5 Temmuz 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

5-7-939 Çinde Çarpışan MENFAATLER I i sene kadar oluyor:Ja pon kâbinesinde © zemar Dahiliye Nazırı olan Amiral Sutc Suyo parlâmentoda bir ederken: "Uzak Şarktaki des vazifemizi süratle ;fa dünya üzerinde yeni bir ratmak istiyorsak her ce beyazları Çinden dışarı atma liyiz,, demişti, Tiençin - ablokasın- dan sonra Fuço, Venço gibi ecne. bilere açık diğer limanları da birer birer tehdide başlamalazından An- laşılıyor ki, Japonlar bu programı tatbikine başlamış ve her türlü tehlikeyi göze aldırmış bulunuyuör- lar. Tokyo gazetelerinin şimdi nebi devletlerin Çini kendi müs temlekeleri imiş gibi kullandıkları devirlerin çirkin birer yadigâr 0- lan ecnebi imtiyazlarının günleri artık sayılıdır.,, gibi neşriyata açık- tan açığa başlamış olmalarından ederek > anlaşılıyor ki, Japonyanın asrl ga- Yesi Çindeki Avrupa ve Amerika menafline karşı büyük bir'darbe indirmektir. Diğer kapitalist dev- Jetleri bir tarafa bırakarak yalniz İngiltereyi ele alırsak İngilizlerin Çine yatırdıkları sermayenin 1,5 milyar doları bulduğuNu görürüz. Amerika sermayesi ise 91 milyon kadardır, buna muhtelif milletlere mensup misyonerlere ait tesisat Sermayesi olan 40 milyon doları da kâtacak olursanız Çinde tehlikeye düşürülmek istenilen menfaatlerin ne büyük bir yeküna vardığını ve ne İngilizlerin, ne de Amerikalıla. rın bu mllyarları kolay kolay Ja- ponlara kaptırmak istemiyecekle- rini tasavvur edebilirsiniz. v ngllizler Tinençini 1560 da Fransızlarla yaptıkları bir harp üzerine el& geçirmişlerdi. 100 Bene-imtiyazlı olan bur araziye son- Tadan 999 sene imtiyazlı yerler ka. ae ae eğe nünde kurulan bu şehirde ecnebiler milyonlar kazanmışlardı. Tiençin mükellef bankaları, koca ticare: ev- leri, esim fabrikaları ile bir Ame- rika şehrini andıracak hale gel - Mmişti. Çinlilerin sefil mahalleleri Yanında İngiliz milyonerlerinin Yaptırdıkları kâşaneler gözleri ka- yaaştırıyordu. Fransızlerin, İtal'- yanların ve Japonların da burada imtiyazlı köşeleri vardı. Almanlar, Avusturyalılar ve Ruslar ise kendi Sohcession'larmı 1924 te Çine Jade etmişlerdi. Japonların Tiençin et- Tafında kurdukları abloka bu şeh. Tin uğradığı ilk taarruz değildir. 1900 Boxer isyanında da Tiençin - gün muhasara o edilmişti. vak © zaman şehirde ka- inları ve çocukları ile ka- Pah kalan Ingilizler Yalnız açlığa Ye mütessap Boxerlerin bir katli- Yapması tehlikesine maruz bu- lundular, Bu defaki gibi hakaret. ve istihzarlarla karşılaşmadılar. İşte İngilizleri asıl kızdıran da bu oldu. Japon nöbetçileri şehirden i- 2 Birmek veya çıkmak istiyen ingiliz veya Çinli halkı, saatlerce siraya dizip beklettikten sonra, si ürıyacağız, diye herke- Bözü önünde soyunup çırıl çıp- 9lmıya mecbur etmişler ve bun. Me Enleri bile ayrı tutmamış- durman, ada hoparlörler hiç urmadan Japon şivesinde bir in- ya İle; “Se sorry,, diye tekrar ek nez Ve özür diliyerek meza- hak erİrMİŞ, İngilterenin bunu Japon 'ayarak protesto etmesine Tabi ei #ıyorlar, Tiençindeki Bomuaa ap» lmandarı Gemseel ele) 40 kadar ceneb! gazete “ ER kabul ederek vaziye- için nd Ve: “Üktleri aranmak ver güni Kadın İngilizlerin Çinli- akaret “u SIPlak edilmesi neden pan ge EUR. Bu aramayı Ya dir. Bp #skerleri sat köylüler- soyulma aponlar umumun önünde metin Li AYIp saymayız. Biz hâ- hep bir an, çanyolarda kadın erkek rız,, des anadan doğma yıkanı » demekle de kalmamış-ve bu- li ie & ari MZ, İşte sizin önünüzde ipe 0 Füço civarında Japonlar karaya asker çıkarıyorlar.. Yazan: Faik Sabri DURAN yunuyorum,, diyerek pantalonunu çıkurmıya başlamış. Muhabirler va- ziyeti anladık, zahmet etmeyiniz, diyerek Japon Generalini bu te şebbüsünden zorla — alıkoymuşlar. Bu misal de gösteriyor ki, Japon- ların görüş ve düşünüşlerile garp- hlarınki arasında müthiş bir uçu- rum vardır. aponya Çin üzerind lerini Cihan Harbi esna, sında ortaya döktü. Büyük devlet- ler biribirlerile uğraşıyorlardı. Av- rupa Japonyanın mamul eşjasını dört gözle bekliyordu. Bundan baş- ka Japonya itilâf devletlerile ayni safta yer almıştı. Bu vaziyette Av. rupa Çini mi düşünecekti? Japon- ya ilk iş olarak, Almanların 1898 de Çinden aldıkları Kizi Ceu'ya “ve çinilerin protestosuna karşı meşhür 21 maddelik istek lis- tesini uzatmıştı. Avrupa ve Ame- rikanın müdahalesile bu teklif bi- raz yumuşatılmakla bersber 1915, 25 mayısında Çin diktatörü Yuan Sih Kai'nin “imzaladığı mahede çök ağır maddelerle dolu idi. Çin, Kia Çeu hakkında ilerde Almanya ile Japonya arasıda mayo karar verilirse kabul edeceğini ve Man- çuryada, Moğolyada Japonlara da” nışmadan ecnebilere imtiyaz ver - miyeceğini vaadediyor ve Çinin de. mir ve çelik sansyii âdeta Jâpon- larin eline bırakılıyordu. Çin H- maânlârında Japonların muyufakati alınmadan ecnebi ticaretine müsa- ade edilmiyccek ve Çin ordusunda Japon zabit ve mütehaysıslari bu. lunacaktı, u esnada Çinin işleri çok ka- B rışıktı. Memlsketi 1644 tenberi idare eden Mançu hanedani 1911 de Çinden çıkarılmış, Nan - kinde toplanan ve Kumointang denilen nasiyonalistler cğmhuriyet ilân ederek şefleri olan Dr. Sun Yat Sen'i Cümhurrelsliğine seç- mişler, Kumointang'lar milliyetçi, ve demokrat idiler, fakat Boxerler gibi Avrupa kültürünün düşmanı değillerdi. Yalnız parti içinde. $i- mallilerle cenuplular arasında bü- yük bir anlaşamamazlık vardı. B liği temin için Sun Yat Sen. şimal lilerin adamı olan Yuan Sih Kai, lehine istifasını vermiş, fakat bu fedakârlığının da bir faydası olma- mıştı. Şimalliler meşruti bir kral- lık taraftarı idiler. Cihan Harbine hemen karışmak ve eenebiler? ye- den yeniye imtiyazlar vererek is tikrazlar yapmak istiyorlardı. Ce- nuplular Cihan Harbinde bit ( kalmayı istiyor ve yeni imtiyaz'ar ve istiktazlar vermenin aleyhinde bulunuyorlardı. 1914te Yuan millet me Bisini dağıtmış ve 1916 da ölümüne Kadar memleketi diktatörlükle ida” re etmişti. 1917 de Kumointang Kantonda milli bir hükümet kura- rak Pekin hükümetini tanımamak istedi. Fakat cencbi ümetler yalnız Pekin hükümetini tanımakta şartlarla yeni imtiyazlar ele geçir. miye çalışıyorlardı. Çindeki ks şıklıklar bundan da ibaret de Eyaletierde ordu kumandanı ge, raller, ne Pekin, ne Kanton h metini tanıyor, biribli şuyor ve or di. cü ile boğu- talığı yakıp yıkıyorlar. Ve il ponya 1917de nlaşma yaptılar Harp son ulacak sulh kon- feransında, Japonyanın Çinde Şan- tung yarımadasında ve Almanya. nın Büyük Okyanustaki müstem- lekelerinden .Hattıistivani linde kalanlar hakkında ileri süre- ceği istekleri müdafaa etmeyi ta. ahhüt etti. Buna mukabil Japon- ya Akdenize bir kaç harp “gemis göndermek suretile itilâf devle gene on yaram SİSCEKÜ. BU laşmıya sonradan Fransa da girmiş ve İtalya İle Rusya Ja nin Çin. deki 'klerine itiraz et cekle rini bildirmişlerdi. Fakat bu öniri- kalara karşı Çin de boş durmâmış tr. Pekin hükümeti 1917, 14 ağus. tosunda Almanyaya harp ilânedi: yor ve itilâf devletleri safına karı şıyordu. Çin böylece harp sonunda başında bir kubak patlatılmasinın önüne geçmek istiyordu. Bu siya- sete sonradan Kanton hükümeti de iştirak etmişti. Fakat Çin Cihan Harbinde mühim bir rol oynıya - madığı gibi Versay konferansında da bu hareketinin bir şükran ve mükâfatını göremedi. Japonlar giz- H ittifaklarınm kendilerine te min ettiği menfaatleri istediler ve konferansta şimal ve cenup Çin delegelerinin itirazlarını kimse din- lemedi. Çin delegeleri ise nefretleri- | ni saklamadılar. Müzakereyi terk ettiler ve Versay muahedesine im- zalarını koymıyarak sonradan Al- manya ile ayrıca sulh yaptılar. Fa kat e gündenberi Japonya Çine mus sallat oldu. Önce Mançuryayı on- dan ayırdı. Sonra Tohol'u ve şimali Çini istilâ etti. Şimdi cenubi Çine doğtu sarkıyor. Şunking'e çekilen Çinin gayretli milli şefi Şiang Kal Şek'i bunaltmı- ya ve Çinden bütün bunları kapı dışarı etmiye çalışıyor. TAN Karikatür, İngilterenin Amerika ile el sıkarak Amerikayı, Avrupa iş lerine karıştırdığını anlatmak istiyor reyredenler, 3 — Memlekette gezinti “Almanya mütecaviz komşulariyle paktlar yapmayı istiyor, Arnavutlukta 800 İtalyan Öldürülmüş Sabık Arnavutluk Dahiliye Nazırı Musa Yukanm oğlu Burhan Yuka dün sabahki Konvansiyonelle tahsil- de bulunduğu Paristen şehrimize gel- miştir. Burhan Yuka, gazetecilere şunları söylemiştir: “— Arnavutluğun dağlık mıntaka- larında Italyanlarla o çarpışmaların devam ettiğini işittik. Şimdiye kadar dağlardaki Arnavutlara tecavüze kal- kan Italyanlardan 800 kişi öldürül müştür. Bütün ümidimiz bir dünya harbi- nin çıkmasındadır. Bu harpte İngi- liz ve Fransız tarafı galip gelecek ve vatanımız işgal altından kurtulacak» devam ediyor ve Pekinden ağır itır. vüişen Almanlarla İ. talyanlar konuşuyorlar: — Sizin bombalara ne oldu? — Onları Gurica'daki kızlara he- diye ettim. HADİSELERİN KARİKATÜRLER Görüyorsünuz, bu bir şemsiyedir. Gayet İyi kumaştan . yapılmıştır, Onu şöylece açarım, dışından bir şey gö- rülmez, İçinde de bir şey yok. Onu Üç çeşit Alman vardır: i — Kaz ayağiyle yürüyenler, —— EN uğ şöylece örterim, derken içinden şunlar çıkar, “Almanlar paktları nasıl yaparlar?,, Karikatlir, Almanyanın cebir ve tazyik kullanarak, küçük milletleri pakt imzalamağa sevketliğini ifade etmektedir. Son hâdiseler dolayısile Hitler Cha mberlain'in rüyasına sık sık girerek İngiliz Başvekilinin uykusunu kaçırıyor 2 — Onları iler yapanlar. arslanını huylandırmadan kuyru- Zunun kıllarını birer birer yolmak istiyor