6 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
SS — «66.939 BUGÜN p İngilterede . a Yeni Askeri Teşkilât Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Avrupada tecaviz £ zihniyetinin alıp yürümesi ve bütün Avru- Ya emniyetini sarsması üzerine İn - tiltere de askeri kuvvetlerini büyüt- Mek ve alâkadar olduğu her mınta - İa askeri teşkilât vücude getir - Mek, ayni zamanda anavatan müda- Sasını yeniden tanzim etmek ihti - Jâcını hissetti ve bü ihtiyacı tatmin SİN elinden geleni yaptı, Müdafaa “vvetlerinin sayıca o kabarması ve kuvvetleri teşkil edenlerin yeni- n techiz edilmeleri üzerine bu küvvetleri idare edecek © kumanda) lâtının da bunlardan âzami de- Mecede istifade edebilecek tarzda ye- dilenmesi ienbetmiş, son O günlerde Ma tedbirler de alınmıştır. Alınan birlere göre, bütün İngiliz kuv -| Yeteri iki umumi müfettişin kuman-| 81 altında bulunacaktır. Bunların Mi, denizaşırı kuvvetleri umumi Mülettişidir ve bu vazifeye Sir Ed - Mind İronside tayin olunmuştur, İ- isi anavatan © kuvvetleri umum Müfeitisidir ve bu vazife de general Walter Kirk'e verilmiştir. Denizaşırı kuvvetler! umumi mü- İttişimin vazifesi, İngiltere dışında» X bütün askeri kuvvetlerin terbiye Ve techizi ile meşgul olmak, büyük Mikeri meseleler üzerinde Hindistan Mikümeti ile temas etmek, yabancı) “evletlerin erkânıharbiyeleriyle mit- Mverelerde bulunmak, seferi heyet - ti gidecekleri yerler için hazırla - » büyük erkânmharbiye © reksine Manevralarda vekâlet etmektir. A - Mavatan kuvvetleri umumi müfetti- vazifesi ise, ayni işleri İngiltere dahilinde başarmaktır. İngiltere hükümeti, bu tedbirleri Makla bütün müdafaa kuvvetleri - kumandasını birleştirmiş ve ber Yerdeki kuvvetlerini birdenbire ha. oluyor, Yeni tedbirlerin arzettiği bir hu- İYet İngiltere harbiyesinin bütün tini Akdeniz ve yakın ile orta k üzerinde topladığıdır. Çünkü İn- yenin denizaşırı kuvvetlerinin a om müfettişi Sir Edmund », »ido Cebelitarık © kumandanıdır ii bilhassa orta şarkta mü - Akg r tecrübeler © gördükten sonra enizih bu kapısına getirilmiş, ve Büy, yet denizaşırı kuvvetler umum ettişliğine tayin olunmuştur. Tayininin İngilterede derin bir hay Duniyetle karşılanmış olması, İZ olduğu itimadın derecesini teba- ei, tirmektedir. Onun icabında İn- ler tarafından çıkarılacak olan *ri heyetler, bu zatm idare ve ku- açdası altında hareket edecek ve hangi tecavüzün önüne geçmeğe aşacaktır. İngilterenin anavatan müdafı », * başına geçen umumi müfettişin İfeleri de bir hayli geniştir. İn - tede askerliğe alınanların terbi, Ve talimini temin etmek nizami, | ötoryal ve milis kuvvetlerini ha hi, ak, askeri ve sivil müdafasyı İrine bağlamak, hava taarruzl, ml gelmek, ve halkı hava fa-| zlarından korumaktır. Me yeni askeri teşkilâtı kurmak terenin yeni vaziyeti ve (yeni Pları tamamiyle kavramış olduğu- Açıkça gösteriyor. Yakat, demin dediğimiz gibi, bu 4“ İeşkilâtin en mühim hedefi Ak: Yi,” Smniyetini herhangi bir teca â, *, Uğramaktan korumaktır. og, Pizim çok yakmdan tiz hayati bir meseledir. Herhangi bir tehlikeyi karşıla - İçin hazırlanmak o tehlikeyi â- yy, pertaraf etmeğe muadildir. ü, sulhü tehlikeye koymak iste- va, ancak şuursuzluk eseri olarak | dolanmış bir tehlikeye atılmak is- © ve mukabil tedbirlerle çarpı- ley, tehlikenin geri teptiğini görür- e Yeni Suriye kabinesi ie, SAM, 5 (A, A.) — Muhtelif parti- “ng, Sinda kabine kurulması bah - A, yapılamamıştır. R m Üzerine reisicümhur, Atabey Yüblyi yeni bir bitaraf kabine| k, Filinç, memur etmiştir, dsg Ye, ka te; Meksikada Büyük Bir Yangında 70Kişi öldü Sinema Binası 7 Dakika İçinde Kül Oldu Mexico « City, 5 (A.A) — More los devleti arazisinde kâln Zagatepee kasabasında bir sinemada çıkan yan- gın esnasında 70 kişi ölnüş, 150 kişi yaralanmıştır. Yangın çıktığı zaman sinemada 800 kişi bulunmakta idi. Pek kolay &teş alır malzeme ile Inşa edilmiş olen si- nema binası 7 dakika içinde kâmilen harap olmuştur. Hasıl olan panik esnasında bir çok kimseler ve bilhassa çocuklar çiğnen- miş ve ezilmiştir. Yangın süratle büyüyerek civarda bulunan 30 kadar eve sirayet etmiştir. İtfaiye, polisin ve askeri kıtaların yardımı ile ateşi söndürmiye devam etmektedir. Yan- gın bakiki bir felâket mahiyı ai mak istidadını göstermektedir. Yan- gında Mexico'nun en büyük şeker fabrikalarından birisi tamamen yan- mıştır. İngilterede iki yangın Londra, 5 (A.A.) — Dün Ingiltere- de, iki büyük yangın olmuştur. Bun- lardan biri Clacton - On - Sca'da vu- ku bulmuştur. Burada bir çok evler tutuşmuştur. Nüfusça zaylat yoktur. Maddi hasar yüz bin Ingiliz lirasına baliğ olmaktadır. Ikinci yangın, Birmingham civa - rında Valsall tiyatrosunda temsilden sonra çıkmıştır Binali dişini doğ Tu yıkılan bir duvarın altında kalan ısının yaraları ağırdır. 10 ölü, 24 yaralı var Berlin, 3 (A.A.) — Vulfsen istas- İyonu civarında bir geçitte bir tren- je bir otobüs arasında vuku bulan bir çarpışma neticesinde 10 kişi ölmüş, 24 kişi yaralanmıştır. Bunlardan do- kuzunun yaraları ağırdır. 'Tren, otobüsü 15 metreden fazla bir mesafeye kadar sürüklemiştir. i Polonya Almanyaya Dürüst Davranmıyormuş Danzig, 5 (A.A) — Nasyonal Sos- yalist lideri Förster, dün söylediği nutukta Alman - Polonya münaseba- tını uzun uzadıya mevzubahis etmiş ve Polonyayı Almanyaya “karşı dü- rüst hareket etmemekle itham eyle- miştir. Förster, Danzig, âyan meclisi ta- rafından Varşova hükümetine veri len nota mucibince, Kalthaf hüdise- İsinde methaldar olan Polonyalı me- İmurların geri alınmasını istemiş ve Danzigin itidali ve Hitlere olan iti madını muhafaza eylediğini kstiyet- le beyan etmiştir. .en cektir. * Almanyanın, Almanyada son zamanda mektedir. miştir. İngiliz ordusunda tayyareye karşı kullanılan büyük toplar Devletlerin Teslihat Masrafları” Yapılan hesaplara göre, devletlerin silâhlanma ve harp ha- zırlığı masrafları, bugün umumi harptekinden fazladır. Me- | selâ, Hitler silâhlanma için bir senede sarfettiği para ile bir sene hergün halka 30 milyon kilo tereyağ dağıtabilirdi. Ya- hut her Alman ailesine bir otomobil verebilirdi. Büyük Av- rupa devletlerinin son bütçelerine nazaran silâhlanma için | sarfettikleri milyarları Fransız frangı olarak aşağıda gös- Ro Her iki günde bir milyar frank, Her üç günde bir milyar frank, Her dört günde bir milyar frank, Her beş günde 3-4 milyar frank, | Her yedi günde bir milyar frank. men Hariciye Nazırı Pazar Günü Ankarada Mısır Hariciye Nazırının Ankara Ziyaretine Ehemmiyet Veriliyor Ankara, 5 (Tan Muhabirinden) — Rome nHariciye Nazıri Gafenko & - nümüzdeki cumartesi günü İstanbu- la gelecek ve pazar günü de Ankara- da bulunacaktır. Romen Hariciye Nazırına siyasi işler müdürü İle hu- susi kalem müdürü refakat edecek - tir. Nazır, burada üç gün kalacak, a- yın 13 ünde Ankaradan ve 14 ünde de İstanbuldan ayrılacaktır. Mısır Hariciye Nazırı da Gelecek Hafta Geliyor Kahire, 5 (Hususi) — Resmi ma- hafilin o verdiği omalümata göre, Mısır Hariciye Nazırı o Abdülettah İ Yahya paşa bu ayın on beşinde İs - kenderiyeden hareket: ederek ayın 17 inci cumartesi günü < İstanbula Polonyaya verilen garantinin tatbikatını konuş- mak üzere Londraya giden Polonya askeri heye- tiyle konuşulan meselelerden biri de, Polonyada müttefiklerin tayyareleri için yapılacak olan de- polardır. Fransadan kalkan bir tayyare Almanya üzerinden uçarak Polonyaya gidebilecek, orada depoda benzin aldıktan sonra tekrar dönebile- Moskova İle doğrudan doğruya temasa gelmek için yaptığı bütün teşebbüsler akim kalmıştır. Hitler, Sovyetlerle konuşmak için, Çekoslovak kuman- danı Sirovy'yi kullanmak istemişse de, Çekoslovak Ge- nerali bu işi yapamıyacağını söylemiştir. * işçi fikdanı hissedil Çekoslovakya ve Avusturyadan gön- derilen işçiler kâfi gelmemektedir. Şimdi İtalya ile de bir anlaşma yaparak, İtalyan işsizlerini Al- manyaya sevketmek üzcre, müzakerelere giriş Jmuvasalat edecek ve Türkiye hükü- metinin misafiri olatak (o Ankaraya gidecektir. Abdülfettah paşanın ziya- reti, eski Türkiye Hariciye vekili Dr. Rüştü Arasın ziyaretini iade için vu- ku bulmaktadır. Dr. Rüştü (Arasm Mısırı ziyareti ile Mısır Hariciye na- arının ziyareti iadesi arasında geçen müddet zarfında vukubulan hâdise ler, bilhassa Akdeniz emniyeti İle alâkadar olan vaziyetler iki memle- ketin bu yoldaki teşrik! mesaisine a- it bazı konuşmalara da zemin hazır - lamış bulunuyor. Her meseleyi en 81- kı dostluk ve kardeşlik (o dairesinde gören ve daima birleşik olan fki memleketin bu ziyaret neticesinde daha geniş teşriki mesaiye imkânlar hazırlamaları umulmaktadır. SonT bel Faciasının Sebepleri Anlaşıldı Chamberlain Kamarada İzahat Verdi Londra, 5-(Hususi) — Bütün İngil-| tere Thetis denizaltı gemisi ile için- de kalanların feci âkibeti yüzünden matem içindedir. Dünyanin her memleketi bu mateme iştirak etmiş! ve Her Hitler ile Sinyor Mussolini de tüziyet telgrafları göndermişler-| dir. Mister Chamberlain, bugün A- vam Kamarasında söylediği bir nu-| tukla hâdiseyi izah etmiş ve facianın geminin ön tarafındaki iki kompartı- manın su ile doli üzünden ileri geldiğini söylemiştir. Mister Cham- berlain resmi ve umumi tahkikat yapılacağını anlatarak vaziyeti şu şekilde izaha devam etmiştir: “İki kompartımanmn su istilâsına | uğraması Üretine, tahtelbahir su üs tüne çıkmak için uğraşmış, fakat aldığı fazla su yüzünden su üstüne İ| ve yükselmek için sarfettiği çıkacağına, daha fazla suya dalmiş bütün gayretler boşa gitmiştir. Denizaltının sudan çıkma zamanı hülül edip çık: madığı görülünce derhal tahlisiye faaliyetine geçildi ve nerede bulun- duğunu tesbit için her gayret sarfo- lundu. Fakat tahtelbahirin nerede bulunduğu âncak on sast sonra tes- bit olunmuş, ve kurtarma ameliya- tma başlanmıştır. “Gemiden: Davis cihazile kurtulan- ların ilklerinden olan kaptan Olm, tahtelb hat yermek istemiş ve vaziyetin li ve vahim olduğunu anlatmış, fakat bütün arkadaşlarının hayatta olduk- larını söylemitşi. Bunun üzerine kurtarma faaliyeti hızlandırılmış ve bu arada iki kişi daha Davis cihazile | kurtulmuşlardı. Bundan başka üç & damm kâçmağa uğraşırken boği dukları anlaşılmıştır. Tahlisiye ame- liyatı devam ediyor, fakat suların vaziyeti, meddü cezirlerin şiddeti yü- zünden bütün uğraşmalar boşa gidi- yordu. Bu şartlar karşısında aciz İ- çinde kaldık. Cuma günü akşamı 7.15 te vaziyet bu merkezde idi. De- rin sular dalgıçları bu sırada tahlisi- ye ameliyatına iştirak etmiş ve bun- ların biri tahtelbahirin içinden bir takım darbeler işittiğini söylemişti Derhal bu noktaya hava vermek is- tedik. Fakat bu yardımın da vaktin- de erişmediği anlaşılıyor. En niha- yet mukadderata boyun eğmek ıztı- rarında kaldık ve pek feci bir ma- temle karşılaştık. Tahlisiye sisteminin ve faaliyeti- nin vaziyeti hakkında bir münakaşa vuku bulmuş, daha sonra meclis de- in bir teessür içinde süküt etmiştir. in nereye t abe Almanya, İngiltereden ordunun kullanamıyarak tel üde çıkardığı atları satım almağa başlamıştır, Vilâ; lerdeki at pazarlarından da beygir toplamaktadır. Bü- tün askeri kuvvetlerini motörleştirmiş olan Almanya- nın ordusu için at almağa başlamasının iki sebebi var- dır. Biri ordunun makineleşmesi günden güne güçleş- mektedir, Çünkü ham madde bulmak mümkün olmu- yor. İkincisi de Şark cephesinde bir ileri hareketi es- basında tesadüf edilecek bozuk yollarda atlı nakliya- tan daha kolay olacağı düşüncesidir, * Londra sefirimiz Tevfik Rüştü Arasın, Cümhar- reisimiz İsmet İnönünün Londraya ziyaretleri için temaslar yaptığı haber veriliyor. Almanya, Garp cephesindeki * Sigfrid hattının tamiri için, o civarda bulunan köylülerin seferber edilerek hat boyunda kullanılmasını emretmiştir. Şimdiye ka- dar bu işte yalnız devlet işçileri çalıştırılırdı. Köylüle- rin de çalıştırılması işe sürat verilmek istendiğini gös- termektedir. FELEK Arzuhalli Müşteri ! Yazan: B. FELEK pa bakımından (o olduğu kadar, mantik ve hak bakı - mından da müdafaası pek güç olan bir usul üzerine insaflı alâkadarların dikkat nazarını çekmek istiyorum. Vaktiyle yabancı şirketler elin - deyken yavaş yavaş ve hükümetin takdire cidden şayan: sebat ve ısra- riyle millileştirilmiş bir takım umu mi hizmet müesseseleri var, Meselâ: Telefon, Terkos suyu, &- lektrik falan gibi. Bu müesseselerin halk mezdinde- ki tanılış vasfı birer ticaret miüesse- sesi olmasıdır. Halkın bu müessese - İlerle teması da sırf alış verişe mün - hasırdır. Yâni böyle o müesseselerde işi olanlar meselâ defterhanede, ev- kafta olduğu gibi bir evrak takibi ile meşgul değildir. Mutlaka su alış veri- i, elektrik sar! iı veya (o telefon görüşmesine taallük eden binaena - leyh müşterilik hak ve vazifelerine dayanan bir alâka ile oraya baş vur- muştur. Bu müesseseler şirket halinde hu- susl bir hüviyette iken bunlarla olan münasebetlerinde halk tamamen ra- hat ve serbest hareket ederdi. Meselâ telefonunuza ait bir talebi telefonla apar, şirket sizi tanımıyorsa niha - yet bir mektup yazardınız, Su işle - rinde de ayni şekilde hareket olu - nurdu. Bu müesseseler millileştirilip te birer Vekâlete veya belediyeye bağlanınca hepsi resmi kisveye bü- ründüler. Bunda da müşteri için ni- hayet makbuzlara yapıştırılan ve es- iden parayı tahsil eden şirketçe &- denen ikişer kuruşluk pulun parası- İni vermekten başka bir o değişiklik İhissedilmedi. Lâkin iş halkla resmi daire arasında bir muhabere şeklini alınca bu müesseseler müşterilerin- den her talep için pullu bir arzuhal istemeğe ve bu yapılmazsa o talebi nazarı İtibara almamağa başladılar; Resmi devlet daireleri için artık ana- nene halini almış olan bu formalite bir iki sene evvel serbestçe alış veriş ettiği bir ticaret milessesesinden, ©s- ki müşterilere karşı da teklif edilin- €e biraz garip, biraz fazla külfetli ve nihayet biraz da haksız görüldü ve görülüyor. Telefon adresini değiştirmek is - teyen, su şube borusu hakkında bir talepte bulunan veya elektrik hak - kında hir müracaati olan müşteriye karşı böyle bir teklif yapmak her ne vasıfta olursa olsun nihayet para ka- xanmak için kurulmuş olan bu miles- sesclerde menfi bir tesir yapabilir. Bu da o müesseseler için bir kâr de- ğildir. Binaenaleyh, senede bir kaç yüz, veya bin müşteriden alınacak pul pa- na tama etmeksizin ticari mahi » yette olan bu ve bunlara benzer, mü- esseselerle onların müşterileri a - rasındaki temasların mubaberele - rin diğer devlet daireleri» ne karşı yapılan taleplerdeki gibi pul, arzuhal, şu ve bu formaliteler'- den istisna edilmesi hakikaten hem halk için, hem o müesseseler için fay dalı ve hususiyle mantıki bir tedbir olacaktır. Frankistlerin Tahliye Ettikleri Bahriyeliler Ispanya dahili harbi esnasında e sir edilmiş olan ve aralarında müte- addit zabit te bulunan 95 Sovyet gö- nüllüsünden mürekkep bir grupun Ispanyadan Istanbula geldiği hak - kında gazetelerde bir haber intişar etmiştir, Tess ujansının Türkiye mümessili, bu haberin bu Sovyet vatandaşları grupunun vaziyetlerine ait olan yan- hş mahiyeti hakkinda aşağidaki tav- zihi vermektedir: “Hakikatte Istanbuldan geçmiş o- lar, 95 Sovyet bahriyelisinden mürek kep grup, 938 sonbuharında General Franko makamları tarafından tutul- muş olan *“ ticaret gemisinin mürettebatıdır. Şim diye kadar esir tutulmuş bulunan bu bahriyeliler, Sovyet hükümetinin 15- rar) üzerine son zamanda serbest bi- rakılmıştır.,, Sovyet bahriyelileri, bir Sovyet va Purile Odesaya gitmişlerdir.
