8 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

8-9.939 8 Eylül 939 TAN ASONE Türkiye On, 1 Se cay say VAY ithadıns dani) mleketler için abone t srasiyle 30, 16, 8, Abone - bedeli neşindir. BEDELİ Ecnebi 2000 Kr. 00 “ sw * Milli Disiplin,, aşlamış olan ihtikârın derhal B önlenmesini isteyen yazıları" mızın, çok müsbet bir alâkaya ka vuştuğunu, Lütfi Kırdarın dün ver» diği beyanattan öğrendik. Bize, lâzım gelen eiddi ve sıkı ted-| birlerin alınmış bulunduğunu müj-) deliyen valimiz, böyle günlerde mil | ii disipline her hususta, ve her saha- da riayetkâr davranmasının hayati Jüzumundan bahsediyor. Hakikaten, bir memleket için, muharebeden le daha zararlı ve tehlikeli olan düş- man, milli disiplini sarsmak için fır- izleyen tufeyliler, ve bazirgân- lardır. Bugünkü bahtiyar Türkiye, her bakımdan, bütün dünya millet- lerini imrendirebilecek kadar emni- yet ve huzür , hiçbir entrikalı politikanm tuzağına düşürülemiyecek derecede olgun bir şef vardır ki, beyaz ipek çilesi gibi parlıyan saçlarını, uzun mücadele ve telekkür yıllarının tükenmez tecrü- | belerile ağartmı: verdiği sonsuz emniyet, şu anda, Türk hudutlarının dışma bile taşmış ve Balkanların tâ öbür ucuna kadar yayılmış bulunuyor. Menfaatlerini tutan dost milletlerin kudreti de dü. şünülürse, Türk vatanının, Şimali Avrupayı tutuşturan korkunç utey- ten ne kadar uzak bulunduğunu kes- tirmek büsbütün kolaylaşır. Türk hudutları askerle doludur. 'Türk gençlerinin yürekleri, yıkıl. maz bir imanla doludur. Kasalarımız Parayla ve ambarlarımız erzakla do- ludur. Ve bu mazhariyetlere sahip bulunan Türk vatanında bir endişe havası yaratabilmek, en becerikli kundakçının bile elinde değildir. F; kat buna rağmen, ortalığı telâşa ver- mek isteyenler var, Ve onlar, sade- <e, delinesi keselerini doldurmak hırsile, milli disiplini ihlâl cüretini, ve gayretini göstermektedirler: Bizi şikâyete sevkeden ihtikâr da, ayak. lanmıya başlıyan bu ihtirasın piçidir et Olası, başlamıştır. Odads, her #tedenberi Yaştırılmı çi tadır. Pakat bu fiatlar İçin, tüc- istenilmektedir. Halbuki, birçok ticaret erbabı, verdik- eri fiztların altlarını imzalamaktan 1s- tinkâf etmişlerdir!” Ticaret odasının bu alâka ve faa- Tiyetini ne kadar yerinde ve takdire lâyık buluyorsak, bu havadisin s0- nuncu cümlesini, ayni derecere dik- kate ve teessüfe müstahak görüyo. Yuz. Tüccar, verdiği fiatın altını imza- lamaklan niçin çekinir? Bizce insan, min olduğu eserin altını imzalamak- tan kaçınır. Ve yine bizce, bu istin- kâf, hazin bir itiraftır ki, o vatanda: Yarın fiatları yükselkmenin bir suç olduğuna vakıf bulunduklarını gös- terir Bu istinkâfı, baska sekilde tefsir etmek imkânı bulunmadığı imzalarını atamıyan ellere tırpans at- mak, Ticaret Odasının da, Belediv nin de en tabii hakkı, ve vazifesidir. Alâkadarlar, bu nokta üzerinde dik- katlerini derinleştirdikleri tatdirde, İhtikâr faillerini meydana çkarmak kolaylığına da kavuşmuş olacaklar. ir, Eğer, koydukları fiatların altına İmzaların atamıyan tücearlârn dü- tüstlüklerine bir fiat biçmek lâzım &elirse, verebileceğimiz paha, “üphe yok ki, koskocaman bir sıfır- “an ibarettir. Onlardan derhal bek- Onun hepimize | bizimle müşterek | ancak, kendisine | mutlaka mesuliyet getireceğinden © | göre, | hiç | Müginot hattında elektrik santralleri nden bi izerinde ki ile İtalya - Fransa hududu . Bu muazzam seddin inşası tahkimat müthis bir müdafaa İaikiyeti temin eder. İngiltere Ve El | Garp Cephesinde Ne Yapabilirler? garp hududunda yapmış olduğu tahkimat, harp tecrübelerinin vermiş olduğu bir neticedir. 1915 de Belçikaya ve Rusyaya ait müstahkem mevki- lerin birbiri ardınca sukutu üze. rine Fransa, kendi istihkâmlarına karşı da itimadını kaybetmiş, bu yüzden 1916 da Almanlar Verdüne taarruz ettikleri zaman Fransızlar müstahkem mevkideki toplarını çıkararak müdafaalarını siper sis- temine dayamışlar, bu da Alman bombardımanına karşı, kifayet etmemişti. Almanlar İse Dowamont ve Vaux kalelerini zaptettikten son- ra bunları Fransızların mu m Pansanın silmek olevalı kullkpuylar Seki ay sonra Ftansızlar bu Kaleleri is tirdat ettikleri zaman oradaki in- şaatın bozulmadığını, zırhlı top taretlerinin imha — edilmedi; hayretle görmüşlerdi. Bu da beton inşaat lehinde kuvvetli bir delildi ve onun için Maginot hattının in. şaatında bu dersten İstifade edildi. Modern bombaların nerelere kadar nüfuz edebileceği hesap edilerek be ton tabakasının kalınlığı ve zırhlı Mağinot hattmda: Yer altındaki galerileri her taraf arasında muvasalayı temin etmektedir. Hattın kaleleri arasındaki muhabere hatları 20 kadem- iz 5 | r Harbe Dair Düşünceler | Tik betonun muhafazası altındadır. Yazan: Liddel Hort (İNGİLİZ ASKERİ MÜTEHASSISI ) tahkimatın mukavemeti ona göre hesap edilmişti. His, bütün materyel ona göre tecrübe edilmiş ve neti- cede birbiri ardınca üç mermiye mukavemet edecek materyel kul- lanılmıştır. Ayni zamanda gezden korunmak meselesi tetkik olun- muş ve tahkimat içindeki hava harieteki havadan dah Bu tahkimat, demir atmış zırh- kilara benzetiliyor. Bu teşbih bil hassa toplar bakımından doğru- dur. Çünkü toöçular hiçbir şey görmedön / çolışmaktadırlar © ve bunlar zırhlılardaki topçu hare- ketlerinin tipkısıdır. Cünkü topçu yri bir daireden panö- ramik bir teleskop ile idare olun- maktadır. Her taretin ateş sahasi bir harita üzerinde çizilmiştir ve bu yüzden ateşin isabeti de temin unmuştur. Kaleler arasmdaki bütün muhabereler telefon ile ya pılıyor. Ve muhabere hatları yir- mi kâdemlik betonun muhafazası altındadır. Asıl telefon hattı 150 kadem derinliğindedir. Yer altın- daki galeriler her taraf arasındaki muvasalayı temin elmektedir. Ga. leriler birbirinden her taarruza mukavemet edecek kompartimân- larla ayrılmıştır. Bu en, bun- cek olursa diğerlerinin düşmesine mahal kalmamaktadır. Kaleler arasındaki boşluklar, mitralyözlerle ve antitank toplar- Ja techiz olunan kaleciklerle dol. durulmuştur. Ve bunların her bi- rinde 12 asker bulunmaktadır. Bunlar her (aarrura karsı hiç ol mazsa üç gün mukavemet edecek Bu muazzam seddin inşası İle İtalya - Fransa hududu üzerinde Alplerden istifade edilerek yapı- Asker Gözü İle: “Harp Harekâtına Ait iymeti Haberlerin İzmir, $ Eyldl - Radyo yirminci asrın bir hari. kasıdır. Böyle olmasına rağmen, herkes a2 havadis aldığından şikâ- yelçidir. Bugünkü harp harekâtı- na tanilük eden haberlerin günü gününe, saati saatine ve tamamı tamamına alınmasının mümkün ol. madığını düşünen pek px kişi var, Halbuki bu havadis kıtlığını, şim- dilik tabli görmek lâzım Çünkü: Harp harekâtı henüz inkişaf etme, miştir. Bugünkü mühsrebeler Leh ve Alman ordularının büyük kı- sımları arasında değil, tarafların i- leri sürülmüş kuvvetleri arasında cereyan etmektedir. İlenüz büyük kısımların temasa girmeleri za. mani gelmemiştir, Bunun için da- ha bir haftalık zamans ihtiyaç var. dır. Binaenaleyh, her iki taraf ta © zamana kadar, müsbe* delillere istinat eden malümat vermekten çekineceklerdir. Aksi halde düş - man istihbaratına ipuçları vermiş olabilirler. Yalnız bu müddet zar- fında her iki taraf ta dünya efkâ. rını kendi muvaffak'yotl nandıracak ve milli maneviyatı tak viyeye yarayacak haberler neşret. mek temayülünde bulunacaklardır. Nitekim bu temayülün emareleri baş göstermiştir, Şu hale göre bu bir hafta zarfında yelecek haber- Yazan : Celâl Dinçer leri ihtiyat o kaydile karşılamak doğru olur. (Yıldırım harbi, fikri- nin buğün Için tatbiki kiymeti kal. madığını söylemeği de faydalı bu- luyorum.) * Polonya kati neticeli muharebeleri kabul edecek mi? Böyle bir suali, kendi hesibım. ca, lüzumsuz bulurum. Bunun se- bepleri açıktır. (Fakat bu kabil bir suale muhatap olduğum için yazı- yorum): Bir defa Polonyanın harbe nasıl bir azim ve cesaretle girmiş oldu. ğunu biliyoruz: Hür yaşamak uğ- runa ölümü gözüne alan bir mil. let, günü ve saati gelince, kati ne- ticeyi almayı hedef tutan meydan muharebeleri vermekten çekin « mez. Bundan başka da Tehistanın baş. ka türlü hareketine ihtimal yoktur. Çünkü bir ordunun keti meticeli muharebeler (meydah o muharebe- leri) vermekten harbin sonuna ka. dar çekinmesi tasavvur bile olu - namaz. Böyle yapılacağına . harbe girmemek » milli şeref ve haysiyet bahsi bertaraf . daha doğru olur. Harpte kati netice sramıyan ordu mağlübiyeti ( peşin olarak oOka- bul etmiş demektir. Muvakkat bir zaman zarfında her hangi bir or- dunun kati neticeli muhaercbeler vermekten çekinmesi için iki sebep hatıra gelebilir: l Birincisi: Kendi kuvvetlerini müm- | kün olabilen en ziyade fazlalıkla | kati neticeli muharebe yerinde bu- | Tundurmak üzere vakit kazanmak veya en müsüit arazi şartlarını el de etmek maksadile. İkincisi: Müttefik orduların fii- len *harekâta iştirakine kadar za- man kazanmak ve düşmana darbe- yi hep beraber vurmak üzere ter- tibat almak için. Bu iki maksattan birisini güden ordu düşman ordusunun karşısında — tapkı kat! neticeli muharebe Ya- pâcakmış gibi — vaziyet ve terti- bat alır; düşmana cephane sarfet. tirir, zayiat verdirir, zaman kay- betmesine sebebiyst verir ve. tam kati netice (zamam yaklaşırken — kendisini düşman pençesine ta. mamile kaptırmadan — geri çeki- lir, zamânı gelince kati neticeli mu- (Devamı 6 ıncıda) lan tahkimat Fransız ordusuna, sa. yı meselesini berta dafaa faikiyeti vermektedir. Sonra bu kuvvetlerin daimi hareket için- de bulunmasını temin ediyor ve bu sayede Fransa, bu sahalar içinde lüzum gördüğü yerisre kuvvetler günderebiliyor. D iğer taraftan İngiltere de bu müdafaayı daima besliye- bilecek bir kuvvette bulunmuyor. İngiltere Fransaya, azami süratle hava yolile yardım edecek vaziyet- tedir. İngiltere ve Fransanm deni: kuvvetleri de teşriki mesai ederek deniz! tehdit eden her tehlikeyi b al edetek iyettödir: iste isfaanır ( eden mü- kut zarı dikkate alınınca, Fransız-Al man hududunun darlığına rağmen Fransız ordusunun (Obüyüklüğü Fransaya karşı herhangi taarruzun muvaffakiyet kazanmasına imkân bırakmamaktadır. Fakat Fransanın hududunu yar- mağa imkân bulunmadığı gibi Fransızların da mukabil hududa karşı vaziyeti aşağı yukarı ayni derecededir. Fransızlar Lehistana doğrudan doğruya yardım ler. Fakat, başka bir iş bulunmadığı için buz Tadan taarruza geçmesi beklenir. Vaziyet bu mahiyeti alınca; İn- gilterenin karada üzerine aldığı vazifeler de büyüyecektir. Fakat İn gilterenin Fransaya yapacağı lk yardım motörlü bir kuvvet gön- dermektir. Çünkü bu kuvvet Fran- sız takkimatının yarılmaımasına yardım eder. Sonra Fransanin ce- Kup hududunu de takviye eder. Yani bu kuvvet Fransa tarafından bir ihtiyat kuvveti olarak kulle- rulır. eti na. Fransanin yâp: pop” İngiltereden deniz ve hava yardımından başka kara yardımı istemesinin üç sebe- bi vardır. * Bunl birincisi strateji bakımından büyük bir e- hemmiyeti haiz değildir ve diğer iki sebep daha mühimdir. sebep, İngilterenin kuvvetlerini de Fransa ile birleştirerek harekete geçmektir. Fakat bu hareket 1914 - 18 de yapıldığı gibi bir ta. kım daha büyük dâvaların ihma- line sebep olabilir. İkincisi halkına İngiliz - Fransız tebarüz (ettirerek © Fransızların maneviyatını takviye etmektir. Ü- çüncüsü Fransızlara, müdafanları- nın yarılması takdirinde güveni- lebilecek bir kuvvete sahip olduk- larım göstermektir. Buna karşı İn- gilterenin Fransaya zırhlı bir fır- ka veya fırkalar göndermesi icap eder. Vo bu İngiliz kuvvetinin bir motörlü imdat kuvveti olarak te lâkki edilmesi lâzım gelir. Mevcut veya bilkuvve mevcut bütün kuvvetler muvazenesi na. zarı dikkate alındığı takdirde Fransanın şimalinde, taarruzi bir harp vukuunu beklemek doğru ok ! maz. Böyle bir harp, ihtiyar olu- A | öm Harp | Dünya Harbidir Yazan: Aha Gündüz Y eryüzünün sülh için yıllardan. beri harcadığı lere inat, ikinci dünya Tadı. Yanlış İransa, Polonya i başladı demiyorum. Bir Ayrupa harbi İmiyorum. sonsuz gayret- harbi baş- İngiltere, söylemiyorum. Almanya harbe başladı da de. | kinci Umumi Harp başladı diyn. rim. Bugünkü harpte tam tarafsızlık yahut yarı tarafsızlık dahi bu her- be ortaklaima girmek demektir, Dünyaya bakınız. Hiç bir devlet ülecavizle beraber olduğunu, hat. tâ olacağını ilân etmemiştir. Bü, şu demektir: Mütecavizin hn- reketi fenadır, biz ondan değiliz, | Bitaraflı; ilân etmenin de iki mânası vardır: 1 — Silâhlı harbe gi- venler mütecavizi | temizlemiye ye. ter. 2 — Kan ve ateş mümkün ol. duğu kadar mevzii ve sayılı kalsın. Madem ki sulh cihanının umumi vekâletini almışlardır; bir gün mü- vekkilletine başvururlarsa, o zaman hiz bitaraflar, münasip miktarı silâhlı cepheye ayırıp süre. riz, Dikkat ederseniz hiç kimse bitaraflığını mütecavizin kâra ilân etmedi. Bu bitsraflığın ruhu, hikmeti o mütecavizi miye kalkışanların kârmadır. Bu da, şu demektir. Dünyanın bütün sulh istiyenleri, silâhlı cep- İhenin arkasında bir (karışmaz vazi ye) almıştır. Yani bu hareketleriyle orijinal bir surette harbe iştirak et. mişlerdir. Bunun adına dünya harbi deni İki tarafa da yardım etmiyece. #iz, diyorlar, Bu yardım nasıl olur? Paraca, her türlü kuvvetçe, yiyecek ce, ve zamanda, Vesaire, Halbuki görüyoruz, aranızdan görürsünüz ki sulheti müha- riplerde bunların hepsi var. Demek oluyor ki yardımları miyecekler, İş mütecayize çi ği burada. harbine pasif Bitaraflardan herhangi biri veya ikisi iki tarafa da müsavi derecede yardım etmekle yeni biçim bir bita. raflık gösterebilirler. Fakat bu hile mütecavize yardım demekten ziya, İde, mütecavizi biraz dahn fazlaca /dövüştürüp büsbütün yıpratmak de- mektir ki sulh cephesine yarı pasif olarak girmiş sayılırlar, Ne taraftan ve hangi bakarsaniz bakınız, sulh istiyen yer yüzü mütecavize | karşı küskündür. İBu küskünlük bile beri taraftan ol. maktır, objektifle Buzün mütecavizi bir dünya, yarm mütecavizin elinde bir Yo - yo olacağını hi pes ettirmiyen iyor mu? Bu harp onun İçin dünya harhidir. Ne söylense boş. En büyük ve müeyyide zamandır. Görece nacak fedakârlıklara uygun bir netice yermez. Burada yapılacak iş, stratejik müdafsadır. Fakat Fransa ile birlikte hesaba katıla. cak diğer meseleler vardır. Bun- ların biri, Belçikanın bltaraflığına taarruz, diğeri Holandanın istilâ- sıdır. O takdirde bunlarm müda- faslarını takviye etmek Fransa takviye derecesinde ehemm kazanır. 1914 de Belçikaya der- hal yardım edilmemesi müttefik. lere çok pahalıya mal olmuştur. Bu dersin bu defa ihmal olunma- ması lâzım gelir, ğer taraftan Garbi Akdeniz de, deniz muvasalası tze- rinde hayati tesiri olan birçok hâ- diseler çrkabilir. Ve o zaman bu ne İaarruzi hareketlere 7 bir mahiyet alabilir. İngilter &n iyi tâlim gören ve en iy olunan kuvvetleri burada ku mak, #htiyacını hisseder. Çünkü modern şartlar sltında vuku bula cak taarruza karsı ancak en yük sek seviyedeki askerlerin kullanıl ması takdirinde muvaffakiyet zanılır, Buralarda da Frans birlikte kara kuvvetlerine ihtivaç gösterecek sahalar bulunacaktır. Onun için İngilizler bütün kuw lerini yalnız bir sahaya hasretme. mekle İsabet ederler üsa.