinde bulunan nazi gazetelerinin ve ezcümle Völkischer Beobachter ge. zetesi nüshalarının, ayni tarihli asıl nüshadan bambaşka şeyler olduğu görülmüştür. Almanların Tebliği Alman başkumundanlığı tebliğ ediyor: Polonyadaki büyük meydan miharebe- #İ sönuna yaklaşmaktadır. Polonya ordu- #unun Visiğİ garbında imhası yakındır. Cenubi Polonyada düşman şiddetli muka» vemetine rağmen San nehrinin ötesine ü- tilirken ve Alman kılaatı bu nehri Juver- nik Polski - Sanek mıntakasile Radymne ve Yaroslan'da geçerken, sarkta muhtelif mıntakalar ihata edilmiş bulunan Po- Tonya kıtaatı silâblarını teslim etmeğe baş- Jamaşları Düşmanın Alman Kkıtaatı ta- rafından tesis olunan cemberi yarma te- gebbüsleri tardolunmuştur. Narev üzerinde Polonya İstihkâmları i- çin yapılan çok şiğdelli çarpışmalarda sonra Alman kıta merkür nehrin cenu- bunda köprü başları tesis etmeğe muvaf- tak olmuştur. Tevkifler Yapılıyor Almanların işgali altmda bulunan | muntakalarda bir çok Polonyalılar tevkif edilmiştir, Bunlar rehine ola. rak alıkonulmaktadır. Alman radyo su, bu vaziyeti Polonya lisanında bil. dirmiş ve Polonya nrazisinde ekalli. yete mensup Almanların geniş mik- yasta tevkifine karşı bir mukabelef bilmisil olmak üzere bu tedbire mü. racaat edildiğini ilâve etmiştir. Radyo, tevkif edilen Almanların HÂDİSELERİN Almanların ne peşin sırada Sovyetlere mı ni verebilecek vaziyettedirler, Macar gazeteleri bir lisan kullanmakta ve askeri harekâtı Polonya” resmi tebliğlerinden takip etmektedirler. * Almanya herhe girdiği o gündenberi gündüzlü dua eden lere ilâveten hücum meşgul olmaktadır. ER İ serbest bırakılmadığı takdirde bu ve. İ hinelerin en fena muamelelere maruz | kalacaklarını tebarüz ettirmiştir. | Varşova civarında Polonyalılar ta- rafından esir edilen Alman askerle- ri, Almanya ile İngiltere ve Fransa arasında harp ilân edilmiş bulundu. Bundan haberdar olmadıklarını bil- dirmişlerdir. li Polonyanın Paris sefiri, Fransada yaşıyan Polonyalılara hitaben bir beyanname neşretmiş, , kendilerini Fransada teşkili kararlaşan Polonya kıtalarına iltihak etmiye davet et. miştir. Rusyanın Aldığı Tedbirler * Londra, 11 (Hususi) — Röyterin adan öğrendiğine göre, Mos. ükümetinin ğarp cephesinde askeri tedbirler almasına sebebiyet veren hâdise, Polonya ordusunun faik kuvvetler karşısında naçar ka- rak Rusyaya iltica etmesi ihtima- Tidir. Romanya hükümeti, bügünden baş hıyarak Polonyadan gelen muhacirle. ri karşılamak için hududa silâhlı po- lis müfrezeleri göndermiye başlamış. tır. Bu muhacirler, sempati ile kar. şılanacaklardır. Diğer taraftan Ro- manya hükümeti, vazifelerini biti - ren iktiyatlar yerine © yeni ihtiyat kuvvetleri çağırmıya karar vermiştir. MUHTELİF DEVLETLER Romanyada Bir Milyon Kişi Silâh Altında Bükrş, 11 (A.A.) — Havas: Roman ya, bitaraflığını ilân etmiştir. Bu bi taraflık, istikbal hakkında herhangi bir kaydı ihtiva etmeksizin bugünkü vaziyeti muhafaza ettirmektedir. Ro. manya, ayni zamanda, seferberlik ted birleri de almıştır. Halen Römanyada ir milyon kişi silâh altındadır. Hu. dut mıntakasından kadınlar ve çocuk lar tahliye edilmektedir. * Budapeşte, 11 (A.A) — Uj Nem- zedek gazetesine Kassadan verilen İ bir habere göre, Slovakyadan Maca. İristana gelen kaçakların adedi halen altı bini geçmiştir. Bu firarlar Bratislava hükümetini endişeye düşürmiye başlamış ve $lo- vak hükümeti tedbirler almıştır. Gelenler arasında bir çok Alman ve Slovuklar vardır. * Kaunas, 11 fA.A.) — Bir Alman ke şif tayyaresi dün Yurburkas civarın- da Litvanya topraklarına inmiştir. İçinde bulunan iki subay tevkif edil. İli verecek paraları vardır, ne de bu ubitaç oldukları sanayi malsemesi- * Polonyaya karşı çok sempatik kiliseler geceli halkla doludur. Sokaklarda polis. kıtaları da asayişi | temin işi ile 3 “FELE Babil Kulesi Yazan: B. FELEK si dyon var mı? — Var. — Ne dinliyorsun? — Doğrusunu İstersen hiç bir ye. ri dinlemiyorum. — Haklısın! Herkes kendi hesa- bina lâf etmeğe başladı. Hangisi ger. çek, hangisi yalan belli değil ki; — Hele şimdi her istasyon ber dilden konuşuyor. Meselâ bir güzel Fransızca işitiyorsunuz. “Aman ba - kalım Paris ne diyor” yorsunuz. Bir de sonunda görüyor - sunuz ki; orası Berlin imiş. Derken bir İtalyanca neşriyata rast geliyor- sunuz, Fransızcanın yardımı ile “ba. kalım, İtalyanın vaziyeti hakkında ne verecekler?” diye dinliyorsunuz. Neşriyat sonunda oranın da (Paris olduğunu keşfediyorsunuz. — Yâni desene! Radyo, modern bir Babil kulesi oldu. — Hah! Dedene rahmet Babil kulesi oldu. Herkes bir türlü söylü - yor. — Tabii kardeş! Hiç kimse yo - gurdum karadır der mi? — E bunların içinden çıkmak i- çin ne yapmalı? — Basit! Evvelâ bütün 'bu neşri- yatın, her milletin kendi gözü İle gö. rülen ve kendi hesabına elveren şey- ler olduğuna karar vermeli. Eğer bi. taraf bir istasyon varsa onunla bu neşriyatı kontrol etmeli ve bilhassa kendi memleketimize taallük eden şeyler, bizim resmi radyomuz we A. jansımız vasıtası ile teyit edilme. dikçe inanmamalı, — İyi fikir! Lâkin ben her dili bilmem ki; — Ne dil bilirsin? — Türkçe, Fransızca, İngilizce... — Kâfi be kuzum! Daha ne bile. çeksin? — Almancayı ne yapacağız? — Onlar da Fransizca, İngilizce veriyorlar yal 2 — Sahi öyle! Lâkin bütün bu dinlediğim şeylerin içinden ma güç bir şey! — Onun için sen radyonun haber kısmını şöyle bir kenara koy da gel müzikasını dinle! — Fena fikir değil! Yalnız bn si- rada onlar da İşi sade gramofon plâ. ğına döktüler. — Bizimkileri dinle öyle ise! — Dinliyorum, dinliyorum a&ma doğrusu biraz daha zengin, daha u. zun süren ve daha evvel başlayan bir program istiyorum. Ne yalan söyliyeyim. — Ne gibi? — Bir kere bizi ecnebi radyola « rının anlaşılmaz şeylerini dinlemek - ten müstağni bırakmak için sabah saat sekiz buçukta, sonra 11 de, da- ba sonra öğleden sonra bir de, üçte, altıda, dokuzda ve on birde mutlaka günün haberlerini vermeli, bu arada bizl dünyanın gidişatına, harbe dar. be, olan bitene dair tenvir eyleyecek bir program İstiyorum. Çünkü hu - günkü gibi saat birde sekiz buçukta ve on birde verilen haberler Avru - panm göbeğinde bir dünya harbinin ocağı hazırlanırken hana kâfi gelmi. yor. — Bu fikrin, hemen hemen hepi- mizin mütaleasına uygundur. Uma. rım ki; Radyomuz daha sık haberler vermenin bir çaresini bulur, İş<-< MİLLİ ŞEF Ankarada Bir Gezinti Yaptılar Ankara, 11 (TAN) — Mim Şef İnönü, sant 13 de otomobil. le şehir dahilinde bir gezinti yaptılar. Samanpazarında oto- mobillerinden inerek halkın 2- rasına karıştılar ve yürüyerek Ulus meydanına kadar geldiler. Yol boyunca halk kendilerini şiddetle alkışladı. Ulus meyda. nında tekrar otomobillerine bi- nerek Çankayava dönen Mil Şef, aksama doğru Büvük Mil let Meclisini şereflendirmişler- dir.