8 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

——— 8-9.939 İBUGÜN Propaganda Seferberliği Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL iy harbe, giren memleketler de, girmiyen memleketler de kısmi veya hükmi seferberlikler ve- ya askeri tedbirlerle birlikte hep birden umumi bir seferberlik ilân et- tiler: Propaganda seferbe: selerberliğin en büyük y yo sistemlerine yüklediler. İngiltere hükümeti, pek yakın za- mana kadar radyosile yalnız ingilizce neşriyat yaptığı halde bu neşriyatı birdenbire arapça, İspanyolen, por- tekizce ile takviye ettikten sonra bunlara İransızca ve almancayı kat- mış ve harp başlar başlamaz, derhal italyanca, macarca, lehceyi ilâve et- miş, bugün de yunanca, hirvatca ve daha başka dillerle neşriyat yapaca-! ğını ilân etmiştir. Bütün bu neşri müstemirren yapılmakta ve bütün Fransada da iyet aşağı yukarı ayni merkezdi şı olan Almanya, yaptığı neşriyata üstelik milli bir renk vermeğe gayret etmektedir. Birkaç defa anlattığımız gibi oradaki arapça neşriyat, sanki Almanyadan değil, Almanyanın için- de vücude getirilen bir Arap ve İs- lâm yurdundan yapılmakta ve bu gösterişi temin için hiçbir fedakârlık esirzenmemektedir. Diğer nesri) da ayni şekilde hareket edil ten açığa göze carpmaktadır. İtalyan neşriyatına gelince; hu nun Alman neşriyatından, hattâ İn. giliz neşriyatından daha cok geniş olduğu muhakkaktır. Çünkü İngiliz. ler ancak harbin başlaması üzerine propaganda neşriyatma azami geniş. liği vermeğe uğraştıkları halde İtal- yanlar daha önceden hareket etmiş- ler ve 24 Tisan ile neşriyat yapmağa girişmişlerdir. Bu Tisanlar arasında #fifin o Ayrımı dillerinden başka türkçe ve arapça İle, hattâ hintce, çince ve Japonca ile de neşriyat ya- pılmaktadır. , — Sovyet Rusya da ayni şekilde ha- Teket etmekte ve radyo neşriyatına azami genişliği vermektedir. Harp çıktı çıkalı Polonya radyola. rının birdenbire ayni vaziyeti oldık- ları ve muhtelif lisanlarla neşriyat yaparak vaziyetle, izaha ehemmi- yet verdiklerini görüyoruz. Hulâsa propaganda seferberliği vadisinde hiçbir milletin başka mil letlerden geri kalmamak, komşuları ve dostlarını, hattâ düşmanlarını da aydınlatmak ve bu aydınlatmada kendi maddi ve manevi kuvvet ve kudretlerini tebarüz ettirmeğe çnlış- maktadır. Propagandanın hedefi de budur. Yoksa onu yalan uydurmak, palavra atmak seviyesine düşürmek, ancak tereddiye uğramış kafaların işidir. Avrupanın bütün milletleri buzün bu seferberliği yupmış bir haldedir. Bu kafa ve bilgi seferberliği karşısın. da Iikayt kalmak, bugünün millet- lerince, askeri seferberliklere karsı Jâkayt kalmaktan farksız telâkki edil mektedir. Çünkü propaganda sefer. berliği, kafa ve bilgi enerjisinin se- ferberliğidir ve bu seferberliğin ve- rimi çok miihimdir. Zira konu kom- su, dost, düşman, her muhit bu se- ferber kudretin tesirinden âzâde ka- lamamaktadır, Bu kafa ve bilgi seferberliğini vap- mak ve başarmak süphe yok ki her millet için ayrıca bir şeref hissesi a- yırmaktadır. e —— m Hataydan İhraç Edilecek Mallar Hakkında Yeni Bir Karar Ankara, 7 (TAN) — Ticârette tağ- $işin men ve ihracatın kontrol ve mürakabesi hakkındaki kanuna göre, ihraçları ruhsatnameye tâbi malla- rın Hataydan ihraçlarında bir müd- det ruhsatname aranmaması Hatay İhracatın himayesi bakımından 7a- ü » Bu itibarla halen Tuhsatnameye tâbi eşyamın Hataydan ihracında bir kânunusani 940 tarihi. ne kadar ihracat ruhsatnamesi aran- maması Ticaret Vekâletinin teklifi Üzerine Vekiller a kabul e- Mihvereilerin ba- | Ankara, 7 (A.A.) Başvekâletten tebliğ edilmiştir : Ş i dolayısiyle memleketimizde gıda ı maddelerin fiyatlarında yükseklik vukua geldiği- ne dair yapılan neşriyat üzerine, alâkadar erin derhal tah- kika başlamalarına emir verilmiştir: Bilhassa şunu tebarüz ettirmek lâzımdır: Memleketimizde her nevi gıda maddeleri halkımızın ve ordu- muzun ihtiyacını bir seneden fazla müddet idare edecek kadar bol ve iyidir. Hükümetçe zamanında alınmış olan tedbirler, hiç bir mıntakada ve hiç bir büyük şehrimizde ne bugün ve ne de yarın için gıda sıkıntısı olmasına imkân birakmıyacak şekilde- ! dir. Bu tedbirlerin iyi işlemesi için de harekete geçilmiştir. ih- tikâr yapmak kasdiyle toptancılığa heves edenleri, lüzumsuz fi- yat yükseltenleri hükümet mütemadiyen takip edecektir. İhtikâr Yapanların Müesseselerine Elkonacak Bu gibiler şurasını açıkça bilmelidir ki, memlekette halk ihti- yacına yarayan maddeler üzerinde, ihtikâr yapmak kasdına, en şiddetli tedbirlerle mukabele göreceklerdir. Eğer kanunlarımız kâfi değilse Büyük Meclisten buna mâni olacak salâhiyetleri ta- lep etmekte ve her nerede olursa olsun ihtikârcıların ticaretha- nelerine, fabrikalarına, ve evlerine el koymakta hükümet tered- düt etmiyecektir. Buna mukabil, hükümet muhterem hall £ naza | rma şunu da arzeder: Normal hayat değişmemiş olduğu halde lüzumsuz ferdi ihiyat tedbirleri almaktan faide yerine mazarrat gelir ve fırsat bekliyen ihtikâr tasavvurlarına yol açar. Bir çu- val un nihayet iki ay dayanır, Ve sonunda bozulur. Fakat çok talep satıcıyı fiyat yükseltmiye sevkeder, bu suretle yeni bir yüksek fiyat seviyesi ve itiyadı doğurur, Buna meydan verilme- melidir. Gıda Maddelerinin İhracı Yasak Edildi Gıda maddelerinin, hemen kâffesinin ihracı menedilmiştir. Fiyat yükselmesi için hiç hir sebep yoktur. Ne nakliyatta inti- zamsızlık, ne de çalışan kol adedinde noksanlık vardır, Şimdi bunlardan daha mühim bir mesele vardır: Bu sene mahsulü verimli olmuş ve depolara alınmıya başlanmıştır. Türk köylüsünün sonbahar çalışma devri gelmiştir. Her tarafta yağ- murlar yağmaktadır. Derhal nadasa başlamak ve kış ekimini bu seneden çok daha ziyade miktara çıkaracak şekilde çeşitli ekim yapmak, vatanımızın en yüksek ve en mühim menfaatlerinden biri olduğunu halkımızın bilmesi lâzımdır, Bütün devlet daire- lerinin ve bilhassa köye kadar teşkilâtı uzanan resmi müesse- | | | | | BASVEKALETİN BİR TEBLİİ Gıda Maddelerinin Hemen Hepsinin Ihracı Menedildi “FELEK Kuluçka Ördek! Civciv Tavuk! ! Yazan: B. FELEK İ zel bana! — İşim var şimdi! Şakalaşma! — Vallahi değil! Anlat bana şu işit — İyisin, hoşsun kardeşim! Bir münassbetsizliğin var, İş zamanı ge. liyorsun! Nedir istediğin? — Bana anlatsana! harbetmiyor mu? — Bu ne sual yahu? Harbetmi - yor da lâf mr? Lehistan topraklara tecavüz etti, Marıl harıl muharebe oluyor ayol! — Tamam! Ben de senin gibi dü. şünüyoru Herhalde © Almanlar Almanya Ihtikârla Mücadele Için Hükümet Meclisten Yeni Salâhiyetler Istiyecek selerin, her nevi mahsulün gelecek sene daha çok olmasında köy lü vatandaşın'ne kadar müessir olacağını kendilerine köy, köy mahalle, mahalle dolaşarak anlatması için emir verilmiştir. Her münevver Türkün de bu mühim fikri yaymakta ve anlatmakta hükümete yardım etmesini rica ederim. Fiyatlar Ne Düşürülecek, Ne de Yükseltilecek Hükümet, bu sene mhsulünün ihracının menine rağmen, ne fiyatları düşürmek ve ne de her sene olduğundan daha az almak kararındadır. Dünya vaziyetinin daha ne şekiller alaeğını bil- miyoruz. Bunun için mhsullerimizin gelecek sene bu senekin- den daha çok olmasını memleketimizin yüksek menfaati ii zasından görüyoruz. Alâkadar devlet daireleri ve teşekkülle, mümkün ve elinde olan bütün yardımları ve kolaylıkları gös- termek mecburiyetinde ve kararındadır Bir mesele daha var : Halkın hayati ve sıhhi ihtiyaçları için lâzım olan ilâçlarda da bazı ihtikârlara teşebbüs edilmek istenildiğini duyuyoruz. Bu hareket, bilimum ecza depolarına ve eczanelere el konularak bu işin devletleştirilmesini teshil edecek bir başlangıç olabilir. Alâkadarlara bunu hatırda tatarak normal yoldan ve kârdan ay- rılmamalarını tavsiye ederim. Muhterem halkımızdan da kendi ihtiyacı olan bir ilâçtan elli şişeyi bir defada istemek gibi teşeb- | büslerde bulunmamalarını rica ederim. Halkın İaşe İçin Endişesine Mahal Yoldur Bütün bu izahatı hulâsa edecek olursak: Bazı ithal mallarindan, elimizde olmıyan sebeplerle, vukua gelecek makul fiyat tereffüünü hükümet daima göz önünde tut- maktadır ve tutacaktır. Vatandaşın, bunu bilerek yerli malı kul- lanması veya behemehal lâzımsa aldanmamak için ihtiyatlı ol- ması icap eder, Yerli mallarımızda nedret veya fiyat tereffüü düşünmek hatalıdır. Her şeyimiz vardır. Vaziyet geçen Harbi Umumide olduğu gibi değildir. Biz geçen Umumi Harpten evvel daima ve o harpten sonra bir kaç sene büyük şehirlerimizde ec- | nebi unu yerdik. Halbuki, son senelerde buğday dahil olarak her nevi gıda maddeleri ihraç eden memleketlerden olduk, Ge- rek istihsal gerek imalât ve gerekse münakalât bakımından her sahada ihtiyaçlarımızın hemen bütün hayati olanlarını temin et- mek imkân altına alınmıştır. Hiç bir ihtimal karşısında halkımızın iaşesi için endişeye ma- hal yokiur. Bundan maâda bütün bu işleri iyi teşkilâtlandır- mak ve iyi kontrol etmek için hükümet tedbirler almıştır ve almakta devam edecektir. Bugün, hepimize düşen vazife hükü- metle ve istikbalden emin olarak çalışmaktır.,, — Romanya ve Dünya | Vaziyeti Kabinenin İç ve Dış Siyaseti Tasvip Edildi Bükreş, 7 (A.A.) — Rador Ajansı | bildiriyor: Saltanat meclisi Kral Ca- rol'ün emrile toplanmıştır. Meclis, enternasyonal vaziyet kar şısmda hükümetin takip ettiği harlet |! siyasete dair Başvekil ve Milli Mü- dafaa Nazı Calinesco ile Hariciye Hariciye Nazırı Gafenkonun izahati. ni dinlemiş ve takip edilen diploma. tik hattı hareket ile hudutların mü- dafaası için alman askeri tedbirleri müttefikan tasvip eylemiştir. Meclis, bugünkü anlaşmazlığa ka- rışmış olan muharip taraftarlara kar Şi, enternasyonal mukavelelerle mü. > Ankara, 7 (A.A) Reisi- cümhur bügün saat 16.30 da Hariciye Vekili hazır olduğu halde Fransa Büyük Elçisi B. Rene Massigli'yi kabul etmiştir. Büyük elçi, Reisicümhura Franbız Keisiciimhuru B, Albert Lebrun'ün, iki memleketi kuv- vetle bağlıyan ve bugünkü ah- val içinde tamamen hususi bir kıymet iktisap eden dostluk bağ- larından dolayı Fransanın has. saten hisseltiği o memnuniyeti Türkiye deylet reisine temin e- dilmesini ittifakla kabul etmiştir. Romanyanın yeni Paris sefiri dün Reisicümhura itimatnamesini takdim etmiştir. Bonnet, bu esnada Reisicüm hur Lebrun'ün nezdinde bulunmuş. lerdir. Yugoslavyada birlik Fransız Cümhur | Reisi, Milli Şefe Bir | Mesaj Gönderdi ©sses bitaraflık kaidelerine riayet e.) tur. Mütekabil nutuklar teati edildik. | ket, dün büyük bir şevk içinde kra. ten sonra Lebrun ile yeni sefir Fraİlın 16 hci yıldönümünü tesit etmiş- hassovici, bir kaç dakika görüşmüş| tir. Gazeteler, Yügoslavların her za. Belgrad, 7 (A A.) — Bütün memle-İzıyor. İhracı Men Edilen | Maddeler Vapur ve Şileplerimiz den hususi bir mesajını takdim eylemiştir. Bu dostluk ve sempati nişa- nesinden fevkalâde mütehassis olan Reisicümhur, minnettar! ğının ve avni zamanda Tür yenin de iki memleketi kuvvet. le bağlıyan ve Avrupanım geçir diği bu ser devrede. filhakika Harice İşlemiyecekler Ankara, 7 (A.A.) — İcra vekilleri heyeti bugün saat 1de bir toplantı yapmıştır. Ankara, 7 (TAN) Maden kö- mürünün ihracı yasak edilmiştir, Ahvali hazıra dolayısile ithslât ü- mumi tarifesinin 695 inci numara muharebe ediyorlar. Lâkin anlaya- madığım bir nokla var. — Hangisi? — Ya İtalya ne yapıyor? — Bitaraflığımı ilân etti ya? — Biliyorum. Lâkin mihver dev- letleri birbirlerine askeri ittifakla bağlı değil miydiler? — Ha! Dinle yavrum, sen hiç ör. dek kuluçkası gördün mü? — Gördüm. — İşte bu ördeklere bazan tavuk a yumurtası yatırırlar. Zamanı ge « lince civcivler çıkar, — E ne olur? — Olatağı şudur: Ördek yavru - ları gezerken önüne bir su gelir. Ta. bii (cop?! girer. Yavruları, — Yavruları da anayı takip e der, — Sakın ha! Ördek yavruları a- naları takip ederler. Lükin tavuk ivleri? — Bilmem. — Bilmeyecek bir şey yok! Su. yun kenarına kadar gelir, orada du. rurlar, — Neden? — Neden olacak? için, — Ha, ha, ha! Anladım. Demek ki. — Demek ki fi; Boğulmamak mn yok! Anladın. Jsa bırak beni de işime bakayım! — Haydi öyle ise kolay gele Jik Tren Erzuruma Ulaştı . Halk Dün Coşkun Tezahüratta Bulundu Erzurum, 7 (A.A.)— lk tren 10.30 da Erzuruma girmiştir. Bu mesut hâdiseyi bütün Erzurum lular en içten tezahürat'a kutladılar. İstasyon ve civarını kaplamış olan kırk bini aşkın insan kütlesinin ar. zettiği manzara fevkaiâde muhteşem idi. Herkes lıcadan gelmekte olan ilk trenleri büyük bir sabırsızlıkla ve he yecanla beklemekte idi. Bu intizar an larında on binlerce halkın kalbi on- ları bu güzel dakikalara yaşatan E- bedi Şef Atatürk ile Milli Şef İnönü. ne karşı sonsuz tazim ve şükran his. İleri ile çarpmakta idi. Saat tam 10.30 da vali le mevki kumandanını getiren ilk trenle di. gerleri istasyona geldiler. Halk bu güzel netice karşısında rayların iki yanmda kestikleri yüz- lerce kurban ve “yaşasın İnönü, ya- şasın cümhuriyet,, avazelerile büyük sevinçlerini ve hükümetimize karşı olan içten minnetlerimi ifade eylemiş İve en büyük bayramlarım dün bütün gün ve gece devam eden şenlikler i. içinde tesit etmişlerdi ——— Semplon Ekspresi isında Yazılı olan mayi madeni mah. rukat ve madeni yağlarla benzol ve Tetraetil dö plom'un gerek gümrük. | lenmiş, gerek gümrüklenmemiş olsun || memleketimizden ihracı veya transit olarak harice aktarılması menedilmiş İtir. Yler iki meseleye sit kararname, killer heyetince tasdik edilmiştir. Ticaret filomuz Ticaret filomuza mensup şileplerin yeni bir karara kadar, ecnebi liman- larına gitmek üzere Boğazlardan çık- malarının yasak edilmesi, sadece sa. hillerimizde muntazam Dosta sefer. tamamen hususi hir kismet ike tsap eden dostluk bağlarından dolayı bilhassa © memminiyet hissettiğinin B. Albert Lebrun'a iblâğını büyük elçiden rica ey- lemiştir. manki gibi hükümdara karşı derin sadakat hislerile meşbu olduğunu ya- İşlemiye Başladı #oma, 7 (AA) — Resmen bildi- rildiğine göre, bugünden itibaren İs. viçre ve Fransa ile doğrudan doğruya şihendifer münakalâtı yapılacaktır. Simplon Orlent Express, Parıs - İs tanbul yolu üzerinde muntazam $e- ferlere başlıyacaktır. Bu ekepres, bir kaç gündenberi ancak Milanodan ha- reket etmekte idi e ——— leri yapan gemilerin şimdilik fanli- yetlerine devam ettirilmesi hakkın - daki kararname Resmi Certdede nes. redilerek yürürlüğe girmiştir.