15 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| 15-8-939 BUGÜN Salzburg Mülâkatı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL talya ile Almanya Hariciye Na- zırlarının Salzburg'da bulu- şarak uzun uzadıya konuşmaları ve Her Hitler tarafından da kabul olu- narak onunla da görüşmeleri günün en mühim ve en meraklı siyasi hâ- disesini teşkil etmektedir. Konuşmaların mevzuu ve şümulü hakkında hiçbir müsbet haber veril. mediği halde konuşulan her mesele üzerinde tam mutıhıkıt hasıl ol- duğu ü diyen temin ta ve bir tek meselenin dahi tâlikına Jüzum goriilmediği ilâve edilmekte- dir. Fakat mutabakatın ne üzerinde temin olunduğu hakkında bir ipucu dahi verilmediği için alâkadar mah- feller ancak şahsi ütalealar ileri Çinliler Mukabil Taarruza Geçtiler Japonlar, Muhtelif Cephelerde Yüzlerce Ölü ve Cephane Bırakarak Hong - Kong, 14 (A.A.) — Chekiai Ajansı bildi- riyor: Peiping - Hankov ve Tientsin . Pukov şimendi- fer hatları uzunluğunda bulunan .Çin kuvvetleri şiddetle mukabil taarryza geçerek, Tientsin'in Ce- nubundaki Japon kıtalarını büyük bir hezimete uğratmışlardır. Şimdi müdafaa noktaları arayan Japonları takip etmektedirler. * sürmekle iktifa etmektedirler. Hakikatte bu mülâkata sebebiyet verecek birçok âmiller vardır. Ve bunların en birincisi iki mihver memleketinde hüküm süren gergin. lik ve iki memleketin bütün ağırlıği- le hissettiği tazyiktir. Bu gerginlik ve tazyik, gelip geçici olmaktan çık- mış, bütün milli hayata zorlanan ve zorlandıkça yıpratıcı ve hırpalayıcı tesirini daha derinden hissettiren bir mahiyet almıştır. Bunun ne za- mana kadar devam edeceğini ve na- sıl biteceğini anlamak, her halde iki mihver devletini de her şeyden önce düşündüren mesele olsa gerektir. İhtimnl ki müzakerelerin uzun saat. Jer devam etmesinin sebebi de bu- dur. Mürakereler sırasında Danzig me- selesinin, Almanvıııın eenulıu şnrkî Avrupada genişl ve daha başka meselelerin, Avrupa- ya ait diğer meselelerin de konuşul- duğu ve bunların hepsi üzerinde tam mutabakat hasıl olduğu bildi. rilmektedir. Si malüitir göre mihverğilnr. Diınılı gin artık, kati safhaya girmesi lâzım geldiğine kanidirler. Bu yüzden İn- giltere ile Fransa, yalnız Almanyaya ait işlete burunlarını soktukları için mihver gazetelerinin tâzirine uğ- ramakta, Lehistan da kendine ait ol- mıyan Alman topraklarının Alman. ya dışında kalması maksadile vazi- yet aldığı için şiddetli hücumlarla karşılaşmaktadır.. Bu-neşriyata bakılırsa, mihverci- ler bütün faaliyetlerini Danzig üze- rinde teksif etmek üzeredirler. Fakat diğer taraftan Danzig mese- Yangtze nehrinin Cenubunda tahaşşüt eden 15000 Çin askeri bir kaç gündenberi Mongham ile Taihu arasında bulunan düşman kıtalarına taarruz ederek üç şehri istirdat etmeğe muvaffak olmuşlardır. Hupeh - Honan hududunda faaliyette bulunan merkezi Çin ordusu Tung - Pe ile Sinyang arasında düşmana siddetle taarruz etmiştir. Mukavemet ede- miyeceğini anlıyan ve tamamiyle mahvolmaktan korkan dü bir çok ceph terkederek Şark istikamctinde 20 kilometre ricat etmiştir. Üç saat süngü süngüye harp ettiler Çhungking, 14 (A.A.) — Shekiai Ajansı bildiri. yor: Ş Shansi'nin Cenubu Şarkisinde bulunan Çin kuv- vetleri düşman mevzilerine karşı umumi bir taar. ruza geçmişlerdir. Süngü süngüye 3 saat devam e- Kaçmıya Başladılar den bir çarpış sonra Japonl rakarak geri çekilmişlerdir. bir çok ölü bı- Japonların geri çekilme teşebbüsleri Hong « Koug, 14 (A.A.) — Chekiai Ajansı bildi- riyor: Şimali Çinde Hopei eyaletinde Yuan - Ting neh- rinin suları kabarması üzerine Japon kıtaları geri çekilerek bazı noktalarda toplanmakta iseler de, Çin kuvvetleri tarafından takip edilmektedirler, Sari hastalıklar başladı Chung - King, 14 (A.A,) — Chekiai Ajansı bildi- riyor: Havaların pek sıcak gitmesi yüzünden Japon kı. talar' arasında bir sâri hastalık baş göstermiştir. Hastaları meçhul bir semte taşıyan kıtalar, birbiri- ni takip etmektedir. Çinde Amerika aleyhine çıkan hâdiseler Hong - Kong, 14 (A.A.) — Chekiai Ajansı bildi- riyor: Japonların Çini istilâsındanberi Japon askeri ma- kamları Çindeki Amerikan emlâkini 20 kere tahrip etmişler ve Amerikalılarla 600 kere hâdise cıkar. nuşlardır. Arita Vapuru İzmirden Ayrıldı İzmir, 14 (Tan Muhabirinden) — İçinde Çekya ve Almanyadan çıka- rılan 800 Yahudiyi hâmil bulunan Arita vapuru bütün ihtiyaçlarını ta- mamile temin ettiği cihetle hugü'ı mtuğ'ğ. 'ŞuB âdma "ldı S Yü> x cine kadar refakat etti: Vapur İz, mirden hareket ederken pratika al- madığı cihetle nereye gideceği kati || vlarak bilinmiyor. Maamafih -Arita vapurunun ilistine gideceği kuvvet- le tahmin ediliyor. ——— —— birini Türkiye - Fransa Anlaşması Milletler Cemiyetinde Cenevre, 14 (A.A.) — Fransa Ha- riciye nazırı Bonnet, Türkiye ile Su- miştir: lesi üzerinde barış yolu ile anl k için de bir takım plânlar haıırlandı. ğından bıhıolunmıktı, hattâ Her Hitlerin bu plânlardan birini hazır- lamış olduğu da söylenmektedir. Bu yüzden bu cephede harp ile sulh cereyanları ve ihtimalleri aşağı yukarı nyni kuvvattedir. Mihverci matbuat, diğer taraftan Macarist ve Bulgarist taz- yik edildiğini tekzip etmektedirler Fakat bu tekzipl k riye ar daki toprak lesini kati olarak halleden 23 haziran ta- Halk yemin rihli anlaşmanın metnini Milletler | | bağırmıştir. Cemiyetine tevdi eylemiştir. loo,000 Çe Südet Hududunda Mühim Bir | Nümayiş Yaptı Prag, 14 (A.A.) — Havas mu- habiri bildiriyor: Bu pazar gunu, 100 bin kadar «0 tü yi LA Südet mıntakası arasındaki hu- dutta tarihi Çek merkezinden teşkil eden Domazliceyi ziyaret etmiştir. Bu toplantıda bir nutuk söy. | liyen Çek halkçı partisi şefle- İ rinden Papas Stasek, bu teza. | hürün milli mahiyetini tebarüz değiş ettirmiş ve sözlerini şöyle bitir- Çek memleketimize hiç bir | zaman ihanet etmiyeceğiz. Ve aziz Çek memleketimizi son nefesimize kadar seveceğiz. ediyoruz, diye İngiliz - Japon Müzakereleri Tokyo, 14 (A.A.) — İngiltere elçi- si Craigie, Kato'yu ziyaret ederek, Londradan talimatı iki güne kadar | alacağını bildirmiştir. Büyük elçi bu teahhurun işleri sü- rüncemede bırakmak zihnivetinden değil, münhasıran meselenin karışık- lığından ve Fransa ve Amerika ile istişarede bulunmak zaruretinden i. leri geldiğini temin eylemiştir, Japon murahhasları arasında nik- binlik gösterilmektedir. İngilterenin fikirlerini tireceklermiş — Tokyo, 14 (A.A.) — Tiençin aske. ri makamlarının Tokyodaki görüşme- lere iştirak eden başmümessili Ge- neral Muto, tâayyare ile Tiençine ha- reket etmistir. General Muto, gazetecilere demiş- |tir ki: “İngiltere hattı hareketini ne za- man değiştirirse Tokyaya 60 zaman döneceğim, Çurçil Majino Hattını Gezecek Londra, 14 (Hususi) — Eski Har- biye Nazırı Mister Churchill, Magi- not müdafaa hattını ziyaret etmek ve Fransa erkânıharbiyesinin misafi- ri olmak üzere tayyare ile Parise gitmiştir. Hamidiye İzmirden Hareket Etti İzmir, 14 (A.A.) — Hamidiye mek- tep kruvazörü İzmirde deniz gedikli erbaş mektebine girmek için yazılan talebelerden kabul edilenleri alarak bu akşam limanımızdan hareket e- decektir. İngiltereyi ister istemez fikirleri- ni değiştirmeye icbar ederek doğru yola getireceğiz.., Nümayişe mukabil seferberlik Tiençin, 14 (A.A. — Bugün ya. pılması mukarrer İngiliz aleyhtarı nümayişler dolayısile İngiliz maka.- Matı imtiyaz mıntakasında motörlü Amerikada Müthiş Bir Tren Kazası ——H— Vagonlar Birbirine Girdi Birisi de Nehire Düştü Reno, “Nevada” 14 (A.A.) — Chi- cago'yu garp sahiline 39 saatten da- ha az bir zaman zarfinda bağlıyan ve en süratli lüks treni olan “Sout- hern Pacific,, sürat katarının yoldan çıkması neticesinde 19 kişi ölmüş ve 60 kişiden fazla yaralanmıştır. Carlin'e 25 kilometre mesafede bu- lunan bir köprünün methalinde treni terkip eden 18 vagondan ücü yoldan çıkmıştır. Vagon Restoran Humboldt nehrine yuvarlanmıştır. Alınan son haberlere göre kaza bir suikast eseridir. Trenin makinisti Hocox, tren köprüye yaklaştığı es- nada üzeri dallarla örtülmüş olan rayların lokomotifin tazyikı altında yerinden oynadığını fakat saatte 80 kilometreden fazla süratle yol alan katarı durdurmağa vakit bulamadı- ğını söylemiştir. Vagonların bir kısmı birbirine geç- miştir. Kaza mahallinin tenha ve dağlık olması yüzünden kazazedele- re derhal yardım edilememiştir. Yol. cülar bizzat yaralılara yardım et- mek ve vagon restoranla Humboldt nehrine yuvarlanan cesetleri sudan çıkarmak mecburiyetinde kalmıslar- dır. Londrada da bir tren kazası oldu Londra, 14 (A.A.) — Yeraltı treni bütün süratile giderken yoldan çık. mış ve iki vağgon ateş almıştır. Bir çoğu ağır olmak üzere 20 yaralı var. dir, © Bükreş, 14 VALA.) — Pietoria'da evvelki gece bir trenin yoldan çık. ması neticesinde 13 kişi ölmüştür. bölük ile gönüllü teşkilâtını seferber etmiştir. Amerika Rusyaya teklifte bulunmamış Moskova, 12 (Hususi) — Amerika- nın Japonyaya karşı Sovyetlerle teş- riki mesai etmek istediği hakkındaki haberler uydurmadır. İngiliz konsoloshanesinin camlarını kırdılar Çunking, 14 (A.A.) — Reuter a- jansı muhabiri bildiriyor: Bir çok Japonun da iştirak ettiği bir Çin halk kütlesi, ellerinde sopa- lar ve kılıçlar ile, Çefudaki İngiliz konsoloshanesine hücum etmişler ve bütün camları kırmışlardır. İngiliz makamları Japon makamları nez. dinde hâdiseyi şiddetle protesto- et- miştir. Zuhüri Kolunu İhya Etmeli Yazan: B. FELEK irkaç gün evvel, bir siyasi teş- bih yapmak için, son zaman. larda adına orta oyunu denilen zu- huri kolunun nasıl şey olduğunu ha- fif tertip izah etmiştim. Bu yazım- dan cesaret alan9bir takım meraklı- lar bana yazı veya telefonla müra- caat ederek bu yolda ve doğrudan doğruya bu eseri ihya için kalem çal. mamı istediler. Eskidenberi muhibbi ve takdirkârı olduğum bu güzel şe- yin artık ölmekte olduğunu en iyi bilenlerden olduğum için bu teklifi iyi telâkki ettim. Avrupada, bir hayli zamandır ihya edilmiş açık hava tiyatroları var. Ben nefis sanatlar tarihini iyi bil- mem. Yalnız bu açık hava tiyatrola- rının kadim tarihte güzel bir mevkii ve halkın terbiyesinde büyük Tolü olduğunun da cahili değilim. Yunanistanda, Almanyada, Fransa ve diğer memleketlerde yeniden ye- niye ihya edilen bu tarz, (mizansen) siz tiyatrodan başka bir şey olmıyan ve her yerde, her salonda kolaylıkla tatbik edilebilen orta oyununun bu- gün beş on kişilik fakir esnaftan baş. ka bakayası kalmamıştır. Bunların da yavaş yavaş nisyan ve hüsran i- çinde toz olup gidecekleri muhak- kaktır. Halbuki yazık değil midir ki; asırlarca Türklerin zevklerine hâ- kim olmuş, dilimizin sanatlarından olan nüktenin en seyyal nümunele- rini yaratmış ve nihayet çok defa ahlâki zaafları gülünçleştirmek su- retile umumi huylarımızın düzelme. şine hayli yardım etmiş olan bir sa- natın öl göz y k, hele benim gibi onun zevkine varmış o- lanlar için cevaz verilir bir şey de- ğildir. Onun için burada umumi bir davet yapıyorum; Kimlere karşı: Sehir Tiyatrosundaki artistlere; Şehir Tiyatrosu idaresine; İstanbul Valisine; Güzel Sanatlar Akademisine; Ankarada Tiyatro mektebine, Ve memlekette orta oyununu Ssevi miş olanlara. Bana bu müessesenin tekrar ihya- sı İçin teklifler yapsınlar. Yazılı veya sözlü her türlü tekli. fi hüsnü telâkki eder, şahsımı bu hizmete hasrederim, Bence bidayette bir “Zuhuri kolu- nu ihya cemiyeti,, kurmalı. Eski ve ihtiyar esnafı hirhaye etmeli. Ama- törler arasındaki hareketleri teşvik ve takdir etmeli ve işe bir sanat çeş- nisi vermelidir, Bence orta oyunu ancak güzel sa- nat olarak kabul ve himaye edildiği zaman, kendisini kurtarabilecektir. "Uçan Deliler,, den Hiç Bir Haber Yok Londra, 14 (A.A.) — 20 saatte İr. landaya gitmek üzere cuma günü Saint .- Peters'den yeni İskoçyaya es- ki bir tayyare ile hareket eden ve o zamandanberi bir haber alınamıyan Alex Loes ve Die Decker ismindeki her halde daha dogı-u olur. Çünkü mihverciler, Avrupanın cenup şarkı- na karşı siyasetlerini açığa vurmuş bulunuyorlar. Şüphe götürmez bir hakikat varsa o da mihvercilerin bu siyasetlerini tatbik için fırsat kolla- dıkları, fakat bu siyaseti tahakkuk ettirmeğe yardım edecek elemanları avuçlarının içine alamadıklarıdır. Netice her ne ise, onu mihvercile- rin tutacakları siyasette, fakat dai- ma uyanık, ve daima hazırlıklı dav- ranarak takip etmek icap eee yetli miktarda sevkiyat yaptığı teeyyüt etmekte- dir. Bu sevkiyat bir taraftan Polonya bir taraftan Raomanya hududuna yapılmaktadır. R ya dahi bu sevkiyat karşısında ihtiyat tedbirleri al- maktadır. * dir. Irak, Eski Musul İngiliz Konsolosunun Karısına Tazminat Veriyor Bağdat, 14 (A.A.) — İrak hükü. meti, geçen nisanda, Kral Gazinin vefatı akabinde vukua gelen karışık- lıklar esnasında Musulda deli bir A- rabın öldürdüğü İngiliz baş konsolosu nun dul karısı Bayan Masona yirmi bin İngiliz lirası tazminat vermeyi kararlaştırmıştır. Mısır Kabinesinin İstifası 4 — Kabul Edildi ahire, 14 (A.A.) — Kral, d Mahmud paşa kabi istifasını kabul etmistir. Mu- Y © Mussoli i, Kont Ciano vasıtasiyle Hitlere, Danzig me. selesinin balli için şöyle bir plân teklif etmiştir: 1 — Polonya Danzig'deki — Yüksek Komiserini geri çekecek, hunun yerine daki Polonya lerini korumak ve Polonya azlıklarını müdafaa etmek üzere, diplomatik bir mümessil gönderecektir. 2 — Milletler Cemiyeti mümessili de çekilecek, bütün salâhiyet Danzig Âyanında toplanacaktır. 3 — Danziğ glımrügü, Polonyanın haklarına dokun- k Al ın bazı taleplerini tatmin edecek su- rette tâdil edilecektir. — 4 — İdare tamamen Alman olmakla beraber, zig serbest şehir olarak kalacaktır. Bu suretle Almanya, ilhak ilân etmeksizin Danziy'e sahip olmuş olacaktır. Dan. * İtalyanlar “Arnavutlukta Yunan hududunda da tahşidata başlamışlardır. Bu tahşidat bir harp HÂDİSELERİN © Almanyanın Rutenyaya bir haftadanberi külli- İÇYÜZ Nevyorklu tayyarecilerin âkıbetin. den endişe edilmektedir. “Uçan deliler,, ismini alan bu tay- vukuunda süratle Yunanistan üzerine inerek İn- gilizlerden evvel hareket etmek maksadiyle ya- pılmaktadır. Tiranda bir İtalyan kumandanı, as- kerlere hitaben irat ettiği bir nutukta “yakında Üsküp ve Nişteki arkadaşlarınızın elini sıkacak- sınız.,, demiştir. * Italya Arnavutlukte askeri sevkiyatta kullanmak üze- re süratle otostravlar (Geniş ve büyük otomobil yol. ları) yaptırmıya başlamıştır. Bu inşaatta gunde 10 bin Arnavut çalıştırılmaktadır. Dağlara çekilen Arnavut milliyetperverleri ikide bir yolları bozduğu ve inşaata mâni olduğu için, yol inşaatında ayrıca 2,000 muhafız asker kullanılmaktadır. * Italyada asabiyet vardır. Halk manevralardan sonra bir harbe doğru gidildiği kanaatinde oldu- ğu için telâştadır. Bütün İtalyan matbuatı, ma- nevralara iştirak eden generallerin halkı teskin elden beyanatını neşretmektedir. Generaller İtal- yanın ku tinden, düş l dan korkmadık- larından, harpte zarar görmiyeceklerinden bah- sederek halkı teskine çalışmaktadır. yareciler, 25 saatte havada kalabile. cek miktarda benzin almışlardı. Fa- kat hareketlerindenberi 50 saat geç. miştir. Denizde telsiz telgraf cihazi olmıyan bir vapur tarafından kurta- rıldıkları veya münakalâtın pek müş. kül şerait altında yapıldığı şimali Iı-. landanın ıssız bir mıntakasında ka- raya indikleri ümit edilmektedir. Tayyare, tek satıhlı ve tek motör. lüdür. Telsiz telgrafı yoktur. Bir Deniz Tayyaresi Kazası Rio - de - Janeiro, 14 (A.A.) — “Panair,, deniz tayyaresi kazasında ölenlerin 12 kişiyi bulmüş olmasın. dan korkulmaktadır. 4 kişiden ibaret olan bu tayyarede 12 yolcü bülün- — makta idi. Kaza saat 16.20 de vuku bulmuştur. Tayyare denize ineceği es nada kanatlarından biri Cobras ada- — sının dalga kıranına çarpmıştır. Bre. zilya bahriyesine mensup ekipler ka- za mahallinde çalışmaktadırlar. Rüştü Aras Lord Halifax İle Görüştü Londra, 14 (Hususi) — Türkiye büyük elçisi Tevfik Rüştü Aras, bu — gün Lord Halifaksla görüstü. KP A e AM DYT K