12 Temmuz 1939 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

LEON CAHENRAYMOND RONZE EMILE FOLINAIS GALİB KEMALÎ DÜNYA TARİHİ Tercüme eden : Eski Moskova sefiıi 1919 dan 1937 yllına kadar SÖYLEMSZOĞLU Cihan Harbinden sonraki beynelmilel siyasî ve içtimaî hâdiselerin yegâne tarihi Fiatı 150, cildlisi 175 kuruştur. V umhuri Onaltıncı yıl sayı: 5 4 4 7 Telelon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. tdare Memleketin en çok sevil Salacak Kızl Parkında 157939 Cum Memleketin en çok sev KANAAT KiTABEVI Teigrat ve mektub ad res ı : S ^ S i t . isunmıi ° o İ f kntnau: tstanbuL NO 248 Çarşamba 12 Temmuz 1939 ve matbaa fcısmı 24299 24290 Arkadaşlarile bir konser verecektir. 21.30 da köprüden hususî vapur kalkacak ve 1 de dönecektir. SAF atkârı Akdenizde vaziyet Italya, 12 adada büyük askerî hazırlık yapıyor ' Vekiller Heyeti Dün Cumhur Reisinin riyasetinde toplandı Ankara 11 (a.a.) Vekiller He. yeti bugün saat 11 de Reisicumhur İnönünüri riyasetinde toplanarak iki buçuk saat süren bir müzakerede bulunmuşlardır. Elçiler arasında geniş tebeddülât yapılacak Bazı sefirlerimizin merkeze alınacağı ve bir kısmının da yerleri değiştirileceği anlaşıhyor Rodosa mütemadiyen harb malzemesi geliyor, Patmos adasmdaki sivil halk tahliye edildi, bunlardan bir kısmı memleketimize iltica etti Basın Birliği Kongresi münasebetile: Matbuat ir işin yolunda gidebilmesi için bir takım şartlara ihtiyac vardır. Halkın sıhhatini korumak istiyorsak onu kendi haline bırakamayız; şu şu tedbirleri almakla mükellefiz. Mül müdafaamıza ehemmiyet veriyorsak e!i mizi kolumuzu bağlayıp oturmak olmaz icab eden vazifeleri bıkmadan, usanma dan başarmak lâzımdır. Her içtimaî faaliyet sahasında olduğu gibi, matbuatın da iyi işliyebilmesi için bu müessese ile alâkadar mekanizmalara şiddetle muhtacız. Memlekette fikir ha yatının inkişafını temin uğrunda (matbuat hürriyeti) ni kâfi görmek hatalıdır. Hataym kurtuluş bayramma hazırlık Ankarada büyük bir program yapıldı Ankara 1 1 (a.a.) Temmuzun 23 üncü pazar günü tes'id edilecek olan Hatay kurtuluş bayramına anavatamn iştiraki programı tespit edilmiştir. Bu programa göre: Paris elcimiz Suad Davaz Berlin elçimiz Hamdi Arpağ Moskova elçimiz Zekâi Apaydın A: Gazeteler serbesttirler. Kanunun çerçevesini aşmamak şartile istediklerin yazsınlar! Demekle, bir memlekette siyasî ve içtimaî ahengin garanti altına alınamıyacağı, birçok tecrübelerden sonra, artık her yerde iyice anlaşılmış bulunuyor. (Matbuat hürriyeti) o kadar genış, manalı bir mefhumdur ki, onu birkaç keüme ile izah etmek şimdiye kadar mümkün olamadı. Son tahlilde (ifade jerbestlığ') ne varan bu mefhum, ifadenin yegâne vasıtası olan dile benzetilebilir. Dil ise, Ezop'un söyledıği gıbi: Dünyanın en iyi, hem de en fena şeyidir. İngiliz mütehassıs heyeti, dün sabah geldi Şu halde sayısız faydaları kadar sayısız zararları da olan (matbuat hürriyeti) nden cemiyete azamî verim temin etAnkara 11 (Telefonla) Nafıa mek için onu kontrol altına almak ve ayVekilimiz General Ali Fuad Cebesoy, rıca şuurlandırmak gerektir. yarın (bugün) Zonguldağa hareket edeMatbuat hürriyetinin kontrolunu yapan cektir. Nafıa Vekiline bu seyahatınde iki büyük kuvvet var: Nafıa Müsteşarı Hüsnü ile bazı teknis Kanun ve efkârı umumiye! yenler refakat edecektir. Bu seyahatte İyi hazırlanan ve iyi tatbik edilen ka Karadenizin garb mıntakasında yaoı'a nunlar, en büyük bir nimet sayılan hürri cak limanın mevkii tayin edilecektir. Veyetten cemiyete ve ferdlere zarar gelme kil Zonguldak mıntakasından dönüste sini mümkün mertebe önlerler. Fena ha şarka seyahat edecektir. General Ali Fuzırlanan ve eksik tatbik edilen kanunlann ad Cebesoyu gördüm, seyahati hakkında matbuatı ve dolayısıle cemıyetı ne perı bana şu beyanatta bulundu: şan vaziyetlere soktuğu tarihte çok görül« Kendi mütehassıslarımız ve İngilmüştür. İyi kanunlar iyi elbiselere benzer tereden celbettiğimiz mütehassısla birlikîer; onları kullanan cemiyete uydukları te vapacağımız bu seyahatte Karadenizin için hareket ahengini baltalamazlar, bilâ garb mıntakasında hem en iyi mahrec okis ferdlere kolaylık ve rahatlık verirler. Nafıa Vekili Ali Fuad Cebesoy [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Fakat ne de olsa kanun bir şekıl işidir. İn IIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIinillllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIII ce noktalara nüfuz edemez, muharririn samimî veya değil hakikî maksadlarını tahlilden âcizdir. Efkârı umumiye, halk arasında dolaşan fikir cereyanlan olmak itibarile daha büyük bir kontrol kuvvetidir. Matbuat hürriyetinin cemiyete azamî fayda verebılmesını temin hususunda efkârı umumiyenin oynadığı rol kanundan da üstündür. Onu hassas bir barometreye benzetebiliriz. En gizli fikir cereyanlannı derhal sezer. Kendi öz duygularını ifade eden gazeteyi ve gazetecileri hemen tanır ve benimser. Cemiyetin menfaatine uygun bulmadığı neşriyatı şiddetli bir reaksiyonl? karşılar. Bunun misallerini biz kendi hayat'mızda hergün görüyoruz. 1 Gazi Ayıntab, Maraş, Seyhan, İçel ve Urfa vilâyetlerinin beherinden, bıri Parti ve biri de mecilisi umumî azası olmak üzere ikişerden 10 arkadaş, «bu arkadaşların harcirahları Parti merke zinden tesviye olunacaktır.» 2 C. H. P . Umumî îdare heyetinden iki arkadaş, 3 Türkiye Büyük Millet Meclisinden üç kişilik bir heyet, Antakyaya g! derek oradaki merasime iştirak edecektir. Rodos şehrinden bir manzara 4 Yukarıdaki üç maddede adı geLondra 11 (a.a.) Daily Herald lıklara germi verildiğini gazetesine bildir çen teşekküllerden seçilecek on beş ar gazetesinin 12 adalardaki hususî muha mektedir. kadaş temmuzun yirmisinde Adanada bir[Arkası Sa. 7 sütun 4 tei Ieştikten sonra tek bir heyet halinde ve biri, bu adalarda yapılmakta olan hazır Ankara 1 1 (Telefonla) Elçileri miz arasında geniş mıkyasta değişiklıkler yapılmakta olduğunu bildirmiştim. Alâkadar memleketlerden bu hususta icra edilen istimzaclara cevablar alınmakta dır. Cevablardan sonra, kararname projesi hazırlanarak Yüksek Tasdika arzolunacaktır. Elyevm merkezde bulunan Hariciye memurlarından bazıları elçiliklere tayin olunmakta, bir kısım elçiler merkeze celbedilmektedir. Bu arada Hariciye Kâtibi Umumî muavini Nebi! Batının Brüksel, Protokol dairesi reısı Şevket Fuad Keçecinin Kopenhag, Hariciye Müsteşarı Agâhın Stokholm elçi * liklerine tayinleri mevzuubahstır. Berlin büyük elçimiz Hamdi Arpağla Moskova büyük elçimiz Zekâinin mer keze ceibedilecekleri anlaşıhyor. Paris büyük elçilığimize Peşte büyük elçimiz Behicin, Tahran büyük elçiliğine Paris büyük elçisi Suad Davazın, Berlin büyük elçiliğine Tokyo büyük elçimiz Hüsrev Geredenin, Atina büyük elçiliğine Tahran büyük elcimiz Enisin tayin * leri ihtimali kuvvetlidir. Nafıa Vekili, bu sabah Moskovadan gelen siyasî raporlar Zonguldağa gidiyor Ali Fuad Cebesoyun beyanalı teşekkil Hariciye komitesi bu sabah Çemberlayn'in riyasetinde toplanarak Moskova müzakereleri hakkında Seeds ve Strang arafından gönderilen raporları tekık etmiştir. [Arkası Sa. 7 sütun 3 te~l Adliyede 33,581 liralık bir suiistimal davası Suçlulardan Emin, dün Ağırceza mahkemesinde sarfiyat kararları hakkında şayanı dikkaf ıddıalarHa bulundu Istanbul ağırceza mahkemesi; dün hemen bütün gün, yeni başhyan mühim bir davanın muhakemesile meşgul oldu. Dava mevzuu, İstanbul adliyesinde yapılan bir suiistimaldir. Mevkuf ve gayrimevkuf birçok maznunu vardır. Bu geniş ölçüde suiistimalin birkaç senelik bir devre içerisinde ve muhtelif tarihlerde suçun temadisi şeklinde işlendiği de, ayrıca bahis mevzuudur. Hazine, bu yüzden 33,581 lira 60 kuruş zarara uğradığı kaydile, avukat Sami Sırmalı vekâletile davaya girmiştir. Mevkuf olarak muhakeme edilenler, evvelce adliye levazım kâtibliğinde ve sonra mutemedlikte bulunan Eminle mutemed Asım, mahkeme kâtiblerinden Tevfik, adliye le[Arkası Sa. 7 sütun 5 te] ingiliz ve Fransız kabineleri dün raporları «Bu seyahatte Karadenizin garb mıntakasında tetkikettiler en iyi mahrec olacak limanın yeri tayin edilecek » Londra 11 (a.a.) Nazırlardan mü î Telefon muhabereleri İlk ve orta mekteblerimizde Bir gazetenin efkârı umumiyeye hâkim olması ve onu istediği gibi sürükliyebilmesi ancak iptidaî ve kültürsüz muhitlerde o da bir dereceye kadar mümkündür ki o zaman da diğer kontrol vasıtasmın, kanunun hükumet elile müdahalesi sosyal ahengin bozulmasına mânı olur. Bizde bu iki kontrol unsuru matbuat üzerindeki vazifelerini muvaffakiyetle başarıyorlar. Bilhassa efkârı umumiye, Atatürk Türkiyesinin tahsile verdiği titiz itina sayesinde günden güne daha ileri, •îaha olgun bir seviyeye yükseliyor. Fakat bu ikisi kâfi mi? NADIR NAD1 lArkası Sa. 3 sütun 6 da] Belgrad 1 1 (a.a.) Köseivanof ile Markoviç arasında yapılan görüşmelerden sonra aşağ:daki tebliğ, matbuat mümes»llerine tevdi edilmiştir : «İki devlet adaAnkara 11 (Telefonla) Brezilya tnı, aşağıdaki hususkahve şirketi hakkında bir müddettenberi !arı beyan etmekte yapılmakta olan teftiş ve tetkikler tama mutabıktırlar: 1. YugoslavBulmile nihayet bulmuş ve iş tedbir alma gar teşriki mesai poliafhasına gelmiştir. Ticaret Vekâletinde salâhiyettar ma tıkasının daimî dostBulgar Başvekilii, Berlinde defteri mahsusu imzalıyor kamdan bu münasebetle şu izahatı al 'uk paktının ruhuna uygun bir şekilde inkişaf ettirılmesine vs yasetine devam etmeleri lâzımdır.» dım: Bu iş üzerinde yapılan teftişler ne derinleştirilmesine devam edilmesi lâMuşanof'un seyahati ticelenmiş ve müfettişler raporu Malıye zımdır. Sofya 1 1 (a.a.) Bazı yabancı ga2. Mümkün olduğu kadar sıkı iktısa zeteler, Meb'usan Meclisi Reisi MuşaBaş Hukukmüşavirının reislıği altında İktısad ve Ticaret Vekâletlerı hukuk mü dî bağlarla birleşmek iki memleketin nof'un yabancı memleketlere yaptığı seşavirlerinden mürekkeb heyete havale menfaati iktizasındandır. yahatte, hususî bir vazife ile tavzif edil3. İstiklâl ve bitaraflık siyaseti, iki miş olduğu hakkında habİfrler ne'şretmekedilmiştir. Heyet bu raporlar üzerindeki tetkiklerile müessesenin hukukî vaziyetini memleketin olduğu kadar Baîkan sulhu tedir. Bulgar ajansı, bu haberleri, en kat'î tayin edecektir. Bu suretle alınacak hu nun da menfaatlerine en iyi bir şekilde bir surettte yalanlamaya mezundur. Rekukî mütalealardan sonradır ki alınması tetabuk etmektedir. fikasile birlikte seyahat etmekte olan MuŞehrimizdeki çocuk orkestrasının küçük san'atkârları, muallimlerile beraber... icab eden tedbirler tespit edilecektir. 4. İki hükumetin bütün komşularile şanof'un bu seyahati. tamamile "hususî . CYazısı 7 nçi sahUemizde) İArkası Sa. 1 sütun 3 ie] iyi yedgştane münasebetler idamesi si mahivettedir. Musiki tedrisatına yeni bir istikamet verilecek Paris 1 1 (a.a.) Bone, dün Moskovaya gönderilen İngiliz Fransız tekiflerine karşı Sovyetlerin yaptıkları muLabil teklifleri tetkik etmiştir. Nazırın dün birkaç kere telefonla Frananın Londra sefirile görüştüğü haber ammıştır. Diplomatik mahfillerde söylendiğine göre birçok noktalarda itilâf hasıl o'maiina rağmen Sovyetler yeniden bazı talebleri ileri sürdükleri için nihaî anlaşmanın akdedilip edilemiyeceği henüz maum değildir. Belgrad 11 (a.a.) Geçen haftalar zarfında Fransa ile înilterenin pek büyük bir hüsnüniyet gös Bulgaristan Başvekierdikleri, fakat yeni Sovyet talebîerinin li Köseivanof, dün aelki de kabul edilemiyeceği ayni mahfil Brdo şatosunda Naerde ilâve edilmektedir. Müzakerelerin ib Prens Paul taraaaliyetle devam edecği ümid olunmak fından kabul edilmiş Ve öğle yemeğine aadır. lıkonulmuştur. [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Cöseivanofun Belgradda yaptığı müzakereler Neşredilen resmî tebliğde; iki devletin, bitaraflık siyaseti takib etmeleri Balkan sulhunun menfaatlerine uygun olduğu bildiriliyor Kahve şirketi tahkikatı Resmi tebliğ Derslerin mütehassıs muallimler uhdesine tevdii ve Teftiş bitmiş ve mesele çocuk orkestraları teşkili işi tetkik ediliyor tedbir safhasına girmiştir