30 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

| ağ Kurultayda Ilik Gün Seçilen Encümenler Çalışmağa Başladılar (Başı 1 incide) © yük Eçileri olduğu halde bütün di- ger elçiler ve elçilikler erkân: hazır | bulunuyorlardı. R Mülli Şef büyük kongrede © Saat tam 10 da Miili Şef değişmez “başkan İnönü, halkın sürekli alkışla- Ti arasında Büyük Millet Meclisine —İeşriflerinde Meclis önünde baştu © muzika olduğu halde bir askeri kıta ç ihtiram resmi ifa eylemiş ve rnizıka iklâl marşını çalmıştır. Reisicümhur İnönü (refakatinde Büyük Millet Meeliği reisi Abdül halik Renda ve Başvekil Refik Suy- dam olduğu halde doğruca içtima Salonuna girmişlerdir. Girişleri bü- “tün Kurultayın Kordiplomatik loca- “larına kadar sirayet eden sürekli al- kışlari ile ve sevgi tezahüratile kar- şılanan Mülli Şef, delegeler arasında “yer aldıktan sonra, Genel Başkan Vekili doktor Refik Saydam riyaset | kürsüsüne gelerek Kurultay müze- irelerinin açılması için Parti nizam; “namesi mucibince yoklama yapıla- çağını bildirmiş ve yoklama yapıl — miştar. Genel Sekreterin sözleri © Xoklâmay; takiben Reis, sözü, Parti Genel Sekreterine vermiş ve kürsiye gelen doktor Fikri Tuzer Kurultaya iki reis vekili intihap & “dilmesi lâzım geldiğini ve bunun i- “çin de Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Renda ve Parti Meclis Grupu reis vekili Hilmi Uran'ı nam-| zet olarak teklif eylemiş ve bu teklif “ Kurultayın ittifakiyle tasvip olun- muştur. © Cümhurreisimiz kürsüde Oya, Pakihe Öymen, Jdar uzatılması, 6 — Ziraat Bankası ile diğer tica- ret bankalarının kurulması, i — Matay ile Türkiye arasındaki iktisadi mübadeledeki © kayırlarm derhal kaldırılması, 8 — İskenderun limanının vücu- de getirilmesi, Atatürkün kabrini ziyaret Kurultayın bugünkü ilk toplantı- sında aşağıdaki takrir Kurultayın şiddetli ve sürekli alkışları arasında okunmuş ve ittifakla tasvip olun- muştur; Beşinci Büyük Kurultay yüce baş- kanlığına; Partimizin bânisi ve ebedi başka- nı ve Türkiye Cümhuriyetinin mü- essisi olan Atatürkün muvakkat kabrinin Büyük Kurultayımız adına riyaset divanınca seçilecek bir heyet tarafından ziyaret edilmesini ve bir çelenk konarak Partimiz ve Büyük | Kurultayımız adına manevi huzurla» rına sevgi ve tâzimlerimizin ulaştı rılmasını arz ve teklif eyleriz. Parti kurultayı azaları arasından seçilen 20 kişilik bir heyet, yarın Başvekil Dr. Refik Saydamın reisliği altında Atatürkün kabrini ziyaret e- decek ve kabre bir çelenk koyacaktir. Dilek encümeni Kurultayın bugünkü toplantısın- | Ga, Kurultay Encümenlerine âza o- larak aşağıdaki mebus ve deleğeler intihap olunmuşlardır: Şakir Kınacı, Tevfik Arslan, Hüsnü Ya» İman, Şevki Alpagut, GU Refet Bele, Ha- zip Toker, Talât Oray, Asım Bektaş, Sev- ket Erdoğan, Muzaffer Alpar, Nihat Arxat, Tevfik Temelli, İsmet Ekeri Münip Raşit Usumu, AN © kunu irat buyururken, Kurultayın © lek kongreleri yapılmamıştır. Max © fından bize verilen direktifleri Ha- © sıtma ve frahum müendelesi teşkilâ-| © ünün vücüde getirilmesi, Kurultay riyaset divanının yi Su-İ Riza Erten, Hayrullah Özbudun, Dr. Akif retle teşkili üzerine genel bs: vekili doktor Refik Saydam” “ Genel Başkanındır,, diyerek riyaset > kürsüsünü £ terkeylemiş ve Genel “Ba: Milli Şef İnönü Kurultayın - “Yaşa, varol,, sesleri ve şiddetli al- ışlari arasında kürsiye gelmişler- dir. © Milli Şef, “Egemenlik ulusundur.. “ düvizini taşıyan levhadan aşağIY&| Kumcu, “kadar uzanan Parti bayrağının fo- Hesap encümen? “nunu teşkil eylediği muhteşem birl Nami Küçük, G, Sira, Şeref Uluğ, “dekor ortasında bütün bir milletin | Cemal Kovalı, Ahmet Faik Abasıyanık, “kalbine hitabeden ve ona yeni di-| Osman Cudi Gürsey, İbrahim Kemsi Bay. — rektifler, vazifeler tevdi eyliyen vej burs, Mahmut Esat Bozkurt, Ali Zırh, Hü- seyin Tokuç, Hayrullah Ürkün, Ahmet başa enerji ve sevgi dolu mut-| Kontay, Dr. Muhtar Berker, Halil Benli. Dilek Encümeninde Kurultay encümenleri bugün saat 14 te Büyük Millet Meclisinde ken- dilerine tahsis edilen yerlerde topla- narak tevdi edilmiş olan mevzular üzerinde tetkiklerine başlamışlardır. Dilek encümeni, ilk toplantısına başlarken başkanlığa Ismet Eker (Ço rum)u, mazbata muarrirliğine Ali Rıza Erten ve kâtipliğine de Adnan Menderesi seçmiştir. Encümen ilk olarak dileklerin ba- şında gelmekte olan Inönü meydan harbinin geçtiği yerde Milli Şef ve Değişmez Başkan Ismet Inönünün heykellerinin dikilmesi o hakkındaki temenni ile müzakereye başlamış ve | Başvekâlet müsteşarı Vehbi Demirel hükümetin prensip itibarile bu tekli- fe taraftar bulunduğunu bil ve 6sasen bu hususta tetkikatın da ya- pılmakta olduğunu ilâve eylemiştir. Evkaf müdürünün izahatı Bundan sonra tetkikine geçilen ve evkaf umum müdürlüğünü alâkadar eden dilekler üzerinde evkaf umum müdürü Fahrettin, eldeki tahsisatla bir çok cami ve eski eserlerin tamir edildiğine dair izahat vermiştir. E- mekli General Refet Bele, Süleyma- İniye ve Beyazıt camilerinde yapılan İtamirat esnasında bazı hatalara işa. ret etmiş ve Süleymaniye camiinde- ki direklerden birinin tamiri sırasın- da mermer direk yerine granit direk konmuş ve Beyazıt camiindeki pen- cerelerdeki tamiratta horasan yerine beton kullanılmış olduğuna nazarı dikkati celbederek bunların tashihini istemiştir. Osman Günen, Recep Sezgin, Adem Çil- sal, Şemsettin Günaltay, Mehmet Ali Yü- rüker, İsmail Mehmet Uğur, M. Erdem, Sabri Karaçayır, Mehmet Aldemir, İzzet Akosman, Adnan Menderes, Hacim Çalık» lı, Ziya Üçilneü, LA Berkmen, Saip > gösterdiği heyecanlı Lezahürat cid- “den görülecek Die manzara arzedi- — yordu. Bu manzara bilhassa Milli Şefin, Partinin kahraman müeseisi Atatür- © kün, Ebedi Şefin ölmez hatırasını © tariz için Kurultayı beş dakika sü- 'küta davet ettiği anda en yüksek! — derecesini buldu. Bütün Kurultayın, hazırun ve! — Kordiplamatiğin beş dakika ayakta osüküt etmek suretiyle Ebedi Şefe karşı gösterdiği bu ihtiram vakfası “esnasında bütün kalpler Atstürkün sevgisi ile bir defa daha çarptı. . Hatay delegelerinin takrirleri © Cümhuriyet Halk Partisi Beşinci © Büyük Kurultayındaki Hatay dele- geleri tarafından Kurultay başkan- liğına aşağıdaki takrir verilmiştir; © Hatayda C.H. Partisi teşkilâtı ye- “ni vücude getirilmiş ve bu defa an- cak teşkilât kongreleri yapılarak di- mafih, yurtda (Partili arkadaşlarla temaslarımızdan hasıl eylediğimiz intibalar ve Hatay ilyönkurulu tara- © tay namına aşağıda arzedeceğimiz muhtasar dileklerin dahi mütalea 0- — lunmasını arz ve istirham eyleriz: 1 — Hatayda büyük sıtma yuva- > ları teşkil eden Am/k bataklığının — kısa bir zamanda kurutulması. 2 — Hatayda en kısa bir zamanda — 3 — Eti Türkleri arasında türkçe “dilinin kısa bir zamanda yayılması “için Maarif ve Parti vephelerinden —âcil hareketler ve faaliyetlere geçil- mesi, Encümen bu talebi tasvip eylemiş (4 — Antakyada bir memileket| ve evkaf umum müdürü tetkikat yap hastanesi yapılması, tırarak hatayr tashih ettireceğini bil- © $ — Demiryolunun Antakyaya ka dirmiştir. Evkafın Balikesir vilâyetin izi ilddin kb den yılda 300 bin lira irat temin ey- lediği halde bu vilâyete üç yüz ku- Tuş sarfetmemekte bulunduğuna dair ileri sürülmüş bir mütaleaya karşi da evkaf umum müdürü, Balıkesirin imar plânı henüz yapılmadığından burada herhangi bir imar işine giri- şilemediğini işaret eylemiştir. Adliye Vekilinin izahatı Adliyenin dilekleri arasında bulu- nan ve mahkemesiz bulunan keza larda mahkemeler açılmasına ait di- lek etrafında izahat veren Adliye Ve- kili Fethi Okyar, Adliye Vekâletinin bu eksiği tamamlamak azminde bu- Junduğunu ve lâzım gelen tetkikatın yapılmakta olduğunu bildirmiştir. Boşanma davalarınm kolaylaştırr)- ması hakkındaki dilek üzerinde geçen müzakerede söz ulan delegeler, ayri- ık kararlarının dayandığı hükümler rin mükemmeliyetinden bahseylemiş- lerdir, Ayni kanaati izhar eden Ad- liye Vekili Fethi Okyar, boşanmayı kolaylaştırmanın içtimai nizam bakı- mından büyük mahzurlarına nazarı dikkati celbetmiştir. Milli Müdafaa Vekâletini alâkadar eden dileklerden memnu mıntakala- rın işaretlenmesine ait dilek tasvip olunmuştur. Dahiliye Vekilinin izahatı Dahiliye Vekâletine ait dilekler ü- zerinde izahat veren Dahiliye Vekili Faik Oztrak, belediye memurlarının tekaüt haklarmın tanınabilmesi için tetkikatta bulunduğunu, bu husus- ta, sigorta esasının düşünüldüğünü, tekaüt olacak memurlara ve aileleri” ne toptan bir para verilmeyip sigor- $a esasma göre aylık suretile bir te- diye çaresi arandığını bildirmiştir. liye Vekili, fakir belediyelere 15 Badi yeler Bânkasinca tediyatta bulunul- ması kararını aldığını, evlenme barç- larının 261 kuruşa indirilmesi için meclise bir kanun lâyihası tevdi ey- lediğini, taksimatı mülkiyedeki yan- lışlığın düzeltileceğini, memleketin her yerinde jandarma dairelerinin yapılması için bütçeye tahsisat ko - nulduğunu ve bu tahsisat ile noksan- ların tamamlanacağını işaret eden ve- kil, köylerde salmanın sebep olduğu haksızlık ve volsuzli önüne ge- çileceğini bilhassa kaydederek de- miştir kiz “Bu adaletsizliğin önüne geçmek için başvurulan çareleri kimseden saklamıyacağız. Dünyada hiçbir fert yoktur ki, kudreti maliyesinin du- nunda yaşasm. Vekâlet sıkı tedbir - lerle köylerin kalkınacağı kanaatin- de değildir. Şiddetli emirler verilmiş, köylüden kendi mecburi hizmetlerin- de lâzım olanlardan başka salma 8- lınmaması bildirilmiştir. Nizamname ve program encümeninde Encümen öğleden önce kurultay toplantısı akabinde içtima ederek re- isliğine Sıvas mebusu Şemsettin Gü- nalteyi Taportörlüğüne Samsun me- busu Mehmet Ali Yürükeri, kâtipli- ğine de Aydın mebusu Adnan Men- deresi intihap eylemiş ve öğleden sonra parti genel sekreteri ve Erzu- rum mebusu doktor Fikri Tuzerin huzuru ile yaptığı toplantıda nizam- name ve program tadilâtınm müzâ- keresine başlamıştır. Içtimada evvelâ Parti genel sek- reteri doktor Fikri Tüzer, eski ni- zamname ve program üzerinde ya- pılan tadilâta ve yeni projelere dair etraflı bir surette izahat vererek en- cümeni tenvir etmiş ve bu İzahatı kâ- fi görülmüştür. Nizamnamenin tetkikile işe başlı- yan encümen, yalnız değişen madde- lerin değil, yeni baştan bütün mad- delerin tetkik ve müzakeresine ka- rar vermiş ve akşam geç vakit, saat 20 de nizamname üzerindeki tetkika- tını bitirebilmiştir. Encümen, kendi- sine tevdi edilen ve evvelce matbu- atta hulâsa olarak neşredilen yeni proje esasları üzerinde çok mühim bir değişiklik yapmamıştır. Nizamname ve program encümeni yarm saat 10 da toplanarak program projesi üzerinde müzakerelerine baş- Tıyacaktır. Bir (Başı Ta demokrasisine yeni bir tekâmülün ifadesiydi. Bu tecrübe muvaffakıyet- le netice verdi ve yine cümhurrelsi- mizin buyurdukları gibi: “ Geçirdiğimiz tecrübeler Türk milletini, iftihar oluna- cak bir siyasi olgunlukla, mil- letler ailesinin temiz ideali, sağlam karakterli bir uzvu 0 larak tebarüz ettirmiştir” Milli Şefimiz, cümhuriyet rejimi- ül yolunda yürümekte ğini tebşir ediyor ve: “Mebus seçiminde olduğu gibi, Parti intihaplarında ve © belediye İntihaplarında, yer yer ansiın ye- ni intihaplar yaparak teşkilâtımız. üzerinde halkın muhabbet ve iti- madını daima yoklamak ve kuv- vetlendirmek kararındayız.” Bu- yuruyorlar, Cümhurreisimizin gerek Üniver - sitede, gerek dün Parti Kurultayın - da irat buyurdukları nutuklarında, ısrarla durdukları ikinci nokta, milli mürakabenin 'ehemniyetidir. İsmet İnönüne göre; “İyi bir halk idaresinin siyasi i- darede ana prensiplerinden biri, Bü- yük Millet Meclisinin © faaliyetinde hakiki bir milli mürakabenin şüphe! götürmez bir tarzda bulunması ile hulâsa edilebilir.” Bu maksadı temin için Mili Şef yeni bir tecrübeye girişiyorlar. Mik let Meclisi içinde 21 kişilik müstakil bir grup vücude getiriyorlar. Bu grup, yine Halk Partisinin içinden çıkacaktır. Yine Halk Partisinin baş- kanlığına bağlı bulunacaktır ve fa - kat bu grupun, “İcra mevkiinde olan millet vekilleri ekseriyetine ve hü -| kümetine esaslı bir yardım temin e - derken, büyük milletimize de kendi işleri için yeni bir teminat hazırlaya cağına” şüphe yoktur. Bu grup meelis içinde mürakabe ve kontrolün şuurlu ve çalışkan bir organı olacaktır. Bu bakımdan bu Weni tanriihada Barlâmanta . Katrati mizda yeni bir tekâmül ifade etm. #edir ve siyasi hayatımızda yeni bir inkişafın başlangıcıdır. * ümhurrelsimizin dünkü nutuk- larında bilhassa bütün mille- tin dikkatle üzerinde duracağı nok- talardan biri de harici (o siyasetimiz hakkındaki beyanatlarıdır. İsmet İnönünü dinlerken, sanki Amerikan cümhuürreisi “Roosevelti dinliyorsunuz, Cümhurreisimiz dün- yayı saran huzursuzluktan, büyük Amerikan milletinin şefi kadar muz- tariptir, ve onun gibi insanlığın bu badireden kurtulması için milletler arasında emniyetin avdet. jetmğsini temenni etmektedir. ği “Bu bahtiyar neticeye varabilmek için her şeyden mühim olan bir a- na prensibin bütün viedanlarında sarsilmaz © olarak yerleşmesi lâzımdır. O da nüfusu çok milletler gibi, nüfusu az mil - letlerin de müstakil ve milli bir hayata müstahak olduklarının sa- mimi olarak kabul edilmesidir. İn- san cemiyetlerinin, büyükleri ta rafından yutulması mukadder ol- 30-5.939 ar Serim SP OR Ana Prensipleri Galatasaray - Beşiktaş Maçı Tekrarlanamaz mı Milli kümenin başlangıcında, Ga- latasarayın sahaya çıkmaması yüzün den Beşiktaş tarafından seremoni ile kazanılmış bir maç vardır. O maçtan sonra iki klüp idareci- leri ve taraftarları arasında gaze! lere intikal oden uzunca bir münaka- şa da olmuştu. Beşiktaşlılar sereme - nİ ile kazanılmış bir maçın temin e- deceği puvanlara teşne olmadıkları - nı, Galatasaray arzu ettiği takdirde maçı tekrara hazır (o bulundukların yazdılardı. Pazar günkü maçtan evvel sere - menili oyunun tekrarını istemek pek yerinde bir teklif olmazdı. Çünkü Be- taşın Milli küme şampiyonasında ki puvan: üstünde o maçın tekrarı mühim bir tesir yapabilirdir. Halbu ki pazar günkü oyundan Sonra vezi- yet değişmiştir. Beşiktaş bu maçı ka- ibul ederse, hem hasılat bakımından hem de pazar günkü mağlübiyetin revanşını oynamak bakımından ka - İzançlı olabilir. Haber aldığımıza göre Genel mer- kezden gelen bir tezkerede; iki taraf mutabık kaldığı takdirde oyunu tekrarında bir mahzur olmadığı ya zalı imiş. Vaziyet bu merkezde ise maçın tekrarında idari bakımdan da bir mahzur kalmamış demektir. Burada son sözü Beşiktaş söyliye bilir, Demirsporun Bükreş Seyahati Milli Kümenin başında gitmekte olan Ankaranın Demirsporu gelecek Bunun Için Her Şey Müsaittir. miriporun Arikaragücünden bir kaç oyuncu ile takviye edileceği de söy” lenmektedir. Güneş Klübü Binası İstanbul bölgesi bugünlerde bü tün muamelesi ikmal edilmiş olan eski Güneş klübü binasma taşınacak” tır. Bina mobilyesi ile berâber satın almıştır. Burada büyük bir teşkilât kurulacaktır. Bir hazirandan itiba * ven Beden Terbiyesi yeni kadrosu 1l8 işe başlayacaktır. Bu arada sicil işle riyle beraber bir de teknik büro ku rulacaktır. İşlerin bir intizam dahilinde yü * rümesi için her türlü tedbirler alma" caktır. Fethi Başaran İstanbul böl * gesinin kadrosunu hazırlamaktadır. Hüsamettinin Bir Dileği Klübünün 31 inci Yılında | Oynamak İstiyor Fenerbahçe birinci takım kalecisi ve milli futboleülerimizden Hüsamet | tinin Futbol Federasyonunca bun * | dan evvelki maçlardaki asabi hare ketlerinden dolayı bir ay müddetle | boykot cezasiyle tecziye edildiği ms lümdur. Bu ceza kararından “dolayi | teessür içinde bulunan Hüsamettinin | Genel Direktörlüğe müracaatle bir dilekte bulunacağını haber aldik! 20 senelik bir spor hayatında defasi” | le milli formamızı o muvaffakıyetie | müdafaa eden bu futboleü, klübü * İnün 31 inci yılının arefesinde veri * len bu cezadan çok müteessirdir. İ ki #aziletten ve kaka konuşuyor. Sadece, kendimiz” milletlerin duğu nazariyesini, hiç bir yer için kabul etmiyoruz.” İşte Türkiye harici siyasetinin 9- na akidesi budur. Ve bizi müşterek emniyet cephesine sevkeden saikler- den biri de bu olmuştur. Dünya he - igemonyası kurmak, küçük milletleri yer yüzünden kaldırmak isteyen, ve bu programlari içine . Türkiyeyi de sokan yabancı devletler & karşısında “Türkiyenin müşterek emniyet cep - hesine girmesi kadar tabil bir şey 0 lamazdı. Türkiye bi komşulariy- le ancak sulh ye emniyet prensibine sadık olarak muahedeler akdetmiştir. Bu havayı bozan veya bozmak iste yenlere karşı kendisini müdafaa lü- zumunu duyması en tabit hakkıdır. Onun için de yalnız müşterek emni- yet cephesine girmekle kalmıyarak. memleketin müdafaa kudretine de her zamandarı ziyade ehemmiyet ver mek lüzumunu hissetmiştir. Hulâsa İsmet İnönü, dünkü nu - tuklarında memleketin iç ve diş si - yasetindeki prensiplerini gayet açık. gayet vâzıh olarak koymuştur ve bu prensipleri koyarken, hiç şüphesiz ki milletin en samimi his ve arzularma tercüman olmuştur, Kendisi klübünün 31 inci yılınd£ ilk defa memleketimize gelecek in - Gün in ürik, kğ isen müracaatla bu mutlu günden dahi j rum edilmemâsini Tidâ edecektir. BU ikinei haftasında Bükreşe bir seyahat MAS ke Aaa — efkârsmmu- rsporun seyanatın» büyük bir ehemmiyet vermektedir. Bu seyahat Fenerbahçelilerin An - kara deplasmanı haftasına isabet et-|dileğinin Genel Direktörlükçe büs ” mektedir. Fenerbahçenin (o Ankara|nü telâkki edileceğinden (o şüphemif maçları tehir edileceğine göre De - yoktur. Milli Şef Konuşurken (Başı 1 incide) den, fakat beşeriyetin emniyelini, selâmetini, milli istiklâlle” rini öz edinip konusuyor. Yulardanberi, kuru yaygaralarla, tasallutlarla ika edile- meyen blöften tehditlerle rahatsız olan insanlık dünyası, in sanlığın ve Türkün bu büyük evlâdım dinlemekle duyduğu ferahı ve emniyeti hiç bir zaman bu kadar derinden duyma muşlır, u sesi dinleyiniz: Kendi refah ve istiklâli ve beşerin re fahve hürriyeti uğrunda silâhının kabzasına el atıp konuşan 0 ses, Türkün sesidir, Bu silâh ancak Türkün kom şularının ve sulheü beşerin haklarına en ufak bir tecavüz anında kınından sıyrılmağa hazır gözüküyor. Bu kılıç, sulhü ve emniyeti veren kılıçtır. Bu kılıç, hakkın, yâni Türkün kılıcıdır, , Biz çok le inizi Fakat, konuşmak günü geldi mi, işte böyle konuşuruz. Milli Şefin konuştuğu gibi konuşuruz. Biz, silâhımızın kabzasına el attık mı, harp için, haksızlık için değil, zorbalığın kafasını koparmak için el atarız. inleyiniz: O ses, “Vatanın, umumi sulhün ve masum in sanlığın açık bekçisiyiz” diyor, Dnatlarımız, komşularımız ve bilhassa Balkanlı silâh ar“ kadaşlarımız müsterih olsnlar ; Hepsine ayrı ayrı ve tek tal tada söz veriyoruz: Bir tek kıllarının ucuna halel getirtmiy€" ceğiz, : B. Markovic, Sava kıytlarında rahat ve emin uyusun. Times kıyılarında, Sein kıydarında, Volga kıydarında Vistül kıydarında ve Meriç kıyılarında rahat ve emin uy yanlar gibi uyusun. Sulh dünyasına hitap eden bu sesin manasında bir zerr€ kapalı ve gizli şey yoktur. Açıktır, sarihtir, erkektir. Müşt€ rek sulh, ya müşterek bir anlaşma ile tcessiis edecek, yahu: kabzasına el atılmış olan bu kılıcın namlusu altında dize 9€“ Jecek. Şad ol Atatürk. Arkada bıraktığın milletin, Milli Şefinin kumandası a tında açtığın izi and ediyor. si i