11 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Eski Bir Türk Elçisine Göre Danzigin Milliyeti Yazan: M. Turhan TAN 761 de Osmanlı elçisi olarak Berline giden Giritli Resmi Ahmet efendinin sefaretnamesinde Danzige dair şu satırlar var: Bir nehirden (Breslav) şehrine vasıldı.| Oradan 8 günde Karakove (Üracovie) beldeye ulaşıldı. Bu belde Silezyaya “ vir hudut kalelerinden Lehlerin eski yitahtlar bir büyük şehir olup Leh Yarının taç giydikleri ve öldüklerinde Bolundukları muhal ok yük bir suyun kenarı, 'hir bu beldenin yanından cereyan ve ka kıvrılarak birçok kasaba ve köyler üea- © sonra şimalde ve deniz kıyısında memleketinin berren ve Bahren (karadan ve denizden) maksimi erzsk ve cnreti Afakları (yani en mübim merkezleri) olan Önünde denize va: den (Vistül nehrini mec makta bir ediyor) Leh diya- hasıldır. Daniska pare yer İle her ne bir cümhur zaptında ise de o) Leh devleti hima; âyetinden sayılır. Üstad şair ve kıymetli vezir Ragıp paşanın elçiliğe lâyık görüp Prusya lı Büyük Rredrik nezdine yol.| Jadığı Resmi Ahmet efendi bu kısa “cümlelerle Danzig şehrinin ehemmi. “ yetini izah edemediğini sanmış ola- “cenk ki istitrad başlığı altında da şu omülâhazaları yürütmektedir: “Akdenizin Selâ: 'enedik ve Mareti- ya iskeleleri meşhuri &fak olduğu gibi çi mel taraflarının da Mesmerdam ( dam), Hamberk (Hembcurg) sebikeden Daniska (Dantsig tinde ol- ter - | ve zikri iskeleleri Av dağıtan yer) olup Hindi ari Cedit- ten Günüisenden ve halle yanaşıp “İspanya; ve Françanın şimel Hamberk Nemae iskel Daniska da Leh vilâyeti İskelesidir.” Şu kayıttan anlaşılıyor ki on se- o kizinei asırda Prusyaya giden dost “bir devletin elçisi, Danziç şehrini Lehistanın tabii iskelesi olarak tanı- Yor V o sahil şehtihi Kehli Bir şehir olmak üzere tasvir ediyordu. Bu ta. .ihi kayıt bir buçuk asırda bir mille. fin başka bir milleti muayyen yer- lerde olsun kendi benliği* içinde eri- tebileceğini de isbat ediyor. Çünkü 1761 de hâlis Polonez görünen Dan- zig 1939 da yüzde doksan nisbetinde iman görünmektedir. Bununla be. raber “hak, denilen kudsi mefhumun | e temsillere ve temessüllere rağ. n beşeri vicdanın en derin köşele- “rinde yaşadığına ve çiğnenmiş hak. in er geç ayağa kalkacağına kana. catimiz vardır, Mesmerdam, elesi, gnemlek 1 ve Mısır Askeri Heyeti Mısıra Gitti Bir müddet evvel Kahire topçu tebi kumandanı Hüsnü Ez “Paşanın riyasetinde memleketimize len Mısır askeri heyeti, buradaki naslarını bitirmiş ve Kahireye'dön müştür. Malüm olduğu üzere Misir- hı heyet, Trakya manevralarının son pasif korunma tecrübesini takip et. “miş, müteakıben Ankaraya gitmişti. Heyet reisi, Ankaradan Kahireye gitmiş, diğer azası da Eskişehirdeki nüşahadelerini bitirdikten sonra şeh ize dönmüş, evvelki gün de Toros ekspresi ile Mısıra müteveccihen şeb- Timizden ayrılmıştır. A a Otomobil Kazaları Şoför Mahmudun idaresindeki 564 umaralı husust otomobil Vezneci- 1 n geçerken Ortaköy sakinlerin- en 55 yaşında Hayika çarparak ba- ndan ağır yaralamıştır. Yaralı Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmış, şolör yakalanmıştır. © Şoför Saim tarafından idare o. lunan 467 numaralı otomobil Cadde- ostanından geçerken o civarda aj çılık yapan Aliye çarparak muhtelif ği tehlikeli surette yarala- tır. Yaralı Haydarpaşa Nümune nesine kaldırılmış, şoför tutul ştur. Foçada Bir Cinayet rem. (Hususi) — Bağlararası kö- ründe rakı içen dört delikanlıdan pal bant Cemal, kürşun yarası İle ölü bu. nuştur. Hâdise tahkik edilmekte Çocuğunun Ölümünden Mesul Baba Dün birkaç kişi zabıtaya müracaat ederek şöyle bir iddiada bulunmuş- lardır; Fatihte Yekta efendi sokağında 19 numaralı . evde oturan kunduracı Mustafanın kızı 12 yaşında Hayriye birkaç gün evvel hastalanmış, dün ür. Mustafanın komşularının iddiasma göre, Mustafa tamam yedi senedenberi karmadığından kızcağız havasızlık ve ziyasızlıktan ölmüştür. Zabıta iddiayı nazarı dikkate ala. kata başlamıştır. Sinemada Üç Kişiyi Yaralıyan Sarhoş Evvelki gece Karagümrükte Zafer sinemasında bir kadınla iki erkeğin bıçakla ağır yaralanmaları ile neti- celenen bir vaka olmuştur. Karagümrükte Derviş Ali mahal lesinde oturan ve Sütlüce boru fab- rikasmda çalışan 20 yaşındaki Ya: evvelki akşam Zafer sinemasına miştir. Biraz sarhoş olan Yaşar etra. fındaki kadınlara lâf stmağa*ba Yınca sinema sahibi Sami işe müda- hale etmek istemiş, bu yüzden ara- larında kavga çıkmıştır. Bir aralık ayni sinemada çalışan Hikmet ismin. deki kadın da patronü ile beraber kavgaya karışınca Yaşar bıçâkla Sa- mi ve Hikmeti muhtelif yerlerinden ir yaralamıştır. Bu esnada Kara- mrükte bahçıvanlık eden Hüsnü- nün kavgayı ayırmak İstemesine si- nirlenen Yaşar, ona da birkaç darbe indirip kaçacağı sirada yetişen polis. ler tarafından yakalanmıştır. Yaralı- lar carkurtaranla Cerrahpaşa has- tanesine kaldırılmışlardır. Kuyudan Bir Ceset Çıktı Dün Kartalda Rahmanlar denilen mahalde bir bostan kuyusunda yaşlı bir kadın cesedi bulunmuştur. Max halli zabıtanın yaptığı tahkikat neti cesinde kadının o civarda bahçıvan. dise etrafında zabıta vam etmektedir. Bir Hilekârlık rak cesedi morga kaldırılmış, tahki-| ” İreket yaptığından diskalifiye e lık yapan Hamidin annesi 45 yaşın.! da Fatma olduğu anlaşılmıştır. Hâ-|lı bir kafa kolla Almanı bastırdı ve tahkikata de- | bir oyun tatbik etti, Orta hakemi der i İlk müsabaka, iki) Dinarlı Mehmet, Skariç'i yenerken - Çok Zevkli Oldu Mülâyim, Dinarlı Mehmet ve Molla Mehmet Mülâyim, Rus Strogof'u sikıştırıyor Dünkü Güreşler Galip, Tekirdağlının Güreşinde İhtilâf Çıktı Dün Taksim stadında profesyonel güreş müsabakaları yapıldı. Sahada altı yedi bin kişilik bir seyirci kitlesi vardı. çük pehlivan Bursalı Selim ile İstanbullu Hasan arasında oldu. Ve Selim üç dakika 10 . saniyede tuşla galip geldi. İkinci güreşi Çatalcalı Recep - A- yabacı Möhmet yaptılar. Bü evvelce İ yapılan müsabakanın revanşı idi. O- nar dakikadan fki devrelik müsuba- kada berabere kaldılar. Çanakkaleli Ahmet - Somalı Meh- met güreşinde, Fethi iki dakika 25 saniyede tuşla kazandı. Dinarlı İsmall - Urfalı Süleyman arasındaki müsabakada da Dinarlı 11 dakikada tuşla galip geldi. Sıra ecnebi güreşçilere / gelmişti. Habeş Kasım Tafari ile Molla Meh- met güreştiler. Habeşli nizamsız ha- Mülâyim - Strogof Rus Strogof « Mülâyim müsabaka- sının ilk on beş dikakiası bir itişme halinde ve beraberlikle geçti. İkinci devrede Rus midesine yediği bir dar. beyi ileri sürerek müsabakayı terket. ? ti ve Mülâyim galip ilân edildi. Dinarlı Mehmet - Skariç Günün en güzel güreşi Dinarlı Meh- met - Skarlç arasındaki müsabaka ol- du. Bu müsabaka tâm Amerikan gü- reşi idi. Çok zevkli oldu. Her iki ta- raf ta güzel oyunlaf gösterdi. Dinar b, ikinci devrenin on ikinci dâkikesin da yarım tayyare oyununu tatbik e- derek hasmının sırtını yer» getirdi, ve galip geldi, Tekirdağlı - Alman Son müsabaka Alman Villi Marn ile Tekirdağlı Hüseyin arasında oldu. Alman 130 kilo idi. Tekirdağlı yanın. da çocuk gibi kalıyordu. Buna rağ- men Tekirdağlı daha hâkim güreşti. İkinci devrenin başlarında Tekirdağ» hal düdüğü'çalarak Tekirdağlıyı ga- Jip ilânetti. Almân buna İtirez ötti. “Jetmişlerdir. Seksen İJüri keyeti de bu galibiyeti kabul et- İ medi, Tekirdağlı tekrar sahaya davet İedildi ise de gelmedi ve müsabaka da Gazlıçeşmede Cami sokağında 28 numaralı dükkânda yatıp kalkan Gazlıçeşme iskelesi hamalları kese. darı Sadık zabıtaya müracaatla, ev- velki gece yattığı yerin Kilidini kırıp içeri giren meçhul bir hırsızın, ken- disine sit 350, mezkür iskele ha- malları idsre memuru Cemal pehli- vana ait 1080 ki ceman 1430 lira ile 500 lira kiymetindeki eşyasının ça- lındığını iddia etmiştir. Yapılan tahkikat neticesinde Sa. dık'ın paraları zimmetine geçirmek için böyle bir bilekârlığa başvurduğu anlaşlmıştır. Polisin yaptığı incele- me karşısında suçunun meydana çık- tığını gören Sadık, paraları sakla- ması için Mustafa isminde birisine teslim ettiğini itiraf etmiştir. Mustafanın evinde yapılan ara- mada bir yatak içinde 1120 lira bu- Tunmüştur. Para sahibine iade edi miş, Sadık hakkında suç tasnii ma desinden takibata başlanmıştır. yarıda kaldı. ———— Deniz Atlama Şampiyonları Galatasaray klübünün 1939 senesi deniz atlama Şampiyonası “nihayet bulmuş ve şu dereceler alınmıştır: “Atlamalarda 3912 puvanla Sadi birinci, Mehmet ikinci, Kemal Kasaz üçüncü. On metre kuleden atlâmada da Su- at Erler 36.70 puvanla birineiliği, Kemal Kazas ikinciliği, Kemal Ay. tek üçüncülüğü kazandılar. Tan Kupası Finali Fenerbahçe - Galatasaray arasın- | da yapılacak iki maç için gazetemi- zin ortaya koyduğu Tan kupasının i- kinci maçı bu ayın yirmi dördünde Kadıköy Fenerbahçe stadında oyna. nacaktır. Fenerbahçe Dün Süleymaniyeyi Mağlüp Etti Süleymaniye klübünün 29 uncu yıl dönümü dün katlulanmıştır. Bu merasim kendi lokallerinde baş- Yayarak, kendi stadlarında © nihayet bulmuş, Fenerbâhçeliler de Süley - maniyelilerin bu merasimine ist kişi yafetten sonra Şehreminindeki stad. larına gidildi. İlk karşılaşma Mulbu. at takımı fle Süleymaniye tekaütleri arasında oldu. Hakem Abdullahın i- daresindek! bu müsabaka çok güzel geçti. Bilhassa Süleymaniyeliler a- rasında bulunan eski o futbolcüleri Orhanları, Arap Hüseyinleri görmek büyük bir zevkti. Ve maç 5.3 Mat. buatım galibiyeti ile neticelendi. Günün en mühim © karşılaşması Fenerbahçe - Süleymaniye arasında oldu. Sarı lâcivertliler genç eleman. lardan müteşekkil bir kadro ile şu $ekilde sahada göründül: İrfan — Şevket, Orhan — Faruk Esat, Haysti — Reşat, Semih, Melih, Fikret, Basri, Süleymaniyeliler de (tamamen genç oyunculardan teşekkül etmişti Hakem Adnan Akının idaresinde 0- yün başladı. Daha ilk dakikada müsabaka zevk li bir şekil aldı. Çok seri oluyordu Fenerbahçelilerin birbirini takip e - 'den hücumlarını kesmek için Süley. maniyeliler çok canlı çalışıyorlardı Ve bu canlılık Fenerbahçelilere gol yapmak imkânmı bırakmıyordu. Ni- hayet sağdan bir hücumda top orta. landı, Basri daba top yere inmeden güzel bir vuruşla ilk Fenerbahçe go- Tünü kaydetti. Birinci devre de Fe . nerbahçelilerin yaptıkları bu bir tek golle kapandi. İkinci devre daha sert otdu. Dev. re ortalarına doğru Fenerliler ikinci gollerini de yaptılar. Süleymaniye kalecisi güzel bir oyunla bir kaç gole mâni oldu, Devre sonlarında bir gol daha yapan Fenerliler maçı 3 « 0 ga- libiyetle bitirdiler, — —— İkinci Gece Maçı Bu akşam Taksim stadında saat 21 de gece maçlarının ikincisi yapıla- cak, Gelstasaray - Şişli karşılaşa- caktır. İlk gecede ziya tertibatının iyi olmaması maçın karışık cereyanına sebep olmuştu. Stadyorm idaresi bu akşam daha birçok lâmbalar ilâvesi İ suretile tertibat almıştır. Erzurum Yolu Kırk Saate İniyor İlk Poz treninin Erzuruma girme- si münasebotile Nafia Vekili General AH Fuat Cebesoy, Ulus muharririne şunları söylemiştir: “— Bu ayın beşinde ve saat 18:30 da Poz treni Erzurum £ stasyonuna girmiştir. Bundan sonra bu hattın takviye edilmemiş olan pek cüzi-bir Kısmı kalır ki, bü da nihayet bu ay sonuna kadar bitecektir. Birinciteğ. rinin 16 sindan sonra ve Cümhuri- yet bayramından evvel bu hattın açıl ma törenini yapacağız. Bu münase- betle bu hat üzerinde çalışmakta 0- lan kiymetli mühendis ve fen me murlarımızla işçilerimizin muvaffa. kiyetli mesalsini bir daha.tekrar e derim. Şimendifer raylarımızın . Erzuru- ma kadar döşenmesi ve bunu giüte- skip ik lokomotifimizin Erzurum İs- fasyonuna girişinin amil mânam şu. dür: On fiç, on dört, senedenber! bü- İ yük bir irade ve azim ile tatbik edi- len muhterem Relsiçümhurumuzun şimendifer siyaseti, en mühim hedef. lerinden birine vasıl olmuş demek- tir,» Diğer taraftan Münakalât Vekâle- #i Devlet Demiryollarına hattın iş- letme hazırlıklarını yaptırmaktadır. Ankaradan Erzuruma her gün saat 9.35 de hareket eden tren gidecek- tir. Bu tren, ertesi günü akşamı 18.25 de Erzincana varmaktadır. Saatler, henüz kati olarak tesbit edilmemiş olmakla beraber ertesi günü saat be- şe doğru Erzurüma gidecektir. Böy- lelikle, Erzurumla Ankara arası, 40, 42 saate inecektir. Bu cihete hiç de. miryolu yapılmadan Ankara ile Er- zurum arasındaki yolun müsait zev- simlerde asgari yirmi günde alındığı hatırlatılmaktadır. Demiryollarımızda buğün tatbik e- dilmekte olan fistler, kilometreler artıkça ucuzladığından Erzuruma kadar alinacak bilet ücretleri, çok ucuz olacaktır. Devlet Demiryolları bu hat Üzerinde fiatların tesbitinde sas olacak âmilleri hazırlamakta. dır, ———— Paraziter Hastalıklar Encümenine Giriyoruz Merkezi Nevyorkta ve umumi kâ- tipliği de Holandada bulunan parazi. ter hastalıklarla mücadele encümeni. ne İştirakimiz vekiller heyetince ka- rarlaştırılmıştır, Encümene (daimi murahha olarak veteriner Nevzat Tüzedil seçilmiştir. — Uşakta Tüccarların Bir Toplantısı Uşak 10(A. A) —Dün Ticaret Odasında kaymakamın ( riyasetinde bütün tücearlarımızın iştirakiyle bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda, ithalât ve ihracat tacirlerimizin mütaleaları dinlene - rek hariçten gelen eşya fiyatlarının. yükselmesi ve dahilde yetisen eşya. mn aşağıya düşmesi gibi hususların ne geçilmesi kararlaştırılmıştır. Bu işlerin normal şekilde devamı için de ticaret odası şimdiden ieabe. en tedbirleri almış bulunmaktadır. ön İzmirden Ihracat Yapılacak Harp Sigortaları Yüzde Ön Yükseldi İzmir, 10 (Tan Muhabirinden) — Amerika ve Halanda vapur kumpan- yalarile #hracalçılarımız arâsında ih- raç maddelerimizin nakli için bir anlaşmaya varılmıştır. Anlaşmaya nazaran bu kumpanyalar limanımıza haftada dört vapur lahsis etmekte- dirler. Harp sigortası fiyatları da bilhassa son bir haftada yükselmiştir. Bu si. gortalar muhtelif nisbetlerde olarak yüzde 2 — 3 ten, yüzde 4 —8eçık- mıştır, Bu sigortalar, İtalya liman- ları çin yüzde 2, Fransız limanları için yüzde 3, İngiliz limanları için yüzde 4,5 tur, Bu nisbet Amerika için yüzde üç. ten yüzde ona kadar yükselmiştir. Bu miktarın rizikoların son haddi ol- duğu söylenmektedir. Harp sigortasının yükselmesi üze- rine, ihracat mallarımızın maliyet £. yatları artmıştır. İtalyadaki alıcılar mal talebinden çok İleri gitmiye hat. tâ kendi İstihsal ettikleri bazı mad- deleri de hariçten almıya başlamış. lardır, Semplon muntazam seferlerine başladı Harbin patlaması üzerine bir haf- tadanberi soferlerindeki intizamı kay İ beden Semplon ekspresi İtalya, İsviç- re ve Fransa budutlarıın açılması üzerine dün sabah umutat saatinde şehrimize gelmiştir. Dünkü yolcular arasında mezunen memleketine dönmekte olan İrakın Londra ataşamiliteri Miralay. Hâmit te gelmiştir. Miralay Hârnitgaetecilere şunları söylemiştir: “ — İngiltere istihbarat nezaretinin tebliğine göre, Polonyalılar çok mun tazam bir plân dahilinde geri çekili. yorlar. Bu suretle düşmanla kati mu» harebeyi kabul edecekleri sahanın da raldiğını nazarı dikkate alırsak buna memnun olmak lâzım gelir. Çünkü Polonyalılar bu sayede evvelce düş- manın daimi tehdidi altında bulunan İsağ Ve sol cenahlarını kurtarmış 0- İluyorlar. Varşova henüz düşmemiştir. Düşmüş dahi olsa bu harbin kaybe. dildiğine delâlet etmez. Merkezi hü. kümetleri zaptedildikten sonra da zaferi kazanan milletler pek çoktur. Neticede Almanların harbi kaybe. decekleri muhakkaktır. Almanyada daha şimdiden açlık hüküm sürmiye başladı. Bundan başka davalarında haklı olmamaları da maneviyatları üzerinde müessir olacaktır. Dün gelen konvansiyonel treni ile otuz Iraklı ile 10 talebe daha gel- miştir. Bunların anlattığına göre harpten en ziyade telâşa düşen İs viçredir. Hükümet mütemadiyen, be- yannameler neşrederek halkın sinir. lerini yatıştırmağa — çalışmakta, İs - viçreye gelen giden ecnebiler çok s1- kı bir kontrole tâbi tutulmaktadır « lar. TAKVİM ve HAVA 11 Eyici 1939 PAZARTESİ Sunu ay o Gün30 Herr 189 Arabi: 1358 Rumi 1956 Recep; 37 Ağasar: 29 Güneş: 5.38 — Öğle 1231 İkin Yatsı: 20.02 — İmalik — Hava Variyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan alı- nan malimata göre, hava yurdun Trakya bölgesi iie Marmara havzasında çok bu- Yuthu, Karadeniz kıyılarında bulutlu, diğer bölgelerde erk geçmiş, rüzgürler şimal istikametten Ese denizinde kuvvetli osmiş- #r. Dün İstanbulda have çök bulutlu gaç- miş, rüzgör şimali şerkiden saniyede 8-5 metre hizla esmiştir. Sant 14 de hava tar- yikı 101.7 milibar idi, Sühunet en, yüksek 23.8 ve en düşük 14 santiyrat olarik kay- dedilmistir. 3m 7 a RERİ