17 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Maarif Şürasına Açık Lâyiha Yazan: M. Turhan TAN en, komisyonlar gibi lâyihala. rın da mâ Tardanım. Çi polyonun töhirince - iş görmemek | için kurulur, lâyibalar, okunmamak | Üzere yazılır veya yazdırılır, İkinci Abdülhamidin tahttan indirilmesini | müteakip Yıldız araştırmalar sarayında yapılan | sandık sandık jurnal ve yine sandık sandık lâyiha elde edilmişti. Babiâlinin ortadan kalkmasile açığa çikan yığın yığın âvâre evrak arasında ekseriyeti teş- kil eden yine lâ alardı. Bana öyle geliyor ki lâyiha, ya. zandaki düşünceyi okuyana aşıla- mak kabiliyetini taşır bir şey olsa; dı ve Koçu Beyden başlıyarak Cüm-| huriyet devrine kadar saraya, Babı. âliye, meşrutiyet ricaline verilen lâ- yihalar da okunmuş bulunsaydı Türk ili muhakkak ki cennet olurdu. Fakat lâyihalarda öyle bir efsun bü- Junmadığı ve eski devlet adamları da lâyiha okumayı mânasız bulduğu Için paralı parasız “yazılmış lâyiha-| ardan yurdumuz bir kuruş değerin. de dahi istifade etmemiştir. Fakat lâyihalar, ara sıra, yazanları zarara sokmuştur. Meselâ Üçüneli Selim devrinde - Hünkâra yaranmak için - hergün verilen lâyihaların sahipleri sonraları - o lâyihaların okunmam bulunmasına rağmen » bir hayli ezi- yet görmüşlerdir. İkinei Mahmut devrinde ise - Keçeci ade Molla gibi şahsiyetler - lâyiha yi zünden diyar diyar sürgün gezmi erdir. Bununla beraber ben (tarihler geçen, meçmunlara alınan lâyihala- rı mutlaka okurum. Çünkü onlarda| ekseriya suya atılmış para, toprağa! gömülmüş elmas bahtsızlığı görü-| rüm ve bu heder olmuş kıymetlere rmet göstermiş olmak , İçin lâ; halara göz gezdirmeği vecibe tanırım Maarif Şürasına sunulmuş bir açık lâyihadan başka bir şey olmıyan ve kabının Hzerinde “Tam ölçüde lise düvası” kelimeleri görünen brosürü de işte böyle bir itiyadın sevkile o- kudum. nun Broşürü yazan zat, lisesinin eski müdürü M. rarad'dır. Bu haysiyetle salâhiyetli bir ka atasaray evfik A- yan, enden çıkmıştır. Bay Tevfik'in vaktile Üsküp lisesi de edebiyat hocalığı yaparken tale- bemden bulunması ise broşüre al kamı sadece itiyadi bir nazar ol maktan çıkarmış ve ciddi bir şekle sokmuştur. Çünkti hocalar kendi ta- lebelerini profesör mertebesine yük- seldikten sonra da eski mekten ve onların sözle rına - hocaca! - ilgi göstermekten geri kalmazlar, Bu, hocalıkla baba- hk arasındaki i eilvelerinden biridir. tam gözle gör. ne, yazıla- münasebetin Fakat broşür muharri, devam ettiği gündenberi tanımış ol. masaydım ve lâyihalarla lâyihamsı yazılara karsı zayif bulunmasaydım dahi “Tam ölçüde lise dâvası” adl risaleciği yine dikkatle okumak 12 tırarında kalacaktım. Çünkü bu dâ- a iştirak edenlerden biri de be- mim ve yurdumuzda artik hallolunması maatindeyim. İşte bu sebepledir ki M. Tevfik A- rad tarafından neşredilmiş ve ir. fan hayafımızla uzaktan, yakından alâkalı olanlara birer nüshası gönde- rilmiş olan bu lâyihadan Maarif Şü. rasının açıldığı gün şu sütunda bah- setmeği vazife tanıdım. M. Tevfik Ararad “Üniversitedeki düşük nisbetlerin orta tedrisattaki verlmsizlikten ileri geldiğini” mih- ver yaparak ve tam ölçüde bir İise teşkilâtına malik olmadıkça “ya rın” an mesut bir hayat vâdetmiye. ceğini söyliyerek bu mevzu üzerinde çok mühim mütalealar yürütüyor. Arada sıradâ bu mütalea celâdet sayılacak kadar hı mumi çerçeve bakımmdan İse sa midir, isabetli görüşlere müstenittir, Şimdi benim merak ettiğim cihet, bu açık lâyihanın Maarif Şüramızda göreceği: muameledir. Acaba sabık lise müdürünün sözleri orada okun- m tahlil olunmıya lâyık görüle. se dâvasınm izim geldiği ka- İzret | etli .İrine atılarak onu durmıya Hseye | Dün sabah şehrimize gelen ve yine dün akşam Ankaraya hareket eden ve General Hudzinger'in riyasti altında bulunan Fransız askeri heyetinin diğer âzasının dün sabah alınmış resimleri. Küçüksuda Dün | Bir Genç Terzi Boğuldu Dün öğleden sonra Anadolu Hisa, ndaki yeni Küçüksu plâjında Ah- met oğlu Mehmet Usluisminde 20| Arnavutköyürde Fırancalacı sokağında 3 numaralı ev- makta ve Beyoğlunda terzilik maktadır. Dün yanında akraba» sından üç çocukla plâja gelmiş ve lde kimsenin far. ket sirada açılmıştır. Ken- disinde kalb hastalığı da © bulundu. ğundan geriye döhmi; tor muayenesi yapılarak gömülmesi- ne izin verilmiştir. Şoför ve Biletçi İle Yolcular Arasında Kavga Şişli - Fatih arasında dilen 3098 numaralı otobüs, dün Ban kalar caddesinden Şişhaneye doğru “Be istemiştir. çikarken önünde yazıt otobüsünü mek Bu yüzden iki otobüs arasında yarış başlamış ve 3098 numaralı otobüste. ki yoleulardan bir kaçı şoförün üze mecbur etmişlerdir. Bu sebepten şoförle ay ni kafada olan otobüs müşteriler arasında kavga çıkmış, bi- ribirlerini başlamışlardır. Nihayet hâdiseye el koyan cümlesini de yakalıyarak © Beyoğlu müddelumumiliğine tesli metmiştir Fak duğundan, duruş. malarını yapı miştir, biletçisi ve döğmiye zabıta, İ ak mümkün olama - bakıla- | cek mi, görülmiyecek mi? Lâyihala rn okunmamak üzere yazıldığına kanaat beslediğim için bu nokta üze- rinde durmaktan kendimi bir türlü| alamıyorum, Fakat Maarif Şürasinın | kendine bırakılan her şerefli vazife-| de olduğu gibi lise dâvasında da son derece hastas davranacağını um.| maktan geri kalamıyorum. S — Türkiyede telgraf usulü ne zaman tatbik edildi, ilk, Türk telgrafçı kimdir? C — Türkiyede telgrafın tari- hi çok eskidir. Fakat ilk Türkçe telgraf 1835 senesinin 16 ağusto - sunda Edirneden İstanbula çekil - miştir. Bu telgrafı çeken de Türk- çe telgrafı icat eden Mustafa efen- didir. Mustafa efendi sıhhi ahvaline mebni tıbbiye tahsilini terkederek Halep mesalihi ecnebiye müdürlü. ğüne tayin edilmiş, orada telgraf. cılığa merak sarmış, telgraf hak- kında Fransızca eserler okuyarak telgrafcılığı Edirne telgraf müdürlüğüne tayin edi' enmis ve ——İ İst Sühunet en yüksek 205 » Ekmek Buhranı | İmalâtın Büy Garp vilâyetlerimizdeki ordu birliklerimizi teftiş eden Genelkur- may Başkanı Mareşal Fevzi Ça ük Fırınlara İnhisar Ettirilmesi, Halkı Büyük Müşkülâta Soktu Şehrin birkaç semline inhisar €den ekmek buhranı gittikçe biü- yiyerek birçok (semtlere sirayet etmiştir. Boğaziçinde, Üsküdarda, Topkapıda ve daha bazı semtler. de halk ekmek tedarikinde vakit vakit müşkülâin uğramakiadı Fırincıların birlik vücude geti- rerek küçük fırınları kapatıp i- malâtı büyük firtilara thbistir ef edilmektedir. Meselâ; | Sarıyerde de buhran başgöstermiş, bilhassa ekmeğini kaza dahilinden tedarik eden civar köylere, fırınların satı cılara ondalık vermemesi 'yüzün- Maarif Şürası Bugün Açılıyor Maarif Şürası bugün saat on bu- nkarada İsmet Paşa Kiz ens titüsü konferans salonunda çalışma larına başlıyacaktır. 1 Maarif Ve. Yücel bir nutukla a. çâcak v esbit edi len ihtisas komisyonlarma ayrılacak Şüranın ayrılacağı on iki komiş- ilk öğretim, Orta öğretim talimatnameleri, Orta öğretim prog im ticaret okul n sin'at okulları teknik öğretim kız enstitüleri, yük- m. esas ve talebe kabul limatnameleri, yüksek öğretim ted- imtihan talimatnameleri yat, beden terbiyesi, dilekler komisyonları Şüraya yerlerinden memleketin muhtelif ve müesseselerinden İ120 maarifçi iştirak etmektedir. den, ekmek nakledilememektedir. Bu vaziyet karşısında halk ekme- ğini bizzat tedarik Sarıyere kadar gelmiş ve fazla te. hacim karşısında mahalli zalata müdahaleye mecbur kalmıştır. Vesika ile ekmek alır gibi telif semtlerdeki | fırnların rinde sıra beklemek - halkı lendifmektö ve gürültülere hlmmk sanmak din etmek İçin muh önle. sinir- sebe. taraftan küçük fırınları kapatma: ğa devam etmeleri dolayısile ek- mek buhranının bütün şehre ya- yılmasından korkulmaktadır. Belediyenin * bugünlerde tedlürler alması bekleniyor. kati Avukatlık Kanunu Ve Stajyerler Eski avukatlık kanununa göre lâzemeter başlıyarak avukatlık kanu nunun neşrinden sonra müddetini bitirmiş olan stajyerlerin hâkim mu- avinliği imtihanına tâbi olacağı ve bu imtihanda ehliyet ihraz ettikten sonra büroya kaydedileceği sarih o. larak yeni kanunda gösterilmiş oldu- undan tereddüdü mucip olmıyan bu hâdise hakkında tefsire muhti keyfiyet bulunmadığına kerar veril miştir. aç bir ——o Nevyork Sergisindeki Eserlerimiz Getiriliyor Nevyork sergisine Müzelerden gö. türülen eşyanın başında bulunan Müzeler umum müdürü Aziz Ogan- ls, Ankara E'mografya müzesi mü - dürü Osman Ferit, eserlerle birlikte temmuzun 18 inde Istanbula muvasa- lat edeceklerdir. SORUNUZ, CEVAP VERELİM miştir. O tarihe kadar Türkiyede telgraf muhaberatı Fransızca ile yapılır ve telgrafcılıkta Fransız - larla tatlısu frenkleri çalışırlar - mış. Mustafa efendi uğraşa, didine telgraf işaretlerini Türkçeleştir - meğe ve türkçe bir telgraf alfabesi yapmağa muvaffak olmuş, bu al - fabe ile de ilk defa yukarıda sö; lediğimiz tarihte Edirneden İstan- bula telgraf çekmiştir Türk telgraf. çıları - pirleri ve üstatları vaziye- tinde olan - bu zatı çok severler ve Merkez Efendideki kabrinde a. rasıra ihtifal yaparlar. Çünkü Mustafa efendinin Türk telgrafcılığına çok büyük hizmet - leri vardır. Telgraf memurlarının tekaütlüğü hakkındaki ilk nizam - nameyi de bu zat tanzim etmiştir. . S — Üniversitenin boğaz ve bu. run mltehassisı hangi hastahane - dedir? C — Gureba hastahanesinde - dir. . S — Türkiyede Çin konsolos « luğu var mudır, nerededir? C — Çin konsoloshanesi An - karada Çin sefarethanesi binasın - dadır. Maamafih sefarethane yaz mevsimi dolayısıyle yakında İs. tanbula nakledecektir. . S — Belediye dükkânları yeni re murabbaı Üsküdar, Ikmak Aydında iken. Yanında Or- | du Müfettişleri İzzettin Çalışlar, Fahrettin Altay ve Asım Gündüz. | Bu Sene İçinde Yapılan Yol İnşaatı Belediye, 939 senesi içinde şehir İ dahilinde 184.362 metre murâbbar yol tamiratı, 57.509 metre murabbaı |da yol inşaatı yapmıştır. Tamiratın İ4350 metre O murabbat Beyoğlu 20331 melre murabbaı Eminönü | 29220 metre murabba: Fatih, 7800 | metre murabbaı Bakırköy, 15867 metre murabbar Sarıyer, 15600 met- re murabbal Beşiktaş; 4154 İmüzabbar Beykor, 43501 metre mu rabbar Usküdar, 32279 metre murab. İ baz Kadıköy, 10250 metre murabbar Adalar kazalarında yapılmıştır. mi 57509 metre murabbaı İnşaattan 14273 metre murabbal Beyoğlu (12480 metre murabboı . Fatih. 3898 murabbai da yapılmıştır. Kadıköy kazalarında hale edilen tamirat ve inşaat bu ye- | künlardan hariçtir Kozanda Fırtına Ve Yağmur Kozan, (TAN) — Temmuzun 12 sinde burada yarım saat süren çok şiddetli bir fırtma ile yağmur yağ- mıştır. Fırtma yüzünden bir çok a- Baçlar devrilmiş ve yağmur arasın. da şehre ilki yıldırım düşmüştür. İn. sanca zaylat yoktur. Hasar belli de- ğildir. Ecnebi Mekteplerden Nakledecekler Maarif Vekâleti, ecnebi mekteple. rin İhzari sınıflarında okuyan tale . belerin, lisan öğrendikten sonra han- Ri sınıflara kabul edileceği hakkında »lâkadar makamlara bir larnim g dermiştir. Vekâletin Su tamim göre, ihzari sınıf talebe çe lüzumu kadar öğrehdikten sonra, ğer ilk mektebi bitirerek gelmiş se bin birinci sınıfına, or- ta mektebin herhangi bir sınıfından gelmişlerse tasdiknamenin tekabül l i sınıfa kabul edileceklerdir. orta meki cit baştan boyanmıya mecbur tutu - yor. Dükkânları ayni renge boya - mak mecburi midir? C — Dükkünları ildir. Yalnız renklerin fazla frapan olmaması na dikkat edilecektir. Fakat ayni rengin tercihinin dükkânın bulun. duğu caddenin güzelliği bakımın - dan faydah olacağı muhakkaktır. . S — Sesli harfler üzerindeki i. şaretler nokta halinde mi, yoksa kısa kısa meyilli çizgiler halinde mi konulmalıdır? C — Her iki mak caizdir. şekilde kullan. Son ay zarfında müteahhitlere i-| e Odaları Kongresi Ticaret V. telgrafla şehri- Ticaret odası umumi kâtibi C; il n Mahmudu An- etmiştir. Cevat ve gitmişlerdir. De- | ayinda Ankarada an t odaları ko gresinin görüşeceği mevzuları tesbit etmektir. Izmi Adana ve | Samsun Ticaret odalarından da bi. essil Ankaraya davet edil- ret mahafili, Ticaret oda- ları kongresine çok ehemmiyet ver- mektedirler. Kongre mukarreoratı ile odaların çalışma mevzuları üzerinde yeni direktifler verileceği gibi borsa. İarın da Avrupa borsaları âyarina getirilmesi için lâzım gelen tedbir- lerin alınması kararlaştırılacaktır. Sanayi şubesinin Iktısat Vekâleti nin teşkilâtına ithal edilmiş olması da, Sanayi işlerinin ayrıca teşkilât. landırılması kararlaşmış gibidir. O. dalar kongresinin kararına göre, sö nayi işlerinin ticaret odalarından &- lmip alınmıyacağı belli olacartır. Şe kadar ki, İktısat Vekâleti de bütür sanat şubelerinin idaresini kendi teş kilâtı içine aldığından ve iktisat mü. dürlüklerinin de sanayi işlerini idare ye başladıklarına nazaran ayrıca sa nayi odalarının kurulmasına lüzum kalmıyacağı alâkadar mahafilda söy. leniyor. mana Kıdem Zammı Alacak Muallimler Umumi listede kıdem zeramı ve- sediğinden dol dn bu Bl mpg ed miz u ve 5750. metre | kendileri hakir görüldüğünden bun- lara ait birdnden zammı Listesiiha. zırlanarak tasdik edilmek üzere dün rif Vekâletine gönderilmiştir. Maarifte Tayinler Ziraat Bankası mü Hasan Refik Ertuğ Maarif uk müşavirliğine, Maarif orta tedrisat şubö müdürlerin. n Nürettin Bayman, te sat umum müdürlüğüne | miştir. | Kızıltepe Hükümet Konağı | Kiziltepe, (TAN) — Kızıepe ilk kaza olduğu zaman kurulan ve bilâ. hare iki oda daha eklenen hükümet konağı ihtiyaca kâfi gelmemekte ve ire dışarda çalış Binanın büyütülmesi ve tamir dü- şönülmektedi: İlkmektebi Maarif Vekâleti, harişten ilk mek- tebi bitirme imtihanlarına girip mus vaffak olanlara ilk mektap diploma» sı vermiye karar vermiştir. Bu gi- biler için şubat, mayıs, ağustos ve ikineiteşrin sonlarında olmak üzere İ senede dört imtihan açılacaktır. Im- tihanlar, alâkadar maarif müdürle- İ rinin münasip görecekleri bir ilk mek tepte ve o mektebin muallimlerinden mürekkep üç kişilik bir heyet hu - mırunda yapılacaktır. İ - — TAKVİM ve HAVA 17 Temmuz 1939 PAZARTESİ Gün: $i - Hinr 78 Rumk: 1835 Temmuz: 4 1219 1939 2 Güneş: 4.43 — Öğle Tindi; 10,19 — Akşamı Yatsı; 217 — İmeliki Hava Vaziveti Yeşilköy Meteoroloji an a- nan malümata göre, hava yurdün Kara- deniz kıyıları ile Doğu Anadoluda çok bu- Yutla ve yer yer yağışlı, diğer o yerlerde umumiyetle az bulutlu geçmiş, lar Dolu Anadoluda garbil, diğer bölgelerde şimall istikametten orta kuvvette, Tae Grup kısmında kuvvetlice, Ege deni- ırtına geklinde esmiştir. Dün İstanbulda hava sx bulut zgâr şimalden 3 - 8 metre hizla &r istasyon en 15.0 santigrat olarak kaydedilmistir.