17 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN İhata Siyasetini Kim Takip Ediyor? Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Imanların sulh cephesi aley- hinde ileri sürdükleri en bel. li başlı iddia, sulhçuların Almanya- yı abloka altına alarak, onu boğmak istedikleri ve bunu da Almanyanın meşru emellerine kavuşmasına kar- şı gelmek için yaptıklarıdır. Sulh cephesi, Avusturya ile Çe- koslovakyanın, nihayet Arnavutlu. ğun istilâsından sonra kurulduğu i- çin böyle bir iddiaya yer yoktür, Fa- kat vaziyet biraz tetkik edilirse, i- hata siyasetini tatbik etmek istiyen- lerin mihverciler oldukları derhal göze çarpar. Fransanın vaziyetini gözönüne ge- tiriniz: Mihvercilerin İspanya harbi- ne müdahaleleri ve İspanyol halkı- nı ezmeğe yardım etmeleri netice- sinde, Fransa üçüncü bir cephe ile de meşgul olmak mecburiyetinde kaldı ve üç tarafından çenber içine alındı. Eğer mihvercilerin iktidarla. rında olsa, şüphe yok ki, bu çenberi tamamlamak için ellerinden gelen her şeyi yaparlar. Ellerinden gele- mediği için Fransayı tam bir çenber içine alamıyorlar. Lehistanın — vaziyetini gözönüne getirirsek, ayni manzara ile karşıla. şırız, Lehistan da Çekoslovakyanın par. çalanmasından, Bohemya ile Morav- yanın Almanyaya gecmesinden, Slo- vakyanın Alman nüfüzuna boyun eğmesinden sonra, üç tarafından da Almanya İle çevrilmiş oldu. Daha sonra Yugoslavyaya bakınız. Bir taraftan Almanyanın Ayvustur. yayı ilhak ederek, onunla komşu ol. duğunu, birlikte harekete icbar etmek istedi. ğini, diğer taraftan İtalyanın şimal- den ve cenuptan Yugoslavyayı kıs- kac içine olmıya uğraştığını, mihve. rin î»u çenberi dlamamlamak ıçın, Bulgaristanı iğfale uğraştığımı ve Yugoslav - Bulgar mukarenetini zor. ladığını görürüz. Romanyaya karşı takip olunan hattı hareket te bunun tıpkısıdır. Ona karşı da, bunlara benzer bir i. hata çenberi içine alma siyaseti ta. kip olunmaktadır. Vaziyet itam bu merkezde olduğu ve mihvercilerin esas hedefi, imkâ. nın müsaadesi dairesinde her yerde Macaristanı da kendisiyle komşularını çenber içine almak ol. duğu halde, sulh cephesinin bu te. şebbüslere mukabele için değil, fa. kat kendilerini çenber içine almak için teşekkül ettiğini iddia etmek, hakiki maksat ve hedefleri gizle- mekten başka bir şey sayılamaz. Fakat hakikat o kadar sarihtir ki, her hangi bir şekilde tevil edilmesi. ne imkân yoktur. Nitekim Arapları Türklere karşı kışkırtmak ve Arapları hattâ Türk- lerle mücadeleye davet etmek te, ayni siyasetin daha başka bir saha. da tatbikine teşebbüstür. Mihverciler bu şekilde hareket et. tikleri ve bütün bu hareketleriyle başka milletleri esir etmek istedik. lerini gösterdikleri halde, sulhcula- rın biricik hedefi buna karşı gelerek sulhü korumaktır. Gösterdiğimiz misaller o kadar sa- rihtir ki, sözü uzatmıya hacet kal. mıyor. Fakat mihverciler tarafından her sahada takip olunan ihata siyaseti- nin bütün içyüzü anlaşılmış ve sulh cephesi bu siyaseti meramına ©r- mekten menetmiş olduğu için, mih- vercileri husran çırpıntıları içinde şaşırmış bir halde görüyoruz. Şaşkınlığın aklıselime yer verme- si imkân ve ihtimali henüz zail ol- mamıştır, Finlândiyada Büyük Manevralar Helsinki, 16 (A.A.,) — Finlandiya ordusunun bu ayın sonunda yapaca- ği manevralar, Finlandiyada şimdi- ye kadar yapılmış olan askeri ma- nevraların en mühimlerinden ola- caktır. Çünkü bu manevralara sivil muhafız kıtaatiyle bütün ihtiyat za- bitleri ve zabit vekilleri de iştirak edecektir. Maliye Vekili Dün Mısıra Vardı Fuat AğraîıîAbdülfeHah Paşa İle Seyahat Etti Kahire, 16 (A.A.) — Anadolu a- jansının hususi muhabiri bildiriyor: Maliye Vekili Fuat Ağralı Tran- silvanya vapuru ile ve Mısır Harici. ye Nazırı Abdülfettah paşa ile bir- likte İskenderiyeye gelmiş, 'hariciye müsteşarı, mahalli erkân, İş Bankası direktörü ve kalabalık bir halk ta- rafından karşılanmıştır. Bugünkü gazeteler bu münasebet- le neşrettikleri yazılarda Cümhuri. yet maliyesinin tekâmül ve intiza- mından ve Türkiyenin dünyadaki mali itibarından sitayişle * bahset- mekte ve Vekilin fotoğraflarını der- ceylemektedirler. —— İtalyada Körler Tayyare Müdafaasında Kullanılacak Roma, 16 (A.A.) — Askeri maka- matın ittihaz etmiş oldukları mu- karrerata nazaran körler tayyarele- re karşı müdafaa işlerinde istihdam edileceklerdir. Filhakika işitrne kuv. vetleri fevkalâde münkeşif olan kör. lerin ses ile mevki tayin etme işin. de kullanilacak âletlerin istimalle. rinde istihdam edilebilecekleri anla. şılmıştır. Yakında hususa ait bir kanun lâyihası tevdi edilecektir. mebusan meclisine bu ' Prens Pol İngilterey : Hareket Etti Belgrad, 16 (A.A.) —- Prens Paul ve Prenses Ol- ga, dün akşam İngiltereye hareket etmişlerdir. * Prens Pol, Kralın misafiri olacak Belgrad, 16 (A:A.) — Yugos- lavya Naibi Prens Paul ve Pren- ses Olga İngiltere kral ve kra- liçesinin misafiri olacaklardır. Seyahat hususi mahiyettedir. Prens Paul ve Prenses Olga, İn. giltereye, tahsilde olan iki o- ğullarını görmek için gidiyor- lar. Bununla beraber, prensin yanında hariciye nezaretinden bir memur vardır ve Londrada mühim görüşmeler yapacağı bildirilmektedir. ; riyasetinden müstafi Suriyede Son Vaziyet Vataniler Yeni Idare Şeklinin Aleyhindeler Halep, (Hususi) — Suriye Rei . sicümhuru Hâşim bey Attâşinin isti- fasından sonra Meclis reisi, kabine Nasuhulbuha. riyi iş başına ve mebusları fevkalâ. de içtimaa davet etti. Fakat ayni günde Suriye Âli Komiseri Meclisi feshedip, kanunu esasiyi durdurunca Meclis toplanamadı. Âli Komiser, Suriyede ademi mer. keziyet usulünün tatbik ve hüküme. tin müdürlerle idare edileceğim ilân ederek Dahiliye müfettişi Behiçül. hatibi dahiliye müdürü ve müdürler reisi tayin etti. Bunun üzerine Be- miçülhatip te bir kararla iktısat mü. dürlüğüne Yusuf Ataullah, adliye müdürlüğüne Halil Rifat, maarif müdürlüğüne Abdüllâtif ve maliye müdürlüğüne Hüsnü Baytarı tayin etti. Şimdi Suriye hükümeti bu mü. dürler vasıtasiyle idare edilmekte. dir. Âli Komiser, -Şamdaki son beya. natında bu idarenin Mmuvakkat oldu. ğunu bildirdi. Diğer tarastan yeni hükümet Ha- lepte vatanilerin organı olan Enne. zir gazetesini kapattı. Halep kütlei vatani lideri Sadul. lah Câbiri Şamdan Halebe geldi. Kütlei vatani, yaptığı bir toplantıda bütün fırkaların birleşmeleri çare. sini tetkike başladı. Dağılan küt . le ricalinin tekrar fırka ile çalıma. sını temine gayret ediyorsa da, hali- hazırda kütle pek dağınıktır. Halep halkı, yeni idare karşısında şimdilik sakindir. Fakat kütlei va« taniye ricali bu idarenin şiddetle a- leyhinde olduklarından — halkı da kendileriyle teşriki mesaiye davet etmektedirler. ' Hükümet ve bazı fırkalar tarafın. dan alınan tedbirler üzerine Halep. te Alman ve İtalyan propagandası hafifledi ve hiç derecesine indi. Hat tâ İtalyan organı olan bazı gazete - ler halkın hücumuna maruz kalmak- tan korkarak İtalya lehindeki yazı. larını kestiler. Tokyo Müzakereleri Japonları Umitlendirdi Tokyo Gazeteleri,. "Japonya İngiltereyi Çindeki Siyasetinden Çevirecek,, Diyor Tokyo, 16 (A.A.) — Dünkü gazete- ler İngiliz - Japon görüşmelerinde daha ilk dakikadan müşkülât çıktı. ğını bildirdikleri halde bu sabahki Japon gnzeteleri daha/nikbin görün- mekedirler. Bazı gazeteler İngiliz hattı hare- ketinde bir değişme mevcudiyetini bildiriyor ve müsait bir netice ümi- dini bu intıbaa istinat ettriyorlar. Bu hususta Domei ajansının ver. diği birkaç gazete tefsiri aşağıdadır: Usahi gazetesi yazıyor: Craigie, İngilterenin Tiensin işi- nin esasını teşkil eden umumi mese- leleri müzakereye âmâde olduğunu Aritaya bildirmiştir. Gazete, bu, suretle İngiliz hattı hareketinde bir değişiklik görüyor ve İngilterenin Japon milletinin a- zimli kararını hesaba kattığını vazı. yor. Asahi gazetesi diyor ki: Görüşmelerin neticesi ne olursa olsun, Japonya İngiltereyi Çan-Kay - Şek siyasetinden vazgeçirtmek hu- susundaki azmini gösterecektir. Tevkif edilen İngiliz Ataşemiliteri * Pekin, 16 (A.A.) — Domei: Pekin. deki Japon ordusunun salâhiyettar mümessili şu beyanatta bulunmuş- tur: Geçenlerde Kalgan yakınında tev- kif edilen İngiliz ataşemiliteri Albay Spear'in muhakemesini yapacak olan askeri mahkeme, Spear'i diplomatik bir mümessil olarak telâkki etmiye- cektir. Zira S_nearltevkif edilirken hüviyetini bildirmek istememiştir. Japon askeri makamları şüpheli hareketlerde bulunmuş olan bir su- bayın diplomatik vaziyetini nazarı itibara alamazlar. "lüsnü Çakır Karabüke - Gidiyor İktisat Vekili Mühim Tetkiklerde Bulunuyor Zonguüldak, 16 (A.A.) — Iktısat Vekili Hüsnü Çakır, dün, Zonguldak limanını, Kilimli maden miataka. sını tetkik etmiş ve Ereğli kömürleri işletmesi merkezinde yapılan top- lantıda mütehassıslar, maden mües. seseleri direktörleriyle görüşerek, Havza hakkında kendilerinden ma- lümat almıştır. Bugün de Kozlu mıntakasını tet. kik etmekte bulunan İktısat Vekili. miz, bu akşam Karabüke hareket e- decektir. V di L e Ai a Amerikanın Bitaraflık Kanunu Meselesi Vaşington, 16 (A.A.) — Umumiyet itibariyle Amerika matbuatı B. Roo- sevelt'in kongreye olan mesajını tasvip etmektedir. Bununla beraber, kongre mahfilleri meselenin bu içti. ma deyvresi esnasında müzakeresi ü- midinden vaz geçmek icap edeceğini bildirmektedirler. Roosevelt, haftanın Parlâmento ruznamesini tesbit için pazartesi gü- nü demokrat şefleriyle görüşecektir. Burada hasıl olan intiba kongrenin 5 ağustosta tatile gireceği merkezin. dedir. ; Bir Ana 2 Aylık Çocuğunu Öldürdü Sivas, 16 (Telefonla) — Yıldızeli Teren köyünde-oturan Mahmut ka- rısı 20 yaşında Zehra, — gayrimeşru suürette kazandığı iki aylık çocuğunu boğmak suretiyle öldürmüş, yaka- lanarak tahkikata başlanmıştır. Suşehrinde bir cinayet Suşehri Karaca köyünden Rasim Yücel de, ayni köyden Mehmedi bir ev meselesi yüzünden keserle başı- na vurmak suretiyle öldürmüştür. Katil, tutulmuştur. Bir çocuk çiğnendi Gürün'den Sıvasa gelmekte - olan şoför Mehmedin idaresindeki 9 nu. maralı kamyon Ulaştan geçerken T yaşında bir kız çocuğuna çarparak, başından ve ayağından ağır yaralan. masına sebep olmuştur. Sivas hastanesine kaldırılan çocuk biraz sonra ölmüş, şoför hakkında takibata başlanmıştır. tar değildir. Çünkü Ruslarda İngiliz Başvekilinin Rusyaya vereceği sözü de vardır. İngiliz | L A L bir yor, ve akim kalma ihtimal! © 125 milyon İngiliz liralık bir tı üzerinde inüzakerededir. gilterenin bir askeri heyet mektedir. * Polonya ile Almanya arasında Çekoslovakyaya yaptığı vâdi tutmadığı gibi, Başvekili de Sovyetlerin ittifak caklarını zannediyor. Müzakereler onun için uzu- Sovyet Rusya ile İngiltere arasındaki müzakerelerin şüpheye düştüğünü gören Almanya, bu vaziyetten is. tifade etmek üzere, Almanyada iktısadi müzakere. lerdeki ihtisası ile tanınmış olan Her Woltat'ı Mosko. vaya göndermeğe karar vermiştir. Berlin, Rusyaya Rusyadan petrol, kereste ve maden istiyecektir. Mos. kovada mevcut hir Alman heyeti, bu plânın teferrüa. x Fransa Moskovaya bir general göndermiştir. İn- HÂDİSELERİN İngiliz - Sovyet müzakerelerinin akim kalması ihtimali günden güne artıyor. Anlaşılan Moskova Chamberlain ile hiçbir muahede imzasına taraf- tutmıyacağı kanaati harp ihdasına çalışa- leri kuvvetleniyor. kredi teklif edecek ve göndereceği söylen- Danzig meselesine dair gizli müzakereler cereyan ettiği bildiriliyor. Varşova İÇYÜZ gazeteleri mali vardır. Danzig meselesinin sulhen halli mümkün olduğunu tekrar ediyorlar, Japonlar dünden itibaren Çin sahillerinin ablo- kasını daha sıkı bir hale koymıya başlamışlardır. Japonya Chuançov, Tungşan ve Çaoşiyen isminde daha üç limanı işgale teşebbüs etmiş ve bu liman- larda gemileri bulunan devletlere bu gemileri bir an evvel limanlardan uzaklaştırmalarını bildir- miştir. İngiltere ve Amerika bu talebi reddetmiş- lerdir. Yakında Uzak Şarkta İngilterenin esaslı bir faaliyete geçeceği zannedilmektedir. Bu tah- - dirde Çin sahillerinde bir harp başlaması ihti- İtalya, Londradeki sefiri Grandi'yi adliye nezarotinc tayin vesilesile mevkiinden almıştır. beri İngiliz destluğiyle maruftur. İngiliz . İtalyan Ak. deniz anlaşmasının en şiddetli taraftarıdır. Onun Lon. dradan alımması mühim hâdiselerin başlıyacağına bir İşaret telâkki edilmektedir. Tirolde Almanların tehciri bu sahadaki halk ara- sında büyük bir panik tevlit etmiştir. Mussolini- 'nin bizzat Tirol'e giderek halkı teskine teşebbüs etmesi muhtemeldir. * * Grandi öteden- * Olacak— mı ? Yazan: B. FELEK — Hah! İyi tesadüf! Geçen hafta iki defa geçtim. Seni burada bula. madım, Bugün hiç ümidim yoktu. Çok şükür yakalıyabildim. Merhaba! — Merhaba! Hoş geldin! — Hoş bulduk. Nasılsın bakalım? — İyiyim şükür. Sen? — Vallah bende yine karın ağrı. sı başladı. a — Vah vah! Çok yemiş mi yedin? Ne oldu? — Hayır ne yemiş yedim, ne ye. memiş?, — O halde üşütmüşsündür! — Değil efendim! Değil, — Muammâ gibi lâf etme de söy. le! — Karnım ağrıyor dediğimi şu ki: Yine politika âleminde bir gerginlik var, Harp olmasın diye korkuyorum. Sen ne dersin? — Geçende söyledimdi ya! — Söyledindi ama! O geçendeki geçti. Şimdi ortada yeni yeni riva- yetler var, Onun için senin fikrini almak İistiyorum. — Bende fikir olsa sana verir mi. yim kardeşim, — Şakayı bırak! Olacak mı? — Ne? — Harp? — Dinle canım! “Olmaz olmaz deme, dünyada ol. maz o:maz!,, Diye bir söz vardır. Onun için her kim ki, sana bhir şey için olmaz der. se, sen tekerlemeyi hatırla! Yalnız bak benim anladığıma, Harp olmak için iki taraf Jâzım. dır. — Var ya! — Acele etme! İki taraf var. Lâ. kin iki tarafta da bir takım şeyler daha lâzımdır. — Ne gibi? — Para, mühimmat, asker, silâh, iptidai maddeler ve nihayet niyet, |Harp etmeğe niyet, — Peki? — Dur! Eğer Almanya - Almanya, demiyelim - Bay Hitler harp etmek isteseydi, geçen martta *Polonya ile bu harbi yapması lâzımdı. Çünkü o zaman Polonya ile İngiltere arasın- da ittifak imzalanmamıstı — Bu kâfi mi?, — Dinle! Bizim gazeteler, hattâ Avrupa gazeteleri yazmadılar, Leh. liler bundan bir müddet evvel Bal. tıktaki yeni limanları olan Gidinya şehrinin istihkâmları üzerinde uçan bir askeri tayyareyi düşürdüler. Al. manlar bunu da bir harp vesilesi yapmadılar. — Yaa! Bak bunu işitmemiştim. — Evet! Sonra her geçen gün ar. tık mihver için bir kayıptır. Şimdiye kadar İngiltere ve Fran« sanın bu kadar hazırlanmış olduğu- nu hiç görmüş miydik? Balkanlarda elde etmek istedikleri Bulgarları da kandıramadılar, Hattâ İspanyolları bile harbe girmeğe ikna edemediler. Amerika da bitaraflık kanunuau de- ğiştirmek üzeredir. Bütün kozların aleyhlerinde top- landığını gören mihver erkânı, bu harbin göz göre göre onlar için bir felâket olduğunu hesap etmeseler bile, onların akıl hocaları ve halk, bu hesabı onlardan daha sahih ola. rak yapar. Onun için bana kalırsa, bunlar harp etmezler, — Ya ederlerse? — Onu bilmem. Yalnız şu fıkrayı dinle, Bektaşi, imama gelip sormuş: “— Abdestsiz namaz olur mu? İ. mam cevap vermiş: “— Olmaz, Bektaşi: “— Ben kıldım, oldu,, demiş. Hesapsız, parasız ve isteksiz. mu. destsiz namazı gibi olur. Mısırda Talebe Talim Yapıyor faa Nazırı, bütün Mısır Üniversite talebelerinin yaz tatillerinde hafta müddetle askeri talim apma. — larını emretmistir. ğ Kahire, 16 (A.A.) — Milli Müda- — altı C harehe olmaz. Olursa, bektaşinin ab-