30 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Neşe ve Hayat Yazan: M, Turhan TAN Kw Halkevinin kış ve ilk - bahar ayları için o tertip et - tiği konferanslar serisi Ordinaryüs Porfesör Kemal Cenabın neşe ve ha- yat mevzuu üzerine yaptığı müsaha- be ile hitama er Asiz Üstadın yalnız ismi bir çok kimsenin Halkeyine koşmasını temi ne kâfi iken musahabenin pek bakir! ve ayni zamanda kıvrak bip mevaua| istinat etmesi bayan ve bay mühim bir kitlenin konferans salonunda top lanmasına sebep olmuştu. Ben de o) kalabalık arasında bulundum, saygı! değer âlimi dikkatle ve lezzetle din- ledim. Neşe, şiiphe yok ki, hayatm en tatlı rengidi gun bir yüz gibi rikkat © uyandırır. Xine neşe, ruhun tebessümüdür, Şen insanların dudaklarında ruhun gü - lümsediği sezilir: Asık suratlı adam- Jarda münkabız bir ruhun ağladığı duyulduğu gibil.. Neşe, dimağın ni - de işlediğini müjdeler. Gü- lemiyen bir adamın dimağı mutla - ka avaredir, Neşe bir göncedin En- #İn ve mamur bir bahçeden nişan verir, Neşe, bir nağmedir: Binbir te- rane vaat eder, Neşe ile dert birleşe- mez, Çünkü neşe sıhhatten, sıhhat kuvvetten doğar, Dert ise maddi ve manevi mahafetin kudretsizliğin mah sulüdür. Neşeyi, ayak üstü tarif etmek is tesek, zannederim ki, bu yazdıkları. ma benzer sözler sıralarız, Fakat ts tat Kemal Cenap, hiç te böyle konuş. madı, Kelime oyun medi, neşeyi İlmin letti, Öbür dinleyicilerin ne düşün « düklerini bilmiyorum ama ben üste dı dinlerken kelimelerin de fizyolo- jik kıymetleri ve hattâ vazifeleri ol. duğuna İnandım, iman hasıl ettim, Çünkü, Bay Kemal Cenap, neşeyi ta» rif ve tahlil sırasında o kadar şatir kelimeler seçiyor ve onlardan öyle sen cümleler yanıyordu ki meye demi- len ruhi haleti-kendi hesabıma-kar- şımda tecessiim etmiş görüyor ve © haletin kulak yolu ile, gerçekten re- van bir öslübla ruha aktığını sezi - yordum. Üstat, mevzu ile ifade arasmda böyle şen bir ahenk tesis ettikten son ra neşenin fizyoloji bakımından ma- hiyetini anlattı, ha: Neşesiz bir ömlür, sol- in neşedem al- dığı feyizleri hatırlattı ve neşesiz ö- mürlere mukadder olan karanlık da» kikaları, karanlık âkihetleri izah et- ti, İnkat neşesizliğe taallük eden söz- Terini bile şen kelimelerden seçmeyi unutmadı. Konferans salonunu terkederken bütün dinleyicilerin yüzü ve gözlü gü. Yüyordu. Çünkü üstat neşeyi yı tarif etmekle kalmamış, hepimizin idrakine neşe telkin etmek meh: nl de göstermişti. Aradan hayli bir za man geçtiği halde bile ben, neşenin neşeli bir ifade ile tahlilinden aldı - Zım neşeyi muhafaza ediyorum, Fakat üzüldüğüm bir nokta var; Bünlar, bu güzel müsahabeler niçin kitap haline konulmaz. Ve yurdun her tarafına dağıtılma: Halkevle rTimiz kendi muhltlerine sundukları bu bilgileri, bu neşeleri tamim etmek earelerini de düşünmelidir. . Tıp Faköltesinden Mehmet Mithat Im- #aslle mektup gönderen okuyucuyaz Halk kelimesini eski şairler bazan ham, il ve gerl insan mânasına kullanırlar. dı Halkın suyunea gitmeği bilmez tabiatim Ben hak yolunda hep cereyan etmek İster Beytinde olduğu gibi, Bugün bak ile Malk missvidir ve hak halkın elindedir. MTT Beyazıttaki Dükkânlar Beyazıtta İnkılâp kütüphanesinin önündeki dükkânlara ait istimlâk mü amelesi kararı dün belediye daimi encümenince verlimiştir. Haziran 15 l ten sonra buradaki dükkânların yik- tırılmasına başlanacaktır. Bursa İmar Plânı Şehrimizde bulunmakta olan Bur- sa belediye Teİsi Neşet, dün beledi- yeye giderek şehir mütehasınsı Prost ve belediye imar müdürü Hüsnü ile görüşmüştür. Bursa imar plânımın da Prost tarâfından yapılması karar- laştırılmıştır. Çift Tedrisat) Gelecek Yıl Kaldırılıyor Maarif Müfettişleri Bir İçtima Yapıyorlar Ders senesinin sonu münasebetile Maarif Vekâleti umumi müfettişleri orta tedrisat müesşeşelerindeki tef- tişlerini ikmal ederek yaporlarını ve- kâlete vermişlerdir. Vekâlet bu ted- TİS senesi içindeki randıman miktarı- | ni tesbit ettirmek için müfettişleri Ankârada bir toplantıya davet et- miştir. Tik içtima yarın vekâlet bina- sında yapılacaktır. Bu münasebetle şehrimizde bulunan vekâleş müfettiş- lerinden Halil Vedat, Necmettin Bo- ra, Ekrem, * Refik, Besim ve diğer müfettişler bugünkü trenle Ankara- ya hareket edeceklerdir. Diğer mü- fettişler de bulundukları mıntakalar. dan hareketle yarın Ankarada bulu» nacaklardır, Müfettişler toplantısının vereceği neticeye göre önümüzdeki ders senesi orta tedrisat müfredat programlari üzerinde tetkikat yapı lacaktır. Haber aldığımıza göre, Vekâlet mü dettişlerinin hemen hepsi, binasızlık yüzünden bazı muıntakalarda yapık makta olan çift tedrisat usulünden şikâyet etmişler ve bu usul yüzünden müfredat programlarının aynen tat bikine imkân kalmadığımı ileri sür- müşlerdir. e Vekâletin önümüzdeki ders senesi zarfinda bu mahzuru ta- mamile bertaraf edeceği, alâkadarlar tarafından temin edilmektedir. eke Tafsilâtt Plânları Şehir mütöhğüsisi Prost; Nüfta Ve- | plânma ait bazı kısımların tafsilât plânlarını hazırlamıya başlamıştır. Mütehassis, bu arada Usküdar ve Ka- dıköy-gihetleri plâplarile yolların iş- tikametlerine ait plânlar üzerinde de çalışmaktadır. N Plânm heyeti üumumiyesi tasdikten geldikten sonra imar mütehassıs bir de, plânimi tatbikatına aft olmak üze-| Te, program hazırlıyacaktır. Bu pro-| gramla hangi işlerin daha evvel ya- pılacağı tesbit edilecektir. Garsonların Yüzde Onu aşka Bahşiş İstenmiyecek Gazino, lokanta, bar ve sair eğlen- ce yerlerinde garson parası adıyla &- lunmakta olan yüzde onlarin tamami» le garsonlara terkedilmesi kararlaştı- rılmış ve bu müesseseler tarafından da kabul edilmiştir. Bu anlaşma hne- ticesi olarak yüzde on gürson hakkı alan müesseseler, dükkânlarına yüz- de onun garsona verilmesi ve başka bir bahşiş verilmemesi hakkında bi- rer levha asacaklardır. Ayrica bu müesseselerde tatbik edilmekte olan tarifelerin yüzde on nisbetinde bir tenzilâta tâbi tutulması esası üzerin de de tetkikler yapılmaktadır. SUAL S — İktisadi hayatımızda son zamanlarda çok kullanılan tâbir - lerden biri de prim, takas, takascı gibi sözlerdir. Bunların manaları. mı izah eder misiniz? C — Türk ihtaç mallatının kıy- meti, dünya piyasalarından yük- sektir, Almanlar, ihraç mallarımie zı kendilerine inhiraf ettirmek i- çin dünya piyasasma nazaran yük- sek fiyatlar vererek bizden mal a- ıyorlar, Buradan yaptıkları ziya: m, bize sattıkları malların fiyatı. na zam etmek şuretile çıkarıyor” lar. Diğer memleketler, Almanlar gibi böyle bütün malların fiyatını RK Danunçiyo'nun Toy Çömezlerine Şimdilik | Biye İtalyadan gelen bir va- | tandaşımızla görüştük. Ora da Uzun müddet kalmış olan vas tandaşımızdan, İtalyanların - ww mumiyetle - memleke hak- kındaki hakiki düşüncelerini ve duygularını öğrenmek istedik. Va- tandaşımız, önümüze, içinde şü satırların yazılı bulunduğu bir kür Zu uzattı; Alunziamo la moss Vin, Prenteremo la Tuekis M se le kasa vanobbene Andiamo im Atene Andiamo per Atina Per passre vita Fina Prendiamo la Pireo An ke tutermare Bzeoi” İÜ Vatandaşımız, parmağiyle göz geadirdiğimiz bu satırları gösetee rereki “— Bu, dedi, bugün, İtalyanın bütün ilkmekteplerinde okunan milli bir şarkıdır. İtalyan çocuk» ları, sabah derse girerken, aksam mektepien çıkarken, yani günün, iki, hattâ üç öğünü bu şarkıyı o- kurlar, Eğer bu şarkıyı türkçeye iniz ) ... Reisliği Teşkilâtı Kanun Meriyette Limanlar Umum müdürlüğü teşki- lâtt kanündnun 10 uncu maddesin- deki sarahata göre, bu kanunun neş- İri tarihinden itibaren tatbik mevkii- e konulacak olan yeni limanlar teş kilâtı haklunda henüz kati bir malü- mat alınamamaktadır. Altı mintaka» da teşkil edilecek olan deniz liman teşkilâtlarıntn Trabzon, Samsun, Zon guldak, Istanbul, Izmir ve Mersin li. manları olduğu evveleo Yazılmıştı, Bu limanlarda elyevm mevcut teşek; küller kadroları Istanbul Deniz tica» vet müdürlüğü kadrosu gibi genişleti» leçektir, Her mımtaka merkez llman riyase- ti doğrudan doğruya Vekâletle muha- bere edecektir. 80 lira maaşlı Istanbul deniz liman teşkilâtı reisliğine eski Istanbul tiça- ret müdür muavini Refik, reis mua- vinliğine bugün Istanbul liman reisi bulunan Hayrettin, Liman kantro- Törlüğüne Bandirma Jiman resi Züh- tü, idare şefliğine Şevket, muhabere şefliğine de Selâminin * tayin edile- eekleri söylenmektedir. tercüme ettirirseniz, sualinizin ce- vabını da bulmuş olursunuz! Tercüntesi yapılınca, hayret ve teesülle öğrendik ki, İtalyan mek teplerinde günde üç defa okunan milli şarkının türkçesi şudur “Yolumuzu üzatiyoruz; Türkiyeyi Bir, İder iyi giderse, Atinaya varacağız" Atinaya gidiyoruz bir eğlenmeye, Pireyi alacağız Akinaya gidiyoruz biz eğlenmeye Okurken, gözlerimizin önüne, gelik bakışlı, çelik yürekli, çelik bazulu, ve çelik kamalı bir Aydın zeybeğinin, veya ateş hakışlı, ateş yürekli, dağ kadar heybetli, dağ kadar vakur bir Karadeniz uşağı» min kucağında şarkı söyliyen şi mark bir İtalyan yavrumu geli. yor; Gözlerimizin önüne gelen bu manzara, semboliktir, Bu dev yapılı Efe milletin, ço- luk çocuk şarkılarına pala biyiği nı burarak gülümsiyeceği muhak» kaktır, Hiç şüphemiz yok ki, İnce ve körpe sesleriyle bu şarkıyı oku dir Ege, Heyeti Geldi Dün şehrimize Sofyadan tanınmış Bulgar ediplerinden müteşekkil bir heyet gelmiştir. Bunlardan Angel Ka ralingski, harpten sonra en büyük Bulgar beletristlerinden olup 6 kitap müellifidir, Kitaplarının yarısı ço- cuk hikâyelerine aittir. Kendisi Bulgar Populârna benka- İleri birliği organı olan “Köperativna Prosveta,, mecmuasının da başmu- karriridir. Ayni “Pen « Klub” ünün kâtibi umumisidir. Ka- zamanda Bulgar ralingskinin kitap ve hikâyeleri fransızcaya, 'ingilizceye, . sırpça, rO- mence ve Yunancaya tercüme edil- mişlerdir. Eski mebuslardan olan Trifon Ku- nev Şale ve gazete muharriri olup si- yasi simalardandır. Birkaç şiir kita- bı yazmış, lirik edebiyatçılardandır. Georgi Konstantinov, o bugünkü genç Bulgar edebiyat münakkitlerin- den olup Bulgar Muallimler biri nin organı olan “Prosveta,, mecmu- &sının tahrir müdürüdür, Bulgar ediplerinin Türkiyeye seya- | hatlerinden maksat, her iki memle- Tavsiyemiz Şudur: “Vaktiyle Bunak Üstadınıza Verilen Cevapları Tekrar Dikkat ve Ibretle Okuyunuz. ,, yan masum İtalyan yavruları, “Türkiye, yi, mahalle bakkalın. da satılan sütlü çikolatanın mar kası sanıyorlar, Biçare çocuklar, böyle bilmeseler, ceviz kadar yum- ruklurunı sıkarak “— Onu alacağız!, Demeğe ce- saret edemezler, O mısraları yazan İtalyan şar- kıcılarına gelince, onlar bize, Da- nunçiye'yu hatırlatıyorlar, O ihti. yar İtalyan şalri de, bunayacağı günlerde yazdığı komik şarkılar da ““— Anadolu. Anadolu... Diye sayıklamıştı, O sıralarda, Türk münevverleri de, ona, müstahak olduğu cevap- | ları vermişlerdi. İ Beşinci sayfada, o zaman Da nunçiyo'ya verilen masum cevap lardan birisini bulacaksınız. Danunçiyo'nun toy çömezlerine, vaktiyle bunak Ustatlarına verilen cevabı dikkatle ve ibretle okuma: larını tavsiye ederiz, Yeni Liman | Bulgar | Damiryalu : İhtilâfı İçin İlk Toplantı Komisyon İşe Başladı Kütahya - Balıkesir hattı inşaatı meşelesinden dolayı hükümetimizle, İ hattın inşaafım deruhte etmiş olan Yülyüz Berker şirketi arasında ta-| haddüs etmiş olan ihtilâfı halletmek üzere iki taraf murahhas" ve hakem- leri dünden itibaren vilyette, kendi. lerine tahsis edilen salonlarda top lanayak müzakereye başlamışlardır. Hükümet namma bu müzgkerata eski Adliye vekili Yusuf Kemal ile Maliye Vekâleti hukuk müşaviri iş- tirak etmektedir. Ikl tarafın tayin ettiği ikişer har kemden başka Yunanistanın Paris se- firi Politis te müşterek hakem olarak ! seçilmiştir. Müzaköreta dün öğleden sonra başlamıştır, İlmi e ei idi ket arasında kültürel münasebatı ve İ yakınlaşmayı arttırmaktır. Memleke- timizde on gün kadar kalatak mat- baaları gezecekler ve Türk meşlek- daşlarile tanışarak Türk maarifile a- lâkadar olacaklardır. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ kontrol edebilecek teşkilâta sahip olmadıklarından, ferdi işler yapıl. mak lâzım gelmektedir. Binâenaleyh ber Türk ihracat çısı, malin: Almanyadan başka ye- re satabilmek için, kendi malının, dünya piyasasile Türkiye fiyatı a- rasındaki farkı, prim şeklinde tah- sil eder. Yani, meselâ, Türkiyede 6 kuruş fiyatı olan buğday. mese» lâ İngilterede 4 kuruş ettiğinden, Türk ihracatçısı buğdayı İnigilte- reye 4 kuruşa satabilmek için 4 kuruşun yüzde 50 nisbetini teşkil eden 2 kuruşu prim şeklinde tah- sil etmelidir. Bu primi kim verir? Klirine hesaplarında vâki tera- küm (blokaj) dolayısile kliving yo- luyla İş için imkânları kalmadık- ça takas yoluyla itbalât yapmak mecburiyeti hasıl olmuştur. Yani mukavelelerin teşbit ettiği yüzde nisbetleri dairesinde ihracat mu- kabili ithalât yapmak zarureti or- taya çıkmıştır. (Meselâ, Ingiltere- ye 100 liralık ihracat yapıldığı tak» dirde bu memleketten 60 liralık it- halât vâki olabilir.) Bu suretle İngiltereden veya di ğer memleketlerden mal ithal e- decek olan 'Türk ihracatçıları ken- CEVAP dilerine bu ithal hakkını temin e decek olan Türk ihracatını ararlar ve ihracatçının ihtiyaci olen ve daha yukarda izah edilen primi ig- diyeye âmade bulunurlar. İşte ihracatçılar İle ithalâtçıları buluşturan ve bu işin yapılmasını temin eden mutavassıt (tâkasçı)dır. Fakat görüldüğü gibi takasçı pri- mi cebine atmaz. O primi ithalâtçı, ihtacatçı temin eder ve binnetice ithalât malımın kıymeti de o prim nisbetinde pahalılaşır. Takâscı an- cak mutavassış komisyonunu (96 1, ilâ 1,5) kazanır. | İl makta olan tetkikler ikmal edili || iadesi ile beraber fevkalâde ta ere gaya balanaçaktr Mütekait Maaşları Arttırılacak —— — | Bunun İçin Bir Kanuf Lâyihası Hazırlandı Alman malümata göre, eski teki” kanunu İle tekaüt edilerek az almakta olan tekaütlerin terfihi Büyük Millet Meclisine verilec8 lan kanun lâyihası üzerinde tir. Hükümetçe tekaütlerin terfihi ” İl çin mali imkânlar da hazırlanmış duğundan yeni kanun tâyihası ik satta Büyük Millet Meclisine v cektir, Yapılan tetkikata nazaran b nun hükümlerine göre maaş ala bin askeri ve 38 bin mülki tekalit ve yetimleri vardır ki, bu kanun y | | sini alâkadar etmektedir. Hükümetçe tasavvur edilen t#Ü) şekli, askeri tekaütlere, evvelce Mf” dilerinden kesilen yüzde yirmili”) his sivil tekel, larına bir misli zam, de yalnız fevkalâde tahsisutlarına misli zam yapılmasıdır. Bu şeklin tatbiki halinde hazine” yılda 4 milyon liralık bir fedakifi” yapması lâzım gelmektedir. Eğer P” na maddeten imkân görüleme49€ dilik yalnız yüzde elli zam yapi sı düşünülmektedir. Kanun lâyihasının, meclisin şafi, tiline girmeden evvel müzakere intaç edileceği tahmin olunmak” Üş Aylıklar Veriliyor Defiordaık dal ve yam ar rına alt hazırlıkları ikmal et yi vi | Cumartesinden itibaren' bi Hibaren teyzjit şembe gününden pacaktır. GÜMRÜKLERDE : Yeni Vekilin Tamimi Gümrük ve Iphisarlap Vekili İÜ Karadeniz, Vekâlete mensup devi gönderdiği bir tamimle vazifeye Pİ ladığını, bütün memurlardan böl kolaylık gösterilmesini istediğini E, dirmiş ve memurlarına muvafis” yetler temenni etmiştir. © Bir Askeri Heyetimiz Yakında İngilterey? Hareket Edecek İngilterede yapılacak askeri nevralara Türkiyeden de bir hf gitmesi için davet yapıldığı bilğ mektedir. Alınan haberlere göl yetimiz üçüncü ordu müfettişi or” neral Kâzım Orbayın riymsetindi larak yakında Landraya hareket cektir, Örgeneral ile heyetimizin bafl” lerde Londraye hareket etmek Ankaredan şehrimize gelmesi Pİ tenmektedir. g # 30 Mayıs 1939 $s AL Sini ay. Güm Arabi: 1358 Rebtülaher: 1 Güneş: 432 — Öğle: İkindi. 18.10 — Akşmm: Yatay 24,20 — İsi Hava Vaziyeti kar bölgelerde umur mevrii yağışı geçmiş, rüzgârlar niz kıyılarında, Trakya ve Kora: TA İerinde garbi istikametten, diğer vw lerde umumiyetle cenubi istikarei” arta kuvvette esmiştir Dün İstanbulda hava çak bull “e miş, rüzgâr şarktan 2 » 4 mekre MÜT müştir, Saat 14 te hava tazyik: 10İz. gi baridi. Sühunet en yüksek 238 v9 e sük 120 sentierat kaydediimistir.