22 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENGEREMDEN Bir Hâtıra ve Bir Mimari Facia! Yazan: M. Turhan TAN Mi Umum Müdürü rahmetli Halil Etem Beyle —hayli es- ki bir tarihte— uzun bir Anadolu gezintisi yapmıştık. O mübarek kı. tanın kuş uçmaz, kârvan konmaz köşelerinden antika eserler ariyor. duk. Bu arada yolumuz Vezirköp- rüsüne düştü ve o kasabada gözü. müze perde perde bir haile açıldı, çünkü (O Köprülü Mehmet Paşanın gerçekten mimari bir şaheser olan konağı baykuşlar karargâhı olmuş ve paşanın kabul salonuna da saman doldurulmuştu. Gözleri dolu dolu bu manzaranın benli ıtırabın ağırlığiyle bunalırken gam. k bir uyanıklıkla hana, samanla ör. tülü salonun tavanını çepçevre sa. ran altın bir yazı serisi gösterdi: — Galiba, dedi, bir kaside.. Acaha kimindi ve şiiri yazan şair şu salon- da bu samanları görse ne yapardı? Cevap verdim: — Kasideyi mersiyeye, yahut hle- viyeye çevirirdir... * | Dün yüksek sanatkârımız ve re. sim üstadımız Bayan Melek Celâl ile heder olmuş glzel eserler mev. zuu Üzerinde konuşurken —sadede münasebeti yüzünden— bu hatırayı nakletmiştim. Muhterem sanatkâr) sözlerime bir sual ile cevap verdi- ler: 5 — Boğaziçindeki gördünüz mü? Ve biraz sıkılarak görmediğimi! söyleyince de beni şu suretle tenvir etmek lütfunda bulundular. — Bu yalı amcazade Hüseyin Pa- sanındır. Köprülü zadesi olmak, Fazıl Ahmet Paşa devrinde şöyle böyle tanınmak ha- sebile Amcaoğlu diye şöhret alan bu hamiyetli, gayretli ve pek faziletli vezirin Osmanlı tarihine sunduğu en büyük armağan Karlofça muahe. desi ise Türk sanat âlemine bıraktı. ğı en yüksek yadigâr da ismini an- dığım yalıdır. Karlofça muahedesi bir inhizam ve bir tereddi vesikası. dır, Fakat Amenoğlu o vesika İle İmparatorluğu biraz daha küçük mekten kurtarmıştı. Meşruta yalı ise Türk ruhundaki sanatkârlık ka- biliyetini yâra ve ağyara ihtar eden bir âbidedir. Novanteller, Madam Montegü'ler, de Bonnak'lar, Galan- lar, Boğaziçini bir şiir olarak tasvir ederken Meşruta yalısı gibi şaheser. lerden ilham alıyorlardı. Bizzat bu yalı üzerinde duran hayraniyetler de hayli geniştir. Lâkin ne yazık ki Boğaziçinin ölgün bir tarih hatıra- sına inkılâp eden güzel yalılarının sonuncusu, bü meşhur Meşruta yalı da harap olmuş ve bütün varlığı tek bir odaya münhasır kalmıştır. Muhterem © sanalkâr biraz durdu ve sonra mahzun mahzun devam etti: — Bir oda. Fakat eski yalı tarzı- mın tezhibi, tezini ve inşai bütün Meşruta yalıyı güzelliklerini içinde topliyan bir o-|” da. Ne mahküm yanık ki buda yıkılmıya Okuyoruz ve duyuyoruz ki Avru- pada bu gibi eserleri belediye yıkıl- maktan korumayı vazife edinmiştir. Memleketin sanat tarihiyle ilgili eserin heder olacağı anlaşılır anla-| gsm sılmaz belediye onu tamir eder, Bu) suretle eser, yine sahiplerinin tasar- rufu altında kalmakla bezaber satıl. mak imkânım kaybetmiş, yani hem in, hem belediyenin mül- Acaba İstanbul de bu medeni wsule göre hareket edip Meşruta yalıyı tamir, yahut “Meş-| ruta,, lığından İstifade ederek evkaf | dairesini tamir işinde icbar edemez | mi? . —— —— Yeni Adana Valiliği Niğde, (TAN) — Vali Faik Üstün, Adana valiliğine tayin edilmiştir. Bu ayrılış haberi, Niğdelileri müteessir etmiştir. Çünkü Faik Üstün, üç bu - cuk sene süren valiliği (o esnasında Niğdeye 60 ilkmektep binası kazan - dırmış, Niğde, Nevşehir, Bor ve Ulu. kışla elektrik tesisatının yapılmasın- da büyük Amil olmuştur. Vezirin birader. | © İ GÜNÜN RESİMLERİ : Otobüs Tmyiğüler Y Yolculara | İyi Muamele Edecekler Beyoğlunda tramvay yeri k üzere troyleybüz işletilmesi hakkındaki tetkiklere devam edil. mektedir. Bu husustaki etütleri um vay idaresi üzerine almış bulunmak- tadır. Idare bir taraftan bu mevzu «trafında tropleybüs servisleri tesis etmiy, bas Ağrepa şenizlariln a. hebere ederken diğer taraftan da o. tobüs işini tetkik Gtmektedir. Bu meyanda otobüslerin mazotla mı, yok sa benzinle mi işletilmesinin daha doğru olacağı da tetkik edilmiştir. Bu tetkikler neticesinde mazotla iş- Byen otobüslerin, benzinie tobüslerden üç misli daha ucuza mal olacağı anlaşılmıştır. Tramvaycılara tamim Tramvay müstahdemininia tram. vay yolcularına fena muamele etmek te oldukları, tramvaylarda yer bu- Tunduğu halde tevakkuf mahallerin- de tramvayların durdurulmadığı, ba. zı duraklarda da yolcular tamamile inmeden tramvayların hareket etti- rildiği ve bu yüzden müessif kaza- lara sebebiyet verildiği Tramvey i- deresine şikâyet edilmiştir. Tramvay müdürlüğü bu şikâyetler üzerine teş- kilâta gönderdiği bir tamimde müs- kaim tehdeminin yolculara iyi muamele etmesini, haddi istiabiyi tecavüz et en tramvayların her durak ye- rinde durdurulmasını emretmiş, bu- müstahdemlerin na riayet etmiyen birinci defasında şiddetli surette tec. xöye edileceğini, tekerrürü hali Girmiştir. $. — Orta tahsili bitirmiş olan devlet memurları kaç lira maaş alacaklar? c. Yeni baremin oüçüncü maddesinin B fıkrası mucibince 14 üncü dereceden 15 lira sli ma. aş alacaklardır. Tahsisatiyle bera. ber karşılığı 50 liradır. . $. — Dut ağacına ne gihi mey- valar aşılanabilir? C. — Dut ağacına dut çeşitle. rinden başka bir meyva aşılan- maz, fakat bir Rus âliminin yap. tiği tetkiklere göre, aşı mutla- ka kendi cinsinden olan nebatla. ra değil, nesiçleri birbirine benzi. yen nebatlara da tafbik edilmek. Servisleri | Bu resimde şehrin sıcağından kaçıp Boğazın serin sahillerine kavuşanlar görülüyor. Yalova (TAN) — Burada oturan lâmınr getir ten sonra, güya Muhittinin büyük bin Mralık apartımanh 3 İzmire giden ve Mustafanın bulunmuştur. muş, küçük Fikret buraya getirilip edilmiştir. diyordu. Sonradan öğrendim ki bu, Satie Tahkikatı Devam Ediyor Müddelumumilik Sati satışından mütevellit kikatı dosyası üzerindeki tetkiklerine ve iddianamesini hazırlamıya dün de devam etmişitir. Zan altında bülunanların suç va» | sflarının ne olacağı ancak sorgu hâ- mi kararnamesini hazırladıklan sonra anlaşılacaktır. Davanın ağır ce- za mahkemesine mi, yoksa asliye ce- za mahkemelerinden birisine mi ve- eği de ancak kararname hazırlan dıktan sonra anlaşılacaktır. Suçlu. indş | lardan bazıları hakkında men'i mu- azifesine nihayöt verileceğini bil | hakeme kararı verileceği de kuvvetli İbir ihtimaldir. Mustafa Muhittinin evine müşterek 'bir tanıdığın se suretiyle misafir olup epeyce kaldık. Sgin bir kız alak üz yeka geen ame Fikreti de beraber götüren Efine isimli kadının izi! Böylelikle. 900. liralık, müçsvher.de 4- #ırmış olan kadın, Ayvalıkta pölis tarafından Fikret, beşmdan geçenleri şöyle anlatmaktadır: “— Emine kadın bana yle iyi musmele ediyordu ki, aklıma hiç bir fenalık gelmiyordu. Ayvalıkta git. liğimiz evde, benim kadar küçük bir çocuk vardı. O. nurla oynuyorduk, bol bol sinemaya gidiyorduk. Ka. dın, üzerimde or, para bile bulunmamasına dikkât e- mütekait doktor içinmiş. Bir gün | memuru Hikmet oğlu Hikmete 40 | rüşmek istedim. tutuk. değer Emine, babasına (teslim e bu Yalovaya, evimi. | gelecekti! Tarihi Binalar Ve Yeni İnşaat Tarihi bina ve âbidelerin ctralında onmetre derinliğinde yeni inşaata mü saade edilmemesi, yeni yapı ve yol- İlar kanunu iktızasındandır. idaresinin müra » caatı üzerine (oOMaarif (OVekâleti, belediyeye yazdığı bir tezkerede, In- şaat müsaadesi istenilen yer ile tari- Müzeler hi binalar arasından bir yolun geç. mesi, kanun hükümlerini değiştiremi yeceğini, eğer bu kayıtla verilmiş müsaadeler varsa, derhal geri alına- yak inşaatın durdurulmasını istemiş. tır. Vekâletin bu talebi üzerine Tür- | ze gizlice mektup yazıp göndermeme mâhi oluk 1 yekolz “eötürdü. Bir. de münir ki, ln, İmtek vape » kadın da karakolda! zabit olan eğluna nişanlamış. Küçükken berim gibi bir kaçırılma vakası geçirmiş olan kızın vin sahibinin oğlu şüphelenmiş, polise haber | Çünkü bu zat olmâsa, kimbilir başıma ne felâketler Yalovadan Kaçırılan Çocuk Ayvalıkta Bulundu Eminenin Aldattıktan Sonra Ayvalığa Götürdüğü Küçük Fikret, Geçirdiği “Seyahat Macerasını Tan Okuyucularına Anlatıyor Ayvalık çarşısında, eski Ya'ovu tapü amcama rast geldim; Kendisiyle gü. Kadın, buna mâni öldü; İşte bunun | X üzârine -yiphelendim ve korkinaği başladım. Ayvalıkta bir kızı, güya.meycnt oturmakta | suretle kadının mahiyeti . meydana RAİF KARADENİZ Dün Beyanatta Bulundu Gümrük ve'İnhisarlar Vekili Rait Karadeniz, dün sabah gümrük muha. foza başmüdürlüğünde meşgul ol muş, büroları gezerek hicmurların mesaj tarzını tetkik etmiştir. Vekil | öğleden sonra yarım saa! kadar güm-| rükler başmüdürlüğündeki odasında eşgul olduktan sonra muhafaza baş müdürü © Hasan ile birlikte Hallce giderek Hasköydeki muhafaza teşki. İlâtmın motör tamir atölyelerini gez- miştir. Raif Karadeniz yarın saat on bir. de Ege vapuriyle İzmire hareket e. detek ve İzmirde de tetkiklerde bu- Tunacaktır. SORUNUZ, CEVAP 1 TA G——....————--——. rc —— tedir. Bu mülâhazaya dayanarak bir kere başka meyvaları da aşı. Isma tecrübesi yapılabilir. *. S. — Istanbulda maarife bağlı hangi liseler meccanidir? Onuncu sınıfa nasıl lebilir? C.— İstanbulda mevcut bü. tün resmi liselerde tahsil mec. canldir. — Onuncu sınıfa girmek için dokuzuncu sınıfın bütün ders. lerini bitirmiş ve bu sinıftan 10 cu sınıfaterfi etmiş olduğuna ve ahlâk numarası kırık olmadığına dair bir vesika ibraz etmek .İâ. zımdır. Şayet dokuzuncu sınıfı her hangi bir lisede takip etme- miş, hususi ders görmüş te, zesmi m—————————— bir liseye girmek arzusunda İse. niz, Maarif Vekâletine müracaat ederek, Vekâletin müsaadesini al. mak ve İkametgâhınıza en yakın olan liselerden birinde dokuzuncu sınıfın imtihanlarını vermek su. retiyle bu vesikayi alabilirsiniz. . S, — Elektrik şirketinin her se. ne memurlarına verdiği ikramiye 978 senesinde verilmemiştir. Aca. bu ikramiyeyi yine verecekler mi? Elektrik idaresi memurlarına barem tatbik edilecek mi?, C. — Elektrik şirketi şimdi mev. cut olmadığı için o şirketin me- mürları hakkmda tatbik ettiği u. suller de câri değildir. Elektrik i- daresi memurlarma senelik ikra. 227-939 Dün İakyünizi biraz rüzgârl olmasına rağmen sıcaklar bütün şiddetile LZ etti. Halk serinlemek için bahçelere, plâjlara akm ediyordu. Vapur Siparişi Tırhan iaru Saatte 14 Buçuk Mil Yapıyor Devlet Denizyolları idaresinin Av- tupa tezgühlarına ısmarliyacağı va- purlara alt şartnameleri hazırlamak Üzere Ankarada toplanan komisyen mesaisini bitirmek üzeredir. Komis- #esaisine Istanbuldan iştirak eden zatlar, yarıfi Ankaradan şehri- | LE İRiyaçolludusdam münakâsa pek yak vacak ve en müsait teklifi yapan Grmayaye- ni gemiler sipariş edilecektir. Tırhanda yapılan tadilât Almanyadan son gelin Etrüsk tip Tırkian vaputunda yapilan değişiklik çikti ve ben de kurtuldum. bir kazan ilâvesinden ibarettir Va- İşi sezerek, polise bildiren bu zatı buldum.' Bana| pur tecrübe seferinde 14,5 mü yap- fotoğrafını verdi. Onu ölünceye kadar saklıyactiğım. | miştir. Mükaveleye göre 13.5 mil yap ması İcap etmektedir. Uçlireü kazan vapurun süratini bir mil deh aarttır. mıştır. Tıthah seferlere başladıktan sonra tecrübe süratinde #eyretmiye- tir, Liman işleri Devlet Liman işletmesi umum mi. dürü Raufi Manyas, muavini Hâmit- le birlikte dün öğleden sonra, Haliç- teki tamir atölyelerini gezerek tet. derde bulunmuştur. Tamir atölye- nde bazı yenilikler yapılacaktır. İskenderun limanı Tkenderun limanından sonra, bir Fransız şirketinin idaresinde bulu - ran fenerlerin tesellümü de ikmal e. dilmiş, keyfiyet Devlet liman işlet- meleri umum müdürlüğüne bildiril. miştir. Tesellüm edilen fenerler iki. dir. Bunların idaresi de Iskenderun imarına devredilmiş m TAKVİM ve HAVA 22 Temmuz 1939 CUMARTESİ miye verilip verilmemesi İşi tet kik edilmektedir. Bugünlerde bir karara bağlanacaktır. Elektrik i. daresi, belediyeye bağlı bir mü essese olduğuna ve belediys me- murlrama da barem tatbik edildi. ğine göre bu idare memurlarına da barem tatbiki icap etmektedir. Maamafih henüz (bu bahistede kat'i karar verilmemiştir. . S. — İş kanununu ve buna mü- teferri nizamnameleri nerede bu. labilirim? C. -—- Ankara caddesindeki ki. tapçılarda bulabilirsiniz. - Bunlar kitap halinde neşredilmiştir. 7 mel ay Gün: 31 Har; 78 Arabi 1858 Rumi: 1395 Ces, ahar: 5 Temmuz:9 Güneş: 447 — Öğle: 12.20 1936 0237 İkindi: 10.18 <— Akşâm Yatsı; 21,81 — İmsik; Hava Vaziyeti Yeşilköy Meteoroloji istasyonundan 9- inan malümata göre yurtta hava, Kara denizin şark kısımları ile Orta Anadolu - nun şimal kasım çok bulutlu ve mevzii yağışı, Karadenizin gerp Kısımla- ri ile Orti Ansdoluda bulutlu, diğer böl- gelerde umumiyetle açık geçmiş, rüzgârlar Axdeniz kıyılarında garbi, diğer bölgeler- de şimali istikametten oris kuvvette es- # İmiştir Dün İstanbulda hava az bulutlu geç - miş, rüzgür cenuptan saniyede 2 « 4 met- ve huzla esmiştir. Saat 14 te hava vaziyeti 1013,4 milibur idi. Suhunet en o yüksek 302, ve en düşük 20,18 »: dilmiştir.