7 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

7-8-939 Lehistanın Kafi Kararı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL iy ehistan ordusu umumi müfet. tişi Mareşal Smizli - Rydz, dün söylediği bir nutukla, Lehista- nın her tecavüze mukavemet edece. ğini açıkça anlatarak o Almanyanın Danzigi ilhaka teşebbüs ettiği ve Le- histanın haklarını tanımamak istedi- ği takdirde Lehistanın o mukayeme- tile karşılanacağını anlatmıştır. Bu söz Lehistanın en salâhiyetli rücülü ve icabında bu sözü yerine getirecek şahsiyeti tarafından söylendiği için müstesna bir kıymeti haizdir. Mare. şal Smigli - Rydz, şüphe yok ki, bu- günkü Lehistanın en nüfuzlu şahsi. yetidir ve Lehistanın kurtarıcısı Ma- reşal Pylsudski'nin o hayrülhalefidir. istiklâlinin ve bütünlüğü- i olan Leh müdafan kuv- vetlerini icabında en büylik vazifeyi ifaya sevkedecek olan Mareşalin, Lehistan hukukuna ve haysiyetine vuku bulacak her tecavüzü kuvvet ve mukavemetle karşılıyacağını söy- lemesi, bu yüzden çok htyük kıyme- ti haizdir. Sulh ve sükün içinde ya- şamak İsteyen Lehistanı bu kararı vermeğe sevkeden âmilse büyük komşusu tarafından takip olunan te. cavüz ve çevirme siyasetidir. Lehis- tanın tecavüze mukavemete karar vermesi, hı bir zaruret icabıdır. Çünkü tecavüze boyun eğmek Lehis- tan icin boğularak ölmekten başka bir mâna ifade etmez. Bir milletin ölümden korunmak için, müdafaa ve mukavemete teşebbüs etmesi kadar tabii ve haklı bir şey tasavvur olüna- maz. Lehistanın yaptığı da bundan ibarettir. Onun tecavüze karşı gel. mek İsteyen devletlerle ittifak etme. si ve karşılıklı yardım paktları yap- ması İse tecavüz aleyhtarlığının ve barış tarafdarlığının en tabii netice. sidir. Lehistan, her mesele tizerinde anlaşmak fikrindedir.. Fakat tehdit oiileeşi Aozil, gam hir harıc ziline | lamlamak İstiyor. Çünkü kuvvet iis- tünlüğüne da; ve bu üstünlük dolayısile dikte edilen | anlaşmalar, ancak yeni ihtilâflar, yeni gerginlik. ler ve yeni tehlikeler hazırlamaktan başka bir şeye yaramaz. Nitekim Almanyanın Versay munhedexinin haksızlıklarile mücadele etmesi, bu- nun en kati şahididir, Kuvvet üstünlüğüne dayanarak anlaşmalar dikte etmenin bir hata olduğu kati bir hakikat teşkil etti- ğine göre harış zihniyeti ile hareket etmekten başka bir çare kalmıyor. Fakat bugün, her seye rağmen AL) manyada hüküm süren zihniyet harp zihniyeti ve tehdit zihniyetidir. Bu zihniyet bir an evvel bırakılmaz ve bu yüzden yeni bir tecavüz hareke. tine teşebbüs edilirse, Lehistan mu- kavemete karar verdiği için hir harp| çıkacak ve Lehistan bu harbi yalnız değil, fakat İngiltere Fransanın, ve her halde Rusyanın iştirakile ya- pacak, totaliter devletler haricin. deki bütün devletler, bu tecavüze karşı gelmek mecburiyetini hissede. eekler, kısası, büyük bir harp kopa- caktır, Bir Danzig yüzünden bu kadar bü, yük bir badireyi göze almağa değer mi? Elbet değmez. Değmediğine güre bu meseleyi harp zihniyetile değil, sulh zihniyeti ile, menfaatleri telif zihniyetile halletmek gerekmez mi? Fakat buna cevap vermek karşı| tarafa a*ir. Çünkü sulh cephesi, an- laşmak aleyhinde değildir, ve yalnız tecav tehdit ve tahakküm nley- hindedir ve tecaviize, tehdide ve ta- hakküme mukabeleye hazırdır. Mareşal Smigli . Rydz'in bevnna- tı ise bunun böyle olduğu üzerinde bir tek şüphe birak iştir. ——————— İspanyada Bir Alman Tayyaresi Düştü Barselona, 6 (A.A.) — Dün Hospi- talet'de yere düşerek parçalanan üç motörlü Alman tayyaresi Madrit Berlin muntazam hava postasını ya- pan tayyaredir. Tayyaro sis içinde yolunu gaşır- mış ve bir yere çarparak sağkanat ve motörü tayyareden ayrılmıştır. Tientsin Mesel Devlet Arasında Anlaşma Oldu Japonlar İki İngili Londra, 6 (A.A) — Tokyo'dan bildirildiğine gö- ye, İngiltere ile Japonya arasında prensip itiburiyle bir itilâf hasıl olmuştur. Tientsin meselesinde, aşağıdaki yedi nokta üze- rinde mutabık kalınmıştır: 1 — Cheg isi Kang gümrüğü komiserinin ka. tilleri derhal Japon makamlarına teslim edilecektir. 2 — Japon aleyhtarı komünist elemanlarla sure. ti umumiyede İngiliz imtiyaz mıntakasına iltica e- den mücrimlerin kontrol ve nezaret altına alınması için aJpon makamlarile belediye meclisi teşriki me- sai edecektir. 3 — Itilâfın tatbiki için Japon ve İngiliz makam- ları arasında bir irtibat organı faaliyette buluna- caktır, 4 — İmtiyaz mıntakalarında Japonlar aleyhinde yapılacak her türlü faaliyet sıkı bir kontrole tâbi tutulacaktır. 5 — Polis teşkilâtındaki Japon aleyhtarı memur- ların vazifelerine nihayet verilecektir. 6 — Belediye Meclisinde Japon polis âmirleri istihdam edilecektir, “ Sovyet - Japon Hududundaki Çarpışmalar Moskova, & (A, A) — Tass ajansı tebliğ ediyor: e KOOSev& 5 İogol karargâhından 260. muzdan 5 ağustosa kadar alman ha. berlere göre bugünlerde bir çok ha. va muharebeleri de olmuştur. 28 temmuzda, Sovyet — Mogol tayya - releri bir hava hücumu esnasında hiç bir zayiata uğramaksızın beş Japon tayyaresini fahrip etmiştir. Japon hava kuvvetleri bilhassa 29 temmuzda büyük bir faaliyet gös termiştir. Mogol toprakları üzerinde vukubulan bir çok müsademeler ne. tipesinde Japonlar, 29 temmuz günü 32 tayyare kaybetmişlerdir. 31 temmuzda: müteaddit hava muharebeleri olmuş ve Sovyet - Ma. gol tzyyareleri Japonların beş avcı tsyyaresini düşürmüştür. Sovyet - Mogol tayyarelerinden biri üssüne dönmemiştir. 2 ağustosta sabah saat 8 de Sov- yet - Mogol tayyareleri düşman tay- yare meydanını bombardıman ede. rek sekiz tayyareyi tehrip eylemiş ve havalanan diğer üç tayyareyi de düşürmüştür, 3 Ağustosta Japonların iki tayya. resi Mogol topraklarına düşürülmüş. tür, Vaşington; 6 miştir, aylar zarfında, milyon dolarlık muvaffak olmuş kanununu tadil na aleyhtar olan 4 Ağustosta Taponlurın on tayya- resi düşürülmüştür. Bir Sovyet — Mogpl tayyaresi üssüne dönmemiştir. mek için alınan tedbirlere ilâveten, Arnav lot, hava kuvvetlerine mensup 4,200 nefer, hava üssü tesis edilmiştir. Son zamanlarda lusa da erzak ve mühimmat sevkedilmiştir. taya atacağı tahmin edilmektedir. Almanyanın serbestii hareketini muhafaza ettiğini silmez olduğuna kanaat getirmişti: Onun için Bunun üzerine de tayyare alevler i- ginde yere düşmüştür. Amerika Parlâmentosu Tatil Son ! Celsede Bitaraflık Işinde Gürültü Çıktı Amerika parlâmentosu dün tatil et. Bu içtima devresi, bilhassa son veltin teşebbüslerine karşı bir mukavemetle tebarüz etmiştir.İetimeden evvel içtima devresinin ta. Bununla beraber parlâmento, Reisi. cümhurun istediği kredilerin ekseri. sini kabul etmiştir. Bunlar arasında bir milyar 734 milyon dolarlık milli müdafaa tabsisatı ile bir milyar 758 İnaha işleri kredisi vardır, Roosevelt, eski parlâmento tara. fından kendisine verilen geniş. para salâhiyetlerini de tecdit Bu tatil devresi hâdisar, fevkalâ- de ictimar icabettirmezse kânunusa. mi 1940 a kadar devam edecektir. Şiddetli münakaşalar Vaşington, 6 (A. A.)'*. Ayan mec lisinin tatilinden biraz. evvel bitaraflk kanununa şiddetle taraftar olan ayandan Pepper ile ayni kanu - da şiddetli bir münakaşa olmuştur. Pepper, birden bire ayağa kalk. miş ve şu beyanatta bulunmuştur: /Miş ve salonu terketmiştir. ARAN © Arnavutluk ordusunu İtalyan ordusile birleştir. yeniden harp malzemesi ve asker sevkine başlan. muştur. Temmuzun son iki haftası içinde İtalya, Arnavutluğa 11 bombardıman tayyaresi, 100 pi. bit göndermiştir. Draca, otokarlar, toplar, mü- himmat ve tüfek çıkarılmıştır. Arnavutlukta 20 * Almanyada bu ay içinde 2,000,000 askerin iştirakile yapılacak büyük manevralardan sonra Hitlerin ya Tanenberg, yahut Nuremberg'de Alman metalibini or- söyliyecektir. Alman erkâniharbiyesi Garptaki Zigfrid hattının ge- rin Şarkta taarruza geçmesi ihtimali kuvvetlidir. esi Üzerinde İki z Gemisi Batırdılar | Belediye Meclisine Japon âza kabul edile. cektir. Japonlar iki İngiliz vapurunu batırdılar Şanghay, 6 (A.A.) — Reuter: Japon bombardıman (tayyareleri bugün iki defa Işang'ı bombardıman etmişlerdir. İkinci taarruz esnasında Ingiliz bandıralı Kinag- iavo vapurlarına hava torpilleri isabet et- miştir, Vapurlar ateş almış ve tamamiyle harap ol- muştur İngilizlerden ölü yoksa da bir çok Çinlinin ölmüş olmasından korkuluyor, İngiliz mıntakasında erzak azalıyor Tientsin, 6 (A.A.) — Ingiliz mıntakasının iaşesin. deki müşkülât gün geçtikçe artmaktadır. Bir cok otel, Iokanta ve mağaza yiyecek satamadıklarından yeya yemek pişiremediklerinden dolayı kapatneık. larınt ilân etmişlerdir. Bununla beraber, ün ve pi- rinç stoku bir kaç ay daha kifayet edecek miktar- dadır. Fransız mıntakasında, mevaridat mütenevvi de- ğilse de vaziyet çok daha iyidir. Fiatlar fevkalâde yüksektir, li istedigi Kredileri. Kongreden Aldı (A. AY — 78 me “Bir iki söz söylemeden kongre. nin içinde ve dışında Amerika Refsi. cümhuru Roosevelte ve onun temsil ettiği şeye karşı hissetmekte olduk » ları nefret dolayısıyle yapan kimse. şiddetli lerin menfur ittifaklarını muahaze Reisicümhur Roose. til edilmesine meydan vermek iste. | mem.” İ Zikri geçen kanunun aleyhtarları fevkalâde galeyan hareketleri gös - termişler ve Pepper, kendilerini va. zifelerini hususi imtiyazlardan müs. tefit olan Amerikan ticaret odasının ve müstahsiller şirketinin emrine â. made kılmak suretile bu vazifeyi sui istimal etmiş olmakla İtkam sttiği zaman ayağa kalkmışlardır. | Reis taçafından süküta davet için yapılan ihtarı müteakıp Pepper'in söz lerine devam etmesine müsaade e. dilmiştir. Pepper, sözlerini bitirince bir çok âyan azası, söz almışlardır. Bunlar. | dan Demokrat Daily “Şimali Kalifor. niya,, Pepper'in nutkunu “alçakça ve yalan, diye tavsif etmiştir. Bunun üzerine Pitman, bu sözlerin yerinde olmadığını söylemiştir. Daily, “ye rinde olsun olrhasın, söylüyorum, de- işsizlere yardım için ettirmeğe ve fakat bitarallık ettirememiştir. yeni bir çok ayan srasın. askeri heyeti reisi rika Heiede'bi Londraya muvasalatı sırasında alınmış bir resmi G. Hunizinger'in Londra Seyahati Sem Arfa Ankaraya gelen Fransız Orgeneral Hunt- zinger, . Parise döndükten Sonra Fransız Başvekiline, seyahati hak- kında izahat vermiş've oradan da Londraya geçmiştir. Orgeneral Huntzinger Türkiye ve Yakın Şark hakkındaki raporunu İn. giliz hükümetine de tevdi etmiştir. İrigiliz hükümeti bu rapora büyük e- hemmiyet vermektedir. İngiltere 4. le Fransanın Şarki Akdenizi düşma- nâ kapamak için yeni ve mühim ted- birler alacağı anlaşılmaktadır. Tekirdağında Bir Motosiklet Kazası Tekirdağ, 6 (A.A) — Bu sabah 'Tekirdağında feci bir kaza olmuş- tur. Diş doktoru Nadir, sepetli mo- tosikletile ve yaninda iki #rkadaşı | olduğu halde sahil istikametini taki. ben ava giderken motosiklet yarlar- dan denize yuvarlanmıştır. Bu kaza neticesinde futbol müş, yanındakilerden biri ağır su- rette yaralanmış, diğeri kurtulmuş- ajanı Nadir öl hi utluğa runu'vermiştir. Bu 84 za mühim mütaleaları Trab- göre İngiltere ile Fransa Şarki Akdenizi düşma- alacaklardır. Şarkta Hite. etmek şartiyle, beş de Ankarayı ziyaret eden Fransız askeri heyeti rei; General Huntzinger Londraya giderek İngiliz hükümetine, Türkiyeye ve Yakın Şarka ait rapo- kip etmesi lâzımgelen ticaret siyaseti hakkında bu rapora ço kehemmiyet vermiş, ve Türkiye ile aktedeceği iktisadi ve ticari anlaşmayı, bu rapor üzerine Fransız hükümeti ile istişare edip bir ka- rara varıncaya kadar tehir etmiştir. Anlaşıldığına na tamamen kapayacak mühim ve yeni tedbirler Almanya, Danzigin Almanyaya peşinen ilhakını tasdik sa iştirake hazır bulunduğunu ihsas etmiştir. tur, rapor İngilterenin Şarkta ta- havidir. İngiltere hükümeti * vletten mürekkep bir konferan. ayıdan zarar gördünüz mü? mikropların kötülüğünden omasun kalmış içimizde bir tek adam göste- rebilir misiniz? Yazan: B. FELEK üphe etmem ki; çoğunuz oku- Ş muş olmuyasınız: King Hall adında bir İngiliz Almanyada 50 bin kişiye üç defada birer mektup gön- dererek Almanyanın son iki sene zarfındaki mütecaviz hattı hareke- tinin doğurduğu tehlikeleri, Avus. İ turyn ve Çekoslovakyayı işgal etmek suretile kendini içine attığı züçlük- leri izah etmiş ve bir harp zuhurun- da mesuliyetin Almanlara râci ola. cağını, sulh cephesinin de buna karşı hazırlanmış bulunduğunu anlatmış. İlk seferinde Almanyada bu işe pek ehemmiyet vermemişler, Lükin İnatçı İngiliz işin peşini bırakmamış, bir ikinci, bir üçüncü parti mektup daha gönderince Alman zabıtası te- lâşlanmış, her tarafta bu “gülünç kâğıt parçaları, nın toplatılmasını emretmiş. Gelen haberlere bakilirsa, halk, hakikati anlatan bu mektupları bir. birine gizlice vererek okutuyormuş. İiik nazarda ehemmiyetsiz, belki de lüzumsuz ve tesirsiz telâkki edile bu mektup taarruzu Almanları bi bayli hiddetlendirmiş ve propagan- İda teşkilâtını hemen hemen âciz bı. rakmıştır. Çünkü Almanlar radyo ve gazele neşriyatı vasıtasile dünyada olan bitenleri halka kendi istedikle- ri zaviyeden göstermekte, İngilizce gazeteleri Almanyaya o sokmamakta ve ecnebi radyo neşriyatını da izaç etmektedir. Lâkin bir zarf içinde şuna buna gelen mektupları kontrol etmek hatırlarına gelmemiştir. Bu hüdiseden sonra İngiltereden gelen mektupları sansör etmiye başladık- larını öğreniyoruz. Lâkin ayni şekil. de bir mektup taarruzunun Dani- markadan, Polonyadan, battâ İlel yadan gelmiyeceğini kim temin ede- bilir? — E, canım! Gelirse gelsin! Böyle kimin gönderdiği belli olmıyan mek- tuptan ne çıkar? Sakın! Sevgili okuyucum, böyle düşünme! Çünkü bu düşünce gafle- tin ta kendisidir. Bugün size, bana, şuna, buna; si- zin, benim, şunun, bunun aleyhinde gelen mektupların adedi, İngiliz King Hall'ün mektuplarından az de- ğildir. Bu mektupların ne tesir yap- İ uklarına gelince; gerçi bunu gözle görüp, el ile tutamayız ama, meselâ, sıhhatiniz tam, neşeniz yerinde ve iş ti iz mükemmel iken farkında ol. cereyanı, ile nasıl kırgınlık hisseder, ateşlenir ve hastalanırsanız, bunun gibi günün birinde iltifatile hekâm olduğunuz bir yatın, veya dostluğun. dan emin olduğunuz bir âşinanızın tavrında bir değişiklik, halinde size karşı bir aeaiplik sezdiğiniz zaman şüphe etmeyin ki; ya imzasız hir mektup, veya senelerdenberi hâlâ vefat etmiyen ve hüviyetini tevazu sebebile bir türlü ortaya atamıyan mahut “rtuhbiri sadık, ın hakkı nızda gönderdiği bir mektup aleyhi- nizde bir hava ceroyanı doğurmuş ve sizi keyifsizlendirmiştir. diçülmeyen bir adam hü- viyetini saklamaz. Diyebitirsiniz ki: — Küçülen mahlüktan korkulur mu? Aman gafil olmayın! İnsan küçü- lür, küçülür ve o kadar küçülür ki; mikrop haline gelir. Mikroplardan da ne gibi zararlar, hastalıklar, iL. letler geldiği" ve İnsaniyetin bu gözle görülmez mahlüklar önünde ne kadar büyük müdafaa tedbirleri aldığı malümdur. Aman gaflet etmeyin! İnsana hü- yükten zarar gelmez. Hiç deveden, filden, arslandan ve Lâkin Otokar Kazası Meksika, 6 (A.A.) — Tatillerini ge- çirmekte olan 25 çocuğu nakleden bir otokar bir kamyonl çocuklardan yedisi ölmüştür. Bir çok İta ağır yaralı vardır, pişmiş ve madan maruz kaldığınız bir “hava