30 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 40.5.99 780 Mayıs 19397 TA | ABONE BEDELİ | İ ç2 Türkiye Bönebi Vo &r. 1 Sene 2800 Kr. M0 »” say 1800 — 3 Ay .. * “ww ” 1Ay ww ” Milletlerarası posta ittihadına “ihuyan memleketler için abone bedeli müddet sırssiyle 10, 16, 9, 35 liradır. Abone bedeli pesindir. Adres değiştirmek 25 kuruştur, | Cevep pul ilâveni b ... GÜNÜN MESELELERİ | Gençlerimizi Hangi Memleketlere Gönderebiliriz ? Unyada ilim, felsefe ve edebi: k yat tahsil edebileceğiniz bir iki memleket kalmıştır. Bazı mem- leketler bütün mekteplerini takip *ttikleri ideolojilerin birer uşağı ha- line getirmişlerdir. Oralarda İlim, fen, edebiyat ve sanat ancak bu ide- “lojiye hizmet eden hirer vasıta ha- line gelmiştir. Binaenaleyh buralar- da bütün tahsil, bu gayeye göre or- Zanize edilmiştir. Üniversite hizim çin mektuplara 10 kuruşluk | umdır, bildiğimiz akademik hilgilerin oku-| tulduğu hir müessese olmaktan ve miştir, Hattâ bu memleketlerde ideoloji | lerine uymıyan kitap bile bulmak mümkün değildir. Her şey ideoloji! içindir. Binaenaleyh kitaplar da an- sak, bu ideolojiye hizmet için meşre- dilir, Şu halde bu memeleketlerde tah» #ilini tamamlıyacak çocuklarımız ne öğrenebilirler? İlim, fen, edebiyat VE sanat değil, o memleketin ideslo- disini, Türkiye hariçlen ithal edilecek ideolojilere düşmandır. Biz halit malı ideoloji istemiyoruz. Kafaları bu memleketlerin ideolojileriylç do- lu gençler mümleketlerisi: döndük- hi Mam Yen, Giebiyal VE sanat değil, okudukları memleketlerin © bozuk ideolojisini, Binaenaleyh çocuklarımızı Avru Pâya tahsile gönderirken, bu nokta- YI gözönünde bulundurmağa meecbu- vaz, Hüseyin Cahit Yalçın, geçen gün Yazdığı bir makalede şu hükme vas Myordu; “İlim eihenşümul bir hakikat, Objektif bir disiplin şeklinden çi- karak sarf “Şimali, ve “Alman, Olursa bu ilimden ecnebi milletle- Tin ve bilhassa biz Türk'lerin ne İstilade edeceğimizi düşünmeğe hakkımız yok mudur? Almanya Üniversitelerine ve Alman yüksek mekteplerine yollıyacağımız Türk Gençleri Almanyadan ne gibi ka- mâatlerle, ne gibi imünlarla düne- Sekler? Objektif ve gayrişahsi ilim sahasında kanaat ve iman sözleri- ne yer olmadığı söylenirse, bu iti- Yazın Almanya haklırida bir kıy« meti o olamıyacağını düşünmek mecburiyetindeyiz. Çünkü Alman- lar ilmin objektifliğini kendileri kabul etmiyorlar ve şimdiye kadar anladığımız taradaki ilmi bir Ya: udi zehiri telâkki ederek tekme Viyorlar., e Prosta Neye Plân Yaptırdık? pi btanbulu e güzelleştirmek istiyor "uz. Bu güzelleştirmeyi ve imazı bir Plân dahilinde yapabilmek için Av- Tübadan mütehassıs getiriyoruz, Be kdiyenin fakir bütçesinden bip şek Baralar sarfederek, plüclur yı Yorüz. Fakat tatbikata geçild Man bu plâna aykırı hareketlere ce- VAZ veriyoruz, Size bir iki misal a rastun yaptığı plâna göre, Şişha- 29 karakolunda Halice bakan köşede P Park yapılması lâzım, oraya ir maliye tahakkuk şubesi binası Yahtırmağa teşebbüs ediyoruz. Prostun plâna göre, Eminönün- ag, Beyazıda geniş bir cadde açıla yiktr. Evkaf idaresi yehir plân Üsnmeksizin bu yal üzerinde mus Bzam bir bina yapmağa hazırlanı- Yor, S Prost, Beşiktaştan Ortaköye gilen | Milli Şefimiz, Değişmez Genel al İrmlal son teş Partimiz ve ideolojimiz B ugün Beşinci Büyük Ku rultayı toplanmış bulu- nan Cümhuriyet Halk Parti- si, Kurultayın vereceği ye - ni kararlarla yeni bir tekâmül devresine girmek üzere bulu- nuyor, Bunun hakiki mahi- yetini ve şümul derecesini. Lanara eslıçmalam hit tikten sonra anlayacağız. akat partimizin şan ve şe F ref dolu kısa tarihini bir en sihnimizden geçirecek olursak, be- şinci kurultayın açacağı bu yeni devrenin de eski kongreleri takip eden yıllar gibi, memleket için ye- ni yeni ilerleyiş hamlelerile dolu olacağını şimdiden söyliyebiliriz. edisinden yetmişine kadar bütün Türk milletini bağ- rina tepliyan Cümhuriyet Halk Partisini, başka (o memleketlerdeki siyasi partilerle mukayeseye kal- kışmak, milli ideolojimizi anlama- mak demektir. Partimizin milli ka- râkterini, yani milli ideolojimiz — iyice kayrayabilmek için onun na- sıl doğduğunu, nasıl büyüdüğünü ve nasıl bugünkü Türkiye Cüm- huriyetini kurduğunu düşünmek lâzımdır: Ebedi Şefin bu ölmez 6- seri, ezeli ve ebedi Türk milletinin yaşamak ve yükselmek hamlele - rinden doğmuş, İstiklâl savaşını ve onu takip eden büyük inkılâp ha- rekellerini yaratmış, en geniş ma- nasile milli bir organizmdir, Bi zümrenin, bir sınıfın bır içtimal tabakanın değil, bü- tün 'Türk milletinin umumi, müş- terek, birbirile mütesanit menfaa- tini koruyan Cümhuriyet Halk Partisi, tarihi zaruretlerin doğur duğu bir varlık olduğu için, .yir bancı ideolojileri takipten dalma uzak kalmış, milli karakterini ve orijinalliğini daima muhafaza et miştir. İşte bu bakımdan, onu, garp taki siyasi ve içtimai ideolojilerin doğurduğu siyasi partilere, yahut, nizi meydana çıkarmak istiyor. Biz buraya bir maliye deposu yapmayı düşünüyoruz. O halde Prostu neye getirdik Şebrin plânını neye yaptırıyoruz? İstanbulu seviyorsak, © İstanbulu bütün dünyanın kıskanacağı güzel bir şehir yapmak istiyorsak, müte- hassısın fikrine hürmet edelim, yap- tırdığımız plânı kendi elimizle boz miyalım, Umarız ki, Lüifi Kırdar bu yolsuzluklara imkân birakmıyacak- ?ol üzerindeki duvarları yıkarak de-| tir. e. eude getirilen muvakkat milli blok» Jar, yak şe sistemine bağlı te- tümizin ve ideolojimizin hakiki ma- hiyetini anlamamak demektir ik Türkiye Büyük Mille Melisi hükümetini kuran Müdalasi Hukuk o Cemiyetinden İtalyan Şairi Denungiyo,, Danunçiya,, Elinde plpo, Tütün dumanları arasından, Rölnu saytiyeni önünde Akdeniz #anza- Akdeniz kıyılarında yükselen Gümüşlü zeytin Gys gelen, çk başı dönen ih- diyar, Nen var?, Bu topraklarda yaşayan erkek; kadın kızda Çelik dudaklarımızda Fışkırıyar bir yanar dağ. 8 Olan herkes: Su Tiknetes Bevgiriyle dağlarda koşan ihtiyar Bu topraklar, Asırlar v Benim diye çağlar... Bu topraklar bizim, | Bu topraklar için İçimizdeki kan Yeni bir volkan Doğurdu, doğurneiki. Yeni Bazlı haşhaş kokuları içinde çalkalanan Kafalar arın kuruyor, İkürseğk Bu topraklar Senin zeytin dallar arasından seyrettiğin Bu muhayyel toprakların, Toprağı kemiren elleri Kora taş olan insanların Bugün eşeğine koştuğu sapanla Yarın makinalarla Dağlar Devirmeğe kalkan delikanlıların! Bu bopraklar, Zeytin dal #rasından gördüğün bu mu- hayyel toprakların Kadın; kalorifer diye kullanan Bacaklar arasında başından öyağına kadar Esrar Kokain, Mertin Hikör, şarap çekip nan Ka Kura gömlekli efendilerin deği... Bu topraklar Mermer hara ler arasından baktığın bu mühavvel tanrakların Yazan: Fuat Köprülü inde şehrimiz halkının dileklerini bizzat dinlerlerken.. başlıyarak bugünkü (o Cümhuriyet Halk Partisine kadar daima ayni i eMtiren milli organizmin tekâmül safhala- rını gözden geçirmek, kalplerimi- xi çok haklı bir gurur ve iftihar i- le doldurmuya kâfidir. Milli hayat zaruretlerinin do- durduğu bu büyük varlık, hiçbir nunçiyoya | Lakarnn, Hazan, Cenevre, Sevr pencere- İ lerinden l ven kâğıtlar üzerinde mühlanan 5 leleri İ sürüteki bü toprulilirin | Turnakları sökülmelr istenen adamları üs- tüne atanların DEĞİL... Danunçiyo. Elinde pipo, n durmanlamı arasında in dallarının. gümüşlü manparasınde döndüyşe bunu bik O topraklar sizin değil, Sizin değil bu toprak. Oöüsümüzde bak, Demir bir kalbimiz vat. O demir yü Daha demi zUNÇİYO, Yar Yeni devrin inkıllıpcılarına, Ölüm mü Yok. Kara gömlekliletin mezarını göşteken yol var! Bu inpraklar gömleklilerin değlit Bizim de yıllarımız yeni yıllara gebe Bu gebenin ebeliğini Biz yapıyoruğ.. biz!,., Yanar dağlar gibi fışkırtıyoyuz kalbimize den Gebe senelerin Hivanı, Kalbimizin çeliği Çoktan buldu tavını?, Ne senin Kara gömlekiilerin Ne topun, ne tüfeğin İ Bizi yürüdüğümüz yoldan, tes Dönüremez. Anadolunun kızl faciası Açlırdı adımlarımızı, İ Vermiyeceğiz bu diyarımızı! Bu topraklar, ) Zeytin dalları arasından gördüğün 6 Mmu- | hayyel toprakların Kimsenin değil > BUGÜN, YARIN: Asirtardır kizil güneş altında Yeti kat yerin yedi katında Kara taprak, sarı basak icinde ÇALIŞANLARINI 8 Temmuz 1626 M. Faruk GURTUNCA zaman statik, durgun bir manza- Ta göstermemiş, hayatın dinamiz» mini çok iyi anlamış, içtimai tecrü- belerin ve yeni ihtiyaçların icap et-. tirdiğ tekâmül hamlelerini daima en büyük bir muvaffakıyetle hakkuk ettirmiştir. Ve işte büyük parti kurultaylarının büyük ve şe- refli rolü budur: Daha ilk Müda. faai Hukuk teşkilâtındanberi par- tiye hâkim glan yi hunu, yüksek ve ileri hayat aşkını daima daha kuvvetli, dahâ İleri bir şekilde tecelli "ettirmek, milli ide- ele daha çok ve daha çabuk yak- laşmak; B»si» bütün milletin sevgi ve alâkasile çevrilmiş ola- rak çalışmakta bulunan beşinci bü- yük kurultayın da, tıpkı evvelki kurultaylar gibi, memlekette çok | hayırlı yeni kararlar alarak milli yükseliş hamlelerimize yeni bir hız vereceğinden hiç şüphe etmiyoruz. Dünyanın bu karışık, devrinde Türk milletinin gösterdi- ği ve daima da göstereceği bu sar- sılmaz birlik manzarası, dalma âr- tan bir yükseliş aşkı, büyük kurul- buhranlı tayın kararlarile, çihan milletleri nin gözlerinde bir defa daha bütün iğile, ihtişamile tecelli ede- güzel cektir. emagjiden, şahsi İhtiraslar- dan tamamile uzak, yıkıcı değil, düzeltici ve tamamluyıcı ser- best bir tenkit, temiz bir hürriyet havası, nizamlı bir çalışma: şte, yabanci ideolojilerle hiç alâkaşı ol. mıyan ve tamamile milli bir hüyi. yet gösteren Türk demokrasisinin bütün dünyaya hürmet telkin eden yüksek ve insani manzarası! Bugün Türk milleti değişmez Bü- ük Şefinin çtrafında, — kendine has çlemokratik prensiplere sa - dik olarak yekpare bir varlık ha- linde toplanmıştır, Fakat, bununla, totaliter rejim- lerde gördüğümüz manzara ârasın- da müthiş bir mahiyet farkı oldu- ğunu, partimizin milli karakterini ve milli ideolojimizin orijinalliğini hâlâ kavrayamamış bazı yabancı lara anlatmak için şu hakikati bir defa daha tekrar edelim: otaliter rejimlerde millet kendi şefine — Dr. Göb- belş'in tâbiri veçhile — gözleri ka- palı olarak bağlıdır. Halbuki Türk milleti, kendi serbest iradesini tem- sil eden ük Milli Şefine, gözle- ri tamamile âçık olarak, şuur ile, sevgi ile, saygı ile ve şuur ile sev- gi ve saygının doğurduğu yüksek, sarsılmaz imanla bağlı bulunuyor, 5 ÖOPÜŞLEP Halk Fırkasının Geçirdiği Tekâmül Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel raurum ve Sıvas kongrelerin » den sonra, Halk Fırkası isi ni alan inkılâp fırkasının o geçirdiği tarihi tekâmül devirlere © ayrılacak olursa, beşinci Kurultay ile fırka en İmütekâmil bir devre giriyor. İ İstiklâl Harbinde Müdafani Hukuk ismiyle teşekkül eden ilk fırkanın İhedefi, Milli Kurtuluş Mücadelesini başarmaktı. İstiklâl zaferinden sonra fırkanın tekâmül seyri, Omanlı İmpa ratorluğunu İnkıraza sürükleyen İç- timi gerilikleri ve bu geriliklerin en büyük müsebbibi olan saltanatı, sal- tanatla bii p milletin terakki ve tekâmülüne set çeken, hocalar salta- natını yıkmak oldu. Halk Fırkası, saltanatı yıkıp çün» huriyet devrine girdikten, Atatürkün yılmaz mücadelesi sonunda, saltana- tın yerine milli bir Türk devleti kur- duktan sonra takip ettiği seyir, miyle modern, sanal, içtimai tsadi müesseseleri kuvvetli, ecnebi boyunduruğundan, kapitülâsyonlar « dan kurtulmuş müstakil bir devlet kurmak oldu. Atatürkün iradesiyle © yürüyen Halk fırkası, bugüne kadar takip tiği tekâmül seyrinde, milli kalkın. mayı İeabettiren, inkılâpçı tedbirleri aldı, Geçirdiğimiz içtimai inkılâj aziyi tamamiyle tasfiye (ederken, ârızasız ve düz bir yolda yürümedi. Tasfiye edilen saltanat bakayası, ş6- riati bayrak yaparak tekâmülü dur- durmak isi zümrelerin bu inki lâpları benimsemesine imkân yaktu. Bu gayri memnun kitlelerin her gün çıkarması muhtemel ârızalara karşı, fırka şiddetli tedbirler almağa, hür- riyet ve demokrasiyi tahdide meçbur oldu. Daha mütekâmil hir demekrasiye doğru gitmek için yaptığı tecrübeler wenii netice verdikten sonra; Halk Fırkası memlekette tek fırka olarak kaldı. Bugün Beşinci Kurultay toplan 2 tasını yaparken, memlekette inkılâbı ve Cümhuriyeti tehdit eden © dahili hiç bir tehlike yoktur. Harici tehli- keler karşısında tamamiyle birleşmiş yekpare bir Türk milleti vardır. Bu birlikten aldığı kuvvetle İsmet İnö - İnü bugün fhrkaya daha o mütekâmil bir seyir, balka doğru inen, daha kuvvetli bir demokrasinin İstikameti- ni veriyor. Fırkanın içinde fırka di- siplinine tâhi olmadan, (halka alt meseleleri münakaşa ve tenkit edecek bir grupun teşekkülünü de, fırkanın hayatında tekâmül olarak telâk- ki edebiliriz, Halk Fırkasının altı umdeşi, iyki İlâpçı Türk cümburiyetinin altı meşa- lesi, Ehedi Şeften aldığı ışıkla, İs met İnönünün elinde millete daha k leri, daha yüksek bir istikbalin yolu nu aydınlatıyor. Bu sebeple Halk Fırkasının Beşinci Kurultayı, fırkas nın tarihi tekâmülünde yeni bir dev renin açılmasıdır. Li Akşehir Doğanhisar o nahiyesi Halkevi Başkanı Bay Mustafa Tarım'a: Afyon meselesi hakkında söylediklerini. Zi bir makale halinde geçen sene yazmış- tum, Milletler Cemiyetine giden Türk mu- | rakhası da ayni dâvayı müdafen eteniştir. | Fakat Milletler Cemiyetinde bu mesele bir türlü halledilememiştir. Bu hususta | hükümet müteyakkızdır, Bu aheak zaman ile helledil. bir meseledir. —— M Çarşısınin İtimlâki Belediye fen heyeti, istimlâkine karar verilen Misirçarşısının bir pl» nım hâzırlıyarak Dahiliye Vekâleti- he göndermiştir. Çarşı esnafının, iş- timlâk kararından vazgeçilmesi hak- kında verdikleri istida da bu plânla beraber gönderilmiştir. Diğer taraftan çarşırım Istimlâki çin de lâzım gelen muâmeleye teveğ- sü! edilmiştir. gaesil Saha Arsası iediye, Harbiye ile Nişantaşı a" çi imar plânında yeşil saha 9- larak gösterilen kısımdan, çocuk bah çesi ittihaz edilmek üzere, Emlâk Bankasından 50 bin liralık bir arsa satın almıştır. * Taksimdeki Cümhuriyet âbide- sinin temizlettirilmesi ve güzelleş- tirilmesi için dünden itibaren faali- yete başlanılmıştır.