8 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Bulgaristanın Bugünkü Temayülü B landı tandaki t büyük Küzetelerinin neşriyatı, şük Balkan devletinin tema düşünceleri hakkında bir fikir vere. bilir, taraflığını ve Berlinde bu- ada, Bulgaris. | mayüllere bir göz almanın Son Bulgar kü faydası vardır. bize b Bu neşriyat, Bulgaristan bi istiklâlini korumak i. çin aradığını, bu çareyi de an cak Balkanlılar arasında tam hir bir. leşme teşkil ettiği kanaatinde bulun duğunu göstermektedir. 30 hâziran 939 tarihli Slovo yuze. tesinde Sırmanof “Balkanlılar an. laşmalıdır,, serlevhası altında yazdır | ğı başmakalede diyor ki | “Büyük devletlerin menfaat çar» pışmaları ve siyasi rekabetleri karsı. sında bütün Balkan milletlerinin e lele vererek anlaşmaları, birbirleri. ne bağlanmaları, ve yekdiğerine yar. dım etmeleri lâzımdır. Biz Bulgarlar pek çok çektik, His. siyatına kapılarak şuurunu den insanların nasıl müthiş felâket. sürükleneceklerini çok iyi Budalalık, in sebepler y lere bili. tiz, at ve buna henzer zünden insanların kendi menfaatlerine huşkalarının , mıçnfant iş bulu olm yoru venmek doğru deği bügün verdiğini yarın vermez. larda istikrar yoktur zar ve süikün ve sehetleri temin yoktur, Kendi larını elleri; Bun. Bunların h iyi komşu nin, etmeler imkân | milletlerinin mukadderat- müstakbel afya atlaslarında kendi de tutanlar; nesillere € urtlarının hudutlarını aramalarını miras bırakmamalıdırlar. “Bunun en yeni misali sahik Çek Cümhuriyetidir. Yine Slovo'da Gospodin Si “Beklemek sanatı, başlıklı sinde: “Beklemek;. Ve “Bitaraflık mefhumları inde tetkikler ve tahliller yapmaktadır. Muhayp , bitaraflık politika mev akat, bunun hayâtı ebedi olamaz, Halledilecek milli d. lan bir memleketin ilâni ân yoktur aynof makale, re eski bir| ye bitaraf kalmasına imi Bu gibi devletler, baz bazan da rızaları hılâfına bitarafi tan ayrılarak bir tarafa iltihak mek mecburiyetindedir | kendi rizalarıyle Bulgaristan gibi dileklerini ve iş- teklerini bilâtereddüt ve açık bir i, fadeyle ilân eden bir memleket, ları tahakkuk ettirmek için “Bekle. | Mek lüzumunu hissetmektedir.,, Ro. e Yunanistan da hâlâ bekle mektedir. Coğrafi vaziyeti diğer Bal. kan memleketlerine uymuyan Türki. Ye İse, artık bu beklemekten ayrıl Muş ve muazzam bir kudret olan İn. giltereye iltihak etmiştir. Bununla | beraber, Belçika da dahil olduğu halde, bütün küçük devletler hâlâ beklömektedir. Bu itibarla büyük bir vekabet hissiyle her g olan büyük dev- ın. manya bir kat da. ba silâhlanmakta letlerden her hangi biri, küçük dev. letlerin bu “Bekleme, lerin ie Ya hakları olamaz. Bu işte mühim ©- lan nokta, beklemek istiyen küçük devletin kendisine & yere Yecek komşular bularak Meydana Beklemek Yarttır ve bu beklemenin metleeleri kestirecek faal bir diple- masiye ihtiyaç vardır.,, ni yol bir birlik getirebilmesidir. Çünkü için yalnız kalmamak vereceği TAN Büyü& Fransız İhtilâlinin 150 inci yıldönümü yakında merasimle kutlanacaktır. Muharrir, bu makalesinde ihtilâlin mânasını, hüviyetini tebarüz ettiriyor ve bütün cihana hürriyet ve demok- rasi kıymetlerini getiren ihtilâlin bütün demokrat milletler tarafından kutlanacağını anlatıyor. o e i Fransız intrilali Nası millet ansız temmuzda, yıl dönü hazır nü, bütün hü rat milletler büyü ik bir nünü anıyor. Bu büyük gi vw in müşt heyecanla kutlu kutlulamaği demek »ken ve Yazan: Onla: , meseli n âkılâne siyaseti © di, 89 ih tarihi ve insani bir edir in hürriyete've demok kavuşmalarında vardır iye ük bir hisse Bu kutlama bilh rinin rine vahşi bi: ddetle da hususi b or. Sinyor Mu: izinci oasır o mütefekki, ni ansiklopedinin yarattığı büyük bir vir etmekte v kir hasretine karşı telini, tarihinin en Her Göb ciyenin teşekkülü olduğunu iddi ekte Umumi kült ürü ima ari, orta mışlar ve bütün ders a? mevzu et bir. taril 0 İSA tarihi hakik Bunlar elli söne evvel bütün dü, yi saran ve sarsan büyük lin hüviyet ve mahiy tiremezler Fransa ile beraber bütün ciha hü t e rasi k'wmetl iht hürriy in kıymetin ellinci yıldönümü, ve len, takdir eden ve kıymetleri h koruyacak kudi Türk milleti d şevkle kutlulıyaca! * bir ir eye karşı nde bulan büyük bir cemiyetin tek Fransız dikal la bera yüksek mni rejim deği ber dünyaya fikirler ve ideale: ke ürteci dev leketin müda disine karşı birle letlere kârşı me: başarmak ii kül içinde uğraşırk yetine inkişaf ve: büyük bir Bacon'un e bir mü bile, kült kendis ie bilmiştir tercüme & meğ ine en azi erleri sanat eserleri: muhafaza; büyük ke n tedbirler almı £ ve atlar tesis etmiş, il ahatleri, masrafını üzeri tir ihtiralar için m tetkik sı » alm; ibtilâlin maarif alanda tahakkuk ettirdiği büy şleri bunu Bügün yaln manatim, hüv een hirsaş re ve ikinci dı hükümet adamlarının ikleri idaresi, lerile izah Çünkü bütün mil « onun kin ve hücum ettikleri bir zu faşizmi on se 1 topla. arkca, biz etmiş bir i değ lâlinin yüz siyasetini, ve bu at bu şekil izahi - sw ihtilâlinin ruhban, mın elinde öylü sınıfının e edilebilen lâpcı vasfı saklanmış ransız ihtilâlinin ebeplerini or. hakik anlıyabilmez için rejimde hâkim olan i ve bunları sındaki te on sekizinci kuvve asırda meydana fi- rın meydana çıkardığı etkile eti yeni vetleri ayrı ayrı zımdır. lunda ezilen zanaatkârlarla erin Zararına olarak, asslet e ruhban sınıflarile burjuva nıfı arasında bir müvazen» teessüz etmişt Kaal, alan menkul lerinde tutan burju lu. O; zi sınıfını himaye ediy çind neyden; in a et ganlsrının etti. Bunları yaşa raya ib vardı. olarak, devlet Bünün neticesi an kapital tabiiyeti altına girdi ayni zamanda en bi di ve bu sıfatla, burju- 1 kabul &- burjuva. Fakat ik top- zinii gz k rak sahibi varinin fstediği ıslak r o demezdi. Işte Turgot gibi nazırla msil ettikleri kfal siyasetinin ları bununla ti Tınte e, O tereddü Göçen mazinin kuvvetleri, asalet ve ruhban strafi etrafında toplanmıştı, Eski bilhassa diye toprak üzerine ve bu iki sınıf topr süyük kısmına sahiptil akat, ikti nksiyonl et id de tu iyük ralarında sıkı münas - terek id lanmıyar n u aller ve me iribi kategoriler halinde y. dı Bunların en başın İ- solet sınıfı N ğın en büyük kısmı yulunüyc leri v lâyetlerin idaresi, rafı ar, paralarını adamlarmın elinde ic sap sar af ettiklerindi mışlar ve maliyunun elle: müşlerdi, A, detleri ni zamanda al aray hayatı iç Bir çokları, içinde bir rol oynuyacakları bir devleti ta hayyül ediyorlar ve bundan dolayı burjuva mütefekkirler tarafınd. ileri sürülen fikirleri, kendi arzu- zulmuştu. larma ve menfaatlerine göre syarlı yarak, kabul ediyorlardı. Bunun altında bir (küçüz asalet sinifi) vardı ki, bu sınıfın moni ları, saray hayatından uzak, vilâ- etlerdi 2 — di. Idari ve iktisadi fonksiyonları e — kalmadığından ve bu yü n İktisadi değişiklikleri ve bun- Sadrettin Celâl ANTEL lerinin mühim tekel öylüle a sslahetçılarinm kabul etmiyorlardı. Çünk ali isi Bu küçük eri tamamgile mahvola kısmının yavaş ya dü ephesinin, tün k zayıfladığın R memlek uhk cudu n SIR 30 bi di k topluyordu. gin rahipler, gen lerinde ve muhteşem saraylarında sefahat ha; s ve atı sürüyor! alışıyorlar, sikinti ksul bir hayat yaşıyorlard Köylülere çok yakın olan y ların hayatını yaşıyan bu Cur lerin, ihtilâlin sesini çabuk duymun- ları ve (Etats Göndraux) da (Ti- «rs Etat) nin yaninda yer alı gayet tabii idi Ihtilâlden evvelki rejimdeki i tiyazlı sınıfların tetkikinden ş ticeyi çıkarabiliriz ları u ne- Ihttldi patladığı zaman bütün bu teci ve imtiyazlı yük bir anarşi ve iht muştur. Bunlardı reddit, diğer kısı tarafında idi lakıyete > n bir kısımı müte. 1 açıkça düşman Mürt, fakat t halif olan bir kısımı ıslahat istiy fakat kendisi için ha artı olan rejimin sulistima! ine sıkı bir surette karışmış olan diğer bir kısım da, kendisi vedecek olan mali ıslahatz tam mile m zararetle mali Münevver, arızdı. Imtiyazlarına bir surette bağlı olan! da, cesur, fakat cahil ve devleti ar bulundu rin arasi ener reden âciz olan insan ğu gibi, akılları eren, malümatlı fakat karaktersiz olanları tün bu hizpler. biribi le e li birlerini mesul iyorlar, olan Şi utu man zaman, onlarda iri altında kalan saray, bir ve şiddet kullanıyor zelilâne bir bazan da riyordu. Işte hâkim rın ihtilâl b leri bu idi. Idare dereceyi bulmuştu ki, Im, en yakın memurları tarafın: dan bile sözü di nde İs? bizzat k nmiyordu 15 inci kinesi muattallaşmışi murları çoğalmış lar kontrollüğü) gi manasız vazifeler Bütün terikile bu memuriyeti intikal ediy Dogdu? er sınıfın ments'lerin kı ları bununla izah edilir et hizmetinde kazandıktı kütlelerin medikleri v nüdafileri d kl Fakat, imtiyazlı şılarında yük bu yeni smıfla; sinden çekilmesi, bu müh, atın tahakkukuna 1789 d mâni olmuşti vala bütün yüksek bur Mieksizin her nı lenberi ciddi bir sureris inkişa! başlamıştır ve kapitalizm. sanayi üzerindeki hâkimiyetini iştir. E çalışan 2: endir velce mi rak anaatkârle yi müesseselerinde | Ticret B makine girmiş, smal ter tur afına muvazi ha'ine gelmişlerdir : reketi başlam Sanaylin inki k, 18 inel sisırda sarih bi Yollar çoğ #vrefte tasa seler Fakat mü: hdr. D ima, art anallar açılmı kale çok ağır ve pahz hili güm Mi imaktadı $ memlekefler al kl anay ine mâni 15. Amerika arasında Fr sanın ticareti dö tr BR u sanayi adamları, tüceai vabükü in hsil sr grusu, tabil kaynak ş kuvvetini en iyi ist den sin şkil ediyorlardı cemiyet içinde yeni yükselen ve e mmiyet kazanan bu $ il kuvvetlerin rahiplerle rpüsavi olma, hürriyetine olan okorporas- reti » kal- Diğer ci. bir sure yon nizan en dahili rın güçleştir gümrül dırılmasını istiyorlardı. müphem dı k köylüler hetten, az çol nissedi i yorla milli piyasa en- cak, an, ha, çarya, bütün duk vergileri (Fransız İhtilâ (150 inci Yıldönümü | Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel İbüyük münakaşalara & münakaşanın serp ransız İhtilâlinin 150 inci yıl buatında oldu, Bu bizim metbunta da akseltiğini Dünkü yami Safa bu mü de Pe evzuu Türk Cümhuriyet gazete bahsederek Pransız inkılâbiyle yaptıktan sonra, ihtili küçük bir mu Fr çürütmek için muhalif F nin ihtilâlini nisiz gaze. telerinden aldığı kanlı vak Meseleyi bu muharririn Fra ri teş hir ediyor kik edisi line ekilde tet. sız İh te. Vi. karşı Fransadaki matbuatla hemfikir olduğunu gö: riya Fransada Pr kaşa iğ krallık Farnsez ansız. İhtilâline karşı wün, yürütenler kimlerdi. Hitlere, Mussoli- fayist taraftarı aks matbusfı niye tevcecühü © olar ihtilâlinin tasfi rebeylik ve kılık, Fransız aristokrasi sanıl varisleridir. | 1789 İktilali kralların ek mukaddes istibdat h kkanı, der halk üzerinde tn darci Fransız kralı; yaptığı keyfi llüp ve a ristokrasiyi lasfiye etm İhtilâri rühban 5 mıfının tahakkümünü ortu dan kaldırımcıya kadar devam etmiş bir halk mücadelesidir. Lui'lere ve Napolyon'lara karşı açılan, üçünedi kadar devam eden bu tek Kansız ücadelede kan dökülmesi mül kadar tabii bir hâdisedir. ih. tlâl hürriyet, » si, aki. n feyizli olmaz. Dünyaya demokr ni ve İnsanlık delerini getiren bu ihtilâl İtesirleridir ki, medeni memleketlere ndaşlık kurmuş, vat ve haklarını at ida 150 ses eçir. lâlin hü- insanlık tahakküm ve saltar re an kaldırmıştı ün milleti bu ih rin gi İyük tesirle i vardır. Büylik İhtilâle ettiği a değ. yeni tü. nsada Kont dası in Fransada, kin besliyen, ihtilâlin tasfiye bu sınıfların varisleri ve ha ru gidişten zar ören İreyen zümrelerdir: Fr İDe Larogue'un k altında teşekkül eden fasist kılık ta, Fran. sada oto! bir idare kurmak gaye- siyle giriştiği mücadelede, ş Jdir ki, Fransız İhtilâlin yenler ai ihtilâle hücum eden faşist matbuat teşkil eder n besli. Büyük yoner ve bir ekalliyet sındadır. Fransad rcak küçük bunlara rağmen Fransiz hükümeti ve halk bu ihtiâli büyük merasimle teside hazırlanmaktadır. Türk İnkdabiyle, Fransiz İbtilâli arasında yapılan mukuyeseye gelin bizim inkılâbumız, Fransız inki lâbinın kopyası değildir, doğru, Fa- | kat ayni hedefe doğru İlardır, Türk İnkalâbı d derebeyliğin tegallübün tanatını yıkmak iden inklâp. altamatı, , ruhban sal itibariyle, o Fransız âlinin istihdaf ettiği insani gaye İleri g ink tmüş ve ayni yoldan geçmiştir. nsiz inkılâp ta diye. meyiz. eşrutiyet reformu, hattâ ondan daha evvel yapılan iin ilk mhuriyet ancak bu te. anzimat ıslâhatı, hep bu ink rıdır, Cü âmil devresinden geçtikten sonra, | kat'i bir darbeyle saltanatı ve otok. endel istiklâl Harbinde saltanat ordu rasiyi yıkmıstır. Bu gı lerde, u hav kılâpçılara saldıran dök n İstiklâl Harb İbu inkılâbı yapı Anzavur lar, bil. dökülen kan mücadelesinde | has n dökülmü |tör. Bütün bu mücadelelerden sonra vardığımız Cümhuriyet rejiminin e- sas prensipleri, Fransız İhtilâtinin dünyaya getirdiği insani prensipler buçuk mülüne rin aynidir tek; lanberi dünyanın ileri seyir ve- aha yük. a Büyük âlin beşeriyete kazandırdıkla topyekün inkâr edenler, geriye, otokrasiye lim ve i (ren, insan cemiyetlerini sek insan cemiyetlerine it İbtl, na beşeriyeti sürüklemek, tahakkümü g Bu, Fr im faşist kı yönerlerin davasıdır rü. ri çevirmek İs» tiyenlerdir, si Franseze Bu mün; ekilde aks ne lüzum ların bizim settirilmesi nibuata bu anlamadım.