12 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
an 127-939 BUGÜN Chamberlainin Nutku Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ngiltere | Başvekili o Mister Chamberlain dünkü nutku i- le, İngilterenin Lehistan — istiklâlini müdafan için harbe girmekten çe- açıkça (o unlatmıştır. ; Almanya tarafından Danzig'de hir emrivâki yapıldığı ve| Lehistan bu emrivâkie mukavemet ederek kendini tehlikede gördüğünü bildirdiği takdirde sulh cephesi der- hal faaliyete geçecek ve tecavüzü! bertaraf etmek için bütün kuvvetini kullanacaktır. Mister Chamberlain, Fransa ve Lehistan hükümetlerile de temas ©- derek bu hükümetlerin tasvibi ile bu nutkunu söylemiş olduğu için bu sözler İngiltere, Fransa ve Lehista- nın kati kararı telâkki edilebilir. Vaziyetin bu kadar sarih ve kati bir şekilde anlatılmasından sonra bir emrivâkie teşebbüs etmek, bile bile ateşle oynamak sayılır ve bu hare- ketin bütün vebali, tecavüz ihtirasi. le milletlerin hayat ve istiklâline a- it olur. Danzig'i dıştan değil, fakat İçten bir darbe ile Almanyaya ilhak et mek ve bu suretle Lehistan tarafın- dan vuku bulacak mukavemeti te vüz şeklinde göstererek müttefikle- rinin yardimından mahrum etmek için oynanan ve ortalığa şüpheler saçan oyunların hiçbir kıymeti ol madığını göstermek, sulh cephesinin azmini apaçık anlatmak “icap edi. yordu. Mister Chamberlainin nutku da bu icabı yerine getirmiş, ve sulh cephe- sinin, vazifesini yapmamak için ka- çamak aramadığını, bilâkis bu va- zifeyi bütün kuvvet ve kudretile ifa edeceğini anlatmıştır. Mihverciler, sulhcü cephenin Dan- zig yüzünden bir harbe girmeyi gö- ze almıyacaklarını iddia edegeldik. Yeri ve e, ley e ayet, haline «İn, hakiki vaziyeti ve kati kararı ilân etmek ayrıca'Bir zaruret teşkil ediyordu , Çünkü mesele, Danzig meselesi değildir. Kuvvet kullanarak tek (a- raflı hareketlerle milletlerin istiklâ- ini çiğnemek ve milletlerin mukad- deratile oynamak meselesidir. Sulh cephesinin hedefi buna karşı gelmek ve bu zihniyeti boğmaktır. Onun için Mister Chamberlain, görüşerek anlaşmak kapılarını ka. pamamış, bilâkis bütün bu kapıları | açık tutmuş, daha iyi bir atmosferin her meselenin halline yardım ede. eeğini söylemiştir. Bu yüzden Mister Chamberlain'in nutku bütün sulh cephesi memle- ketlerinde çok iyi karşılanmış, yal. nız mihver mahafilinde hoşnutsuz- Yuk uyandırmıştır. Mister Chamber. Isin'in bu sarih ihtarımlan sonra Danzig meselesi bir tehlike kayna. ği olmaktan çıkacak, ve ortalıktaki gerginlik yatışacak mı? Bunu zan. nelmiyoruz. Fakat sulh o cephesinin kararı acıkça anlaşıldıktan sonra, mihvercilerin hir harbi kolay kolay göze almamaları, beklenir, Sulheüler maksatlarını izah etmiş oldukları için, artık söz ve hareket mihvercilerindir. | Ve bu söz ve hareket önümüzdeki günlerin en meraklı mevzudur. ———— —— İzmirde Üzüm Satışları İzmir, 11 (A. A.) Bu sene üzüm Ye incir mahsulleri üzerine #livre sg. tışları gayet yavaş gitmektedir. Al. man piyasalarında yeni mahsul için henüz fiyat yoktur, Bununla bera - ber bu sene üzüm mahsulü için kor- kulu bir Vaziyet mevzuubahs değü - dir. Rekolte geçen senenin dununda olduğu gibi eldeki stoklar da tüken- mek üzeredir. İhracat tacirlerinin &- livre satış meselesini görüşmek ve asgari fiyat işini kararlaştırmak Üze- re bir toplantı yapacakları haber ve- rilmektedir. Hatayda Mebus Seçimi Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — Buraya gelen haberlere göre, Hatay- e eden heyetin başında buluna- Ankara, 11, (A. A.) — Temmuzun 23 üncü pazar günü tes'it edilecek olan Hatay kurtuluş bayramına ana- yatanın iştiraki proğramı tesbit edil- miştir. Bu programa göre: 1 — Gaziantep, Maraş, Seyhan, Içel ve Urfa vilâyetlerinin beherin- den, biri parti ve biri de meclisi u. mumi azası olmak üzere ikişerden 10 arkadaş, “Bu arkadaşların harcirah- ları parti merkezinden tesviye oluna caktır.,, 2 — C.H. P. Umumi idare heye- tinden iki arkadaş, 3 — Türkiye Büyük Millet Mecli- sinden üç kişilik bir heyet, Antaky ya giderek oradaki merasime iştirak edecektir. 4 — Yukarıdaki üç maddede adı geçen teşekküllerden seçilecek on beğ arkadaş temmuzun yirmisinde/Adana da birleştikten sonra tek bir heyet halinde ve Büyük Millet cak olan zatın başkanlığında olarak Antakyaya hareket edeceklerdir. 1 23 Temmuz günü, partinin vilâyet başkanları tarafından Hatay | parti başkanlığına tebrik telgrafları çekilecektir. 2 — Anavatan dahilindeki bütün Halkevlerinde mevzua uygun hitabe- ler irat ve şenlikler terlip olunacağı gibi 28 - 24 gecesi Halkevlerile parti ve belediye binaları aydınlatılacak. Meclisini tır. Hatayın Kurtuluşu 23 Temmuzda Yapılacak Bayram Için Hataya Heyetler Gidecek Türk askerinin Hataya girişi hatıralarından: Kadınlar sanlı sancağımızı öpüyorlar.. Uç gün üç gece bayram Hatay, 11 (A. A) — Kurtuluş bay Famını kutlama proğramını hazırla» maya memur komisyon devamlı ola- rak toplanmakta ve yapılacak teza- hürat ve şenliklerin esasını tesbit ey lemektedir. Şenlikler üç gün üç gece devam & decektir. Sabık baş konsolosun daveti fından So- konsolos Fethi Denli tar guk olukta Ayvazoğlu otelinde bir âperetif daveti verilmiştir. Bu da- vette Hatayda bulunan Korgeneral Muzaffer Ergüder, fevkalâde murah has Cevat Açıkalın, Albay Şükrü Ka natlı, birçok askeri ve mülki erkân ve parti mensupları, ecnebi kön- İsoloslar, gazeteciler hazır bulunmuş» İlardır, Toplantı çok neşeli bir hava işinde gece yarısına Kedür devam ”erf Antakya, 11 (A. A.) — Sabık baş | miştir. benanunda İnfilâklar Devam Ediyor ka civarındaki Penarando barutba- | hesi berhava olmuştur.d 100 kişinin öldüğü ve 50 kişinin de yaralandığı söylenmektedir. Zarnedildiğine göre, infilâk, bir patlayıcı maddeler stokunun güne- şin hararetine maruz bir yere kon. ması yüzünden vukubulmuştur. İ —— Maiskinin Bir Sözü Londra, il (AA) — Caxton Hall'da Sovyet sanat sergisinin açı. lışı münasebetiyle bir nutuk söyl. yen Sovyetler Birliği Sefiri Maiski, ezcümle demiştir ki: “.— Sovyetler Birliği sulh iştyor, Fakat her ne pahasına olursa olsun değil, ei 12 İngiliz Hava Filosu | Fransaya Gidiyor 11 (A.A) — Fransız top. rakları üzerinde manevrâ yapmak ü- zere 12 bombardıman filosu, Fran- saya hareket etmiştir. Manevralara Salamanka, 11 fA.A.) — Salaman. | Vaşington, 11 (A, A) — Ayan Meclisinin harlelye encümeni bugün toplanarak bitaraflık kanununun te- dili hakkında tutbik edilecek usulü tetkik edecektir. Encümen mebusan meclisince kabul edilmiş olan Bloom projesini mi, yoksa tevdi edilen me tinlerin arasından bir tanesini mi â- yan meclisine tavsiye etmek lâzım geldiği hakkında bir karar verecek- fir. Müzakerelerin sonradan ne şekil alacağına dair hariciye nezaretinin etrafındakilerle siyasi mahfeller hiç bir şey söylemek istememektedirler. Roosevelt ve Hull tarafından tav. siye edilen tedbirlerin kabulüne ve İbilhassa ambargo maddesinin ilgasıs na her çareye baş vurarak mâni ola- caklarına dair âyandan 34 kişinin te- ahhüde girişmesi keyfiyeti, şimdiki içtima devresinde, müzskerelere pek tesadüfi bir mahiyet vermektedir. 150 İngiliz tayyaresi iştirak edecek. tir. İlk defa olarak sulh zamanında bir ecnebi kuvvetinin Fransada ma. nevra yapmasına müsaade edild. kaydedilmektedir. maktadır. Berlinin ateşli nazileri Rusya ile Jar ve Lehistanın yakında Rusya ile lini ileri sürüyorlar, da mebus seçimi hazırlıklarına baş- lanmıştır, Hariciye Encümeninde hüküme- tin tezine taraftar olanlarla muhalif olanlar adetçe, birbirine müsavidir. Her iki tarafın da kuvveti 11 e karşi MU dir. Amerikanın Bitaraflığı Meselesi | Kongrelle RuzveltinBu Yüzden Arası Açılıyor detmediği takdirde hükümetin bu işi âyan meclisine havale etmekten vaz geçmesi muhtemeldir. Bilaraflık ka. nununun tâdili meselesinin Roose - velt ile kongre arasında ihtilâf şek- Tini aldığı müşahede edilmektedir. Filhakika #yan meclisinde olduk. ça mühim bir zümre Roosevelt tara. fından takip edilen harici siyasetin heyeti umumiyesine hücum etmek - tedir ve asıl mücadele de bu sahada. dır. Efkârı umumiyenin . ekseriyeti, dünya sulkünün idamesine çalışmak- tan İbaret olan relsicümhurun umu. mi telâkkilerini tasvip etmekle be - raber oo parlâmentonun ekseriyeti memleketin her şeyden evvel Ame. rizanın istiklâlini ve tam bitaraflığı- vi tehlikeye düşürecek hareketler - den içtinap edilmesini istediği kana. atine istinat etmektedir. Beyaz Sarayın etrafındakilere gö re reisicümhur, belki büyük Okya - nus sahillerine yapacağı o seyahatin tarihini İleri alarak bu seyahati es . nâsında harici siyasetini izah ve mü. dafaa için şahsen mücadele etmeyi Encümen pek sarih talepler ser-jtercih edecektir. anlaşmaktan hararetle bahsediyor- Almanya arasında taksimi ihtin. Dört yıllık plân nazareti dahil olmakürere bütün Alman sanayiinin idaresiyle meşgul bütün daireler Rusya ile Almanya arasında bir takas . Mihverciler Sovyetlere Kur Yapıyorlar Berlin, Sunday Times gazetesinin muhabiri tarafından bildirildiği ne süre, Almanyada, Rusya ile sıkr beraberlik yapmak yolundaki Bis“ | markın tavsiyesi, yeniden çanlanmıştır. Gerçi, naziler senelerdenberi Kusları medeniyet düşmanı diye takbih ediyorlardı, fakat bugün bir çokları Ruslarla pakt yapmak lehindedirler. Ve aylardanberi Rusya ile Almanya arasında yakınlık temini için çare aranmaktadır. Hattâ, Berlinde söylendiğine göre, İngiltere Hariciyesi namına Mis- ter Strang'ın Moskovuya gitmesi üzerine Alman sanayicilerinden biri ile müzakerelere başlamıştır. Bir rivayete göre, bu sanayici, mu. valfak olmamak ihtimalini hesaplıyarak, yahut icabında Berlin hükü- meli ile alikası hulunmadığını göstermek için, müstear bir ad kutlan- anlaşması hazırlamışlardır. Bunun Çünkü bir ticaret heyeti Çünkü Almanyanın en büyük emeli petrol, kereste ve maden almaktır. malzemesine ve elektrik makinelerine muhtaçtırlar, giderse, işin para tarafı kolaylıkla Halihazırda, Sovyetler ile Alma! 80.00, 700 milyon marka cıkarmayı umuy: Yük kıymeti haizdir. Çünkü Almanların sün'i petrolü kâfi gelmemek: | tedir, İtalyanların da Ruslarla teşriki mesai etineleri için uğraşılıyor. H8. dise, Mussolininin Rusya ile anlaşmayı ileri götürmek için tavsiyelerde bulunması dolayısile dikkate değer Rusya ile anlaşmıya taraftar olanlar, Litvinof'un çekilmesinden son. ra, Rusyanın yahudi düşmanı olduğunu ve Almanya lehinde anlaşmak emelini beslediğini iddia ediyorlar. ftalawlanbori oradadır. Bu ay içinde Alman. ya ve İtalyadan gönderilen diğer heyetler de Moskovaya gideceklerdir. 0 marka düşmüştür. Alman mütehassısları ise, bu rakamı 600. Mühim Haberler Milli Şefimiz Vekiller Heyetine Riyaset Ettiler Ankara, 11 (Hususi) — Vekiller Heyeti bugün saat 11 de Reisicüm- hür İnönü'nün riyasetinde topla. narak, iki buçuk saat süren bir| müzakerede bulunmuşlardır. Üstündağ Hakkındaki Beraet Kararı Temyiz Edildi Ankara, 11 (Tan Muhabirine) — Temyiz mahkemesi bâşmüddelumu. mi baş muavini Ârif Çankaya, - Us-| tündeğ ve arkadaşları hakkında tem- yiz dördüncü ceza mahkemesi tara. fından otobüs, asri mezarlık ve Sür. pagop yolsuzlukları hakkındaki be. rast kararlarını temyiz etmiştir. Diğer taraftan Çorum valisi Salih! Kılınç, Dolmabahçe hâdisesi dola. yisile Sürayı Devlet ikinci dairesi nin hakkında verdiği lüzumu muha- keme kararına itiraz ederek Devlet Şürası umumi heyetine itirazname- sini takdim etmiştir. Umumi heyet yakında mesele hakkındaki kararın verecektir. Bankalar Baremi Meriyette Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — Bankalar ve devlet müesseseleri me. murları aylıklarının tevhit ve tea. dülü hakkındaki kanun Jâyihas: ile subaylar ve askeri memurların maa. yatına “dalr kurun dâyihas bugünkü resmi gazetede neşredilerek meriye- te girdi. Dahiliye Vekili Geliyor Ankara, 11 (Tan Muhabivindeni — Dahiliye Ve! Özirak, bu akşamki 7.25 treniyle İstanbula ha- reket etti. İstasyonda Vekâlet ileri İ gelenleri tarafından uğurlandı. Hizmetten Ayrılan Nafıa Memurlarının | , Göremiyeceği İşler İ Evvelce bilimum nafia memurlarını, istifa veya ber hangi bir sebeple hiz. metten ayrılmaları hulinde beş sene müddetle bilvasıta * veya bilâvasıta bilümum taahhüt işlerine girmekten ve bu işleri taahhüt etmiş olanlar. dan devralmaktan veyahut bunların yaninda çalışmaktan meneden 24528 sayılı kanunun tâdiline dair Nafıa Vekâletince yeniden hazırlanmış o- Ankara, 11 (Tan Muhabirinden) — | ETE Şikâyet Değil, Hatırlatmak! Yazan: B. FELEK İstanbulun en güzel terzisine bir güzel kurşuni fanilâ kostüm dik- tirmişsiniz ve pazar günü Büyükde. re rıhtımında bu kostümle gezmiye çıkmışsınız. Herkes size bakıp: — Ne güzel giyinmiş! diyecek di. ye bekliyorsunuz. Lâkin aksini gö- rüyorsunuz, Bütün gözler gerçi sizde ama dudaklarda terbiye zaruretinin altında güç gizlenen bir istihza gü- lümsemesi var, — Acaba arkamda birine mi bakı yorlar? diye dönüp ardınıza bakı- yorsunuz. Kimseler yok. Bir türlü müstehzi nazarların sebebini anlı. yamıyorsunuz. Tâ yolda bir alıbaba Tastgelinceye kadar. Tesadüf ettiği. niz arkadaşınız yanınıza geliyor: — Yahu! Nedir o başındaki? di- yor. Bir de elinizi başınıza atıyorsu- nuz ki gecelik takkenizi başınızda &- nutmuşsunuz. Tabii hemen takkeyi cebinize sokup koşarak oradan w- zaklaşıyorsunuz. . Şimdi buna benzer bir şey yazsea. ğım. Dolmabahçe sarayı İstanbulun en güzel âbidelerinden biridir. Onun yanında Dolmabahçe camisi, sahili cidden bezeten ne güzel bir binadır değil mi? Eğer Çırağan yanmasaydı, Ortaköy enmiine kadar o sahil, eld. #lden hir tabii inci gibi limanı süslü- yordu, Haydi Ortaköy tarafını bıra- kalım, lâkin Dolmabahçe sarayının bir tarafında Beşiktaş iskelesinin hırpani hali, çöp İskelesi ve teferrü- atı... Diğer taraftan Dolmabahçe camiinden sonra İnhisarlar İdaresi- nin yeni binaları önündeki boş veya dolu, üstüste yığılmış, dağlar gibi sandık yığınlarının hali ve arzettiği manzara! — Ne yapalım! Beğenmiyen kü- çük kızını versin! de diyemeyiz. Bu sehir hizimdir. Lâkin şehrin iğini ihlâl etmiye, şehrin bi: İdelerinin civarmı hırdavatla dol. durmağa da hakkimiz yoktur. Bir tarafian Beşiktaş iskelesinin söylediğimiz hırpani manzarasını 18- laha çalışırken diğer taraftan da İn- hisarlar Umum Müdürlüğünün bina- nın önündeki rıhtıma yığdığı sandık, sepet vesairesini yutmak üzere bir depo tedarik edip Dolmabahçe saray ve eamii ile silslenmis olan o sahil parçasını kismen çirkinlikten kar- tarmasını İstemek haksiz bir talep değildir. Böyle yapılmazsa oranın hali, yu- karıda tasvir ettiğim basında tak- İ kesi, Büyükdere rıhtımında dolaşan gri elbiselinin şeklini andıracaktır. ———— ——— İlan bir kanun lâyihası Meclise gön. İ derilmiştir. * Bu lâyihaya nazaran İmeronuiyet müddeti iki seneye in. İdirilmekte ve fakat (o taahhüt işleri yalnızca Nafıa Vekâletinde bulun. madığı için işbu kanun lâyihası u- mumi ve mülhak bütçeli idarelerle, belediyeler ve muhasebei hususiye- lere alt bütün tashhüdattan dolayı resmi teşekküllerdeki fen adamlarına da teşmil edilmektedir. Şu kadar ki, her hangi bir teşekkülün bir şube. sinde çalışmış olan fen adamlarını bu teşekkülün bütün İşleri için değil yalnızca bilfiil vazife ifa ettiği şu. benin iştigali sahasına giren husu- sat, hakkında memnuiyet koymakta- dır, muhteviyatı Moskovnca malümdur. i mamülâtı mukabilinde Rusyadan Buna mukabil Ruslar demiryola Müzakereler iyi ballolunacaktır, nya arasındaki o yıllık mübadele orlar. Almanlar için petrol çok bi- görülüyor. | Mısır Hariciye Nazırı İ Atinada | Atina, 11 (A.A) — Mısır Herici- İye Nazırı Yahya Paşa saat 10.30 da /Belgrattan buraya gelmiştir. Nazır | Başvekil Metaksas'ı ziyaret etmiş ve İmüteakiben Başvekilin ziyaretini ka. İbul eylemiştir. İki Nazır uzun müd. det görüşmüşlerdir. Şeker Şirk Teftişler Ankara, 11 (A.A.) — Son günlerde gazetelerde Türkiye şeker fabrikala. ri şirketi muamelâtı hakkında Iktı. sat Vekâleti müfettişleri tarafından teftiş ve tetkikler yapılmakta oldu. ğuna dair bir takım neşriyata tesa- düf edilmektedir. Öğrendiğimize göre, şeker şirke tinde yapıldığı kaydedilen tetkikler, pancar fiyatının 30 paradan bir kü. ruşa çıkarılmasından doğan masra. fın karşılanması için alınacak ted. birlere ait bulunmakta ve teftişler de İktisat Vekâletine bağlı olan bi- lümum teşekküller ve müesseseler- de Vekâletin zaman zaman yaptırdı. ğı mutat teftişlerden ibaret bulun. maktadır, Bunun haricinde şirkette her han. gi bir tahkikat işi mevzuu bahis de- ğildir. etindeki Thetis Çıkarılıyor Londra, 11 (A.A) — “Thetis,, tsh. telbahirinin battığı mahalle, iki kur. tarma gemisi gönderilmiştir. Yüzdürme amsliyau için hava müsaittir.
